4 Tələb və təklifin elastikliyi və onun təhlili



Yüklə 445 b.
tarix17.01.2017
ölçüsü445 b.



4



Elastiklik . . .

  • … tələb və təklifi daha dəqiqliklə təhlil etməyimizə imkan verir.

  • … alıcı və satıcıların bazar şərtlərindəki dəyişikliklərə hansı səviyyədə reaksiya verdiyini ölçür.



TƏLƏBİN ELASTİKLİYİ

  • Tələbin qiymət elastikliyi əmtəənin qiymətində baş verən dəyişikliyə əmtəənin tələb həcminin hansı səviyyədə reaksiya verdiyini ölçür.

  • Tələbin qiymət elastikliyi əmtəənin qiymətindəki faiz dəyişməsi qarşısında həmin əmtəənin tələb həcmindəki faiz dəyişməsidir.



Tələbin Qiymət Elastikliyi və Onun Determinantları

  • Yaxın əvəzedicilərin taplması;

  • Lüksə qarşı ehtiyaclar;

  • Bazarın müəyyən edilməsi;

  • Zaman aralığı;



Tələbin Qiymət Elastikliyi və Onun Determinantları

  • Tələb aşağıdakı hallarda daha elastik olur:

    • Daha çox yaxın əvəzedici əmtəə olarsa;
    • Əmtəə lüks olarsa;
    • Bazar daha dar müəyyən edilmişsə;
    • Zaman aralığı uzun olarsa.


Tələbin Qiymət Elastikliyinin Hesablanması

  • Tələbin qiymət elastikliyi tələb həcmindəki dəyişmə faizinin qiymətdəki dəyişmə faizinə bölünməsi yolu ilə hesablanır.

  • Tələbin qiymət elastikliyi = Tələb həcminin dəyişmə faizi

  • Qiymətin dəyişmə faizi



Tələbin Qiymət Elastikliyinin Hesablanması

  • Tələbin qiymət elastikliyi = Tələb həcminin dəyişmə faizi

  • Qiymətin dəyişmə faizi

  • Misal: Dondurmanın qiyməti 2$-dan 2,20$-a yüksəldikdə, sizin aldığınız dondurma həcmi 10-dan 8-ə düşürsə, sizin tələb elastikliyiniz aşağıdakı kimi hesablanır:



Orta nöqtə Metodu: Faiz Dəyişmələri və Elastikliklərin Hesablanmasının Daha Yaxşı Yolu

  • Orta nöqtə formuluna tələbin qiymət elastikliyinin hesablanmasında ona görə üstünlük verilə bilər ki, o, dəyişmənin istiqamətindən asılı olmayaraq eyni nəticəni almağa imkan verir.



Orta nöqtə Metodu: Faiz Dəyişmələri və Elastikliklərin Hesablanmasının Daha Yaxşı Yolu

  • Misal: Dondurmanın qiyməti 2$-dan 2,20$-a yüksəldikdə, sizin aldığınız dondurma həcmi 10-dan 8-ə düşürsə, sizin tələb elastikliyiniz orta nöqtə metodu ilə aşağıdakı kimi hesablana bilər:



Elastiklik Növləri

  • Qeyri-elastik Tələb

    • Tələb həcmi qiymət dəyişmələrinə güclü reaksiya vermir.
    • Tələbin qiymət elastikliyi 1-dən aşağı olur.

  • Elastik Tələb

    • Tələb həcmi qiymət dəyişmələrinə güclü reaksiya verir.
    • Tələbin qiymət elastikliyi 1-dən böyük olur.


Tələbin Qiymət Elastikliyinin Hesablanması



Elastiklik Növləri

  • Tamamilə Qeyri-elastiklik

    • Tələb həcmi qiymət dəyişmələrinə reaksiya vermir.

  • Tam Elastiklik

    • Tələb həcmi qiymətdəki hər hansı dəyişiklik nəticəsində hədsiz dəyişir.

  • Vahid Elastiklik

    • Tələb həcmi və qiymət eyni faizlə dəyişir.


Elastiklik Növləri

  • Tələbin qiymət elastikliyi tələb həcminin qiymətə olan həssaslığını ölçdüyü üçün tələb əyrisinin mailliliyi ilə yaxından əlaqəlidir.



Qrafik 1: Tələbin Qiymət Elastikliyi



Qrafik 1: Tələbin Qiymət Elastikliyi



Qrafik 1: Tələbin Qiymət Elastikliyi



Qrafik 1: Tələbin Qiymət Elastikliyi



Qrafik 1: Tələbin Qiymət Elastikliyi



Tələbin Qiymət Elastikliyi və Məcmu Gəlir

  • Məcmu gəlir bir əmtəənin alıcıları tərəfindən ödənilən və satıcılarının əlinə keçən miqdardır.

  • Satılan əmtəənin miqdarını onun qiymətinə vurmaqla hesablanır.

  • TR = P x Q



Qrafik 2: Məcmu Gəlir



Elastiklik və Məcmu Gəlir

  • Qeyri-elastik bir tələb əyrisində qiymətdə bir artım mütənasib olaraq daha kiçik bir miqdar tələb azalmasına yol açır. Beləliklə, məcmu gəlir artır.



Qrafik 3: Elastiklik və Məcmu Gəlir: Qeyri-elastik Tələb



Elastiklik və Məcmu Gəlir

  • Elastik bir tələb əyrisində qiymətdəki artım miqdarda mütənasib olaraq daha bötük bir azalmaya yol açır. Beləliklə, məcmu gəlir azalır.



Qrafik 3: Elastiklik və Məcmu Gəlir: Elastik Tələb



Elastiklik hesablaması



Tələbin Gəlir Elastikliyi

  • Tələbin gəlir elastikliyi bir əmtəədən tələb edilən miqdarın istehlakçının gəlirindəki bir dəyişməyə nə qədər həssas olduğunu ölçür.

  • Tələb edilən miqdardakı dəyişmə faizinin gəlirdəki dəyişmə faizinə bölünməsi yolu ilə hesablanır.



Gəlir Elastikliyinin Hesablanması



Gəlir Elastikliyi

  • Əmtəə tipləri

    • Normal Əmtəələr
    • Keyfiyyətsiz Əmtəələr

  • Daha yüksək gəlir normal əmtəələrə olan tələbin həcmini artırır, ancaq keyfiyyətsiz əmtəələrə olan tələbin həcmini isə daha da azaldır.



Gəlir Elastikliyi

  • İstehlakçıların ehtiyac kimi qəbul etdikləri əmtəələrin gəlir elastikliyi aşağıdır.

    • Məsələn, ərzaq, yanacaq, geyim, kommunal və tibbi xidmətlər.

  • İstehlakçıların lüks kimi qəbul etdikləri əmtəələrin gəlir elastikliyi yüksəkdir.

    • Məsələn, idman maşınları, xəzlər və bahalı qidalar.


TƏKLİFİN ELASTİKLİYİ

  • Təklifin qiymət elastikliyi əmtəənin qiymətindəki dəyişməyə onun təklif həcminin nə qədər reaksiya verdiyini ölçür.

  • Təklifin qiymət elastikliyi qiymətdə dəyişmə faizinin doğurduğu təklif həcmindəki dəyişmə faizidir.



Qrafik 6: Təklifin Qiymət Elastikliyi



Qrafik 6: Təklifin Qiymət Elastikliyi



Qrafik 6: Təklifin Qiymət Elastikliyi



Qrafik 6: Təklifin Qiymət Elastikliyi



Qrafik 6: Təklifin Qiymət Elastikliyi



Təklif Elastikliyinin Determinantları

  • İstehsalçıların istehsal ettikləri əmtəə miqdarını dəyişdirə bilmə bacarığı.

    • Çimərlik təklifi qeyri-elastikdir.
    • Kitablar, maşınlar və ya emal məhsulları elastikdir.

  • Zaman aralığı.

    • Təklif uzun zaman aralığında daha elastikdir.


Təklifin Qiymət Elastikliyinin Hesablanması

  • Təklifin qiymət elastikliyi təklif həcmindəki dəyişmə faizinin qiymətdəki dəyişmə faizinə bölünməsi yolu ilə hesablanır.



TƏLƏB, TƏKLİF VƏ ELASTİKLİKLƏ BAĞLI ÜÇ TƏTBİQİ MƏSƏLƏ

  • Əkinçilik üçün müsbət xəbərlər fermerlər üçün bəd xəbərlər ola bilərmi?

  • Universitet aqronomları mövcud olan növlərindən daha məhsuldar buğda hibridi ixtira etdikləri zaman buğda fermerləri arasında və buğda bazarında nə baş verir?



TƏLƏB, TƏKLİF VƏ ELASTİKLİKLƏ BAĞLI ÜÇ TƏTBİQİ MƏSƏLƏ

  • Tələb və təklif əyrilərinin sürüşüb-sürüşmədiyini izah edin.

  • Əyridəki sürüşmənin istiqamətini müəyyən edin.

  • Bazar tarazlığının necə dəyişdiyini görmək üçün tələb və təklif qrafikindən istifadə edin.



Qrafik 8: Buğda Bazarında Təklif Artımı



Təklifin Qiymət Elastikliyinin Hesablanması



Xülasə

  • Tələbin qiymət elastikliyi qiymətdəki dəyişmələrə tələbin nə qədər dəyişmə ilə cavab verdiyini ölçür.

  • Tələbin qiymət elastikliyi tələb həcmindəki fazi dəyişməsinin qiymətdəki faiz dəyişməsinə nisbəti formasında hesablanır.

  • Əgər tələb əyrisi elastikdirsə, qiymət yüksəldiyi zaman məcmu gəlir azalacaqdır.

  • Əgər elastik deyilsə, qiymət yüksəldiyi zaman məcmu gəlir də yüksələcəkdir.



Xülasə

  • Tələbin gəlir elastikliyi istehlakçı gəlirindəki dəyişmələrə tələb həcminin nə qədər reaksiya verdiyini ölçür.

  • Təklifin qiymət elastikliyi qiymətdəki dəyişmələrə təklif həcminin nə qədər reaksiya verdiyini ölçür.



Xülasə

  • Əksər bazarlarda qısamüddətli dövrə nisbətən uzun müddətdə təklif daha elastikdir.

  • Təklifin qiymət elastikliyi təklif həcmindəki dəyişmə faizinin qiymətdəki dəyişmə faizinə bölünməsi yolu ilə hesablanır.

  • Tələb və təklif alətləri çox müxtəlif bazar növlərinə tətbiq edilə bilər.



TÖVSİYƏ OLUNAN ƏDƏBİYYATLAR

  • Nick Wilkinson, “Managerial Economics: A Problem-Solving Approach”, Cambridge University Press, 2005

  • Gregory Mankiw, “Principles of Microeconomics”, Cengage Learning, 2011

  • Luke M. Froeb, Brian McCann, “Managerial Economics: A Problem-Solving Approach”, Thomson South-Western, 2008

  • Michael R. Baye, “Managerial Economics and Business Strategy”, McGraw-Hill/Irwin, 2010

  • İbrahim Özer Ertuna, “Yönetim Ekonomisi”, Okan Üniversitesi Yayınları, 2009

  • Qreqory Mənkyu, “Ekonomiksin Əsasları”, Bakı, ADİU, 2010




Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:



Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2020
rəhbərliyinə müraciət
    Ana səhifə
Dərs
Guide
Kompozisiya
Mühazirə
Qaydalar
Referat
Report
Request
Review
Xülasə
Yazı