Azərbaycan respublikasinin döVLƏt rəmzləRİ
Yüklə 81,98 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası 2-ci fəsil Maddə 23. AZƏRB AYCAN RES
- AZƏRB AYCAN RES PUBLİKASININ DÖVLƏT GERBİ
- AZƏRB AYCAN RES PUBLİKASININ DÖVLƏT HİMNİ
- Azərbaycan Respublikasının Himni (mp3) ƏHALİ
| AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT RƏMZLƏRİ I. Azərbaycan Respublikasının dövlət rəmzləri Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı, Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himnidir. II. Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı bərabər enli üç üfqi zolaqdan ibarətdir. Yuxarı zolaq mavi, orta zolaq qırmızı, aşağı zolaq yaşıl rəngdədir və qırmızı zolağın ortasında bayrağın hər iki üzündə ağ rəngli aypara ilə səkkizguşəli ulduz təsvir edilmişdir. Bayrağın eninin uzunluğuna nisbəti 1:2-dir. III. Azərbaycan Respublikası Dövlət bayrağının və Azərbaycan Respublikası Dövlət gerbinin təsviri, Azərbaycan Respublikası Dövlət Himninin musiqisi və mətni Konstitusiya Qanunu ilə müəyyən edilir. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası 2-ci fəsil Maddə 23. 
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT BAYRAĞI A Azərbaycan Respublikasında Dövlət bayrağı ilk dəfə 1918-ci il noyabr ayının 9-da Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin qərarı ilə qəbul edilmişdir. 1920-ci il aprelin 28-də Demokratik Cümhuriyyətin süqutundan və Sovet Hakimiyyəti qurulduqdan sonra bu bayraqdan imtina edilmişdir. Bu bayraq ikinci dəfə 1990-cı il noyabrın 17-də Naxçıvan Muxtar Resbublikası Ali Məclisinin qərarı ilə Muxtar Respublikanın Dövlət bayrağı kimi qəbul edilmişdir. Eyni zamanda Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Azərbaycan SSR Ali Soveti qarşısında bu bayrağın Azərbaycan Respublikasının rəsmi dövlət rəmzi kimi tanınması haqqında vəsadət qaldırmışdır. 1991-ci il fevral ayının 5-də Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin vəsadətinə baxmış və bu bayrağın Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı kimi qəbul edilməsi haqqında qərar qəbul etmişdir. Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı bərabər enli üç üfqi zolaqdan ibarətdir. Yuxarı zolaq mavi, orta zolaq qırmızı, aşağı zolaq yaşıl rəngdədir və qırmızı zolağın ortasında bayrağın hər iki üzündə ağ rəngli aypara ilə səkkizguşəli ulduz təsvir edilmişdir. RƏMZİ MƏNASI Göy rəng - türklük; Qırmızı rəng - müasirlik və demokratiya; Yaşıl rəng - islam; Aypara və ulduz - aya və günəşə işarə olub, əbədilik, dünyəvilik rəmzidir. 
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT GERBİ Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi Azərbaycan Dövlətinin müstəqilliyi rəmzidir. Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi haqqında Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti 1920-ci il yanvarın 30-da müsabiqə elan etmiş və müsabiqədən keçəcək gerb nümunəsinin həmin il mayın 28-də qəbul ediləcəyi haqqında qərar çıxarmışdır. Lakin 1920-ci il aprel ayının 28-də Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin süqut etməsi nəticəsində gerb qəbul edilməmişdir. 1990-cı il noyabrın 17-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Dövlət gerbi ilə bağlı yeni müsabiqə elan etmişdir. 1993-cü il fevral ayının 23-də Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi Dövlət gerbi haqqında qərar qəbul etmişdir. Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi palıd budaqlarından və sünbüllərdən ibarət qövsün üzərində yerləşən şərq qalxanının təsvirindən ibarətdir. Qalxanın üstündə Azərbaycan Respublikası Dövlət bayrağının rəgləri fonunda səkkizguşəli ilduz, ulduzun mərkəzində alov təsviri vardır. Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbinin rəngli təsvirində ulduz ağ, alov qırmızı, palıd budaqları yaşıl, sünbüllər sarı rəngdədir. Qalxanın və ulduzun sağanaqları, habelə qalxanın düymələri və palıd qozaları qızılıdır. RƏMZİ MƏNASI Qalxan - müdafiə; Üçrəngli dairəvi xətlər - bayraq; Dairəvi xətlərin üstündəki səkkizguşəli ulduz - günəş; Səkkizguşəli ulduzun ortasındakı alov dilləri - Odlar Yurdu; Sünbüllər - bolluq; Palıd budaqları - uzunömürlülük rəmzidir.
Azərbaycan! Azərbaycan! Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni! Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız! Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz! Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa! Minlərlə can qurban oldu! Sinən hərbə meydan oldu! Hüququndan keçən əsgər, Hərə bir qəhrəman oldu! Sən olasan gülüstan, Sənə hər an can qurban! Sənə min bir məhəbbət, Sinəmdə tutmuş məkan! Namusunu hifz etməyə, Bayrağını yüksəltməyə, Cümlə gənclər müştaqdır! Şanlı Vətən! Şanlı Vətən! Azərbaycan! Azərbaycan!
Azərbaycan Respublikası Cənubi Qafqazın şərq hissəsində, Xəzər dənizinin sahilində yerləşir və sahəsi 86,6 min kv km-dir. 2001-ci ilin əvvəlində Azərbaycan Respublikasının əhalisi 8 milyon 81 min nəfər, o cümlədən 4 milyon 107 min nəfər və ya 51 faizini şəhər və 3 milyon 974 min nəfər və ya 49 faizini kənd sakinləri təşkil etmişdir. Ölkə əhalisinin cins-yaş tərkibi aşağıdakı kimi səciyyələndirilir: 3 milyon 954 min nəfər və ya 49 faizi kişilər və 4 milyon 127 min nəfər və ya 51 faizi - qadınlardır; 15 yaşadək (0-14 yaşlı) bütün əhalinin xüsusi çəkisi (kişilər arasında 32%, qadınlar arasında isə 28%) 30 faiz, 65 yaşdan yuxarı əhalinin xüsusi çəkisi isə (kişilər arasında 5%, qadınlar arasında isə 7%) 6% təşkil etmişdir. Bu gün Azərbaycan əhalisinin artımı əhalinin təbii artımı hesabına baş verir. Son 5 il ərzində ölkədə hər il orta hesabla 125 min körpə və ya hər gün təxminən 340 onun yeni kiçik vətəndaşı dünyaya gəlir. 2002-ci ildə ölkədə doğum əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 15 nəfər təşkil etmişdir. Azərbaycanda ölümün səviyyəsi uzun illər ərzində nisbətən aşağı və sabit olması ilə səciyyələnir. Lakin çoxsaylı insan tələfatına səbəb olmuş Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində 1992-94-cü illərdə ölüm səviyyəsinin göstəricisi xeyli artmışdır. Sonrakı illərdə, Azərbaycan və Ermənistan arasında atəşkəs rejimi tətbiq edildikdən sonra ölümün səviyyəsi azalmış və keçən il onun səviyyəsi əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə 6 nəfər təşkil etmişdir. Ölümün səviyyəsi gözlənilən ömür uzunluğu göstəricisində də öz əksini tapır. Ötən ildə bu göstərici 72 yaş, o cümlədən kişilər üçün - 69 yaş, qadınlar üçün isə - 75 yaş təşkil etmişdir. Son illər körpə ölümünün səviyyəsinin də azalması müşahidə olunur. Ötən ildə 1 yaşadək 1,5 min uşaq (0,8 min oğlan, 0,7 min qız) və ya doğulmuş hər 1000 nəfərə hesabı ilə 13-ü ölmüşdür. 2000-ci ildə doğuşdan sonrakı dövrün, doğuşun və hamiləliyin ağırlaşması nəticəsində 44 qadın ölmüşdür, yəni doğulanların 100 min nəfərinə hesabı ilə ana ölümü göstəricisi 38 olmuşdur. Hazırda orta hesabla bir qadına bütün ömrü boyu təxminən iki doğulmuş uşaq düşür. əgər 10 il əvvəl üç və ya daha çox doğulmuş uşaqların xüsusi çəkisi 31% təşkil edirdisə, indi bu göstərici cəmi 25%-dir. Doğumun səviyyəsinə nikah da əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Respublikada orta hesabla təxminən 57 min nikah bağlanır və 8 min nikah pozulur. Əhalinin son siyahıyaalınmasının məlumatlarına görə, 16 və yuxarı yaşda təxminən 1 milyon 746 min və ya 43% qadın nikahda olmuşdur. Fertil (nəsilvermə qabiliyyətinə malik) yaşda olan qadınların sayı 2 milyon 311 min nəfərdir. Respublikada əhalinin artmasına mane olan amillərdən biri də əhalinin miqrasiyasıdır. 2000-ci il ərzində Respublikadan 10,0 min nəfər getmiş, 4,4 min nəfər isə Respublikaya gəlmişdir. Ölkənin milli tərkibi, əhalinin son siyahıyaalınmasının nəticələrinə əsasən, aşağıdakı məlumatlarla xarakterizə olunur: azərbaycanlılar - 90,6%, ləzgilər - 2,2%, ruslar - 1,8%, ermənilər - 1,5%, talışlar - 1,0% , avarlar - 0,6%, türklər - 0,5%, tatarlar - 0,4%, ukraynalılar - 0,4%, saxurlar - 0,2%, gürcülər - 0,2%, tatlar - 0,13%, yəhudilər - 0,1%, udinlər - 0,05% və digər millətlər - 0,12%. Talışlar digər etnik qruplardan fərqli olaraq, uzun müddətdir ki, bu ərazidə yaşayırlar. Öz millətini dilində sərbəst danışa bilən əhalini bütövlükdə ölkə üzrə xüsusi çəkisi 99,2 faiz olmuşdur. Azərbaycanlılar arasında bu göstərici 99,8 faiz təşkil etmişdir. 2000-ci ilin 4 rübü üçün ev təsərrüfatlarının seçmə müayinəsinin məlumatlarına görə ailələrin 26,3 faizində ailə başçısı qadın olmuşdur. 
1998-ci ildə baş vermiş hadisələr də Azərbaycanın demoqrafik vəziyyətinə xeyli təsir göstərmişdir. Erməni təcavüzü, Azərbaycana çoxsaylı insan tələfatı ilə yanaşı, yarıdan çox qocalardan və uşaqlardan ibarət olan 1 milyon qaçqın və məcburi köçkün gətirmişdir ki, onların da xeyli hissəsi çadırlarda və yaşayış üçün yararlı olmayan yerlərdə yaşayır. Əhalinin milli tərkibi (1999-cu il əhalinin siyahıyaalınması məlumatları əsasında)
1813 və 1828-ci illərdə Rusiya və İran arasında bağlanmış Gülüstan və Türkmənçay müqavələlərinə əsasən Azərbaycanın şimal hissəsi Rusiyanın, cənub hissəsi isə İranın tərkibinə daxil edildi. Hal-hazırda İran azərbaycanlılarının sayı Azərbaycan Respublikasında yaşayan azərbaycanlılardan çoxdur. Sovet imperiyası dövründə sərhədi keçib öz qohumları ilə görüşmək qeyri-mümkün idi. YUNESKO-nun məlumatına görə dünyada hazırda 40 milyondan çox azərbaycanlı yaşayır. Dünyada yaşayan azərbaycanlıların sayı təxminən aşağıdakı kimidir:
Yuxarıda göstərilənlərdən əlavə digər hesablamalar da aparılıb və hesablamaların birində göstərilir ki, hazırda dünyada 50 milyondan çox azərbaycanlı yaşayır. http://www.diaspora.az/new/az/viewer.php?remzler.htm Yüklə 81,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
zərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı Azərbaycan dövlətinin suverenliyi rəmzidir.