O`zbekiston Respublikasi xalq ta’limi vazirligi
Xorazm viloyati pedagog kadirlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti
“Tabiiy va aniq fanlar ta’limi” kafedrasi
Biologiya fanidan sinfdan tashqari ishlarni noan’anaviy usulda tshkil qilish
Umumta’lim maktabilari biologiya fani o`qituvchilari uchun
Urganch 2012
Tuzuvchi: Q.Bekmetova. Qo‘shko‘pir tumanidagi 33-sonli umumta’lim
maktabi biologiya fani o‘qituvchisi
Taqrizchilar: J.Raximov. VPKQTMOI “Tabiiy va aniq fanlar
ta’limi kafedrasi” dotsenti t.f.n.
B.Toxirova VPKQTMOI “Tabiiy va aniq fanlar
ta’limi kafedrasi” katta o‘qiyuvchisi
Ushbu uslubiy ko‘rsatma VPKQTMОI ning 2012 yil _____ dekabrdagi
_____-sonli ilmiy kеngashi qarori bilan chop qilishga tavsiya etilgan.
Bayonnоma _____ «_____» 2012 yil
Biologiya fanidan o`quv yili davomida o`tkaziladigan sinfdan tashqari tadbirlarning ish rejasi
№
|
O`tkaziladigan tadbirlar
|
O`tkaziladigan vaqti
|
1
|
Oltin kuz “Mehrjon” bayrami
|
Sentabr
|
2
|
4-oktabr-hayvonlarni muhofaza qilish kuniga bag`ishlab kecha
|
Oktabr
|
3
|
“Zakovat”
|
Noyabr
|
4
|
“Biz OITS ga qarshimiz” kechasi
|
Dekabr
|
5
|
“Tabiat va inson” kechasi
|
Dekabr
|
6
|
Tuman olimpiadasi
|
Yanvar
|
7
|
Intellektual ring
|
Fevral
|
8
|
Viloyat fan olimpiadasi
|
Mart
|
9
|
1-mart Xalqaro “Giyohvandlikka qarshi kurashish” kuni munosabati bilan “Giyohvandlik-asr vabosi” kechasi
|
Mart
|
10
|
22-mart “Xalqaro suv havzalarini, ichimlik suvlarini asrash” kuni
|
Mart
|
11
|
Biologiya fani oyligi. Ochiq darslar va anjumanlar
|
Mart
|
12
|
1-aprel Xalqaro qushlar kuni munosabati bilan “Qushlar bayrami”
|
Aprel
|
13
|
7-aprel butunjahon salomatlik kuniga bag`ishlanib “Sog`lom tanda sog`lom aql” kechasi.
|
Aprel
|
14
|
Gullar bayrami
|
|
15
|
22-aprel Xalqaro yerni asrash kuniga bag`ishlab “Tabiat toza bo`lsa, dori ham darkor emas” bellashuvi
|
Aprel
|
16
|
“Tabiat chekmasin aziyat” rasmlar konkursi`
|
Aprel
|
17
|
“Tabiat kecha va bugun” bellashuvi
|
May
|
18
|
“Qizil kitob-ogohlik belgisi” nomli kecha
|
May
|
19
|
Eng yaxshi Referat, Maqola, ko`rgazmali qurollar, tayyorlangan gerbariylar tanlovi.
|
Aprel
|
20
|
Yozgi topshiriq
|
|
9-sinflarda Mustaqillik bayramiga bag`ishlangan
“O`zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo`lmaydi” mavzusidagi tadbir senariyasi.
Bayram o`tkaziladigan zal bayramona bezatilgan. Mavzuga oid devoriy gazetalar tayyorlangan.
Kechani ochib berish uchun so`z maktab direktoriga beriladi.
I-boshlovchi:
Assalomu-alaykum, qadrli mehmonlar, muhtarama ustozlar.
Qadim-qadimlardan tinmas dostonim,
Haqdan nazar tushgan go`zal bo`stonim,
Alpomishlar yurti nurli makonim,
Assalom, ona yurt O`zbekistonim.
II-boshlovchi:
Assalomu-alaykum, aziz tengdoshlar, bilimga chanqoq ukajonlar!
Tanti el ko`rmadim seningdek xalqim,
Shirin til ko`rmadim seningdek xalqim.
Toza dil ko`rmadim seningdek xalqim,
Assalom, ona yurt, O`zbekistonim.
I-boshlovchi:
Hammamiz uchun quvonchli va hayajonli bo`lgan ushbu daqiqalarda eng ulug`, eng aziz bayram mustaqiligimizning 19 yillik shodiyonasi bilan barchangizni muborakbod etamiz.
II-boshlovchi:
Bugun O`zbekistonimizning hamma joylarida katta tantana, shodu xurramlik.
I-boshlovchi:
Balki satrlarga sig`mas so`zlarim
Madhingni kuylamoq istar zabonim
O`zingsan, azaliy baxtimga bitgan,
Qutlug` sajdagohim – O`zbekistonim.
II-boshlovchi:
Bag`ringda ulg`aydi komil insonlar
Sen-la faxr etadi jumla-jahonim
Ulug`lar oshyoni, fozillar yurti,
Ustozlar makoni – O`zbekistonim!
I-boshlovchi:
O`tgan davr mobaynida O`zbekistonimizning har bir yili asrlarga tatigulik bo`ldi. Bugun qaysi bir sohani olmaylik, o`z kasbining mohir bilimdonlari yuksak natijalarga erishmoqdalar.
II-boshlovchi:
“Qishloq taraqqiyoti va farovonlik yili”da O`zbekistonimning hamma joyida zamonaviy jihozlarga ega bo`lgan maktab, akademik litsey, kasb-hunar kollejlari hamda tibbiyot muassasalari qurib ishga tushirildi.
II-boshlovchi: Vatan – bolaligim oltin beshigi.
Momolarim allasidagi she’r
Yurak yuraklarning naqshin eshigi
Qalblardagi o`chmas bir nur.
Go`zallikda jannat o`zingsan,
Ulug` latofatga yo`g`rilgan Vatan.
II-boshlovchi: Temur, Jaloliddin, Ulug`beklarning
Jasur ajdodlarga limmo-lim bag`ring
Ular-la go`zaldir yurtim jamoling.
Mardlar qalblarida o`zing onasan,
Mardlik qo`rg`oniga aylangan Vatan.
I-boshlovchi:
Endi navbat 9-sinf o`quvchisi Yusupov Otajonga Iqbol Mirzo qalamiga mansub “Hech kimga qaram emas O`zbek” she’rini aytib beradi
Oyoq osti va egasiz yo`lmas o`zbek
Hohlagan suv olib ichgan ko`lmas o`zbek
Dong taratgan va o`ziga qaratgan el bu
Hech qachon, hech kimga qaram bo`lmas o`zbek.
Borgan joying obod qilgan Boburlar,
Mazlumlarni ozod qilgan Temurlar.
Tog`lardan baland o`zbekning g`ururi
Hech qachon, hech kimga qaram bo`lmas O`zbek
Kam bo`lmas O`zbek, mag`rurdir O`zbek
Hech qachon qaram bo`lmas o`zbek, hech qachon
Vatamin mening O`zbekistonim!
Yurtidan boshqasiga qulmas O`zbek
Hech kimdan kam bo`lmagan, kam bo`lmas o`zbek
Ota-ona ham vatanni tanlamaslar
Vatangado kimsalar hech anglamaslar.
Borgan joyin obod qilgan Boburlar
Mazlumlarni ozod qilgan Temurlar
Tog`lardan baland o`zbekning g`ururi
Hech qachon, hech kimga qaram bo`lmas O`zbek!
I-boshlovchi:
Vatan inson uchun bebaho boylik, Vatanning borligi odamga ulkan g`urur –iftixor baxsh etadi.
II-boshlovchi:
Chunki insonning eng pokiza va muqaddas tuyg`ulari o`zi tug`ilgan, voyaga yetgan zamin-vatani bag`rida uyg`onadi.
I-boshlovchi:
Sahnaga buyuk bobolarimiz timsolidagi siymolarni taklif etamiz.
Amur Temur: Agar bizni qudratimizni bilmoqchi bo`lsangiz. Biz qurgan imoratlarga bir boqing.
Alisher Navoiy:
Gurbatda g`arib shodmon bo`lmas emish.
El anga shafigu mehribon bo`lmas emish.
Oltin qafas ichra gar qizil gul bitsa,
Bulbulga tikondek oshiyon bo`lmas emish.
Zahiriddim Muhammad Bobur:
Tole yo`qi jonimga balolig` bo`ldi.
Har ishnikim ayladim xatolig` bo`ldi
O`z yerni qo`yib hind sari yuzlandim
Yo – rab, netay, ne yuz qarolig` bo`ldi.
II-boshlovchi:
Prezidentimiz “Yuksak manaviyat-yengilmas kuch” asarida bobomiz Alisher Navoiy haqida shunday deydi. “Agar bu ulug` zotni avliyo desak, u avliyolarning avliyosi, mutafakkir desak mutafakkirlarning murafakkiri, shoir desak shoirlarning sultoni”.
II-boshlovchi:
Bugun bolalarimiz siymolarning faqat bizning yurtda emas, balki dunyoning turli mamlakatlarida ularning asarlari ijodi ulug` ajdodlarimiz xotirasiga barpo etilayotgan yodgorliklar misolida ham ko`rish mumkin.
I-boshlovchi:
Belgiyada Ibn Sinoga, Litvada Mirzo Ulug`bekka, Moskva, Tokio va Boku shaharlarida Alisher Navoiy bobomizga, Misr poytaxti Qohirada esa Ahmad Farg`oniy xotrirasiga o`rnatilgan muhtasham haykallarni eslash joiz.
II-boshlovchi: Endi Abdulla Oripovning “O`zbekiston” she’ri.
1-o`quvchi:
Yurtim senga she’r bitdim bu kun.
Qiyosingni topmadim also.
Shoirlar bor, o`z yurting butun,
Olam aro atagan tanho.
Ular she’ri uchdi ko`p yiroq
Qanotida kumush diyori.
Bir o`lka bor dunyoda, biroq
Bitilmagan dostondir bari.
Faqat ojiz qalamim manim
O`zbekiston, Vatanim manim
2-o`quvchi:
Yurmasman hech behishtini izlab.
Topolmasman, chekmasman alam.
O`tirmasaman ertaklar so`zlab
Musallo deb yo`nmasman qalam.
Ko`klamingdan olib sururni
Dovrug` soldi ustoz Olimjon.
Qilmoq mumkin olga doston
Olis tarix qadamim manim,
O`zbekiston, Vatanim manim
3-o`quvchi:
O`tmishing bor chindan ham
Ilg`ay olmas barchasin ko`zin
Maqtamasman moziyni biroq
O`tmishingni o`ylayman bir zum
Zabtga olib keng osiyoni
Bir zot chiqdi, mag`rur, davongir,
Ikki asr yarim dunyoni
Zir qaqshatdi ulug` Jahongir
Deyman bu kun u manim, manim
O`zbekiston, Vatanim manim
4-o`quvchi:
Bobolardan so`z ketsa zinhor
Bir kalom bor gap avvalida
Osmon ilmi tug`ilgan ilk bor
Ko`rog`oniy jadvallarida.
Qotil qo`li qilich soldi mast
Quyosh bo`lib uchdi tilib bosh
Do`stlar, ko`kda yulduzlar emas
U Ulug`bek ko`zidagi yosh.
Yerda qolgan o, tanim manim,
O`zbekiston, Vatanim manim.
I-boshlovchi: Musiqiy tanaffus
“O`zbekiston” qo`shig`i.
Raqs “Gulnoz” ijro etishadi yosh havaskorlar klubining a’zolari.
II-boshlovchi: O`zbekiston kelajagi buyukdir. Bu buyuklikni ta’minlash mustaqillikni mustahkamlash biz yoshlarning zimmamizda.
O`z ona yutimizni, xalqimizni madaniy me’rosimizni asrab avaylash har birimizning burchimiz.
Yurtboshimiz aytganidek “Biz hech kimdan kam emasmiz va hech kimdan kam bo`lmaymiz”.
I-boshlovchi:
Boshni ne toshlarga urdi bu diyor,
Necha vayron bo`ldi, qurdi bu diyor
Tojimahal me’mori, Nilning mirobi
Bizni yo`qlaganda bizdan ham salom.
Dunyolarni quchdi o`zbek degan nom.
II-boshlovchi:
Olam ko`rgani yo`q Sinoday tabib,
Navoiy singari mumtoz bir adib.
Al Qadiy cholg`usi dillarga habib
G`azallar, navolar oromijonimdir
Kelajagi buyuk O`zbekistondir
I-boshlovchi:
Ulug`bek nuridan samovat yorug`
Beruniy poylaydi yerlarni yorib
Yassaviy ko`zlariga ziyo va ma’ruf
“Ziji ko`rag`oniy” kashfi osmondir
Kelajagi buyuk O`zbekistondir.
II-boshlovchi:
Bugun ona yurtimizning millionlab asl farzandlari “Bu muqaddas mening Vatanim ajdodlarimning tabarruk hoki yotgan bu tuproqni himoya qilish uchun so`ngi tomchi qonim qolguncha kurashga tayyorman” degan azmu qaror qilganlar.
I-boshlovchi:
Hammangizni yana bir bora bugungi bayram bilan tabriklaymiz. Sizlarga mustahkam sog`lik, oilagizga xotirjamlik, dasturxoningizga baraka tilab qolamiz.
1-oktabr “O`qituvchilar va murabbiylar” kuniga bag`ishlanadi
“Sizga ta’zim, ustoz muallim”
“Sizga ta’zim, ustoz muallim”, mavzusida o`tkaziladigan kechaga qarata maktab zali bayramona bezatilgan. Boshlovchi qiz va yigit bayramona libosda kuy sadolari ostida chiqib kelishadi.
Qiz Assalom, muhtaram, dono ustozlar,
Akajon, ukajon, opa-singillar
Munis onajonlar qalbi daryolar,
Bahor nafasidek iliq ko`ngillar.
Yigit Assalom, ey olam, feruza osmon.
Assalom, ustozlar, aziz mehmonlar
Kamtarin davraga bugun mehmonsiz
Sizga ehtirom ila egikdir boshlar.
Qiz Assalomu-alaykum, aziz va mo`tabar ustozlar, murabbiylar.
Yigit Assalomu-alaykum, qadrli va hurmatli mehmonlar!
Bugungi shodiyonamiz ulug` ustozlarimiz
Bayramiga bag`ishlangan “Sizga ta’zim ustoz muallim”
deb nomlangan tantanali kechamizga xush kelibsiz
Qiz Yo`qdan Beruniylar binolar qurgan,
Mashrabni mashhuri dunyolar qilgan.
Xusainni Ibn Sinolar qilgan
Shunday buyuk zotlarga harf o`rgatgan kim?
Oddiy muallimda, oddiy muallim!
Yigit Tuproqdek hokisor, bezovta jonlar
Ammo qanotida tog`dek ulug`vor
Xatto temuriydek sohibqironlar,
Pirim deb etagin o`pgan zamonlar.
Buyuk jahongirga yo`l ko`rsatgan kim?
Oddiy muallimda, oddiy muallim!
Qiz Vatan taraqqiyoti, yurt tinchligi,
Xalq faravonligi, buyuk kelajagimiz yo`lida
O`zbekistonga fidokorona xizmat
Qilayotgan, uning yuksak va qudratli
Bo`lishi uchun kurashayotgan
Davlat va millat manfatlarini
Yurakdan his etayotgan
Yigit O`z iqtidori bilan ona yurtini
Ulug`lashga qodir istedodini
Va sadoqatli, har tomonlama sog`lom
Va barkamol avloqni voyaga yetkazishda
O`z zimmasiga katta mas’uliyatni olgan
Mehri daryo muallimlar va murabbiylar.
Sizlarni ulug` ayyomingiz bilan muborakbod etamiz.
Qiz Mana bu kun ulug` shodiyona
Shod boqadi har bir qora ko`z
Kechamizni ochib tabriklash uchun
Direkto`rimiz Qurbonov sizga so`z
U barchani bayram bilan qutlab kechani ochiq deb e’lon qiladi.
O`zbekiston Respublikasining madhiyasi ijro etiladi.
Yigit Ustoz deganda har bir inson ko`nglida chuqur, hurmat ehtirom va cheksiz minnatdorchilik tuyg`usi, shu bilan birga, hech qanday boylik bilan o`lchab, ado qilib bo`lmaydigan qarizdorlik hissi paydo bo`ladi.
Qiz o`quvchilar ustozlar haqida yod olgan sherlarini aytib beradilar.
Muallim qasidasi
1-oquvchi:
Siz so`zlagan o`n juft ko`z rom,
Ilmu toliblarga berasiz orom.
Sizga tazim, sizga yana ehtirom,
Vatanimning dono muallimlari.
2-o`quvchi:
Tiniq tuyg`ularga tiniqlik slogan,
Yoza yoza ba’zan qo`llari tolgan
Bolalar ko`ngliga yo`l topa olgan,
Vatanimning dono muallimlari!
3-o`quvchi:
Qirq besh daqiqa sirin kim bilar?
Sochingiz oqiyu, ajinlar ular.
Bolalar bag`riga tushgan tuyg`ular
Vataning dono muallimlari.
4-o`quvchi:
Sinf xonalari to`lib, to`lib boradi
Unda go`ya suzib, suzib boradi
So`zlaridan gullar tuzib boradi
Vatanimning dono muallimlari.
5- o`quvchi:
Shodliklar ko`p, ko`ldir, sonog`i yo`qdir
Siz bergan mehirning adog`i yo`qdir
Siz kabi ilimning ifodasi yo`qdur
Vataning dono muallimlari
6-o`quvchi:
Sizga yarashadi o`sha soddalik
Aytgan so`zlaringiz, hop ifodalik
Sizga meros erur vofodorlik
Vatanimning dono mualimlari.
7-o`quvchi:
Hosil beraversin ekkan doninggiz,
Luqmali haloldir yegan noninggiz,
But bo`lsin doimo pok imoninggiz,
Vatanimning dono muallimlari!
8-o`quvchi:
Siz so`zlagan chog`da sizga hamma rom
Ilmu toliblarga berasiz orom
Sizga so`zim, sizga yana ehtirom
Vatanimning dono muallimlari
Musiqiy tanaffus
Ustozlar qo`shig`i
Mehr nuri yog`ar doim,
Yuzingizfan ustozlar.
Yursam deyman bu tabarruk
Izingizdan ustozlar.
Chin insonlik kitobiga
Baxtu hikmat bitibsiz
Odob ila ilm oldim,
So`zinggizdan ustozlar.
Yigit:
Endi navbat ustozlar haqidagi hikmatli so`zlarga; sahnaga o`quvchi chiqib aytadi.
Dunyo imoratlari ichida eng ulug`i maktab bo`lsa, kasblarning ichida eng sharaflisi o`qituvchilik va muallimlilikdir. I.Karimov
Ustozlar aziz yurtning eng aziz, ulug` va mo`tabar kishilaridir.
I.Karimov
Haq yo`lida kim sanga bir harf o`rgatmish ranj ila,
Aylamak bo`lmas ado, oning haqin ming ganch ila.
Alisher Navoiy
Jahonda bo`lmasa muallim agar,
Hayot ham bo`lmasdi go`zal bu qadar.
Abdurahmon Jomi
Sizdan boshlanadi asli tafakkur
Munis muallimlar sizga tashakkur
Abdulla Oripov
Ilmdan bir shula dilga tushgan on,
Shunda bilursankim ilim bepayon.
A.Firdavsiy
O`quv qayda bo`lsa ulug`lik bo`lur
Bilim qayda bo`lsa buyuklik bo`lur
Yusuf Hos Xojib
Ilimdan yaxshiroq xazina bo`lmas
Qo`lingdan kelgancha terib olsang, bas.
D.I.Mendeleyev
“Ustoz-otangday ulug`”
“Siz shunday buyuksiz, muallim”
“Ustoz so`zi mangu mash’al”
“O`qituvchi inson qalbining memoridir”
“O`qituvchi aql-zakovat. mehr-muruvvat qo`rg`onidir”
O`qituvchi hayot bo`stonining bog`boni,
Nasllar yo`lining charog`onidir
Qiz: Endi navbat maktab faollariga
Yigit: - bu yorug` olamda onadan mehribon, otadek g`amxo`r, har birimiz uchun aziz va mo`tabar bo`lgan ulug` zot bu muallim va murabbiylardir.
Qiz: - bu buyuk zotga xalqimiz azaldan hurmat bajo etgan qur’oni karimda “Ilmni bergan va yuksaltirganlarning ikki dunyoga yaraqlab martabalari ulug` qilinjak” deyilgan. Demak, ustozlarga ollohning nazari tushgan.
Yigit: aziz xalqimizning bir naqlida
“Sen odamlarga bir yil yaxshilik qilmoqchi bo`lsang bug`doy ek, o`n yil yaxshilik qilmoqchi bo`lsang tok ekib bog` qil, umr bo`yi yaxshilik qilmoqchi bo`lsang o`qituvchilik qil”, deyilgan
Qiz: Ustozlarning sharafli ishlarini davlatimiz yuqori taqdirladi. Ko`pchilik ustozlar “O`zbekiston qahramoni” unvoniga sazovor bo`lganlar. Shu jumladan, Gurlan tumanidagi 5-maktab fizika va matematika o`qituvchisi: Anora Mahmudovaga Xiva shahridagi 20 mehribonlik uyining direktori Vera Borisovna Paklarga, Egambergan Karimovlarga O`zbekiston qahromoni unvoni berilgan.
Qiz: -
Nechog` baxtiyorman, ta’zimda shu top
Sizning sha’ningizga bitmoqdaman bayt.
Ne odam bo`lardim kitob
Biror harf tanimay tursaydim loqayd.
Sizku “Alifbo”dan “Qomus”gacha to
Bari barisini tanitgan ustoz
Yigit:
Ilk bor siz ko`rsatgan nurafshon zuhro
Bu kun she’rim ichra toshbekdir mumtoz
Siz mo`jaz yurakda yo`qolgan yog`du
Oqibat quyosh dek socha olur nur
Havaskor o`quvchilar tomonidan qo`shiq, o`g`il va qizlar raqsga tushadilar
Qiz:
Qiyos etgum keladi ustozlarni quyoshga
O`z mehrini qo`rini baxsh etadi har yoshga.
Bilganingda suyinib, bilmay qolsang kuyinib
Tasanodir ming bor ustozdagi bardoshga.
Yigit:
Ustoz yo`li porloqdir, ustoz yo`li yorug`dir
Ustoz ko`ngli xazina, saxovatga to`liqdir
Yetsang ustoz qadriga, eling seni ardoqlar
Nomin bering ustozning otangday ulug`dir
Qiz:
Shuning bilan sizlarni yana bir bora bayram bilan tabriklab, sizlarga sixat- salomatlik, oilaviy baxt ijodinggizda rivoj, sharafli ishingizga zafarlar tilab qolamiz, aziz va muhtarama ustozlar!
“Siz qushlarni bilasizmi?”
Kecha o`tkaziladigan joy bezatiladi.
Salomdan boshlanur birinchi kalom
Marhabo, azizlar, do`stlar, assalom.
Uyimiz, ko`ksimiz sizga keng ochiq
Boshimizdan mehr nurlari sochiq
1-boshlovchi: Assalomu-alaykum, aziz ota-onalar, qadrli bolajonlar. Mana fasllar kelinchagi bahor ham kirib keldi, issiq mamlakatlarga uchib ketgan qushlarimiz yana o`z makonlariga qaytib keldi. Shu munosabat bilan bugun 7-sinf o`quvchilari “Qushlar bayrami”ni o`tkazmoqdamiz. Sizlarni shu bayram bilan tabriklaymiz. Kechani oshib berish uchun so`zni direktorimizga beramiz.
Maktab direktori kechani ochib berib bayram bilan tabrikladi.
Boshlovchi:
Qushlar haqida ma’ruza o`qiladi.
Boshlovchi:
Davraga humo qushini taklif etamiz (o`quvchi kiyinib chiqadi)
Men baxt qushi-humoman
Boshlovchi xush kelibsiz, davramizga
Humo qush-bu mustaqil yurt meni o`z bag`riga oladi. Sening vataning huddi ertaklardagidek mamlakatga o`xshaydi shu bois yurting sari talpinib uchdim.
Boshlovchi:
Noming o`zing qadim humo qushim, humo qushim
Istiqbolni olib kelgan samo qushim, samo qushim.
Sen o`tmishning elchisisan,
Senda yillar bayoti bor.
Qodiriyning armoniyu
Ulug`bekning faryodi bor.
Olisdagi ulfatlarga salom
O`zing yo`lla samo qushim.
Qushlar kiyimida davraga o`quvchilarni taklif etamiz
Qaldirg`och:
Men qaldirg`och, tez keldim
Shamol misoli yeldim.
Qanotim tolmay uchdim,
Sizni sog`inib quchdim.
Keldim eshik och-och,
Sayrayman sizga atab
Don-dun soching hovuchlab
Kakku:
Hech qayg`usiz yayrayman,
Men sayroqi qush kakku.
Uzoq yerdan sayrayman
Deya kak-ku, kak-ku.
Bulbul:
Bulbul derlar otimni,
Surishtirmang zotimni.
Mittigina qushchaman,
Og`aynim bog`uchaman.
Kaptar: (qanot qoqib)
Men kabutar, xat tashuvchi
Shamol kabi yeluvchi,
Eshik chirtaman “taq-taq”
Maktub bor sizga faqat.
Olib keldim xat xabar
Eshik ochiq “taq-taq-taq”
Suyinchini cho`zing tez,
Sizni qilay xushchaqchaq.
(kabutar qo`llaridagi maktublarini bolalarga ulashadi, bir bola kabutarning boshini silab she’r o`qiydi)
Bola:
Boqdim men ikki kaptar,
Qanotlari oq-sapsar,
Tumshig`i uchli jud,a
Sevar singlim Mavjuda.
Gar chaqirsam keladi,
Shamol kabi yeladi,
Qo`nar, yelkam, qo`limga
Doim chiqar yo`limga.
O`zi yoqimtoy, yuvosh,
Silasam egadi bosh.
Sevadi hamma kishi
Men kabutar erk qushi!
Turna:
Qo`shig`imizning boshi,
O`zbekiston-quyoshi
Sen deb sevib qolganmiz,
Undan ilhom olganmiz.
Bola:
Turnalar, hoy turnalar,
Pastlab uchingiz
Bizning ko`l va daryolar uzra
Hakka:
Men hakkaman, hakkaman
Nafasim-chi, hakkalagan.
Kasbi-korim o`g`irlik,
Men uchun bu-to`g`irilik. Iqbolimga, baxtimga
Yaxshiyamki, qishloq bor.
Sara halol pishirgan
Savatchada pishloq bor
U daraxtda osilib turgan savatcha don, bir parcha pishloqni oladi-da, qochib qoladi. Shu choq quvnoq musiqa chalinib qizlar “ola qanot hakkalar” qo`shig`ini kuylashadi.
Kaklik:
Tongda turib sayrayman,
Bog`da ekin yayrayman.
Ovchi, tinchimni buzma.
Menga o`qingni uzma.
Yetim qolmasin bolam,
Qo`shiqga to`lsin olam.
Chumchuq:
Men chumchuq, birovga hech
Yomonligim yo`q also
Hashoratlarni cho`qib,
Yo`qataman mutlaqo
Non uvog`ini ko`rgan on
Tozalab terib yeyman.
Odamlarga doimo
Yordamim tegsin deyman.
(bolalarning biri chumchuqchaga chiroyli yasalgan in hadya etadi. Chumchuq “rahmat” deb joyiga qaytadi)
Laylak:
Sizlar sevgan laylak man,
Yaxshilarga kerakman.
Men yozning darakchisi
Fasllar yo`riqchisi.
Men haqimda ertaklar,
Yaxshilikka yetaklar
Aytishar ajib qo`shiq,
Men haqimda barcha xo`p.
“Ikki bola davraga chiqib laylak keldi” qo`shig`ini aytishadi
Boshlovchi: Endi navbat qushlar haqidagi sahna ko`rinishga.
Undan keyin qiziqarli savollar beriladi:
1) Dunyoda eng kichik qush?
2) Dunyoda eng katta qush?
3) O`rmon sanitari qaysi qush?
4) Havo sanitari qaysi qush?
5) “Loydan maza topadi” deb hisoblanadigan qush?
6) Tog`da uchraydigan ov qushi?
7) Qanaqa qush otasining nomi bilan ataladi?
8) Qanaqa qush savdo sotiq qiladi?
9) Gapiradigan qush?
10) Umr o`lchovchi qush qaysi?
11) Qaysi qush baliq suyaklaridan miyasida toshma yasaydi?
12) Qanday qushlar qishda bola ochadi?
13) Qaysi qush uchib kelganda bahor boshlanadi, deb hisoblaysiz?
14) Qo`lqop ko`rinishida uya quradigan qush?
15) Qafasda saqlanadigan qush?
Bu shartda 5 o`quvchi chiqadi, har bir o`quvchiga bittadan shar beriladi. Uning ichida biletda 3ta savol yozilgan, sharni puflab yoring uni ichidagi savolga javob berishadi, g`olib aniqlanadi va rag`batlantiriladi.
Boshlovchi sahnaga yana 5 ta o`quvchi taklif qiladi, ular qo`liga likopcha beriladi, savatda turgan tuxumlardan bittadan olib kelishlari kerak. Kim ko`p tuxum olib kelsa, g`olib hisoblanadi.
Musiqiy tanaffus. Xorazm lazgisi.
Kecha so`nggida o`quvchilar rag`batlantiriladi.
Boshlovchi: shuning bilan bugungi qushlar bayramiga bag`ishlangan kechamizni tamomlab sizlarga o`z minnatdorchiligimizni bildiramiz. Yana keyingi kechalarda uchrashguncha. Xayr, sog` omon bo`ling.
“O`simliklar so`zlaydi”
1. Kirish. 2. Kechaning rasmiy qismi. 3. Viktorina. 4. Ashula va o`yinlar.
Tut
Mana hozir so`zlar azim tut
Osmonni qoplagan shox. Bargi-bulut
Salom, ey chaman, bog`-dataxt, barchasi
Yong`oqdan tortib olchasi
Hammangizdan avval pishaman o`zim.
Shakardan shirin, qordan oq yuzim
Bargimni qurtlar yeb to`qishar ipak.
Gavdam ham mustahkam ustaga kerak
Baxmalu shoyilar ishlanar kimdan?
Ko`klarda sayr etgan parashyot mendan.
Tut mayiz, tut holva, shinniyu-sharbat,
Bog` ichra aytsangiz, qay daraxt go`zal?
Mevalar chillagisi balx tut uzar.
Gilos
Qizarib uyatchang so`zlaydi gilos
Tut aka, go`zalsiz so`zlaringiz rost.
Biz ham yoningizda husnmiz boqqa
Mevamiz o`xshaydi qizil munchoqqa,
Pishamiz eng tansiq erta bahorda.
Bahor, yoz ko`rkimiz biz ham qatorda
O`rik
Kimda-kim sekin chiqarar ovoz
Men ham bor buyoqda, hoy jimjit gilos
Oq pishar, ko`k pishar, qantak zog`aldoq
Mevalar asli dunyoda sara.
Chillakisi va kechki yoz bo`yi borman,
Qish kuni stolda turshak tayyorman.
Mendan ham ishlanar konfet.
Povidlo, qiyomlar kimdan bo`lur ayt?
Bog` ichra aytingiz, qaysimiz go`zal?
Payvandi hosildor o`rikjon o`zar.
Olxo`ri
Salom, o`rik tog`a, ko`zimning nuri.
Tanishib qo`yaylik, ismim olxo`ri
Xilimiz, xishtimiz dunyoda ancha.
Ko`ksulton, qorali, tog`olcha.
Bizdan ham ishlanar murabbo, maza
Ko`nglingiz ochilar, yesangiz rosa.
Shaftoli
Salom, ey olxo`ri, mevalar boli,
Tinglangiz so`zlaydi otim shaftoli
Sevib, yoqtirib, ekishar barcha
Chillakisi, ham kechki xilimiz ancha
Zog`ora, zalg`aldoq, mushak va burchak
Yozu-kuz pishamiz, xilpirab chak-chak.
Bu yili eksangiz, yanagi yil yeysiz.
Hammani bir ko`zda ko`ring, tinglabsiz.
Tok
Shirinjon, shaftoli to`g`ri so`zlaring.
Aybing shu, ko`rmaydi meni ko`zlaring.
Bilasanmi, nechuk otim tok mening.
Olamni tutardim, bilib qo`y, jigar.
Daraxtlar shoxida o`ynar
Son-sanoqsiz urug` aymog`im,
Jahonga mashhurdir uchqara bog`im,
Hammangiz jo`ralar, sevgan o`rtog`im.
Uzumim, mayizim, sovg`ayu salom
Shirinim, so`zlarim sirasi kalom
Tol
Obbo, tok! so`z bering do`stingiz tolga
Xalq uchun zahmatda doimo borman
Menimcha o`rtoqlar hammangiz kerak
Gavdangiz go`sht bo`lsa, men suyak
Olma
Vatanga xizmatda hamma kaftma-kaft,
Yurgan shu mardlarning olmasidirman.
Mehnatning mevasi, holvasidirman.
Xilim ko`p, qo`rqmaydi qahraton qishdan,
Ko`zlovda bog`i-bog`lar sarasi
Sovuqdan, issiqdan qo`rqmas mevasi.
Dunyoga tarqalgan rang-barang xillar
Hamisha bog`laru chamandek gullar,
Mehnatning mevasi holvasidirman.
Nok
Olma aka, bizga bir nazar tashlang
Ukangiz biz nokmiz, qani yo`l boshlang.
Siz qand bo`lsangiz, biz asal
Hammamiz bir urug`miz, bilsangiz agar
Rangimiz boshqa boshqa ku
Bog`imiz, ishimiz, birku yo`limiz.
Anor
Men ham yoningizda nok og`a, tayyor
Bu yoqda anorjon jiyaningiz bor.
Achchig`u nordon, necha xil shirin
Dasturxon ko`rkiman bilsangiz necha asr
Opa singillar bo`yashur ipak.
Bog` ichra hammamiz barobar go`zal
Hosilda husnda bir-birdan o`zar.
Anjir
Salom, ey jonajon anorjon og`a,
Muncha ham so`zingiz yumshoq shirina.
Meva ham bir bu yoqda asl
Holvani qochirar, shirin mazali
Yolg`iz bor elimda tilagim biroq
Bog`bonlar eksalar bizni ham ko`proq
Nomimni so`rasangiz, tilla rang anjir
Bir totib ko`rsangiz asalga arzir.
Yong`oq
Haqlisan talabda anjir nevaram,
Bog`bonni ko`rganda aytaman men ham.
Qomatim oldida mevam kichikroq,
Tarvuzday bo`lsaydim qani loaqal.
Ko`plarni ko`rganda bo`laman asal
Shu kabi mevam ham tosh kabi pishiq,
Qobiqim yorsangiz ichim moy jiq-jiq.
Moyimdan ishlanar oziqlar xilma-xil
Hech o`chmas bo`yoqlar mendan bo`lur bil.
Tanamdan eng silliq mebel shkaflar
Stollar, stullar devor soatlar
Hammasi-hammasi bizdan ukacha.
Jiyda
To`ri der qatorda yonboshlab jiyda
Sizlardan qolmayman o`ssam avjida
Yaprog`im kumushdan,
Bobomning bosh oti jiydaku, ammo
Zotimiz behisob hali muammo
Non, jiyda, jilon jiyda, qarga juda
Bog`ichra desangiz hammamiz go`zal
Hosilda husnda bir-birdan o`zar
Behi
Biz ham bog`imiz ziynati, ko`rki,
Nomimiz so`rasangiz, osh ko`rki behi
Qimizak, novvoti, xilimiz ancha
Bizni ham sevishar jonidek barcha.
Palovga bossangiz bo`lamiz iliq,
Bizdan ham ishlanar qiyom ham yuz surlik.
Bog` ichra bo`libmiz bugun chor-ulfat
Kechadan beriga qiziydi suhbat
Avvalo, biz deylik rahmat bog`bonga,
Undirgan, o`stirgan, fermer dehqonga
O`zing ayt, bog`bonlar bizni ekmasa,
Sug`orib, chopishib, bizni kutmasa
Qanday o`sib, qanday tarqalar edik?
Shu sabab bog`bonga rahmat desang kam,
Guldiros olqishlar gurullar chinakam.
Apelsin
Sizlar bilan biz ham bir tanu bir jon
Nomimiz so`rangiz apelsin, limon.
Ayniqsa, choy bilan ichsangiz maza.
Ishtahagiz ochilib tabingiz toza.
Lekin qish bo`lganda ogoh bo`lasiz,
Tok bobom singari o`rab qo`yasiz.
O`rtoqlar, vatanga hammamiz kerak.
Tortib to chinor, maysadan
Nomiki giyoh bor, kerak bori ham.
Olaylik chunonchi bug`doy bo`lsa ham
Yolg`iz meva bilan ishingiz bitmas.
Paxtamiz ko`paymasa ustimiz butmas.
Dostları ilə paylaş: |