Ebso uluslararası İlişkiler Şefliği azerbaycan ülke profiLİ Genel Bilgiler (2013)
Yüklə 140,62 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İhracatında Başlıca Ülkeler (2013)
- İthalatında Başlıca Ülkeler (2013)
|
EBSO Uluslararası İlişkiler Şefliği AZERBAYCAN 
AZERBAYCAN ÜLKE PROFİLİ
Kaynak: T.C Bakü Başkonsolosluğu Ticaret Ataşeliği
Kaynak: Trademap ve CIA World Factbook Country Report
Kaynak: Trademap
Kaynak: Trademap
Kaynak: Trademap
Kaynak: Trademap
Kaynak: Trademap
Kaynak: TUİK
Kaynak: TUİK
Kaynak: TUİK
Azerbaycan Cumhuriyeti ile Serbest Ticaret Anlaşmamız bulunmamaktadır.
Kaynak: TUİK
Kaynak: TUİK
Kaynak: TUİK
Azerbaycan dış ticaret politikasında belirleyici unsur enerjidir. Petrol ve doğalgaz Azerbaycan’ın ihracatında yüzde 90 paya sahiptir. İthalatında ise yüzde 80 civarında mamul maddeler yer almaktadır. Bu bakımdan ihracatında önemli bir zorlukla karşılaşmamaktadır. Serbest piyasaya geçiş faaliyetleri görülmesine rağmen, sektörel tekelleşmenin dış ticaret faaliyetlerinde belirleyici ve kısıtlayıcı etkileri devam etmektedir. Maktu gümrük tarifeleri yüzde 0,5-15 arasında değişmekte olmasına rağmen, teamül haline gelen tarife dışı vergi uygulamaları gümrüklerde maliyet artırıcı bir unsur olduğu gibi çoğu zamanda tarife dışı engel olarak devam etmektedir. Diğer taraftan, Azerbaycan DTÖ ile üyelik görüşmesi yapmasına rağmen, yakın gelecekte bu örgüte üye olması beklenmemektedir. Bunun aksine BDT ülkelerinden (Rusya, Ukrayna, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan) beşi ile serbest ticaret (STA) anlaşması bulunmaktadır. Bu ülkelere sağlanan gümrük vergisi muafiyeti ülkemizin ihracatında yüzde 10-15 civarında olumsuz etki yapmaktadır.
Nakliyatla ilgili sorunlar - Geçiş belgesi yetersizliği - Gecikme cezaları - Taşımacılıkta Karayoluna bağımlılık Gümrük uygulamaları Vize uygulaması Çalışma izninin zorlaştırılması Bürokrasi Tekelleşmenin yaygınlaşması
Azerbaycan Cumhuriyetinin “Tüketici Haklarının Korunması Hakkında Kanunu” gereğince uygunluk sertifikası (Standart Belgesi) olmayan ürünlerin satışı ve kullanılması yasaktır. Azerbaycan’a yabancı ülkelerden malların ithalatının yapılabilmesi için milli sertifika belgelerine uygun olarak, malların standart belgesi ve deneme protokollarının Azerbaycan Standartlaştırma, Metroloji ve Patent üzre Devlet Komitesi’ne takdim olunması ve bu malların milli sertifikalaştırma sisteminde testlerinin yapılması gerekmektedir.
Farklı malların tek bir dağıtımcısı olabilmektedir. Türkiye, Rusya veya İngiltere menşeli malların tek bir dağıtımcısı olabilmektedir. Pazar fiyata duyarlı olduğu için yerli dağıtımcı ile çalışmak ve promosyon faaliyetlerine önem vermek gerekmektedir. Ayrıca dağıtımcı ile detaylı bir sözleşme yapmak önem arz etmektedir. Azerbaycan özel sektörünün pazarlama sistemi henüz gelişme aşamasındadır. Bağımsızlık sonrası kurulmaya başlayan özel şirketler ticarette merkezi satın alma sisteminin yerine yavaş yavaş geçmeye başlamıştır. Küçük dükkânlar kendi kendilerini finanse finanse ederek önemli gelişme göstermişlerdir. Devlet kuruluşlarının tüketim mallarını pazarlamaları ödeme güçlerinin yetersiz olması nedeniyle mümkün olamamaktadır. Azerbaycan ekonomisi yalnızca bir nakit ekonomisi olarak faaliyet göstermektedir. Ülkede gıda, giyim ve küçük alet ve edevatlarin temin edilebildiği küçük dükkanlar bulunmaktadır. Elektronik ithal malları da kolayca temin edilebilmektedir. Bakü içinde yaklaşık 5000 civarında gıda satan küçük market, civardaki rayonlarda ise 3000 civarinda market mevcuttur. Fiyat duyarlılığı nedeniyle farklı kalite ve fiyat uygulaması pazarda başarı için gereklidir. 2001 yılı yazında Koç Holding’e bağlı Ramstore’un yanması nedeniyle kapatılmasının ardından ülkede Amerikan tarzı hipermarket alanında bir boşluk oluşmuştur. Söz konusu mağaza yeniden hizmete açılmıştır. Ülkede bu mağaza ile birlikte üç adet Ramstore bulunmaktadır. Sumgayit’ta da açılması planlanmaktadır.
Ülkede üç ana pazar bölümü bulunmaktadır: • Aylık ortalama 64 ABD Doları ya da daha az kazanan nüfusun en büyük kısmı; • Küçük ancak giderek genişleyen ve sabit olmayan bir gelire sahip olan orta sınıf; • Çok yüksek fiyatlı ürünleri dikkat çekici biçimde tüketen ve “yeni Azeriler” olarak adlandırılan sınıftır.
Ülkede yayımlanan Rusça ve Azerice gazeteler Pazartesi günleri haricinde günlük olarak, Ingilizce gazeteler haftalık olarak yayımlanmaktadır. Gazete ve dergiler çok okunmaları ve satılmaları nedeni ile orta sınıf Azeri tüketiciye ulaşmak açısından iyi kanallardır. Ülkede iki adet devlet televizyonu ve üç adet özel televizyon yayın yapmaktadır. Bakü’den üç adet Rus televizyonunun izlenmesi mümkündür. Türk teleyizyonları da ülkede izlenebilmektedir. Ayrıca devlet radyoları FM ve orta dalga kanalları aracılığı ile reklam yayını yapabilmektedir. Reklamcılık henüz gelişme aşamasındadır. Reklam kanalları gazeteler, televizyonlar ve sokak ve caddelerdeki ilan panoları ile sınırlandırılmıştır. Sokaklardaki büyük ve küçük ilan panoları (billboardlar) özellikle Bakü’de reklam ve promosyon için yaygın olarak kullanılmaktadır. Devletin billboard kiraları sabit olup m2 20-25 $ civarındadır. Bir aylık billboard kirası şehir merkezinde 360$ cıvarındadır. Devlet Icra Hakimiyeti’nin Reklam bölümü, billboard’lar için A-B-C olmak üzere üç bölge belirlemiştir, fiyatlar da bölgelere göre değişmektedir. Merkezi yerler A sınıfına girmektedir. Radyo ve TV reklamları, halka ulaşabilmenin etkin yollarından olup Pazar günü saat 18:00 en çok izlenme oranının olduğu saat olarak ifade edilmiştir.
Kişisel ilişkiler Azerbaycan ile ticarette önemli rol oynamaktadir. Uzun mesafeli iletişim yerine karşilikli toplantılar yaparak ilişki kurmak daha etkili olmaktadır. Bu nedenle Azerbaycan’a ihracat yapmak isteyen firmaların kişisel ilişkiler kurmak ve dağıtım kanallarını oluşturmak üzere ülkeye ziyarette bulunmalarında fayda görülmektedir. Ülkeye yapılacak ziyaretler iş yapılacak firmaların mali durumlarının gözlenmesi açısından da önem taşımaktadır. Ticarette büyük ölçüde nakit ödeme tercih edilmektedir. Dış ticaret işlemlerinde tercih edilen diğer ödeme şekli ise akreditifli ödemedir. Ülkedeki özel bankalar ticari bankacılık sektöründeki toplam meyduatın yalnızca %15’ine sahiptir. Bankacılık sistemi kamu bankalarının egemenliği altındadır. Kredi kartı kullanımı henüz yeterince yaygınlaşmamıştır. Bu nedenle ülkede katalog üzerinden ve elektronik ticaret yolu ile satışlar henüz gelişmemiştir. Doğrudan pazarlama yöntemi olarak yüzyüze satışlar (özellikle güzellik ve sağlık ürünlerinde) kullanılmaktadır. Önümüzdeki yıllarda dağıtım maliyetlerini düşürmeleri nedeni ile katalog ve elektronik ticaret satışlarının artması beklenmektedir.
Azerbaycan’ın resmi para birimi Azerbaycan Manatı’dır(AZN). Serbest piyasada yaklaşık olarak 1 ABD Doları = 0,80 AZN ve 1 TL=054 AZN’dir. Döviz bankalarda ve çok sayıdaki döviz bürolarında bozdurulabilmektedir. Bankalar genellikle 10:00 – 17:00/18:00 saatleri arasında çalışmaktadır. Otellerde, büyük alışveriş merkezlerinde ve süpermarketlerde uluslar arası kredi kartları ve ABD Doları kullanılabilmektedir. Küçük dükkan ve restoranlarda ise nakitle (AZN) ödeme yapılmaktadır.
Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ticarette karşılaşılan önemli sorunlardan biri de vize uygulamalarıdır. Birinci derece pasaport, hizmet pasaportu ve diplomatik pasaportlara vize uygulanmamaktadır. Işadamlarının ülkeye girişlerinde vize gerekmektedır. Karayolu ile yapılacak girişlerde Azerbaycan Büyükelçiliği’nden ya da İstanbul Başkonsolosluğu’ndan vize alınması gerekmektedir. Vize bedelleri 40 ila 250 $ arasında değişmektedir. En fazla bir ay için vize alınabilmekte, resmi yazı ile müracaat edilmesi gerekmektedir. Havayolu ile yapilan girişlerde ise havaalanında vize alınması mümkündür.
Resmi tatiller *Dini bayramlar İslami takvim itibariyle uygulanmaktadır. Azerbaycan’da Ramazan ve Kurban Bayramları için resmi tatil iki gün olarak uygulanmaktadır. Resmi Tatil Günleri * 1-2 Ocak Yılbaşı 20 Ocak Şehitleri Anma Günü 8 Mart Uluslararası Kadınlar Bayramı 20-24 Mart Nevruz Bayramı 9 Mayıs Faşizme karşı Zafer Günü 28 Mayıs Cumhuriyet Günü 15 Haziran Milli Kurtuluş Günü 26 Haziran Silahlı Kuvvetler Günü 18 Ekim Bağımsızlık Günü 31 Aralık Dünya Azerbaycanlıların Dayanışma Günü Çalışma saatleri Pazartesiden Cumaya saat 9:00 ile 18:00 arasındadır. Öğle tatili 13:00-14:00 saatleri arasındadır. Kamu kurumlarının çoğu Cumartesi günleri de öğle saatlerine kadar çalışmaktadır. Mağaza ve lokantalar haftanın yedi günü açıktır. İş çevreleri için öğle yemeği saati 12:00 ile 15:00 arasında değişmektedir. Yöneticilerin çoğunluğu akşam 18:00’den sonra da çalışmaktadır. Azeriler akşam yemeğini erken yemeyi tercih etmektedirler.
Azerbaycan’ın devlet dili Azerbaycanca’dır(Azerbaycan Türkçesi). Bununla beraber nüfusun büyük bir bölümü akıcı biçimde Rusça konuşabilmekte, İstanbul Türkçesi, Farsça, Gürcüce ve başka dilleri anlayabilmektedir. Otellerde, barlarda ve şirket ofislerinde İngilizce yaygındır.
Şehir merkezine yaklaşık 25 km uzaklıktaki Bakü Havaalanı ve şehir merkezi arasında ulaşım taksi ile 5-10$ arasındadır. Taksimetre kullanımı yok denecek kadar az olup, fiyatlar pazarlık ile belirlenmektedir. Ayrıca, SSCB döneminden kalan metro ve otobüs sistemleri de mevcuttur. Ülke içinde havayolu ile sadece 3 bölgeye gidilebilmektedir. Karayolu taşımacılığı gelişmiştir. Başkent Bakü’den tüm şehirlere ve Tiflis ve Tahran’a otobüs seferleri mevcuttur.
Azerbaycan ile Türkiye arasındaki saat farkı +2 saat olup, örneğin Türkiye'de saat akşam 18.00 iken Azerbaycan'da akşam 20.00’dir.
Giriş Azerbaycan'a ihracatımızda potansiyel ürünler: Çimento, oto ana ve yan sanayi ürünleri, demir ve çelik, altın mücevherat, inşaat makineleri, kağıt ve karton ürünleri ve doğal taşlardır.
Altın mücevherat geleneksek olarak Azerbaycan’da çok kullanılan ürünler arasındadır. Üretim geleneği çok eskilere dayanan Türk altın mücevherat sektörünün ürünleri Azerbaycan’da beğenilmekle beraber; daha çok Birleşik Arap Emirliği üzerinden satın alınmaktadır. Bu nedenle Türk firmalarının pazara giriş koşullarını iyi değerlendirmeleri ve özellikle Azerbaycan’da yerleşik olarak bulunmaları pazardaki payımızı artıracağı düşünülmektedir. 2012 yılında Türkiye 7113 gtip nolu altın mücevherat ürünlerinde Azerbaycan’a yaklaşık 77 milyon dolarlık ihracat yapmıştır.
Türkiye ile Azerbaycan arasında ihracat potansiyeli bulunan ürünler arasında inşaat malzemeleri üst sıralarda yer almaktadır. Bu ürünler arasında; demir/çelikten inşaat ve aksamı, demir/çelikten diğer tüpler, borular, içi boş profiller ve demir/çelik çubuklar (sıcak haddeli, dövülmüş, burulmuş, çekilmiş) önem arz etmektedir. Özellikle petrol dışındaki sektörlere yapılan yatırımların artmasıyla yükselişe geçen inşaat sektörü, beraberinde inşaat malzemelerine olan talebi de etkilemiştir.
Doğal taşların başlıca kullanım alanı inşaat sektörüdür. Bu nedenle Azerbaycan inşaat sektörünün gelişimi, doğal taş alımında kilit rol oynamaktadır. Azerbaycan 2011 yılında 25,6 milyon dolarlık işlenmiş doğal taş ithalatı yapmıştır. İthalatta Türkiye(%46,7), Çin(%25,6), İran(%11,5), İtalya(%3,8) ve Hindistan(%3,6) ilk beş sırayı paylaşmıştır. Türkiye’nin 2011 yılında Azerbaycan’a gerçekleştirdiği işlenmiş doğal taş ihracatı 24 milyon dolar olmuştur. İhracatta öne çıkan ürünler 680291 gtip numarasında yer alan işlenmiş/yontulmuş mermer-traverten-su mermeri grubu olmuştur. Türkiye’nin doğal taş üretimi konusunda dünya ticaretindeki önemi, hızlı büyüyen Azerbaycan ekonomisi, nüfusu ve konut talebi, yapılması planlanan altyapı çalışmaları düşünüldüğünde Azerbaycan pazarının önemini sürdüreceği düşünülmektedir.
Garadagh Cement- OJSC, Azerbaycan’da çimento ve klinker üretimi yapan tek şirkettir. Firma, hem yerel hem de uluslararası standartlara uygun, yüksek kaliteli ürünleri ile iç talebin çoğunluğu sağlamaktadır. Bu bilgiler ışığında Türkiye ve Azerbaycan arasındaki dış ticaretinde çimentonun önemi ortadır. Özellikle Azerbaycan’da petrol sektörü dışındaki alanlarda yatırımların artmasıyla inşaat sektörü ivme kazanacak ve buna bağlı olarak ta çimento tüketimi artacaktır.
Azerbaycan’ın 2011 yılında Türkiye’den yapmış olduğu makine sektörü ithalatında yük kaldırıcılarda, kepçe ve greyderlerde, tarımda kullanılan makinelerde, inşaatta kullanılan makineler (karıştırıcılar) ile klimalarda büyük oranlarda artış görülmüştür. 8474 gtip nolu toprak, tas, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler ihracatı 9,8 milyon dolar ile Azerbaycan’a ihraç ettiğimiz ilk 20 ürün arasında yer almıştır. 2011 yılı ihracatımız bir önceki yıla göre artış göstermiştir. Bu doğrultuda uygun pazara giriş stratejisi ile Türk firmalarının Azerbaycan pazarındaki payını artıracağı düşünülmektedir.
Azerbaycan’da 2011 yılında Türk üreticilerle yerli üreticiler arasındaki rekabet yüzünden sektöre yeni katılımlar görülmüştür. Tuvalet kağıdı satışları, Türk şirketi İpek Kağıt Sanayi ve Ticaret, yerel dev Qafqaz Kağıt Sanayi ve diğer çokuluslu elinde yoğunlaşmaktadır. 2011 yılında Türk şirketi İpek Kağıt Sanayi ve Ticaret A.Ş. perakende tuvalet kağıdı satışlarının yaklaşık önemli bir bölümünü elinde tutmuştur. Şirketin Selpak, Silen, Solo ve Viva markaları kalite açısından geniş bir üne sahiptir. Etkin tanıtım kampanyalarına ilaveten uygun fiyat stratejisi ile özellikle ana marka olan Selpak tüm tüketici grupları arasında başarısını artırmıştır. 2011 yılında Türkiye’nin Azerbaycan’a gerçekleştirdiği gtip 4818 nolu ürün ihracatı, 24,1 milyon dolardır. Önümüzdeki dönemde pazardaki Türk firmalarının payını daha da artıracağı düşünülmektedir.
Azerbaycan’da yapılan ekonomik reformlar, makro-ekonomik istikrarın yerleşmeye başlamasını sağlamıştır. Buna bağlı olarak yatırım ortamı da gelişmiş, petrol ve doğalgaz gelirinin diğer sektörlerin ilerlemesi için kullanılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda bir fon oluşturulmuş ve gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Bu gelişmelere bağlı olarak Azerbaycan’da ön plana çıkan ve yabancı yatırımcılar için önemli potansiyel arz eden sektörler arasında otomotiv sektörü de üst sıralarda yer almıştır. Azerbaycan’ın otomotiv alanındaki ihtiyacının yüzde 70’i Rusya’dan, yüzde 10’u Japonya’dan, yüzde 7’si ise Güney Kore’den yapılan ithalatla karşılanmaktadır. Diğer yandan Gence’deki bir fabrikada Rusya’dan Ulyanovsk ve Kamaz marka otomobillerin ve Samahı’daki bir fabrikada İran malı otomobillerin montajı yapılmaktadır. Ülkede refah seviyesinin artması ile taşıt araçlarına olan talep de artmış. Türkiye’nin Azerbaycan’a ihraç ettiği ürünler otomotiv ana ve yan sanayi ürünleri arasında 8704, 8705, 8702, 8703 gtip nolu ürünler üst sıralarda yer almıştır. Uygun pazara giriş ve geliştirme stratejisiyle Azerbaycan pazarındaki payımızın artırılabileceği düşünülmektedir. Yüklə 140,62 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||