Биринҹи фәсил

ANAM MƏNİM BƏDBƏXTLİYİMƏ SƏBƏB OLDU

Edama məhkum olunmuş bir gəncə dedilər: «Vəsiyyətin varsa, yaz». O dedi: «Heç bir vəsiyyətim yoxdur. Lakin ömrümün bu son anlarında anamı görməyi çox istəyirəm». İstəyinə əməl etdilər. Cavan anası ilə vidalaşdıqda onun ağzını, dodaqlarını elə dişlədi ki, anası ağrının şiddətindən huşunu itirdi. Camaat ona hücum çəkərək, «Zalım, bu nə işdir gördün?»-deyə çığırdılar. O isə cavab verdi: «Zülmkar, zalım mən deyiləm, mənim anamdır. Bu dar ağacı onun ucbatından qurulub. Mən uşaqkən qonşudan bir ədəd yumurta oğurladıqda, o məni bu işə daha da rəğbətləndirdi. Get-gedə dəvə oğrusuna çevrildim. Sonunda isə qatil oldum».

Bəli, behişt ananın ayağı altında olduğu kimi, qiyamət əzabının səbəbkarı da müəyyən miqdarda anadır.

Əmirəl-möminin həzrət Fatimə (s.ə) vəfat etdikdən sonra ərəb nəsəblərini yaxşı tanıyan qardaşı Əqilə dedi: «Mənim üçün şücaətli ərəb analarından doğulan bir qadın tap». Əqil bir neçə müddət sonra o həzrətə ərz etdi: «Fatimə Kəlabiyyə ilə ailə qur. Çünki ərəblərdə onun atalarından şücaətlisi olmayıb». Beləliklə, İmam (ə) həmin qadınla izdivac etdi. Bu izdivacın nəticəsi dörd şücaətli, mömin oğul ‒ Əbülfəzl və o həzrətin qardaşları oldu.

Əli (ə) Malik Əjdərin vəfatından sonra Kufə məscidində minbər üzərinə çıxaraq buyurdu: «Malik kimi övlad doğacaq analar tapmaq olmaz. Malik, nə Malik? Dağ idisə möhkəm, daş idisə ağır. Malik mənim üçün, mənim Peyğəmbər (s) üçün olduğum kimidir».

BƏZƏN İBADƏT NURU AZALIR

Bir kəs anasına şikayətləndi: «Ana, bəzi vaxtlar ibadət etməyə süstlük göstərir, bəzən isə qara bir zolağın daxili nuraniyyətimə doğru hərəkət etdiyini hiss edirəm. Mən haram qazanc yemirəm, pis adamlarla yoldaşlıq etmirəm. İbadətdə süstlüyə səbəb olacaq amillərdən çəkinirəm. Bu məsələnin səbəbini araşdırarkən səndən soruşmağı qərara aldım. Çox güman ki, bu süstlük səndən keçib. Həqiqəti mənə de ki, mən onun əlac olunması yollarını arayım». Anası dedi: «Oğlum, mən sənə hamilə olarkən atan səfərdə idi. Əriyin yetişən vaxtı idi. Mən evdən bayıra çıxa bilmədiyim üçün ərik ala bilməzdim. Bir gün paltar sərmək üçün dama çıxmışdım. Qonşunun qurutmaq üçün sərdiyi əriyə gözüm düşdü. Həmin ərikdən bir dadımlıq götürdüm və yedim. Sonra peşman oldum. Lakin halallıq almağa üzüm gəlmədi».

Anasını təmkinlə dinləyən gənc dedi: «Ana, məsələnin kökü tapıldı. İcazə ver, qonşunun evinə gedim və bu məsələni həll edim ki, bundan sonra şeytanın hücumu olmadan Allaha ibadət edə bilim».

NURANİ BİR İZDİVAC

Gənc yaşlarımda şəhərin mərkəzi məscidində alimlərin birindən eşitmişdim: Dahi alim, misilsiz insan olan Müqəddəs Ərdəbilinin atası yerlilərindən birinin qızına elçilik etdikdə, qızın atası deyir: «Mənim qızım kor, kar, əlil və axsaqdır. Əgər onunla evlənmək istəyirsənsə, evlən». Gənc dedi: «Mən belə bir qızla necə həyat sürərəm?» Qızın atası dedi: «Əzizim, korluğundan məqsəd onun gözlərinin naməhrəm görməməsi, əlinin əlil olmasından məqsəd heç bir naməhrəmə əl verməməsi və ağsaqlığından məqsəd isə, haram məclisə getməməsidir».

O, belə bir qızla ailə qurdu və bu ailənin məhsulu isə Müqəddəs Ərdəbili kimi dahi bir şəxsiyyət oldu.

ŞEYX ŞÜŞTƏRİNİN ANASI

Şeyx Cəfər Şüştəri elm və əməl baxımından uca məqamlara yüksəlmişdi. Onun xalq arasındakı nüfuzu misli görünməmiş bir nüfuz idi. Bir gün onun anasından soruşurlar: «Belə oğlun olduğu üçün xoşhalsanmı?» Anası «Xeyr!»-deyə cavab verir. Səbəbini soruşduqda isə deyir: «Mən iki il müddətində ona bir dəfə də olsun dəstəmazsız süd verməmişəm. Mən onu hər qucağıma alanda imam Sadiq kimi olmasını arzu edirdim. Lakin o, Cəfər Şüştəri oldu».

DAXİLİ VƏ ZAHİRİ PAKLIĞIN TƏRBİYƏDƏKİ ROLU

Təbliğ məqsədilə on günlüyə Brucerd şəhərinə getmişdim. Şəhərin yaşlı sakinləri ilə Ayətullah Brucerdi haqqında söhbət etməyi çox istəyirdim. Doxsan yaşlı bir kişi mənə danışdı ki, Brucerdinin anasının bütün səyi ona dəstəmazsız süd verməmək idi. Soyuq gecələrdən birində qüslə ehtiyacı var idi. Lakin evdən çıxmağa imkan yox idi. Allaha təvəkkül edib Ona sığınaraq, soyuq su ilə qüsl aldı və sonra isə uşağı əmizdirdi. Ananın mənəvi diqqəti, atanın təmənnasız zəhmətləri İslam dünyasına şiə elm mərkəzlərində böyük dəyişikliklərə səbəb olan şəxs bəxş etdi.

Gənc qızlarınızı ilahi və islami şərtlər əsasında analığa hazırlayın. Analar öz analıq şəxsiyyətlərini qorusunlar. Çünki əməlisaleh, tərbiyəli övlad yetişdirmək dünya və axirətiniz üçün olduqca faydalıdır.

Qiyamətdə şəfaət haqqı veriləcək şəxslərdən biri də mömin, əməlisaleh alim və şəhiddir. Onların şəfaətləri üçün say, hədd təyin olunmamışdır. Onların, şəfaətə layiq olan hər bir şəxsi şəfaət etməyə icazələri vardır və heç şübhəsiz ki, onların şəfaətindən bəhrələnəcək ilk şəxs anaları olacaqdır.

Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: «Üç nəfər Allah yanında şəfaət edəcək və onların şəfaəti qəbul olunacaq: peyğəmbərlər, şəhidlər və alimlər».¹

İmam Sadiq (ə) buyurur: «Həqiqətən, möminlər «Rəbiə» və «Muzər» qəbilələrinin camaatı kimi şəfaət edəcəklər. Möminin, hətta öz xidmətçisini belə şəfaət etmək hüququ olacaq».

Qızlarımız və analarımız nə üçün qiyamət günü övladlarının şəfaətindən bəhrələnənlərdən olmasınlar? Onlar bir neçə günlük maddi həyatdan ötrü analıq şəxsiyyətlərini əldən verməməli və əllərində Haqqın əmanəti olan övladlarının həyatını məhv etməməlidirlər.

İYİRMİ DÖRDÜNCÜ FƏSİL

ATANIN ÖVLADIN İNKİŞAFINDAKI ROLU

DÖRD MÜHÜM MƏSƏLƏYƏ DİQQƏT YETİRİN

Quran ayələrinə¹ nəzər saldıqda bu qənaətə gəlirik ki, insanın inkişafı, şəxsiyyətinin formalaşması onunla əlaqəli olan dörd şeyə bağlıdır. İnsan şəxsiyyətinin formalaşmasında təsirli olan bu dörd amil bunlardır: imanlı ata, mömin ana, pak və canyandıran müəllim, halal qida.

Yəhudilər İsanı (ə) hələ ailə qurmamış qız olan Məryəmin qucağında gördükdə təəccüblə dedilər:

«Ey Harunun bacısı! Atan pis kişi, anan da zinakar deyildi!»².

Onların həqiqətdən xəbərləri yox idi. Onlar bilmirdilər ki, İsa (ə) pak Məryəmə əta olunmuş ilahi bir əlamətdir. Onlara elə gəlirdi ki, Məryəm dinlərinə zidd olan bir günaha bulaşmışdır. Onun mömin, pak ata-anasını tanıdıqları üçün «Belə mömin şəxslərin övladı günaha necə qurşana bilər?»-deyə düşünürdülər. Çünki onlara «Uşaq yalnız ata və anadan törəyə bilər» prinsipi belə düşünməyə əsas verirdi. Lakin İsa (ə) beşikdə danışdıqdan sonra məlum oldu ki, mömin ata-anadan beləcə ləyaqətli, yüksək mənəvi məqamlara malik, ulul-əzm peyğəmbərin anası törəməlidir.

Göründüyü kimi, Məryəmdən paklıq ummalarının səbəbi, ilk növbədə atasının paklığı idi. Buna görə də dedilər:

«Atan pis kişi deyildi (Necə ola bilər ki, o əməlisaleh atanın qızı belə günahkar olsun?!)».

Onlar ana məsələsinə də xüsusi diqqət yetirirlər. Belə ki, Məryəmə deyirlər:

«Anan zinakar deyildi (Elə pak, iffət sahibi olan bir qadının qızı necə zinakar ola bilər?!)».

Keçən fəsillərimizdə ana, onun üzərinə düşən vəzifələr, halal ruzi barəsində müəyyən qədər danışdıq. Müəllimin uşaqlara göstərdiyi təsir də hamıya məlumdur. Burada haqqında daha çox danışmaq istədiyimiz mövzu ata və onun övladına göstərdiyi təsirdir.

Ata ilk növbədə övladının dini tərbiyəsinə, əxlaqına, savadlanmasına diqqət yetirməlidir. Sonra isə ailəsi ilə gözəl həyat sürərək, həyatın şirinliyini övladlarına çox görməməlidir. O bütün qüvvəsini, bacarığını səfərbər edərək, ailəsinə haram tikə yedizdirməməlidir.

Rəvayətlərdə qeyd olunduğuna görə, hesabsız cəhənnəmə gedənlərdən biri də, övladının tərbiyəsinə etinasız yanaşan atadır.

Ulu Tanrı bütün insanları «xəlifəlik» məqamına, hidayət, bilik və bəsirətə nail olmaq, nəticədə isə behiştə daxil olmaq üçün yaratmışdır. Əzabı öz əlləri ilə, özləri üçün göndərən insanların özüdür!