Биринҹи фәсил

BƏDBƏXTLİYİN SƏBƏBLƏRİ

Küsmək, bir-birindən ayrılmaq, iftira yaxmaq, mücadilə, digərlərinin eybini axtarmaq, qeybət, sözgəzdirmə, araqatma, məkr və hiylə, istehza, israf, təkəbbür, həsəd, xəsislik, Allaha asilik olan işlərdə digərlərinə itaət etmək, başqalarına yük olmaq, düşmənlik və kin üçün Qurani-kərimdə və rəvayətlərdə ayrıca fəsil açılmış və insanların, ailələrin bunlardan uzaq olması tapşırılmışdır. Çünki onların hər biri günah, bəzisi isə qiyamət əzabına səbəb olan böyük günahdır. Onların hər biri ailənin kökünü baltalayır və insanı bədbəxtliyə sürükləyir.

Bu məsələlər haqqında ətraflı məlumat almaq istəyənlər «Kafi» (2-ci cild), «Vəsail» (11-ci cild), «Şafiyə-feyz», «Məhəccətül-bəyza», «Cameus-səadat» və s. kimi əxlaq və rəvayət kitablarına müraciət etsinlər.

OTUZUNCU FƏSİL

BOŞANMA VƏ İRS

BOŞANMANIN ÇİRKİNLİYİ

Boşanma öz-özlüyündə yaxşı məsələ deyil. Talaq olduqca çirkin, Peyğəmbər (s) və imamların (ə) nifrətinə səbəb olan bir işdir. Boşanmaya, yalnız şəri səbəb üzündən olduqda haqq qazandırmaq olar.

Həva-həvəs üzündən olunan boşanma insaniyyətə zidd, şəri hökmlərlə, insanların şəxsiyyəti ilə oynamaq deməkdir.

Bu fəsildə öncə boşanma məsələsinə aid mühüm rəvayətləri diqqətinizə çatdıracaq, sonra isə bu məsələ haqqındakı Quran ayələrini və Quranın boşanmaya olan baxışını araşdıracağıq.

Hacı Səbzivari «Şərhe-məsnəvi» kitabında məsumlardan belə bir rəvayət nəql edir: «Allah-təala yer üzərində qul azad etməkdən sevimli və boşanmaqdan pis şey yaratmamışdır».

Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: «Allahın halal buyurduqları arasında boşanmadan çox acığı gələn şey yoxdur»;¹ «Allah-təala qadını əyləncə sanan kişiləri, kişini əyləncə sanan qadınları və hər an boşanmaq ardınca olanları sevmir».²

İmam Baqir (ə) buyurur: «Həqiqətən, Allah hər bir boşayanın düşmənidir. Hansı ki, qadını və ya kişini bir əyləncə sanır».³

İmam Sadiq (ə) buyurur: «Allah toy olan evi sevir, boşanma olan evi isə sevmir».⁴

Həzrət Peyğəmbər (s) bir kişiyə buyurdu:

- Həyat yoldaşın nə etdi?

Kişi dedi:

- Onu boşadım.

- Heç bir səbəb olmadanmı?

- Bəli, səbəbsiz.

Həmin kişi yenidən ailə qurdu. Peyğəmbər (s) onu gördükdə evlənib-evlənmədiyini soruşdu. Kişi evləndiyini bildirdi. Həzrət (s) buyurdu: «Həyat yoldaşın indi necədir?» Kişi «Onu boşadım»-deyə bildirdi. Həzrət (s) səbəbini soruşduqda, kişi «Heç bir səbəb olmadan»-deyə cavab verdi.

Həmin kişi yenə də evləndi. Həzrət (s) onu gördükdə yenə evlənib-evlənmədiyini soruşdu və kişi evləndiyini bildirdi. Rəsulullah (s) «İndi arvadın nə edir?» buyurduqda, kişi dedi: «Onu boşadım». Həzrət (s) «Heç bir səbəb olmadanmı?»-deyə soruşdu. Kişi yenə də Peyğəmbərin sualına «Bəli» deyə cavab verdi. Bu dəfə Həzrət (s) buyurdu: «Allah-təala qadını əyləncəyə çevirən kişiyə və ya kişini əyləncəyə çevirən qadına lənət edir».¹

BOŞANMANIN SƏBƏBLƏRİ

Ailə həyatında kişidə və ya qadında mövcud olan hər hansı bir çatışmazlığa görə onunla yaşamaq mümkün olmazsa, bu zaman boşanmaq üçün heç bir problem qalmır. Belə boşanma şəri cəhətdən də tam düzgün addım hesab olunur.

Belə problemlə qarşılaşdıqda, kişinin və ya qadının ailəsi məsələni dərinləşdirməməlidir. Kişi ilə həyat yoldaşının arasındakı problem şəri səbəbdən doğarsa, onları qeybət, iftira, təhqir, istehza və s. günahlara sürükləməməlidir. Bu tip günahlar kinlərin alovlanmasına, nəticədə isə qiyamət əzabına səbəb olur.

Çox təəssüflər olsun ki, boşanma məsələsi qarşıya çıxdıqda ailələr arasında qeybət, kin və s. günahlar çoxalır.

Qadın və kişi nikah bağladıqda, öz üzərlərinə bir çox öhdəçiliklər götürürlər. Əgər hər iki tərəfdən biri bu öhdəçiliklərə tabe olmazsa, qarşı tərəf boşanmaq hüququna malikdir. Bu zaman qarşıya çıxan hər hansısa bir anlaşılmazlıq səbir və hövsələ ilə həll olunmalıdır.

Burada boşanan ailələrin ilk bulaşdıqları iki günah haqqında danışmaq istəyirəm. Ola bilsin ki, ilahi reallıqlara diqqət yetirərək, bu günahlardan çəkinək.

QEYBƏT

Quranda buyurulur:

«…Ey iman gətirənlər!…Bir-birinizin qeybətini etməyin. Sizdən biriniz ölmüş qardaşının ətini yeməyə razı olarmı?! Bu sizdə ikrah hissi oyadar»¹. Qeybət də belədir.

Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: «Qeybətin müsəlmanın dinini viran etməsi, onun qarnındakı tikəni həzm etməsindən tez başa gəlir»;² «Qeybətdən qəti şəkildə çəkinin. Həqiqətən, qeybət zinadan şiddətlidir»;³ «Merac gecəsi dırnaqları ilə üzlərinin dərisini qoparan bir zümrə gördüm. Cəbrayıldan kim olduqlarını soruşduqda, «xalqın qeybətini edənlərdir»-deyə cavab verdi»;⁴ «Allah-təala müsəlmanın malına, qanına zərər yetirilməsini haram etdiyi kimi, qeybətini də haram etmişdir».⁵

Əli (ə) buyurur: «Qeybət münafiqin nişanələrindəndir»;⁶ «Yaxşı şəxslərin qeybətini etmək ən pis səviyyəsizlikdir»;⁷ «Qeybəti eşidən də edən kimidir».⁸

İmam Museyi-Kazım (ə) buyurur: «Öz mömin qardaşının qeybətini edən şəxs Allahın rəhmətindən uzaqdır».⁹

İmam Hüseyn (ə) qeybət edən bir şəxsə buyurur: «Ey şəxs, özünü qeybətdən qoru. Həqiqətən, qeybət cəhənnəm itlərinin qidasıdır».¹

Bəli, həvapərəst, bidət qoyan, zalım və aşkar şəkildə günah edənin qeybəti yoxdur.²

Həzrət Peyğəmbər (s) qeybəti rədd edib eşitməmək və mömin qardaşının abırını qorumaq haqqında buyurur: «Allah qeybətin qarşısını almaqla müsəlman qardaşlarının abırını qoruyan şəxsi cəhənnəm odundan xilas edəcək».

Deməli, boşanma məsələsində İslamın izn verdiyi şey, yalnız boşanmanın özüdür. İnsafdan, ədalətdən kənar söz demək cəhənnəm əzabına yol açan günahdan başqa bir şey deyil.