1 II. Tanzimat döneminin beş özelliğini yazınız

1) II. Tanzimat döneminin beş özelliğini yazınız.

Bireysel konulara dönülmüştür.

Sanat, sanat içindir, görüşü benimsenmiştir.
Dil oldukça ağırlaştırılmıştır.
Tiyatro eserleri oynanmak için değil okunmak için yazılmıştır.
Realizm ve natüralizm baskın akımlar olarak göze çarpar.

2) II. Tanzimat döneminde gazetecilik ne durumdadır?

Gazetecilik, ilk dönemdeki toplumsal etki ve işlevini yitirir. Gazetelerdeki siyasal ve toplumsal içerikli yazılar yerini günlük sıradan olaylara bırakır. Toplumsal makalenin yerini de edebi makale alır.

3) II. Tanzimat döneminde hangi nazım ölçüsü ve biçimleri kullanılmıştır?

Birinci dönemdeki gibi hece denenmekle birlikte aruz yine egemenliğini sürdürmüştür. Birinci dönemde de kullanılan Divan edebiyatı nazım biçimleri bırakılmaya başlanmıştır.

4) II. Tanzimat döneminde şiirde hangi konular seçilmiştir?

Şiirin konusu genişletilmiş; ölüm, karamsarlık, aşk, felsefi düşünceler tema olarak seçilmiştir.

5) II. Tanzimat döneminde sanatçılar hangi anlayışı savunmuşlardır?

Sanatçılar, "Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir." anlayışını savunmuşlardır.

6) II. Tanzimat dönemi şiiri hangi dönem şiirine de esin kaynağı olmuştur?

Bu dönem şiiri Servet-i Fünun şiirine de esin kaynağı olmuştur.

7) II. Tanzimat döneminde roman ve öykü tekniği nasıldır?

Roman ve öykü tekniği daha da gelişir. Birinci dönem göre daha nitelikli ürünler vermeye başlamıştır. Betimlemeler ilk döneme göre daha da ölçülüdür. Realizm akımının etkisiyle gözleme önem verilmiş, olay ve kişiler daha gerçekçi anlayışla anlatılmıştır.

8) II. Tanzimat döneminde hangi sanatçı, hangi akımdan etkilenmiştir?

Nabizade Nazım naturalizmden, Recaizade Mahmut Ekrem ve Samipaşazade Sezai realizmden, Abdülhak Hamit Tarhan ise romantizmden etkilenmiştir.

9) II. Dönem Tanzimat edebiyatında kim Divan edebiyatını tek başına savunmuştur?

Tanzimatın ikinci döneminde ürünler veren Muallim Naci Divan edebiyatının tek savunucusudur.

10) II. dönem Tanzimatçılarını yazınız.

Tanzimat'ın ikinci kuşak sanatçıları: Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan, Samipaşazade Sezai, Nabizade Nazım, Muallim Naci, Direktör Ali Bey ve Ahmet Cevdet Paşa'dır.

11) Pozitivizm akımını kim ortaya atmıştır? Bu felsefe neleri savunmuştur?

Auguste Comte'un (Ogüst Komt) ortaya attığı Pozitivizm felsefesi de bu dönemde, insanın sadece gördüğüne inanması şeklinde özetlenebilecek bir görüşü savunmuşlardır. Bunun bilim sahasında geçerliliği ispatlanmış ve sosyal bilimlerde de geçerli olacağı savunulmuştur.

12) Realizm akımı neye değer vermiştir? Bunu hangi görüşle anlatmıştır?

Realizm, Pozitivizmin bir koşulu olarak gözleme büyük değer vermiştir. İnsanın duygularının onu aldatacağı savunulmuş, görülenin olduğu gibi verilmesinin gerekliliği üzerinde durulmuştur. "Roman dediğin, bir uzun yol üzerinde gezdirilen aynadır." görüşüyle gerçeğe verilen değer anlatılır.

13) Realizmde konu nedir? Neye yer verilmez? Nasıl bir olay sunulur?

Realizm'de konu gerçek hayattır. Olağanüstü görülen istisnai olaylara yer verilmez. Okura yaşanmış bir olay ya da yaşanabileceğinden şüphe edilmeyecek bir olay sunulur.

14) Realizmde anlatılan kişi nasıldır? Bu kişi neye göre karakter kazanmıştır?

Realizm'de anlatılan kişi, tam anlamıyla insandır. Çevresiyle davranışlarıyla, tutkularıyla en ince ayrıntısına kadar tanıtılan bir insan görülür eserde. Elbette bu insan çevresinin bir ürünü olan, çevresindeki şartlara göre karakter kazanmış biridir.

15) Tanınmış yabancı realist yazarlardan beş tanesinin adını yazınız.

Stendhal, Balzac, Gustave Flaubert, Dostoyevski, Tolstoy, Anton Çehov.

(Sıtendal, Balzak, Güstav Flober, Dostoyevski, Tolstoy, Anton Çehov)

16) Tanınmış yerli realist yazarlardan beş tanesinin adını yazınız.

Recaizade Mahmut Ekrem, Nabizade Nazım, Halit Ziya Uşaklıgil, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Reşat Nuri Güntekin.

17) Eleştiri alanında II. Tanzimat dönemine damgasını vuran eserin adını, yazarını ve özelliğini yazınız.

Talim-i Edebiyat--- Recaizade Mahmut Ekrem; Tanzimat’tan sonra yazılan üçüncü edebi bilgiler kitabıdır.

18) Tanzimat döneminde yazılmış olan birinci ve ikinci edebiyat bilgileri kitaplarının adlarını ve yazarlarını yazınız.

Birincisi Ahmet Cevdet Paşa’nın Belagat-ı Osmaniyye’si; ikincisi Süleyman Paşa tarafından yazılan Mebaniyü’l İnşa’dır.

19) Talim-i Edebiyat’ın, döneminde bütünüyle yeni bir eser etkisi uyandırması nasıl olmuştur?

Edebi bilgilerin örneklerle öğretilmesi, örneklerin daha çok yeni eserlerden seçilmesi, ortay koyduğu edebi kuralları bu örneklerden çıkarması ve yer yer Avrupai estetik görüşlerle kaynaştırmaya çalışmasıyla olmuştur.

20) Muallim Naci ile Recaizade Mahmut Ekrem arasındaki tartışmayı hangi eser fitillemiştir?

Recaizade Mahmut Ekrem’in yazdığı Talim-i Edebiyat, bu iki sanatçı arasındaki tartışmayı fitilleyip ateşlendirmiştir.

21) Abdülhak Hamit Tarhan’ın “Makber” adlı şiiri nasıl bir içeriksel özellik gösterir?

“Makber” sadece bir mersiye değildir. O, felsefi düşünceyle mersiye unsurunu bir arada yürüten bir eserdir. Bu nedenle şiir “ölü”den çok “ölüm” ile doludur.

22) Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası adlı romanı konu olarak neyi ele almıştır?

Araba Sevdası, bir modanın etrafında hemen bir anda oluşan köksüz bir kalabalığın romanıdır. Hızlı değişime ayak uyduramayan bu alafranga züppelerin düştüğü komik durumu anlatır.

23) Araba Sevdası adlı romanın başkahramanı olan Bihruz Bey’in kişilik özellikleri nelerdir?

Bihruz Bey, yaşantı itibarıyla Batı hayranlığı içinde olan, züppe bir kişidir. Yaşantısında önemli olan şeyler; Fransızca konuşmak, paytonla gezmek ve Batılı kıyafetlere bürünmektir. Batıyı sadece bunlardan ibaret gören ve bunları yapınca Batılı ve modern bir insan olduğunu zanneden bir yapıya sahiptir.

24) “Araba Sevdası” adlı roman niçin edebiyatımızda önemli bir yer tutar?

Recaizade Mahmut Ekrem’in yazdığı Araba Sevdası, edebiyatımızda 1880’den sonra başlayan realizm akımının ilk örneği; yani edebiyatımızda gerçekçi anlamda yazılmış ilk romandır.

25) “Araba Sevdası” adlı eserde hangi konu ele alınmıştır?

Bir sokak kadını uğruna bütün varlığını düşünmeden, sorumsuzca harcayan ve nihayet düştüğünü fark ettiğinde ise çok geç kaldığını gören Bihruz Bey’in kişiliğinde dönemin trajikomik durumu ele alınmıştır.

26) Recaizade Mahmut Ekrem “Araba Sevdası” adlı romanında konuyu nasıl ele almıştır?

Yazar, kendi öz değer yargılarından koparak, bilinçsiz bir şekilde batılılaşmaya çalışan yozlaşmış bir toplumu ve bu toplumun düştüğü trajikomik durumu, romanın kahramanı Bihruz Bey’in kişiliğinde eleştirel bir biçimde işleyerek ele almıştır.

27) “Karabibik” kim tarafından yazılmıştır? Özelliği nedir?

“Karabibik” Türk edebiyatının ilk gerçekçi uzun hikâyesi ve ilk köy romanıdır. Zehra romanından altı yıl önce yani 1890 yılında Nabizade Nazım tarafından yazılmıştır.

28) “Karabibik” hangi yönüyle günümüz hikâyeciliğine yaklaşır?

Toplumcu tutumuyla günümüz hikâyeciliğine yaklaşır. Toprak sorunu, geçim derdi, insanın doğayla pençeleşmesi, yöresel gözlemle Anadolu gerçeklerimizi yansıtan ilk bilinçli hikâye olarak "Karabibik" öncelik kazanır.

29)Nabizade nazım’ın ikinci önemli romanı olan “Zehra”yı edebi anlamda değerlendiriniz.

Zehra, edebiyatımızın ilk tezli romanıdır. Bu roman, psikolojik çözümlemeler içermesi bakımından önemlidir. Ayrıca romanda, karakterlerin tasvir ve tahlilleri de oldukça başarılıdır.

30) Abdülhak Hamit Tarhan’ın edebi niteliklerini yazınız.

İkinci dönem Tanzimat edebiyatının en verimli, üretken, kudretli yazarlarındandır. Modern edebiyatımızın kurucularındandır. Doğu ile Batı arasında bir köprü olabilecek kadar kuvvetli bir kültüre sahiptir. Namık Kemal ve Şinasi ile ikinci kuşaktan Recaizade Mahmut Ekrem’in geliştirdiği yenilikçi ortamda şiire başlayan Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şiirinde yenileşmenin ilk önemli ozanıdır. Onun şiirlerinde kullandığı nazım biçimleri ve Batılı anlamda kompozisyon anlayışıyla birlikte divan şiirinin süregelen etkileri sona erdi. Şiir tekniğinin değişmesinde bir dönüm noktasına gelindi.

31) Abdülhak Hamit Tarhan’ın şair kimliğini anlatınız.

Abdülhak Hamit Tarhan, şiirimizdeki Batılılaşma hareketinin asıl büyük öncüsüdür. Yaşadığı dönemde Şair-i Azam unvanıyla anılmıştır. Şiir biçiminde ve içeriğinde önemli değişiklikler yapmıştır. Onda ölçü, uyak, dil kaygısı görülmez; bundan dolayı eserleri dil bakımından kusurludur. Dili çok ağır üslubu dağınıktır. Şiirde tezatlara, şaşırtmacalara çok yer vermiş; lirik-felsefi bir anlayışla yazmıştır. Günlük hayat, ölüm, metafizik düşünceler, tabiat, aşk, vatan sevgisi gibi konuları işlemiştir. Tanzimat şiirine geniş ufuklar açan, divan şiiri geleneğini tamamıyla yıkan Abdülhak Hamit; Tanzimat şiirine yüksek bir anlatım yeteneği kazandırmıştır.

32) Abdülhak Hamit Tarhan’ın tiyatrolarının özelliklerini yazınız.

Abdülhak Hamit Tarhan, tiyatrolarında ağır bir dil kullanmıştır. Ayrıca tiyatroları sahne tekniğine de uygun değildir. Abdülhak Hamit, tiyatrolarını sahnelenmek için değil okunmak için yazmıştır. Nazım-nesir karışık olan tiyatrolarında tarihi olaylar ve hayallerini anlatmıştır.

33) Abdülhak Hamit Tarhan hangi sanat anlayışını benimsemiş ve hangi edebi akımın etkisi altında kalmıştır?

Sanat için sanat anlayışını benimseyen Abdülhak Hamit Tarhan, romantizm akımın etkisindedir.

34) Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şiirine neleri getirmiştir?

Abdülhak Hamit Tarhan, kendisinden önceki ozanlarda görülmeyen biçimde “ben”i işleyerek, şiire “birey”in bakış açısını getirdi. Doğayı nesnel olarak değil, öznel açıdan gören bu bireysel bakış açısı, dış dünyayı algılar ve yorumlarken, ozanın iç dünyasını dışa vurmada bir araç oldu. Devinim içindeki doğayı da şiire sokması bir yenilik olmuştur.

35) Abdülhak Hamit Tarhan şiirlerinde hangi konuları işlemiştir?

İşlediği konular da, babasının ve eşi Fatma Hanım’ın ölümlerinin bilinçaltına işlediği ölüm duygusuyla doğadır. Doğaya da ölüm konusunda olduğu gibi metafiziksel açıdan yaklaşan Abdülhak Hamit Tarhan, şiirinde, günlük yaşamdaki trajik çatışmalar, yaşama başkaldırma, dinselliği sorgulama ve bireysel acılar gibi konuları işlerken, şiirine ölüm duygusundan kaynaklanan bu metafizik bakış açısı egemendir.

36) II. Tanzimat dönemindeki roman anlayışını açıklayınız.

II. Tanzimat döneminde romanda romantizm, yerini realizm ve natüralizme bırakmıştır. Tanzimat romanında ilk gerçekçi eğilimlere II. kuşak romancıları olan Recaizade Mahmut Ekrem, Samipaşazade Sezai ve Nabizade Nazım’da rastlanmaktadır.

37) II. Tanzimat döneminde konular nerelerden seçilmiştir?

II. Tanzimat döneminde konular, genellikle İstanbul’un seçkin çevrelerinden, Batılılaşma yolunda olan ailelerden seçilirken; esirlik, cariyelik, yanlış Batılılaşmanın getirdiği yozlaşma da ele alınmıştır.

38) II. Tanzimat döneminde tiyatro ne durumdaydı?

Baskı ve sansür nedeniyle bu dönemde tiyatro türünde önemli bir gelişme olmamış; sanatçılar ya bu türde eser vermemiş ya da toplumsal sorunlardan uzak durarak bireyi ön plana çıkarmışlardır. Bu dönemde yazılan tiyatro eserlerinde dil ağırdı ve eserler sahnelenmek değil okunmak amacıyla yazılmıştır.

39) Abdülhak Hamit Tarhan’ın “Sahra” adlı şiiri hakkında bilgi veriniz.

Eser, yeni Türk Edebiyatında pastoral şiirin ilk örneği olarak tanınmıştır. Hamit’ in sanatının temeli olan tezatlı düşünüş, tabiat ile şehir karşılaştırmasında kendini hemen gösterir. Divan şiirinin bir beyitte çeşitli güzellikler toplayan anlayışı içinde veciz ifadelerle söylenen doğa güzellikleri, bütün kitabın konusu olmuştur. Eserde kır hayatı ve bu hayatın dinlendirici güzellikleri manzumeler şeklinde yazılmıştır. Sahra’ da, Belde’ deki divaneliklerin arasında, şehir hayatından bunalan insan ruhunun kırlara duyduğu özleyişin anlatıldığı görülmektedir. Hamit, tabiat içinde yaşayarak tabiatla birleşmiş olanları J. J. Rousseau’ dan gelen görüşle mesut sayar. Medeniyet insanı mutsuz etmektedir.

40) Samipaşazade Sezai’nin en güçlü eserinin adını ve konusunu yazınız.

Samipaşazade Sezai’nin en güçlü eseri, tek romanı olan Sergüzeşt’tir. Konusunu bir paşanın oğlu ile bir cariyenin aşk macerasından alan Sergüzeşt, o zamanlar artık kapanmak üzere olan bir devrin cariyeli, köleli büyük konak hayatının Türk romanındaki en başarılı örneğidir.