Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı Dövlət Universiteti



Yüklə 31,39 Kb.
tarix16.11.2018
ölçüsü31,39 Kb.
#82569


Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

Bakı Dövlət Universiteti

Fizika fakültəsi

« Optika və molekulyar fizika » kafedrası

«Fizika müəllimi» - 050104 ixtisası bakalavr hazırlığı üzrə

«Lazerlər fizikası» fənninin proqramı

Müəllif: fizika-riyaziyyat elmlər doktoru, prof. R.C. Qasımova, renajkasumova@gmail.com

Proqram «Optika və molekulyar fizika» kafedrasında bəyənilib.

Kafedra müdiri prof. R.C. Qasımova « » 2016-cı il

Fizika Fakültəsinin Tədris-Metodiki Şürası tərəfindən tövsiyə edilib.

Sədr prof. Ə.Ş. Abdinov « » 2016-cı il

Fizika Fakültəsinin Elmi Şurası tərəfindən təqdim olunub.

Elmi katib prof.R.C. Qasımova « » 2016-cı il

Proqrama müsbət rəy vermişlər:



  1. Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin “Fizika” kafedrasının müdiri, prof. Musayev M.A.

  2. Azərbaycan Tibb Universitetinin “Tibbi fizika və informatika” kafedrasının müdiri, prof. Tağıyev Z.H.



Bakı-2017
İzahat vərəqi
Fənnin tədrisində məqsəd; “Lazerlər fizikası” fənninin “Fizika müəllimliyi-050104” ixtisası üzrə bakalavr pilləsində təhsil alan tələbələrə tədrisində məqsəd onları qazlarda, mayelərdə və bərk cisimlərdə lazer generasiyasının alınması şərtləri, lazer şüalarının xassələri, lazerlərin növləri, quruluşu və tətbiqləri barədə sistemli elmi biliklərə yiyələndirməkdir.
Fənnin tədris planındakı yeri: “Lazerlər fizikası” fənni “Fizika müəllimi” - 050104 ixtisası üzrə bakalavr hazırlığının “Tədris plan”ında “İxtisasın peşə hazırlığının seçmə fənləri” qrupuna (İPFS-B10) daxildir.
Fənnin tədrisi üsulları: Mühazirə, laboratoriya (praktikum) dərsləri, sərbəst işlər, kollokvumlar
Fənnin məzmunu
1. Giriş. Kvant generatorlarının yaranması və inkişafı mərhələləri. V.A. Fabrikantın hipotezi. İfrat yüksək tezlikli (İYT) diapazonda kvant elektronikası cihazları. Radiotezlik diapazonundakı generatorlar və kvant gücləndiriciləri. Mazerlər. Santimetrlik diapazonda işləyən ilk kvant generatorlarının yaranması.
2. Optik kvant generatorları –lazerlər. Fəal mühit. Lazerin işlənməsini şərtləndirən həyəcanlanma prosesləri. Lazerlərin işləməsinin əsas prinsipləri. Passiv və fəal rezonatorlar. İfrat qırmızı (İQ), görünən və ultrabənövşəyi (UB) oblastda işləyən lazerlər.
3. Lazerlərin iş rejimi. Kəsilməz rejim. İmpulslu rejim. İmpuls rejiminin parametrləri. Bir modalı və çox modalı rejim.
4. Lazerlərin şüalandırma dinamikası. İşçi səviyyələrinin kinetikası. Lazerlərin tezliklərinin və intensivliklərinin stabilizasiya üsulu.
5. Lazer şüalanmasının xüsusiyyəti. İmpulsun enerjisi və gücü. Şüalanmanın səpilməsi. Koherentlik. Stabillik. Moda tərkibi.
6. Lazerlərin növləri. -Qaz mühitində optik kvant generatorları (OKG). Atomar qaz lazerləri. Həyacanlaşmanın əsas üsulu. Qazboşalması lazerləri. Heliun-neon və arqon lazerləri. Enerji səviyyələrin sxemi. Həyəcanlanma sxemi. Lazerin şüalanma spektri. Spektral xəttin eni. Bərk cisimli optik kvant generatorları. Doldurma (həyacanlaşdırılma) üsulu. Yaqut lazerin quruluşu. Enerji səviyyələrin sxemi. Faydalı iş əmsalı. Həyəcanlanma sxemi. Eksimer lazerlər. Kimyəvi və elektroionlaşmış lazerlər. Quruluşu, əsas xüsusiyyətləri və parametrləri. Rentgen lazerlər.
7. Lazer şüalanmasının idarəolunması üsulları. Keyfiyyətliliyin modulyasiyası. Generasiya impulsunun davamlılığı. Keyfiyətliliyin modulyasıyasının müxtılif üsulları. Modaların sixronizasiyasının üsulları. İfratqısa (femtosaniyə) lazer impulslarının generasiyası.
8. Tezliyin kvant standartları. Zamanın ölçülməsi. Radiospektroskopiyada və kvant elektronikasında ölçmə üsulları. Qazlarda lüminessensiyasının spektral xətti. Tezlik reperi. Rubidium və sezyum əsasında atom-şüa standartları. Maqnit sahəsində şüa dəstəsinin bölünməsi. Paramaqnit atomlar. Elektron paramaqnit rezonans. Elektromaqnit sahəsi ilə sezyum atomlarının qarşılıqlı təsiri. Həcmli rezonator. Tezliyin sezyum reperi. Fəal və passiv reperlər. Molekulyar generator. Hidrogen generatoru. Hidrogen generator şüalanmasının spektral xəttinin forması. Optik doldurulmuş tezlik standartları. Udulma kyüveti. Tezliyin standartı – kvant generatorları. Spektral xəttin zirvəsinə tezliyin avtomatik köklənməsi.
9. Holoqrafiya. Holoqrafiyanın meydana gəlməsi və inkişaf mərhələləri. Holoqrafiyanın əsas prinsipləri. Fotoqrafiya, stereoqrafiya və holoqrafiya arasında fərq. Holoqrafiya-obyektdən əks olunan (səpilən) işıq və əsas işıq dəstəsi arasında baş verən interferensiyanın nəticəsi kimi. Holoqrafik qurğunun prinsipial sxemi. Holoqramma üzərində kohernt dalğaların difraksiyası nəticəsində obyektin təsvirinin bərpası. Xəyalın holoqrafik yazılışı, holoqrammanın alınması. İnformasiyanın holoqrafik yazılışının xüsusiyyətləri. Holoqrafiyanın tətbiqi.
10. Qeyri-xətti oprik hadisələr.

İşığın mühitlə qarşılıqlı təsiri. Elektromaqnit sahəsinin təsiri altında qeyri-xətti polyarlaşma. Güclü və zəif işıq sahələri. Optik elektron –anharmonik ossilyator. Optik detektəetmə. Lazer şüalanmasının öz-özünə fokuslanması. Yüksək harmonika generasiyası. İzotrop və anizotrop mühitlərdə harmonikaların generasiyası. Faza sinxronizmi. Pikosaniyəli Nd:YAG lazerinin ikinci və üçüncü harmonikaları.

Tezliyin parametrik güclənməsi və çevrilməsi. Məcburi kombinasion səpilmə (klassik model).
11. Lazerlərin elm və texnikadakı əsas tətbiqləri. İnformasiyanın yazılışının, saxlanılması və işlənməsinin optik üsulları. Optik rabitə. Optik lokasiya, məsafələrin optik yolla ölçülməsi. Tibbdə lazerlər. İdarəolunan lazer termonüvə sintezi.

ƏSAS ƏDƏBİYYAT


    1. R.C. Qasımova, R.Ə. Kərəməliyev. Kvant Elektronikasının Əsasları, Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 1991, -112s.


ƏLAVƏ ƏDƏBİYYAT

1 R.C. Qasımova, F.H. Haciyev, Ş.Ş. Əmirov, Kvant Elektronikası üzrə ixtisas praktikumu, Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 1994, -102s.



    1. R.C. Qasımova, Kvant Elektronikasının kursu üzrə məsələlər toplusu həlli ilə, Bakı, “Bakı Universiteti” nəşriyyatı, 2008, -65s.

    2. F. Kaczmarek, Laser physics, Poznań, 1994, -158p. (Ф. Качмарек, Введение в физику лазеров, М.: Мир, 1981. -540 с).

    3. М.М. Страховский, А.В. Успенский, Основы квантовой электроники, М.: Высшая школа, 1979, -312c.

    4. A. Maitland, M. Dann, Laser physics 1976, 350p. (А. Мэйтленд, М. Данн, Введение в физику лазеров, М., Наука, 1978, 408с.).

    5. O. Svelto, Principles of Lasers, Springer, 2010, 620p. (О. Звелто, Физика лазеров, M., Лань, 2008, -720c.).

    6. A. Yariv, Quantum Electronics. 3rd edition. John Willey and Sons, 2016, -675p. (А. Ярив, Квантовая электроника, М., Мир, 1978, -488c.).

    7. F. Zernike & J.E. Midwinter, Applied Nonlinear Optics, John Wiley & Sons Inc., 1983, 250p. (Ф. Цернике, Дж. Мидвинтер, Прикладная нелинейная оптика, 1976, 259c.).

    8. Y.R. Shen. The Principles of Nonlinear Optics, New York, John Wiley & Sons, 1984,-563p (Р. Шен. Принципы нелинейной оптики, М., Наука, 1989, -560с.), elektron variant 2011.

    9. E.N. Leith, J. Upatnieks, JOSA, 1963, 53 (12), 1377-1381 (Э.Лейт, Ю. Упатниекс, Фотографирование с помощью лазера, УФН, 1965, т 87, вып.3, c. 521–538).



Yüklə 31,39 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin