2-Mavzu: Ijtimoiy himoyaga muhtoj maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ishlash,alohida ta‟lim ehtiyojlari bo‟lgan bolalar bilan ishlash. Inkulyuziv ta‟lim va tarbiya.Inkulyuziv ta‟limga muhtoj bo‟lgan maktabgacha yoshdagi bolalar bilan individual ishlash.
Tayanch tushunchalar: Anomal bolalar, diqqat, xotira, intilish, qiziqish, Ko’r-kar-soqov bolalar, oligofren, Ruhan sust rivojlangan bolalar, differentsial ta’lim.
Bola dunyoga kelgan kunlaridan boshlaboq kuradi, eshitadi, biror narsa tekkanini, og'riq, issiq. hid va ta'mni xis etadi. Tevarak atrofdagi borliqni bilish — sezish va idrok qilishdan. ya'ni voqelikdagi narsa va hodisalarning bola ongida aks etishidan boshlanadi. Bolaning idroki hayotining dastlabki yillaridayoq ancha takomillashadi va ikki yoshida u buyumlarning rangi, shakli, katta-kichikligiga qarab bir-biridan farq qila boshlaydi, tanish ohangni ajratadi va hokazo. Unda xilma-xil sensor qobiliyatlar: kurish va ko'zdan kechirish. tinglash va eshitish. buyumlarni tashqi belgilariga qarab ajratish, kuzi kurayotgan va eshitayotgan narsaga taqlid qilish qobiliyati rivojlanib boradi.
Bola turli taassurotlar olib turishi — buyumlarni kurishi. ushlab bilishi, kattalarning ishlarini kuzatishi, xilma-xil tovushlarni eshitishi kerak.Bu bolalarning sensor rivojlanishlari uchuri zarur shartdir. Sensor qobiliyatlarning uz vaqtida rivojlanishi esa bolalarning aqliy tarbiyasi uchun zamin yaratadi.
Bola turli taassurotlar olib turishi — buyumlarni kurishi. ushlab bilishi, kattalarning ishlarini kuzatishi, xilma-xil tovushlarni eshitishi kerak.Bu bolalarning sensor rivojlanishlari uchuri zarur shartdir. Sensor qobiliyatlarning uz vaqtida rivojlanishi esa bolalarning aqliy tarbiyasi uchun zamin yaratadi.
Diqqat, xotira, intilish, qiziqish va boshqa shu singari ruhiy jarayonlar bolaning aqliy rivojlanishi uchun katta ahamiyatga ega.
Bola nutqining uz vaqtida va tug'ri rivojlanishi aqliy rivojlanishining asosidir. Nutq ruxiv jarayon: idrok, xotira va boshqalarning rivojlanishiga, bolalarning faoliyatiga katta ta'sir kursatadi. Bolalar nutqi rivojlanishga boshlashi bilan kattalar suzlarining tarbiyaviy vosita sifatidagi roli ortib boradi.
Bola shaxsining tarkib topishi hayotining birinchi kunlaridanoq boshlanadi. Bola xar kuni ko'rgan va eshitganlari asosida borliqqa va tevarak-atrofdagi kishilarga uz munosabatini bildiradi. kattalarning xatti-xarakatlari, ishlariga, sodir bo'layotgan voqealarga bolaning beradigan bahosi, kishilarga bo'lgan munosabati — bulaming hammasi bola ma'naviy qiyofasining shakllanishiga ta'sir etadi.
Bola shaxsining tarkib topishi hayotining birinchi kunlaridanoq boshlanadi. Bola xar kuni ko'rgan va eshitganlari asosida borliqqa va tevarak-atrofdagi kishilarga uz munosabatini bildiradi. kattalarning xatti-xarakatlari, ishlariga, sodir bo'layotgan voqealarga bolaning beradigan bahosi, kishilarga bo'lgan munosabati — bulaming hammasi bola ma'naviy qiyofasining shakllanishiga ta'sir etadi.
Bolaning xoh ona qornida, hoh tug'ilganidan keyin rivojlanib borishi uchun zarur bo'lgan ma'lum shart-sharoitlarning buzilishi turli xil anomaliyalarga, ya'ni jismoniy yok: ruxiy nuqson'lar. kamchiliklarga olib kelishi mumkin.
Anomal bolalarning turli xil toifalari mavjud mavjud:
1.Eshitish va nuqsonlari bor bolalar
2.Ruhan sust rivojlangan bolalar
3.Og’ir nutqiy nuqsonlari bor bolalar
4.Ko’rish nuqsonlari bor bolalar
5.Ko’r-kar-soqov bolalar
6.Oligofren (debil, imbetsil, idiot bolalar)Xarakat-tavanch a'zolarida kamchiliklari bulgan bolalar.
Dostları ilə paylaş: |