Da yer etmenin bir yolunu bulmuştur

---

246 

http://www.millifolklor.com

Şehir  efsaneleri  yıllardır  medya-

da yer etmenin bir yolunu bulmuştur. 

Hikâye  anlatmanın  bu  şekli,  giderek 

medyaya  daha  fazla  maruz  kalan  bir 

toplumda  sözlü  popüler  kültürün  de-

vamlılığı  ve  gelişimi  için  etkin  bir 

araçtır.  Şehir  efsanelerinin  medyada 

yer etmesi, kültüre uygun bir sözlü ge-

leneğe tutunmanın bir yoludur. Sanal 

ortamda şehir efsanelerinin bulunma-

sı, değişimi kucaklarken, aynı zaman-

da,  geleneğin  sürdürülmesini  temin 

etme  girişimlerimizin  göstergesidir. 

Fernbeck (2003: 43)

Şehir  efsanesi  uzmanı  Jan  Ha-

rold  Brunvand,  günümüz  efsanesinin 

sözlü-anlatı  olarak  canlılığını  kay-

bettiğini  ve  “folklordan;  birçok  farklı 

şekilde  kalıplaştırıldığı,  tek  tipleşti-

rildiği,  suiistimal  edildiği,  metalaştı-

rılıp  ambalajlandığı  popüler  kültüre” 

göç ettiğini savunur (Brunvand 2001a, 

xxvii). Brunvand, bu fikrini, günümüz 

efsanesinin icra edilmesinin yüz yüze 

iletişimden çok internet yoluyla şekil-

lendiğini  iddia  ederek  devam  ettirir. 

O zamandan beri durum gerçekten de 

Brunvand’ın  iddia  ettiği  gibi  olmuş-

tur. Yalnız, son on yılda günümüz ef-

saneleri üzerine yazılmış bilimsel ya-

yınların  çoğu,  internet  ve  diğer  ilgili 

teknolojik yeniliklerin günümüz efsa-

neleri de dâhil olmak üzere tüm folk-

lor türlerinin iletilmesi için inanılmaz 

bir imkân sağladığını da Brunvand’ın 

iddiasına  eklemişlerdir.  Elizabeth 

Tucker,  söz  gelimi,  doğaüstü  anlatı-

ları  çalışanların  internet  üzerinden 

efsanelerin nasıl yayıldığını ve efsane 

kahramanlarının  nasıl  ortaya  çıktı-

ğını  anlamaya  başladıklarını  söyler 

(2009: 69). Bunun yanında, günümüz 

efsaneleri  kendilerini  popüler  kültür-

de ve internet kültüründe yeniden ko-

numlandırdıkları  için,  bulundukları 

yerde çalışılmalı ve tartışılmalıdırlar. 

“Medyayı ve toplumu söylenti, mit ve 

efsaneler arasındaki farklılıklar konu-

sunda  eğitmek  için  elimizden  geleni 

yapmalıyız.  Yalnız  bu  girişim  “folk-

lor”  kelimesinin  kendi  kullanımını 

kısıtlama  çabaları  gibi  başarısız  ola-

bilir” (Brunvand 2004a: 19). “Folklor”, 

“söylenti”,  “mit”  ve  “efsane”  terimleri 

ile ilgili hızlı bir internet araması so-

nucunda  esas  tanımlara  uymayan 

başlıklara  rastlanmıştır.  İnternetten 

araştırma yaparken sonuç sayfalarını 

ayıklamak  zahmetli  bir  iştir;  çünkü 

wikipedia  ve  türevleri,  sosyal  ağlar, 

fotoğraf  paylaşımları  ve  folksonomy 

(ortak etiketleme, içeriği açıklamak ve 

sınıflandırmak için etiketleri düzenle-

me  ve  yönetme) temelli  internet kay-

nakları artmıştır. Söz konusu internet 

kaynaklarına  malzeme  eklemek  için 

artık  bilgisayar  programlama  bilgisi 

gerekmediğinden,  kullanıcılar  terim-

FOLKLOR VE İNTERNET: NETLORE*