Əliyeva İmmi Mahir qızı Ekoloji monitorinq – 500 test Düzgün cavablar – “A” Qrup: 2316 a



Yüklə 0,77 Mb.
tarix07.01.2022
ölçüsü0,77 Mb.
#83566

Əliyeva İmmi Mahir qızı

Ekoloji monitorinq – 500 test

Düzgün cavablar – “A”

Qrup: 2316 a
1.Qlobal ekoloji problemlərin həlli yönümündə aparılan bütün işlər ölkələr arasında qəbul olunmuş çoxsahəli ... əsasında yerinə yetirilmir

A) Məşğələlər

B) Konvensiyalar

C) Müqavilələr

D) Proqramlar

E) Proyektlər


2.Beynəlxalq müqavilələrə, öhdəliklərə əsasən saziş bağlayan ölkələr (iştirakçı tərəflər) monitorinq, birgə tədqiqatların aparılması və təcrübə mübadiləsi sahəsində aşağıdakı ekoloji problemləri prioritet hesab etmir.

A) İqtisadi əlaqələri

B) İqlim və onun dəyişilməsi

C) “Təmiz su” problemi

D) Ətraf mühitin çirklənməsi

E) Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi


3.“İqlim və onun dəyişilməsi” problemi hansı qurumlarla birlikdə həyata keçirilir?

A) Mərkəz-BMT və beynəlxalq Meteoroloji təşkilatlar, digər beynəlxalq qurumlarla birlikdə

B) BMT və Beynəlxalq Meteoroloji təşkilatların müvafiq strukturları ilə birlikdə

C) Ümumdünya səhiyyə təşkilatının

D) Bazel konvensiyası

E) DİVERSİTAS


4.Mərkəz-BMT və beynəlxalq Meteoroloji təşkilatlar, digər beynəlxalq qurumlarla birlikdə hansı problemin həllinə dair məsələlər müzakirə oldunur?

A) “İqlim və onun dəyişilməsi”

B) “Təmiz su”

C) “Ətraf mühitin çirklənməsi”

D) “Təhlükəli tullantıların ölkələrarası aparılmasının və onların kənarlaşdırılmasına nəzarət”

E) “Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi”


5.“Təmiz su” problemi hansı qurumların nəzarətindədir?

A) Ümumdünya səhiyyə təşkilatının, BMT və Beynəlxalq Meteoroloji təşkilatların müvafiq strukturlarının

B) Mərkəz-BMT və beynəlxalq Meteoroloji təşkilatlar, digər beynəlxalq qurumların

C) BMT və Beynəlxalq Meteoroloji təşkilatların müvafiq strukturlarının

D) Ümumdünya səhiyyə təşkilatının

E) Regionlarda sahillərin davamlı inkişafının təmin edilməsi yönümündə qəbul olunmuş razılaşmaların


6.Ümumdünya səhiyyə təşkilatının, BMT və Beynəlxalq Meteoroloji təşkilatların müvafiq strukturlarının nəzarətində hansı problemin həllinə dair məsələlər müzakirə oldunur?

A) “Təmiz su”

B) “Ətraf mühitin çirklənməsi”

C) “Təhlükəli tullantıların ölkələrarası aparılmasının və onların kənarlaşdırılmasına nəzarət”

D) “Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi”

E) “Sahil rayonları”


7.“Ətraf mühitin çirklənməsi” ... nəzarət obyektidir

A) bütün beynəlxalq və ölkələrarası təşkilatların

B) Mərkəz-BMT və beynəlxalq Meteoroloji təşkilatlar, digər beynəlxalq qurumların

C) BMT və Beynəlxalq Meteoroloji təşkilatların müvafiq strukturlarının

D) ümumdünya səhiyyə təşkilatının

E) regionlarda sahillərin davamlı inkişafının təmin edilməsi yönümündə qəbul olunmuş razılaşmaların


8.Bütün beynəlxalq və ölkələrarası təşkilatların nəzarətində hansı problemin həllinə dair məsələlər müzakirə oldunur?

A) “Ətraf mühitin çirklənməsi”

B) “Təhlükəli tullantıların ölkələrarası aparılmasının və onların kənarlaşdırılmasına nəzarət”

C) “Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi”

D) “Sahil rayonları”

E) Tibbi ekologiyaya aid proyekt və proqramlar


9.“Təhlükəli tullantıların ölkələrarası aparılmasının və onların kənarlaşdırılmasına nəzarət” haqqında hansı konvensiya qəbul edilmişdir?

A) Bazel konvensiyası

B) BMT-nin Dəniz hüququ haqqında konvensiyas

C) Nüvə materialının fiziki mühafizəsi haqqında

D) Ramsar konvensiyası

E) DİVERSİTAS


10.Bazel konvensiyası hansı məsələ ilə əlaqədar qəbul edilmişdir?

A) “Təhlükəli tullantıların ölkələrarası aparılmasının və onların kənarlaşdırılmasına nəzarət”

B) “Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi”

C) “Sahil rayonları”

D) Tibbi ekologiyaya aid proyekt və proqramlar

E) “İqlim və onun dəyişilməsi”


11.“Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi” haqqında hansı konvensiya qəbul edilmişdir?

A) DİVERSİTAS

B) Bazel konvensiyası

C) BMT-nin Dəniz hüququ haqqında konvensiyas

D) Nüvə materialının fiziki mühafizəsi haqqında

E) Ramsar konvensiyası


12.DİVERSİTAS hansı məsələ ilə əlaqədar qəbul edilmişdir?

A) “Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi”

B) “Sahil rayonları”

C) Tibbi ekologiyaya aid proyekt və proqramlar

D) “İqlim və onun dəyişilməsi”

E) “Təhlükəli tullantıların ölkələrarası aparılmasının və onların kənarlaşdırılmasına nəzarət”


13.“Sahil rayonları” layihəsində ... realizə olunur

A) təbii ekosistemlərin və landşaftların qorunub saxlanması, həmçinin dəniz xidməti idarələri və təşkilatlarının iştirakı ilə bir sıra regionlarda sahillərin davamlı inkişafının təmin edilməsi yönümündə qəbul olunmuş razılaşma və sənədlər

B) dəniz xidməti idarələri ilə bir sıra regionlarda sahillərin davamlı inkişafının təmin edilməsi yönümündə qəbul olunmuş razılaşma və sənədlər

C) təbii ekosistemlərin qorunub saxlanması

D) dəniz xidməti təşkilatlarının iştirakı ilə bir sıra regionlarda sahillərin davamlı inkişafının təmin edilməsi yönümündə qəbul olunmuş razılaşma və sənədlər

E) təbii landşaftların qorunub saxlanması


14.Təbii ekosistemlərin və landşaftların qorunub saxlanması, həmçinin dəniz xidməti idarələri və təşkilatlarının iştirakı ilə bir sıra regionlarda sahillərin davamlı inkişafının təmin edilməsi yönümündə qəbul olunmuş razılaşma və sənədlər hansı layihəsində realizə olunur?

A) “Sahil rayonları”

B) Tibbi ekologiyaya aid proyekt və proqramlar

C) “İqlim və onun dəyişilməsi”

D) “Təhlükəli tullantıların ölkələrarası aparılmasının və onların kənarlaşdırılmasına nəzarət”

E) “Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi”


15.Tibbi ekologiyaya aid proyekt və proqramlar ... yerinə yetirilir

A) Ümumdünya Səhiyyə təşkilatı və BMT-nin adı altında

B) Mərkəz-BMT və beynəlxalq Meteoroloji təşkilatlar, digər beynəlxalq qurumlarla birlikdə

C) BMT və Beynəlxalq Meteoroloji təşkilatların müvafiq strukturları ilə birlikdə

D) Bazel konvensiyası əsasında

E) Stokholm konfransı əsasında


16.Ümumdünya Səhiyyə təşkilatı və BMT-nin adı altında hansı problemin həllinə dair məsələlər müzakirə oldunur?

A) Tibbi ekologiyaya aid proyekt və proqramlar

B) “İqlim və onun dəyişilməsi”

C) “Təhlükəli tullantıların ölkələrarası aparılmasının və onların kənarlaşdırılmasına nəzarət”

D) “Biomüxtəlifliyin azalması və növlərin itməsi”

E) “Sahil rayonları”


17.Ekolji yük nədir?

A) ekoloji sistemdə hər hansı bir təsirdən yaranan və onu təbii (“normal”) halından çıxara bilən yük

B) ekoloji sistemdə hər hansı bir təsirdən yaranan yük

C) istiqamətlənmiş qraf strukturuna malik olan yük

D) məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün istifadə olunan yük

E) müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu


18.Ekoloji sistemdə hər hansı bir təsirdən yaranan və onu təbii (“normal”) halından çıxara bilən yük ... adlanır

A) Ekoloji yük

B) Ekoloji taxça

C) Ekosistem

D) Ekoloji proqmozlaşdırma

E) Ekoloji qiymətləndirmə


19.Əgər ekoloji yük yer kürəsində yaşayan canlılara, o saydan insanlara təsir etmir və onlarda müəyyən dəyişikliklər yaratmırsa və eləcə də təbii mühitin keyfiyyətinin pozulmasına (zəif və əhəmiyyətli) səbəb olmursa, bunu ... adlandırmaq olar

A) yol verilən yük həddi

B) ekoloji yük

C) ekoloji normalar

D) yol verilən təsir normaları

E) antropogen yük


20.Ətraf təbii mühitə yol verilən antropogen təsir - elə təsirdir ki, o, ...

A) ətraf mühitin keyfiyyətinə təsir etmir və ya təbii mühiti yol verilən hədlər daxilində dəyişdirir, yəni bu təsir mövcud ekosistemi dağıtmır və ən əsası budur ki, populyasi- yalarda, xüsusilə insanda, qeyri-əlverişli nəticələrə səbəb olmur

B) ətraf mühitin keyfiyyətinə təsir etmir və ya təbii mühiti yol verilən hədlər daxilində dəyişdirmir

C) təbii mühiti yol verilən hədlər daxilində dəyişdirmir

D) mövcud ekosistemi dağıdır və ən əsası budur ki, populyasi- yalarda, xüsusilə insanda, qeyri-əlverişli nəticələrə səbəb olmur

E) populyasiyalarda, xüsusilə insanda, qeyri - əlverişli nəticələrə səbəb olur


21.Təbii mühit özünün təbii halında-ekoloji tarazlaşmış sistemdir. Belə vəziyyət bir çox hallarda ... adlandırılır

A) normal və ya fon vəziyyəti

B) yol verilən yük həddi

C) ekoloji yük

D) ekoloji normalar

E) yol verilən təsir normaları


22.Ekosistemlərin pozulma dərəcəsinə görə təsnifatını aparmaqdan ötrü hansı kriteriyalardan istifadə olunur?

A) pozulmuş şərait; qismən pozulmuş ərazilər və pozulmuş ərazilər

B) pozulmuş şərait və qismən pozulmuş ərazilər

C) qismən pozulmuş ərazilər və pozulmuş ərazilər

D) pozulmuş şərait və pozulmuş ərazilər

E) pozulmuş ərazilər


23.Pozulmuş şərait nədir?

A) təbii bitki örtüyünün olması və əhalinin sıxlığının çox kiçik olması

B) təbii bərpa olunan bitki örtüyü olan müvəqqəti və ya daimi kənd təsərrüfatı torpaqlarının olması

C) kənd təsərrüfatı ərazilərinin və şəhər məskunlaşmasının olması, səhralaşmanın başlanması və digər deqradasiya amillərinin olması

D) məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün qurulan baza

E) müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu


24.Qismən pozulmuş ərazilər hansıdır?

A) təbii bərpa olunan bitki örtüyü olan müvəqqəti və ya daimi kənd təsərrüfatı torpaqlarının olması

B) kənd təsərrüfatı ərazilərinin və şəhər məskunlaşmasının olması, səhralaşmanın başlanması və digər deqradasiya amillərinin olması

C) təbii bitki örtüyünün olması və əhalinin sıxlığının çox kiçik olması

D) məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün qurulan baza

E) müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu


25.Pozulmuş ərazilər hansıdır?

A) kənd təsərrüfatı ərazilərinin və şəhər məskunlaşmasının olması, səhralaşmanın başlanması və digər deqradasiya amillərinin olması

B) təbii bitki örtüyünün olması və əhalinin sıxlığının çox kiçik olması

C) təbii bərpa olunan bitki örtüyü olan müvəqqəti və ya daimi kənd təsərrüfatı torpaqlarının olması

D) məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün qurulan baza

E) müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu


26.Yer kürəsində ətraf mühitin destabilliyinə görə neçə mərkəz ayırd edilir?

A) 3


B) 4

C) 6


D) 2

E) 5
27.Yer kürəsində ətraf mühitin destabilliyinə görə hansı mərkəzlər ayırd edilir?

A) Şimali Amerika, Mərkəzi Avropa və Mərkəzi Asiya

B) Mərkəzi Avropa və Mərkəzi Asiya

C) Şimali Amerika və Mərkəzi Asiya

D) Şimali Amerika və Mərkəzi Avropa

E) Mərkəzi Avropa
28.Ətraf mühitin destabilliyinə aid edilən Şimali Amerika mərkəzinə ... daxildir

A) ABŞ, qismən Kanada və Meksika

B) ABŞ, qismən Kanada

C) ABŞ, qismən Meksika

D) qismən Kanada və Meksika

E) ABŞ
29.Ətraf mühitin destabilliyinə aid edilən Şimali Amerika mərkəzində təbii ekosistemlərin tutduğu ümumi ərazi ...

A) 6 mln. km2

B) 12 mln. km2

C) 8 mln. km2

D) 9 mln. km2

E) 20 mln. km2
30.Ətraf mühitin destabilliyinə aid edilən Mərkəzi Avropa mərkəzinə ... daxildir

A) Qərbi, Mərkəzi və Şərqi Avropa

B) Qərbi və Şərqi Avropa

C) Mərkəzi və Şərqi Avropa

D) Qərbi və Mərkəzi Avropa

E) Şərqi Avropa


31.Ətraf mühitin destabilliyinə aid edilən Mərkəzi Avropa mərkəzinə daxil olan ölkələrin ərazisinin neçə %-ni təbii ekosistemlər təşkil edir?

A) 1-8 %


B) 1-6 %

C) 1-9 %


D) 1-5 %

E) 1-10 %


32.Ətraf mühitin destabilliyinə aid edilən Mərkəzi Asiya mərkəzinə hansı ərazilər daxildir

A) Hindistan, Seylon, Malaziya, Birma, İndoneziya, Yaponiya və Koreya yarımadası

B) Pakistan, Seylon, Malaziya, Birma, İndoneziya, Yaponiya və Koreya yarımadası

C) Yaponiya və Koreya yarımadası

D) Seylon, Malaziya, Birma, İndoneziya

E) Hindistan və Çin


33.Ətraf mühitin destabilliyinə aid edilən Mərkəzi Asiya mərkəzində təbii ekosistemlər neçə faiz ərazidə saxlanmışdır?

A) 5 %


B) 6 %

C) 9 %


D) 1 %

E) 10 %
34.Yer kürəsində ətraf mühitin neçə stabilləşdirici mərkəz ayırd edilir?

A) 5

B) 4


C) 6

D) 2


E) 3
35.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə görə hansı mərkəzlər ayırd edilir?

A) Şimali Avroasiya, Şimali Amerika, Cənubi Amerika, Avstraliya mərkəzi və Dünya okeanı

B) Şimali Avroasiya, Şimali Amerika və Dünya okeanı

C) Şimali Amerika, Cənubi Amerika, Avstraliya mərkəzi

D) Şimali Avroasiya və Dünya okeanı

E) Cənubi Amerika, Avstraliya mərkəzi və Dünya okeanı


36.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə aid Şimali Avroasiya mərkəzinə hansı ərazilər ayırd edilir?

A) Skandinaviyanın biocoğrafi əyalətləri, Rusiyanın Avropa hissəsinin şimalını, bütün Şərqi Sibiri və Uzaq Şərqi

B) Kanada və Alyaska

C) Amozon və onun ətraf əraziləri

D) Avstraliyanın bütün ərazisi

E) Skandinaviyanın biocoğrafi əyalətlərini, Rusiyanın Avropa hissəsinin şimalını


37.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə aid Şimali Avroasiya mərkəzinin ərazisi təxminən nə qədərdir?

A) 13 mln. km2

B) 12 mln. km2

C) 16 mln. km2

D) 18 mln. km2

E) 11 mln. km2


38.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə aid Şimali Amerika mərkəzinə hansı ərazilər ayırd edilir?

A) Kanada və Alyaska

B) Skandinaviyanın biocoğrafi əyalətləri, Rusiyanın Avropa hissəsinin şimalını, bütün Şərqi Sibiri və Uzaq Şərqi

C) Skandinaviyanın biocoğrafi əyalətləri, Kanada və Alyaska

D) Amozon və onun ətraf əraziləri

E) Avstraliyanın bütün ərazisi


39.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə aid Şimali Amerika mərkəzinin ərazisi təxminən nə qədərdir?

A) 9 mln. km2

B) 2 mln. km2

C) 6 mln. km2

D) 8 mln. km2

E) 1 mln. km2


40.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə aid Cənubi Amerika mərkəzinə hansı ərazilər ayırd edilir?

A) Amozon və onun ətraf əraziləri

B) Avstraliyanın bütün ərazisi

C) Kanada və Alyaska

D) Skandinaviyanın biocoğrafi əyalətləri, Rusiyanın Avropa hissəsinin şimalını, bütün Şərqi Sibiri və Uzaq Şərqi

E) Skandinaviyanın biocoğrafi əyalətləri, Kanada və Alyaska


41.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə aid Cənubi Amerika mərkəzinin ərazisi təxminən nə qədərdir?

  1. 10 mln. km2

  2. 13 mln. km2

  3. 17 mln. km2

  4. 18 mln. km2

  5. 15 mln. km2

42.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə aid Avstraliya mərkəzinə hansı ərazilər ayırd edilir?



  1. Avstraliyanın bütün ərazisi

  2. Amozon və onun ətraf əraziləri

  3. Kanada və Alyaska

  4. Skandinaviyanın biocoğrafi əyalətləri, Rusiyanın Avropa hissəsinin şimalını, bütün Şərqi Sibiri və Uzaq Şərqi

  5. Skandinaviyanın biocoğrafi əyalətləri, Kanada və Alyaska

43.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə aid Avstraliya mərkəzinin ərazisi təxminən nə qədərdir?



  1. 4 mln. km2

  2. 8 mln. km2

  3. 2 mln. km2

  4. 3 mln. km2

  5. 6 mln. km2

44.Yer kürəsində ətraf mühitin stabilliyinə görə ən nəhəng mərkəz hansıdır?



  1. Dünya okeanı

  2. Şimali Avroasiya

  3. Şimali Amerika

  4. Cənubi Amerika

  5. Avstraliya mərkəzi

45.1972-ci ildə hansı konfransda ilk dəfə olaraq “monitorinq” anlayışı işlədilmişdi?



  1. Stokholm konfransı

  2. Lissabon konfransı

  3. Cenevrə konfransı

  4. Nyu-York konfransı

  5. Baltikyanı ölkələr konfransı

46.İlk dəfə olaraq “monitorinq” anlayışı neçənci ildə işlədilmişdi?



  1. 1972

  2. 1988

  3. 1856

  4. 1976

  5. 1966

47.İlk dəfə olaraq “monitorinq” anlayışı neçənci ildə və hansı konfransda işlədilmişdi?



  1. 1972 – Stokholm

  2. 1988 – Lissabon

  3. 1856 – Stokholm

  4. 1976 – Cenevrə

  5. 1966 – Cenevrə

48.“Ekoloji monitorinq” termini dedikdə nə başa düşülür?



  1. Ətraf təbii mühitin vəziyyətinin müşahidə, nəzarət, qiymətləndirilmə sistemi, proqnozu və idarəedici məsələlərin həllinin hazırlığı və qəbulunun informasiya təminatı

  2. Ətraf mühitin vəziyyətinə müşahidə

  3. Ətraf mühitin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi

  4. Ətraf mühitin vəziyyətinin proqnozu

  5. İdarəedici məsələlərin həllinin hazırlığı və qəbulunun informasiya təminatı

49.Ətraf təbii mühitin vəziyyətinin müşahidə, nəzarət, qiymətləndirilmə sistemi, proqnozu və idarəedici məsələlərin həllinin hazırlığı və qəbulunun informasiya təminatı dedikdə nə başa düşülür?



  1. Ekoloji monitorinq

  2. Ekoloji ekspertiza

  3. Ekoloji audit

  4. Ekoloji proqmozlaşdırma

  5. Ekoloji qiymətləndirmə

50.Alınmış informasiyanın toplanması və emal edilməsi səviyyəsinə görə ekoloji monitorinqə aid deyil



  1. Fiziki monitorinq

  2. Qlobal monitorinq

  3. Milli monitorinq

  4. Regional monitorinq

  5. Lokal monitorinq

51.Alınmış informasiyanın toplanması və emal edilməsi səviyyəsinə görə ekoloji monitorinq hansı növlərə ayrılır?



  1. Qlobal, milli, regional, lokal

  2. Qlobal və milli

  3. Regional və lokal

  4. Milli və regional

  5. Qlobal, milli və lokal

52.Qlobal (biosfer) monitorinq … yerinə yetirilir



  1. beynəlxalq əməkdaşlıq əsasında

  2. dövlət sərhədləri daxilində xüsusi yaradılmış orqanlar tərəfindən

  3. xalq təsərrüfatı tərəfindən intensive şəkildə mənimsənilən və deməli, antropogen təsirə məruz qalmış iri rayon hüdudlarından informasiya daxil olan sistemin stansiyaları hesabına

  4. stasionar, daşınan və ya məşəlaltı məntəqələr vasitəsilə

  5. bioloji qoruqlarda

53.Beynəlxalq əməkdaşlıq əsasında hansı monitorinq yerinə yetirilir?



  1. Qlobal monitorinq

  2. Milli monitorinq

  3. Regional monitorinq

  4. Lokal monitorinq

  5. Qlobal və regional monitorinq

54.Qlobal monitorinq ... imkan verir



  1. Yerin müasir təbii sisteminin vəziyyətini qiymətləndirməyə

  2. dövlət sərhədləri daxilində xüsusi yaradılmış orqanlar tərəfindən araşdırmalara

  3. xalq təsərrüfatı tərəfindən intensiv şəkildə mənimsənilən və deməli, antropogen təsirə məruz qalmış iri rayon hüdudlarından informasiya daxil olan sistemin stansiyaları hesabına yerinə yetirilməsinə

  4. stasionar, daşınan və ya məşəlaltı məntəqələr vasitəsilə tədqiqatların aparılmasına

  5. bioloji qoruqlarda tədqiqatların aparılmasına

55.Yerin müasir təbii sisteminin vəziyyətini qiymətləndirməyə imkan verən monitorinq növü hansıdır?



  1. Qlobal monitorinq

  2. Milli monitorinq

  3. Regional monitorinq

  4. Lokal monitorinq

  5. Fiziki monitorinq

56.Milli monitorinq ... yerinə yetirilir



  1. dövlət sərhədləri daxilində xüsusi yaradılmış orqanlar tərəfindən

  2. xalq təsərrüfatı tərəfindən intensive şəkildə mənimsənilən və deməli, antropogen təsirə məruz qalmış iri rayon hüdudlarından informasiya daxil olan sistemin stansiyaları hesabına

  3. stasionar, daşınan və ya məşəlaltı məntəqələr vasitəsilə

  4. bioloji qoruqlarda

  5. beynəlxalq əməkdaşlıq əsasında

57.Dövlət sərhədləri daxilində xüsusi yaradılmış orqanlar tərəfindən hansı monitorinq yerinə yetirilir?



  1. Milli monitorinq

  2. Regional monitorinq

  3. Lokal monitorinq

  4. Fiziki monitorinq

  5. Qlobal monitorinq

58.Regional monitorinq ... yerinə yetirilir



  1. xalq təsərrüfatı tərəfindən intensiv şəkildə mənimsənilən və deməli, antropogen təsirə məruz qalmış iri rayon hüdudlarından informasiya daxil olan sistemin stansiyaları hesabına

  2. stasionar, daşınan və ya məşəlaltı məntəqələr vasitəsilə

  3. bioloji qoruqlarda

  4. beynəlxalq əməkdaşlıq əsasında

  5. dövlət sərhədləri daxilində xüsusi yaradılmış orqanlar tərəfindən

59.Xalq təsərrüfatı tərəfindən intensiv şəkildə mənimsənilən və deməli, antropogen təsirə məruz qalmış iri rayon hüdudlarından informasiya daxil olan sistemin stansiyaları hesabına hansı monitorinq yerinə yetirilir?



  1. Regional monitorinq

  2. Lokal monitorinq

  3. Fiziki monitorinq

  4. Qlobal monitorinq

  5. Milli monitorinq

60.Lokal monitorinq ... yerinə yetirilir



  1. stasionar, daşınan və ya məşəlaltı məntəqələr vasitəsilə

  2. bioloji qoruqlarda

  3. beynəlxalq əməkdaşlıq əsasında

  4. dövlət sərhədləri daxilində xüsusi yaradılmış orqanlar tərəfindən

  5. xalq təsərrüfatı tərəfindən intensive şəkildə mənimsənilən və deməli, antropogen təsirə məruz qalmış iri rayon hüdudlarından informasiya daxil olan sistemin stansiyaları hesabına

61.Stasionar, daşınan və ya məşəlaltı məntəqələr vasitəsilə hansı monitorinq yerinə yetirilir?



  1. Lokal monitorinq

  2. Fiziki monitorinq

  3. Qlobal monitorinq

  4. Milli monitorinq

  5. Regional monitorinq

62.Ekoloji monitorinqi müşahidə obyektlərinə görə hansı növlərə bölmək olar?



  1. geofiziki və bioloji

  2. qlobal və milli

  3. regional və lokal

  4. geofiziki və qlobal

  5. bioloji və milli

63.Geofiziki monitorinq nədir?



  1. geofiziki mühitin, yəni biosferin həm mikro, həm də makromiqyasda baş verən abiotik toplananının dəyişmələrini, həmçinin hava və iqlim kimi iri sistemlərin reaksiyalarını əhatə edən monitorinq sistemidir

  2. biosferin biotik toplananının vəziyyətinin, onun antropogen təsirə reaksiyasının, biosistemin təşkilinin müxtəlif səviyyələrində vəziyyət funksiyasının və bu funksiyanın normal təbii vəziyyətdən kənara çıxmasının müəyyən əhatə edən monitorinq sistemidir

  3. xalq təsərrüfatı tərəfindən intensive şəkildə mənimsənilən və deməli, antropogen təsirə məruz qalmış iri rayon hüdudlarından informasiya daxil olan sistemin stansiyaları hesabına yerinə yetirilən monitorinq sistemidir

  4. beynəlxalq əməkdaşlıq əsasında yerinə yetirilən monitorinq sistemidir

  5. dövlət sərhədləri daxilində xüsusi yaradılmış orqanlar tərəfindən yerinə yetirilən monitorinq sistemidir

64.Geofiziki mühitin, yəni biosferin həm mikro, həm də makromiqyasda baş verən abiotik toplananının dəyişmələrini, həmçinin hava və iqlim kimi iri sistemlərin reaksiyalarını əhatə edən monitorinq sistemi hansıdır?



  1. Geofiziki monitorinq

  2. Bioloji monitorinq

  3. Qlobal monitorinq

  4. Milli monitorinq

  5. Regional monitorinq

65.Bioloji monitorinq nədir?



  1. biosferin biotik toplananının vəziyyətinin, onun antropogen təsirə reaksiyasının, biosistemin təşkilinin müxtəlif səviyyələrində vəziyyət funksiyasının və bu funksiyanın normal təbii vəziyyətdən kənara çıxmasının müəyyən əhatə edən monitorinq sistemidir

  2. xalq təsərrüfatı tərəfindən intensive şəkildə mənimsənilən və deməli, antropogen təsirə məruz qalmış iri rayon hüdudlarından informasiya daxil olan sistemin stansiyaları hesabına yerinə yetirilən monitorinq sistemidir

  3. beynəlxalq əməkdaşlıq əsasında yerinə yetirilən monitorinq sistemidir

  4. dövlət sərhədləri daxilində xüsusi yaradılmış orqanlar tərəfindən yerinə yetirilən monitorinq sistemidir

  5. geofiziki mühitin, yəni biosferin həm mikro, həm də makromiqyasda baş verən abiotik toplananının dəyişmələrini, həmçinin hava və iqlim kimi iri sistemlərin reaksiyalarını əhatə edən monitorinq sistemidir

66.İmpak monitorinq nəyə deyilir?

A) xüsusi təhlükəli nöqtə və zonalarda lokal,regional və antropogen təsirin monitorinqi

В) litosferdə aparılan manitorinq

C) hidrosfer və litosferdə aparılan monitorinq

D) xüsusi təhlükəli nöqtələrdə aparılan manitorinq

E) günəşdə baş verənpartlayışın yaratdığı radiasiyanın monitorinqi
67.Biosferin biotik toplananının vəziyyətinin, onun antropogen təsirə reaksiyasının, biosistemin təşkilinin müxtəlif səviyyələrində vəziyyət funksiyasının və bu funksiyanın normal təbii vəziyyətdən kənara çıxmasının müəyyən əhatə edən monitorinq sistemi hansıdır?


  1. bioloji monitorinq

  2. geofiziki monitorinq

  3. qlobal monitorinq

  4. milli monitorinq

  5. regional monitorinq

68.Monitorinqin aparılma metodlarına görə hansı növlərinə ayrılırlar?



  1. bioindikasiya, kontakt cihaz, kontaktsız məsafədən

  2. bioindikasiya, kontakt cihaz

  3. kontakt cihaz, kontaktsız məsafədən

  4. bioindikasiya, kontaktsız məsafədən

  5. kontaktsız məsafədən

69.Monitorinqin məqsədlərinə görə bunlar seçilir



  1. elmi tədqiqat, diaqnostik, fon, nəzarət, proqnoz

  2. elmi tədqiqat

  3. diaqnostik

  4. fon

  5. nəzarət, proqnoz

70.Ekoloji vəziyyətin stabilləşdirilməsi tədbirləri arasında hansı sistemin yaradılmasına xüsusi önəm verilir?

A) Ekoloji monitorinqin vahid dövlət sisteminin (EMVDS)

B) Ekoloji – analitik nəzarət sisteminin (EAN)

C) İnformasiya axtarış sistemi (AİAS)

D) Verilənlərin emalı sistemi (AVES)

E) Proqnoz-diaqnoz sistemi (APDS)
71.EMVDS onun əsas məqsədi nədən ibarətdir? En dolğun cavabı seçin


  1. ölkənin müxtəlif regionlarında dövlət idarəçilik orqanlarının və təbiətdən istifadəçilərin ekoloji vəziyyət haqqında informasiya ilə təmin edilməsi, təbiəti mühafizə fəaliyyəti və ekoloji təhlükəsizlik sahəsində qərarların qəbul edilməsi prosedurunun informasiya dəstəyindən

  2. ölkənin müxtəlif regionlarında dövlət idarəçilik orqanlarının ekoloji vəziyyət haqqında informasiya ilə təmin edilməsindən

  3. ölkənin müxtəlif regionlarında təbiətdən istifadəçilərin ekoloji vəziyyət haqqında informasiya ilə təmin edilməsindən

  4. təbiəti mühafizə fəaliyyətindən

  5. ekoloji təhlükəsizlik sahəsində qərarların qəbul edilməsi prosedurunun informasiya dəstəyindən

72.EMVDS ekoloji monitorinq sahəsində vahid elmi-texniki siyasətin mərkəzi kimi təmin etməməlidir



  1. ekoloji informasiyanın geniş istehlakçı qrupu üçün açıq olmamasını

  2. ətraf mühitin vəziyyətinin müşahidə proqramlarının işlənməsini və həyata keçirilməsinin koordinasiyasını

  3. həqiqi məlumatların yığılmasının və emalının reqlamentləşdirilməsini və nəzarətini

  4. informasiyanın saxlanmasını, xüsusi məlumatlar bankının yaradılmasını

  5. ətraf mühit obyektlərinin, təbii ehtiyatların, ekosistemlərin cavab verməsi və antropogen təsir nəticəsində əhalinin sağlamlıq vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozu üzrə fəaliyyəti

73.EMVDS strukturunda xüsusi yeri hansı sistem turur?

A) Ekoloji – analitik nəzarət (EAN)

B) Ekoloji monitorinqin vahid dövlət sisteminin (EMVDS)

C) İnformasiya axtarış sistemi (AİAS)

D) Verilənlərin emalı sistemi (AVES)

E) Proqnoz-diaqnoz sistemi (APDS)
74.Ekoloji – analitik nəzarət (EAN) nədir? Ən dolğun variantı seçin


  1. təbiətdən müxtəlif istifadəçilər tərəfindən təbii obyektlərin zərərli maddələr və digər texnogen çirkləndiricilər vasitəsilə çirklənmə mənbələrinin aşkar edilməsi və çirklənmə səviyyəsinin qiymətləndirilməsi üzrə tədbirlər sistemi

  2. təbiətdən müxtəlif istifadəçilər tərəfindən təbii obyektlərin zərərli maddələr vasitəsilə çirklənmə mənbələrinin aşkar edilməsi üzrə tədbirlər sistemi

  3. təbiətdən müxtəlif istifadəçilər tərəfindən təbii obyektlərin texnogen çirkləndiricilər vasitəsilə çirklənmə mənbələrinin aşkar edilməsi üzrə tədbirlər sistemi

  4. təbiətdən müxtəlif istifadəçilər tərəfindən təbii obyektlərin zərərli maddələrlər vasitəsilə çirklənmə səviyyəsinin qiymətləndirilməsi üzrə tədbirlər sistemi

  5. təbiətdən müxtəlif istifadəçilər tərəfindən təbii obyektlərin texnogen çirkləndiricilər vasitəsilə çirklənmə səviyyəsinin qiymətləndirilməsi üzrə tədbirlər sistemi

75.EAN strukturuna aşağıdakı obyektlərdən biri daxil deyil



  1. çirklənməmiş ərazilər

  2. hava (atmosfer, təbii qoruqların, şəhər və sənaye zonalarının, işçi zonalarının)

  3. sular (səthi, yeraltı, dəniz, qar suyu, axıntı, atmosfer yağıntıları)

  4. torpaqlar (çirklənmə aspektində)

  5. biota (müxtəlif dərəcəli biosistemlərin kimyəvi və radioaktiv çirklənməsi)

76.Nəzarət edilən parametrin təyin olunma üsuluna görə EAN-nın hansı növləri olur?

A) alət, alət-laboratoriya, indikator və hesablanmış

B) alət, indikator və hesablanmış

C) alət, alət-laboratoriya və hesablanmış

D) alət-laboratoriya, indikator və hesablanmış

E) alət-laboratoriya və hesablanmış
77.Çirklənmə səviyyəsinin ölçülməsi və təhlili hansı metodlarla arbitraj və ekspress metodlarla yerinə yetirilir?

A) arbitraj və ekspress

B) arbitraj və indikator

C) ekspress və indikator

D) alət və indikator

E) arbitraj və alət


78.Arbitraj metod necə yerinə yetirilir?

A) böyük dəqiqliklə uzun zaman müddəti üçün

B) böyük dəqiqliklə kiçik zaman müddəti üçün

C) təbii mühitin vəziyyətinin gündəlik qiymətləndirilməsi üçün

D) çirklənmə mənbələrinin operativ nəzarəti üçün

E) çirklənmə mənbələrinin qısamüddətli nəzarəti üçün


79.Ekspress-analiz necə həyata keçirilir?

A) təbii mühitin vəziyyətinin gündəlik qiymətləndirilməsi və çirklənmə mənbələrinin operativ nəzarəti üçün

B) böyük dəqiqliklə kiçik zaman müddəti üçün

C) təbii mühitin vəziyyətinin gündəlik qiymətləndirilməsi üçün

D) çirklənmə mənbələrinin operativ nəzarəti üçün

E) çirklənmə mənbələrinin qısamüddətli nəzarəti üçün


80.Sənaye şəhərlərində atmosfer havasının çirklənməsinin nəzarəti üçün müşahidə məntəqəsinin neçə növü nəzərdə tutulur?

A) 3


B) 2

C) 1


D) 4

E) heç biri


81.Sənaye şəhərlərində atmosfer havasının çirklənməsinin nəzarəti üçün müşahidə məntəqəsinin hansı növləri nəzərdə tutulur?

A) stasionar, marşrut və səyyar (məşəlaltı)

B) stasionar və marşrut

C) stasionar və səyyar (məşəlaltı)

D) marşrut və səyyar (məşəlaltı)

E) heç biri


82.Stasionar məntəqə nə üçün nəzərdə tutulur?

  1. fasiləsiz surətdə çirkləndirici maddələrin konsentrasiyasının qeyd edilməsi və hava nümunələrinin müntəzəm surətdə götürülməsi və sonrakı təhlili üçün

  2. müəyyən edilmiş müşahidələr qrafikinə uyğun olaraq, rayonun qeyd edilmiş yerlərində hava nümunəsinin götürülməsi üçün

  3. müvafiq cihazlarla təchiz edilmiş xüsusi nəqliyyat vasitələri üçün

  4. tüstü (qaz) məşəlinin altında nümunələrin götürülməsi məqsədi üçün

  5. heç biri

83.Marşrut məntəqəsi nə üçün istifadə edilir?

A) müəyyən edilmiş müşahidələr qrafikinə uyğun olaraq, rayonun qeyd edilmiş yerlərində hava nümunəsinin götürülməsi üçün

B) fasiləsiz surətdə çirkləndirici maddələrin konsentrasiyasının qeyd edilməsi və hava nümunələrinin müntəzəm surətdə götürülməsi və sonrakı təhlili üçün

C) müvafiq cihazlarla təchiz edilmiş xüsusi nəqliyyat vasitələri üçün

D) tüstü (qaz) məşəlinin altında nümunələrin götürülməsi məqsədi üçün

E) heç biri

84.Səyyar və meşəaltı məntəqələr hansı vasitələrlə ilə aparılır?

A) müvafiq cihazlarla təchiz edilmiş xüsusi nəqliyyat vasitələri ilə

B) termometr

C) barometr

D) psixrometr

E) ampermetr
85.Səyyar məntəqə hansı məqsədi daşıyır?

A) tüstü (qaz) məşəlinin altında nümunələrin götürülməsi məqsədini daşıyır

B) müəyyən edilmiş müşahidələr qrafikinə uyğun olaraq, rayonun qeyd edilmiş yerlərində hava nümunəsinin götürülməsi məqsədini daşıyır

C) fasiləsiz surətdə çirkləndirici maddələrin konsentrasiyasının qeyd edilməsi və hava nümunələrinin müntəzəm surətdə götürülməsi və sonrakı təhlili məqsədini daşıyır

D) müvafiq cihazlarla təchiz edilmiş xüsusi nəqliyyat vasitələri üçün

E) heç biri


86.Monitorinqin təşkilində, ilk öncə, ... istifadə olunur

  1. fiziki, kimyəvi və bioloji informasiyalardan

  2. fiziki və bioloji informasiyalardan

  3. kimyəvi və bioloji informasiyalardan

  4. fiziki, kimyəvi informasiyalardan

  5. bioloji informasiyalardan

87.Monitorinqin əsas məsələlərinə aid deyil



  1. təkrar emal

  2. biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

  3. biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

  4. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

  5. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

88.Variantlardan biri ekoloji monitorinqin əsas məsələlərindən birinə aiddir

A) biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

B) təkrar emal



  1. təbiəti mühafizə fəaliyyətinin idarə edilməsinin təmin edilməsi

  1. ekoloji təhlükəsizliyin informasiya təminatının təmin edilməsi

  2. ekosistemlərdə antropogen xarakterli dəyişiklikləri ortalığa çıxarmaqdır

89.Variantlardan biri ekoloji monitorinqin əsas məsələlərindən birinə aiddir

A) biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

B) təkrar emal

C) təbiəti mühafizə fəaliyyətinin idarə edilməsinin təmin edilməsi


  1. ekoloji təhlükəsizliyin informasiya təminatının təmin edilməsi

  2. ekosistemlərdə antropogen xarakterli dəyişiklikləri ortalığa çıxarmaqdır

90.Variantlardan biri ekoloji monitorinqin əsas məsələlərindən birinə aiddir



  1. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

  2. təkrar emal

  3. təbiəti mühafizə fəaliyyətinin idarə edilməsinin təmin edilməsi

  4. ekoloji təhlükəsizliyin informasiya təminatının təmin edilməsi

  5. ekosistemlərdə antropogen xarakterli dəyişiklikləri ortalığa çıxarmaqdır

91.Variantlardan biri ekoloji monitorinqin əsas məsələlərindən birinə aiddir



  1. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

  2. təkrar emal

  3. təbiəti mühafizə fəaliyyətinin idarə edilməsinin təmin edilməsi

  4. ekoloji təhlükəsizliyin informasiya təminatının təmin edilməsi

  5. ekosistemlərdə antropogen xarakterli dəyişiklikləri ortalığa çıxarmaqdır

92.Ekoloji monitorinqin məqsədi nədir?



  1. təbiəti mühafizə fəaliyyətinin idarə edilməsinin və ekoloji təhlükəsizliyin informasiya təminatının təmin edilməsidir

  2. biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

  3. onun vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

  4. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

  5. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

93.Ekoloji monitorinqin vəzifəsi nədir?



  1. ekosistemlərdə antropogen xarakterli dəyişiklikləri ortalığa çıxarmaqdır

  2. biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

  3. biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

  4. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

  5. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

94.Prioritetlərin müəyyən edilməsi çirkləndiricilərin xüsusiyyətlərinə və müşahidələrin təşkili imkanlarına əsaslanır və aşağıdakı meyarlardan biri üzrə aparılır



    1. insanın sağlamlığı və rifahına, iqlimə və ya ekoloji sistemə göstərilən faktiki və ya mümkün effektin ölçüsü

    2. biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

    3. biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

    4. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

    5. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

95.Prioritetlərin müəyyən edilməsi çirkləndiricilərin xüsusiyyətlərinə və müşahidələrin təşkili imkanlarına əsaslanır və aşağıdakı meyarlardan biri üzrə aparılır



    1. ətraf təbii mühitdə tənəzzüllüyə, insan və qida dövrələrində toplanmaya meyllik

    2. biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

    3. biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

    4. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

    5. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

96.Prioritetlərin müəyyən edilməsi çirkləndiricilərin xüsusiyyətlərinə və müşahidələrin təşkili imkanlarına əsaslanır və aşağıdakı meyarlardan biri üzrə aparılır



    1. fiziki və bioloji sistemlərdə kimyəvi transformasiya imkranları, hansı ki, nəticədə ikinci (törəmə) maddələr daha zəhərli və ya zərərli ola bilər

    2. biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

    3. biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

    4. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

    5. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

97.Prioritetlərin müəyyən edilməsi çirkləndiricilərin xüsusiyyətlərinə və müşahidələrin təşkili imkanlarına əsaslanır və aşağıdakı meyarlardan biri üzrə aparılır



    1. çirkləndirici maddələrin hərəkətliyi, çevikliyi

    2. biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

    3. biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

    4. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

    5. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

98.Prioritetlərin müəyyən edilməsi çirkləndiricilərin xüsusiyyətlərinə və müşahidələrin təşkili imkanlarına əsaslanır və aşağıdakı meyarlardan biri üzrə aparılır



    1. ətraf mühitdə və (və ya) insanda konsentrasiyanın faktiki və ya mümkün tendensiyaları;

təsirin tezliyi və (və ya) qiyməti

    1. biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

    2. biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

    3. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

    4. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

99.Prioritetlərin müəyyən edilməsi çirkləndiricilərin xüsusiyyətlərinə və müşahidələrin təşkili imkanlarına əsaslanır və aşağıdakı meyarlardan biri üzrə aparılır

A) ölçmələrin mümkünlüyü

B) biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

C) biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

D) ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

E) təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi
100.Prioritetlərin müəyyən edilməsi çirkləndiricilərin xüsusiyyətlərinə və müşahidələrin təşkili imkanlarına əsaslanır və aşağıdakı meyarlardan biri üzrə aparılır

A) ətraf mühitin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi meyarı

B) biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

C) biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

D) ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

E) təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi


101.Prioritetlərin müəyyən edilməsi çirkləndiricilərin xüsusiyyətlərinə və müşahidələrin təşkili imkanlarına əsaslanır və aşağıdakı meyarlardan biri üzrə aparılır

A) qlobal və ya subregional proqramlarda bərabər paylanmış dəyişikliklərin ümumilikdə yayılması nötqeyinəzərindən yararlılığı

B) biosfer üzərində müşahidələrin aparılması

C) biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və proqnozlaşdırılması

D) ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi

E) təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

102.Stansiyalar şəbəkəsi Yerdəki bütün bioloji monitorinqin hər bir növünü əhatə etməlidir. Tələb edilən stansiyaların ümumi sayı ... kimi dəyərləndirilir

A) 20-40


B) 10-20

C) 30-50


D) 0-10

E) 30-40
103.Ekoloji monitorinqin nəticələri ƏMM-nin (ətraf mühitin mühafizəsi) informasiya bazasını (məlumatlar bankı) təşkil edir ki, bu da ... imkan verir

A) EHM-lərindən informasiyanın toplanması, saxlanması, emalı və analizi üçün istifadə etməyə

B) EHM-lərindən informasiyanın toplanması üçün istifadə etməyə

C) EHM-lərindən informasiyanın saxlanması üçün istifadə etməyə

D) EHM-lərindən informasiyanın emalı üçün istifadə etməyə

E) EHM-lərindən informasiyanın analizi üçün istifadə etməyə
104. ƏMM-nin (ətraf mühitin mühafizəsi) informasiya təminatı nəyin əsası sayılır?

A) təbiəti mühafizə fəaliyyətinin idarə edilməsinin, ehtiyatların qorunma siyasətinin yerinə yetirilməsinin

B) təbiəti mühafizə fəaliyyətinin idarə edilməsinin

C) ehtiyatların qorunma siyasətinin yerinə yetirilməsinin

D) təbiəti mühafizə fəaliyyətinin idarə edilməməsinin

E) ehtiyatların qorunma siyasətinin yerinə yetirilməməsinin


105. Cihazlar parkının komplektləşdirilməsində nəzarətin bütün normativlər kompleksi hansı göstərici kimi götürülməlidir?

A) həcmi, periodikliyi, tələb edilən dəqiqlik və həqiqiliyi, tam dəyərliyi

B) periodikliyi, tələb edilən dəqiqlik və həqiqiliyi, tam dəyərliyi

C) həcmi, tələb edilən dəqiqlik və həqiqiliyi, tam dəyərliyi

D) həcmi, periodikliyi, tam dəyərliyi

E) həcmi, periodikliyi, tələb edilən dəqiqlik və həqiqiliyi


106. Ekoloji monitorinqin müəssisə xidməti nəyə malik olmalıdır?

  1. ətraf mühitin çirklənməsinin bütün əsas parametrlərini nəzarət etmək üçün lazım olan bütün texniki vasitələrin tam komplektinə

  2. ətraf mühitin çirklənməsinin əsas parametrlərinə nəzarət etmək komplektinə

  3. bütün texniki vasitələrin tam komplektinə

  4. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməsi komplektinə

  5. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi komplektinə

107. Monitorinq şəbəkəsinin aşağı səviyyəsi üçün aşağıdakılardan biri aid deyil



  1. aşağı şəbəkələrdə alınan, bir-birindən xüsusiyyətləri və həll edilən məsələlərin mürəkkəbliyi ilə fərqlənən informasiyanın toplanması və emalı mərkəzləri

  2. hava və su üzrə stasionar məntəqələr

  3. atmosferin, suyun, torpağın, qarın vəziyyəti üzrə səyyar və stasionar laboratoriyalar

  4. tullantı və atılmaların nəzarəti üzrə səyyar stansiyalar

  5. müfəttiş xidmətləri və əhalidən məlumatların alınma xidmətləri

108. Aşağı şəbəkələrdə alınan, bir-birindən xüsusiyyətləri və həll edilən məsələlərin mürəkkəbliyi ilə fərqlənən informasiyanın toplanması və emalı mərkəzləri monitorinq şəbəkəsinin hansı səviyyəsi üçün xaraktrikdir?



  1. monitorinq şəbəkəsinin orta səviyyəsi üçün

  2. monitorinq şəbəkəsinin aşağı səviyyəsi üçün

  3. monitorinq şəbəkəsinin yüksək səviyyəsi üçün

  4. monitorinq şəbəkəsinin çox aşağı səviyyəsi üçün

  5. monitorinq şəbəkəsinin çox yuxarı səviyyəsi üçün

109.Monitorinqin orta səviyyəli şəbəkəsi üçün aşağıdakılardan biri aiddir



  1. aşağı şəbəkələrdə alınan, bir-birindən xüsusiyyətləri və həll edilən məsələlərin mürəkkəbliyi ilə fərqlənən informasiyanın toplanması və emalı mərkəzləri

  2. hava və su üzrə stasionar məntəqələr

  3. atmosferin, suyun, torpağın, qarın vəziyyəti üzrə səyyar və stasionar laboratoriyalar

  4. tullantı və atılmaların nəzarəti üzrə səyyar stansiyalar

  5. müfəttiş xidmətləri və əhalidən məlumatların alınma xidmətləri

110.Aşağı şəbəkələrdə alınan, bir-birindən xüsusiyyətləri və həll edilən məsələlərin mürəkkəbliyi ilə fərqlənən informasiyanın toplanması və emalı mərkəzləri monitorinq şəbəkəsinin hansı səviyyəsi üçün xaraktrikdir?



  1. monitorinq şəbəkəsinin orta səviyyəsi üçün

  2. monitorinq şəbəkəsinin aşağı səviyyəsi üçün

  3. monitorinq şəbəkəsinin yüksək səviyyəsi üçün

  4. monitorinq şəbəkəsinin çox aşağı səviyyəsi üçün

  5. monitorinq şəbəkəsinin çox yuxarı səviyyəsi üçün

111.Monitorinqin yüksək səviyyəli şəbəkəsi üçün aşağıdakılardan biri aiddir



  1. toplanma və emal mərkəzlərindən alınan informasiyanın istifadəçiləri

  2. aşağı şəbəkələrdə alınan, bir-birindən xüsusiyyətləri və həll edilən məsələlərin mürəkkəbliyi ilə fərqlənən informasiyanın toplanması və emalı mərkəzləri

  3. hava və su üzrə stasionar məntəqələr

  4. atmosferin, suyun, torpağın, qarın vəziyyəti üzrə səyyar və stasionar laboratoriyalar

  5. tullantı və atılmaların nəzarəti üzrə səyyar stansiyalar

112.Toplanma və emal mərkəzlərindən alınan informasiyanın istifadəçiləri monitorinq şəbəkəsinin hansı səviyyəsi üçün xaraktrikdir?



  1. monitorinq şəbəkəsinin yüksək səviyyəsi üçün

  2. monitorinq şəbəkəsinin aşağı səviyyəsi üçün

  3. monitorinq şəbəkəsinin orta səviyyəsi üçün

  4. monitorinq şəbəkəsinin çox aşağı səviyyəsi üçün

  5. monitorinq şəbəkəsinin çox yuxarı səviyyəsi üçün

113. Məlumatların bilavasitə istifadəçiləri kimlərdir?

A) ətraf mühitin mühafizəsi üzrə müfəttişlər

B) ətraf mühitin mühafizəsi üzrə nəzarətçilər

C) ətraf mühitin mühafizəsi üzrə ekspertlər

D) ətraf mühitin mühafizəsi üzrə tədqiqatçılar

E) heç biri

114. Monitorinq şəbəkəsinin əsas tərkib hissələrinə ... daxildir



  1. vericilər və analizatorlar, məlumatların yüklənmə qurğuları; məlumatların ötürülmə qurğuları

  2. vericilər

  3. analizatorlar

  4. məlumatların yüklənmə qurğuları

  5. məlumatların ötürülmə qurğuları

115. Stasionar və səyyar məntəqələrdə məlumatların yükləyicisi hansı işi yerinə yetirir? Ən dolğun cavabı seçin

A) analizatorların işini idarə edir, həmçinin toplanmış məlumatların ilkin emalını da yerinə yetirir

B) analizatorların işini idarə edir

C) toplanmış məlumatların ilkin emalını

D) toplanmış məlumatların emalını

E) heç birini
116. Lokal və mərkəzi hesablama mərkəzlərində modellər üzrə əsas və köməkçi inqrediyentlərə görə hansı işlər görülür? Ən dolğun cavabı seçin

A) mühitin çirklənmə səviyyəsi hesablanır, izoxəttlər xəritəsi qurulur, proqnozlar hesablanır, ehtimal edilən çirklənmə mənbələri tapılır

B) mühitin çirklənmə səviyyəsi hesablanır, izoxəttlər xəritəsi qurulur

C) proqnozlar hesablanır, ehtimal edilən çirklənmə mənbələri tapılır

D) izoxəttlər xəritəsi qurulur, proqnozlar hesablanır

E) heç biri


117. Elektromaqnit çirklənmə nədir?

A) Mühitin elektromaqnit xassələrinin modifikasiyası zamanı baş verən antropogen və ya təbii fiziki çirklənmə.

В) Radionuklidlərlə çirklənmə.

C) İonlaşdırıcı şüalarla çirklənmə.

D) Radioaktiv maddələrin parçalanması nəticəsində radionuklidlərlə baş verən çirklənmə.

E) Yerin maqnit sahəsində gedən fiziki proseslər nəticəsində yaranan çirklənmə.


118. Ekoiqlim nədir?

A) ekosistemin biotik və abiotik komponentləri

В) iqlimə ionlaşdırıcı şüaların təsiri

C) iqlim dəyişmələri

D) iqlimə günəş radiasiyasının göstərdiyi təsir

E) atmosferdə toksiki qaz halında maddələrin yayılması ilə baş verən iqlim dəyişmələri


119. Kvota nəyə deyilir?

A) qanunvericiliklə və ya beynəlxalq müqavilə nəticəsində təyin olunmuş resurslardan istifadə dərəcəsi

В) atmosfer havasının yol verilən çirklənmə dərəcəsinə

C) ətraf mühitdə yayılan toksiki maddələrin miqdarına

D) torpaqda toplanan radionuklidlərin maksimal miqdarına

E) hidrosferdə canlıların ovlanmasına qoyulmuş məhdudiyyət


120. Ekoloji tarazlıq nədir?

A) təbiətdə hər hansı qruplaşmada canlı orqanizmlərin növ tərkibi,onun sayının,məhsuldarlığının nisbi davamlılığı

В) yağışdan sonra havada olan rütubətin miqdarı

C) atmosfer havası və hidrosfer arasındakı tarazlıq

D) müəyyən ekosistem üçün xas olan mühit şəratinin davamlılığı

E) atmosferin qaz tərkibi və hidroloji rejiminin tarazlıq halı


121. Çirklənmələrin monitorinq şəbəkəsinin hesablama mərkəzi aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirmir

  1. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməməsini

  2. operativ, fırtına rejimində və iş qabiliyyətinin yoxlanması rejimində yerüstü ölçmələr şəbəkəsinin işininin idarə edilməsi

  3. çirklənmə nəzarətinin stasionar məntəqələr və səyyar laboratoriyalarından informasiyanın toplanması

  4. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməsi və icazə verilməyən daxil olmadan mühafizəsi ilə əlaqədar informasiyanın operativ və uzunmüddətli saxlanmasının məlumatlar bankının yaradılması

  5. proqnozların hesablanması, mühitin ekoloji vəziyyətinin inteqral qiymətləndirilməsi məqsədilə ümumi çirklənmə vəziyyətinin alınması üçün informasiyanın emalı

122. Çirklənmələrin monitorinq şəbəkəsinin hesablama mərkəzi aşağıdakı funksiyalardan birini yerinə yetirir



  1. operativ, fırtına rejimində və iş qabiliyyətinin yoxlanması rejimində yerüstü ölçmələr şəbəkəsinin işininin idarə edilməsi

  2. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməməsini

  3. operativ, fırtına rejimində və iş qabiliyyətinin yoxlanması rejimində yerüstü ölçmələr şəbəkəsinin işininin idarə edilməməsi

  4. çirklənmə nəzarətinin stasionar məntəqələr və səyyar laboratoriyalarından informasiyanın toplanmaması

  5. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməsi və icazə verilməyən daxil olmadan mühafizəsi ilə əlaqədar informasiyanın operativ və uzunmüddətli saxlanmasının məlumatlar bankının yaradılmaması

123. Çirklənmələrin monitorinq şəbəkəsinin hesablama mərkəzi aşağıdakı funksiyalardan birini yerinə yetirir



  1. çirklənmə nəzarətinin stasionar məntəqələr və səyyar laboratoriyalarından informasiyanın toplanması

  2. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməməsini

  3. operativ, fırtına rejimində və iş qabiliyyətinin yoxlanması rejimində yerüstü ölçmələr şəbəkəsinin işininin idarə edilməməsi

  4. çirklənmə nəzarətinin stasionar məntəqələr və səyyar laboratoriyalarından informasiyanın toplanmaması

  5. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməsi və icazə verilməyən daxil olmadan mühafizəsi ilə əlaqədar informasiyanın operativ və uzunmüddətli saxlanmasının məlumatlar bankının yaradılmaması

124.Çirklənmələrin monitorinq şəbəkəsinin hesablama mərkəzi aşağıdakı funksiyalardan birini yerinə yetirir



  1. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməsi və icazə verilməyən daxil olmadan mühafizəsi ilə əlaqədar informasiyanın operativ və uzunmüddətli saxlanmasının məlumatlar bankının yaradılması

  2. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməməsini

  3. operativ, fırtına rejimində və iş qabiliyyətinin yoxlanması rejimində yerüstü ölçmələr şəbəkəsinin işininin idarə edilməməsi

  4. çirklənmə nəzarətinin stasionar məntəqələr və səyyar laboratoriyalarından informasiyanın toplanmaması

  5. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməsi və icazə verilməyən daxil olmadan mühafizəsi ilə əlaqədar informasiyanın operativ və uzunmüddətli saxlanmasının məlumatlar bankının yaradılmaması

125.Çirklənmələrin monitorinq şəbəkəsinin hesablama mərkəzi aşağıdakı funksiyalardan birini yerinə yetirir



  1. proqnozların hesablanması, mühitin ekoloji vəziyyətinin inteqral qiymətləndirilməsi məqsədilə ümumi çirklənmə vəziyyətinin alınması üçün informasiyanın emalı

  2. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməməsini

  3. operativ, fırtına rejimində və iş qabiliyyətinin yoxlanması rejimində yerüstü ölçmələr şəbəkəsinin işininin idarə edilməməsi

  4. çirklənmə nəzarətinin stasionar məntəqələr və səyyar laboratoriyalarından informasiyanın toplanmaması

  5. informasiyanın etibarlı saxlanmasının təmin edilməsi və icazə verilməyən daxil olmadan mühafizəsi ilə əlaqədar informasiyanın operativ və uzunmüddətli saxlanmasının məlumatlar bankının yaradılmaması

126. Ekoloji monitorinq stansiyalarından yerüstü ölçmə məlumatların ötürülmə şəbəkəsi aşağıdakı məsələləri həll etmir



  1. proqnozların hesablanması, mühitin ekoloji vəziyyətinin inteqral qiymətləndirilməsi məqsədilə ümumi çirklənmə vəziyyətinin alınması üçün informasiyanın emalı

  2. stasionar məntəqə və səyyar laboratoriyalardan ölçmə məlumatlarının müntəzəm surətdə ötürülməsi

  3. əhalidən gələn həyacanlı vəziyyətləri haqqında məlumatların ötürülməsi

  4. əhalidən gələn qəza vəziyyətləri haqqında məlumatların ötürülməsi

  5. rabitə kanalları vasitəsilə informasiyanın hesablama mərkəzindən istifadəçilərə ötürülməsi

127. Məlumatların ötürülmə sürəti – saniyədə neçə bitdir?



  1. 100 bit

  2. 200 bit

  3. 10 bit

  4. 350 bit

  5. 500 bit

128. Kompleks ekoloji monitorinq sisteminin informasiya təminatı aşağıdakılardan birinə malik deyil



  1. lidarlar da daxil olmamaqla müxtəlif səviyyəli məntəqələrdən alınmış məlumatların ötürülmə metodikası

  2. informasiya axınlarının nizamlı strukturu (giriş, daxili, çıxış); informasiya məlumatlar bazasının məxsusi infrastrukturu

  3. stasionar və səyyar məntəüələrdən məlumatların toplanma metodikası; lidarlar da daxil olmaqla müxtəlif səviyyəli məntəqələrdən alınmış məlumatların ötürülmə metodikası;

  4. ətraf mühitin vəziyyətinin məlumatlarının emalı və inteqral göstəricilərin hesablanma metodikası; tullantı mənbələrinin müəyyən edilməsi metodikası;

  5. istifadəçi təşkilatlar şəbəkəsinin və istismar xidmətlərinin strukturu

129. Kompleks ekoloji monitorinq şəbəkəsinin proqram təminatına daxil deyil



  1. informasiya axınlarının nizamlı strukturu

  2. inkişaf etmiş əməliyyat sistemləri

  3. standart məlumatlar bazası

  4. kartoqrafik və qrafikqurma təminatı

  5. məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün monitorlar

130. Məlumatlar bazası nədir?



  1. müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu

  2. məlumatların relyasiya modeli əsasında nəzəri-çoxluq münasibətləri riyazi anlayışından istifadə edilməklə qurulan baza

  3. məlumatları sadə səcərə strukturuna malik olan iyerarxik model əsasında qurulan baza

  4. istiqamətlənmiş qraf strukturuna malik olan məlumatların şəbəkə modeli əsasında qurulan baza

  5. məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün qurulan baza

131. Müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu ... adlanır



  1. Məlumatlar bazası

  2. Ekoloji monitorinq

  3. Relyasiya məlumatlar bazası

  4. İyerarxik məlumatlar bazası

  5. Şəbəkə məlumatlar bazası

132. Məlumatlar bazasının təşkili üsuluna görə ... fərqləndirilir



  1. relyasiya, iyerarxik və şəbəkə məlumatlar bazası

  2. relyasiya və şəbəkə məlumatlar bazası

  3. iyerarxik və şəbəkə məlumatlar bazası

  4. relyasiya və iyerarxik məlumatlar bazası

  5. heç biri

133. Relyasiya məlumatlar bazası nədir?



  1. məlumatların relyasiya modeli əsasında nəzəri-çoxluq münasibətləri riyazi anlayışından istifadə edilməklə qurulan baza

  2. məlumatları sadə səcərə strukturuna malik olan iyerarxik model əsasında qurulan baza

  3. istiqamətlənmiş qraf strukturuna malik olan məlumatların şəbəkə modeli əsasında qurulan baza

  4. məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün qurulan baza

  5. müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu

134. Məlumatların relyasiya modeli əsasında nəzəri-çoxluq münasibətləri riyazi anlayışından istifadə edilməklə qurulan baza hansıdır?



  1. Relyasiya məlumatlar bazası

  2. İyerarxik məlumatlar bazası

  3. Məlumatların şəbəkə bazası

  4. Məlumatlar bazası

  5. Heç biri

135. İyerarxik məlumatlar bazası nədir?



  1. məlumatları sadə səcərə strukturuna malik olan iyerarxik model əsasında qurulan baza

  2. istiqamətlənmiş qraf strukturuna malik olan məlumatların şəbəkə modeli əsasında qurulan baza

  3. məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün qurulan baza

  4. müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu

  5. məlumatların relyasiya modeli əsasında nəzəri-çoxluq münasibətləri riyazi anlayışından istifadə edilməklə qurulan baza

136. Məlumatları sadə səcərə strukturuna malik olan iyerarxik model əsasında qurulan baza hansıdır?



  1. İyerarxik məlumatlar bazası

  2. Məlumatların şəbəkə bazası

  3. Relyasiya məlumatlar bazası

  4. Məlumatlar bazası

  5. Heç biri

137. Məlumatların şəbəkə bazası nədir?



  1. istiqamətlənmiş qraf strukturuna malik olan məlumatların şəbəkə modeli əsasında qurulan baza

  2. məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün qurulan baza

  3. müəyyən bir istehlakçının tətbiqi sistemlər tərəfindən istifadə etdiyi yığılıb saxlanmış əməliyyat məlumatlarının məcmusu

  4. məlumatların relyasiya modeli əsasında nəzəri-çoxluq münasibətləri riyazi anlayışından istifadə edilməklə qurulan baza

  5. məlumatları sadə səcərə strukturuna malik olan iyerarxik model əsasında qurulan baza

138. İstiqamətlənmiş qraf strukturuna malik olan məlumatların şəbəkə modeli əsasında qurulan baza hansıdır?



  1. Məlumatların şəbəkə bazası

  2. Relyasiya məlumatlar bazası

  3. İyerarxik məlumatlar bazası

  4. Məlumatlar bazası

  5. Heç biri

139. Yerüstü ölçmələr şəbəkəsinin ümumi strukturuna müvafiq olaraq, aşağıdakı əsas məlumatlar bazası yaradılmalıdır



  1. hava üzrə, tullantı və atılmalar üzrə, su obyektləri üzrə, kartoqrafiya

  2. tullantı və atılmalar üzrə

  3. su obyektləri üzrə

  4. kartoqrafiya

  5. hava üzrə

140. Ekoloji idarəetmə dedikdə, ... nəzərdə tutulur



  1. dərk edilmiş təbii və texnogen xarakterli obyektiv ekoloji qanunauyğunluqlar əsasında insan cəmiyyətinin praktiki məqsədlərə müvafiq olaraq, ekosferin tənzimlənməsi üzrə şüurlu fəaliyyət

  2. inkişaf etmiş əməliyyat sistemləri

  3. standart məlumatlar bazası

  4. kartoqrafik və qrafikqurma təminatı

  5. məlumatların toplanmasının idarə edilməsi üçün monitorlar

141. Dərk edilmiş təbii və texnogen xarakterli obyektiv ekoloji qanunauyğunluqlar əsasında insan cəmiyyətinin praktiki məqsədlərə müvafiq olaraq, ekosferin tənzimlənməsi üzrə şüurlu fəaliyyət dedikdə nə nəzərdə tutulur?



  1. Ekoloji idarəetmə

  2. Ekoloji ekspertiza

  3. Ekoloji audit

  4. Ekoloji proqmozlaşdırma

  5. Ekoloji qiymətləndirmə

142. Ekoloji idarəetmə, ... yerinə yetirilir



  1. ekosistemin əvvəlki və cari göstəriciləri nəzərə almaqla məqsəd funksiyaları, təşkilatı-texniki təbiəti mühafizə tədbirlərinin planlaşdırılması hesaba alınmaqla model proqnoz parametrləri əsasında

  2. ekosistemin əvvəlki göstəriciləri nəzərə almaqla məqsəd funksiyaları əsasında

  3. ekosistemin cari göstəriciləri nəzərə almaqla məqsəd funksiyaları əsasında

  4. təşkilatı-texniki təbiəti mühafizə tədbirlərinin planlaşdırılması hesaba alınmaqla

  5. model proqnoz parametrləri əsasında

143. Ekosistemin əvvəlki və cari göstəriciləri nəzərə almaqla məqsəd funksiyaları, təşkilatı-texniki təbiəti mühafizə tədbirlərinin planlaşdırılması hesaba alınmaqla model proqnoz parametrləri əsasında ... yerinə yetirilir

A) Ekoloji idarəetmə


  1. Ekoloji ekspertiza

  2. Ekoloji audit

  3. Ekoloji proqmozlaşdırma

  4. Ekoloji qiymətləndirmə

144. Ekoloji monitorinq sistemi eyni zamanda hansı məsələni həll edir?

A) dərk etmə və idarəetmə

B) dərk etmə

C) idarəetmə

D) dərk etmə və qiymətləndirmə

E) idarəetmə və qiymətləndirmə
145. Dərk etmə və idarəetmə məsələlərini eyni zamanda hansı sistem yerinə yetirir?

A) Ekoloji monitorinq



  1. Ekoloji ekspertiza

  2. Ekoloji audit

  3. Ekoloji proqmozlaşdırma

  4. Ekoloji qiymətləndirmə

146. Atmosfer nədir?



  1. Yeri əhatə edən hava təbəqəsi

  2. Yeri əhatə edən su təbəqəsi

  3. Yeri əhatə edən torpaq təbəqəsi

  4. Yerdə mövcud olan bitki örtüyü

  5. Yer kürəsinin heyvanat aləmi

147. Atmosferin öyrənilməsinin ilk cəhdləri kim tərəfindən edilmişdir?



  1. M.V.Lomonosov

  2. А.İ.Оparin

  3. İ.Şelden

  4. V.İ.Vernadski

  5. B.Kommoner

148. Atmosfer neçə qatdan ibarətdir?



  1. 5

  2. 2

  3. 3

  4. 4

  5. 1

149. Atmosfer hansı qatlardan ibarətdir?



  1. troposfer, stratosfer, mezosfer, termosfer və ekzosfer

  2. troposfer, stratosfer, mezosfer

  3. stratosfer, mezosfer, termosfer

  4. mezosfer, termosfer və ekzosfer

  5. termosfer və ekzosfer

150. Troposfer haqqında deyilənlərdən biri doğrudur



  1. Atmosferin ən aşağı hissəsi olub qütblərdə qalınlığı 8-10 km, ekvator zonasında isə 15-18 km – ə çatır

  2. Mezosferin üzərində yerləşib, qalınlığı 55 km-ə qədərdir

  3. Stratosferin üstündə 55-80 km arasında yerləşir

  4. Mezosferin üzərində 80 km-dən 800-1000 km arasında yerləşir

  5. Atmosferin ən üst təbəqə olub, 10000 km-ə qədər davam edir

151. Stratosfer haqqında deyilənlərdən biri doğrudur



  1. Troposferdən üstdə yerləşərək 50-55 km-ə qədər çatır

  2. Stratosferin üstündə 55-80 km arasında yerləşir

  3. Troposferin üzərində 80 km-dən 800-1000 km arasında yerləşir

  4. Atmosferin ən üst təbəqə olub, 10000 km-ə qədər davam edir

  5. Atmosferin alt qatı olub, orta qalınlığı 11 km, ekvatorda 17-18 km, mülayim enliklərdə 10-11 km, qütblərdə 7-8 km-dir

152. Günəşin zərərli rentgen şüalarını udaraq,yerə düşməsinin qarşısını alan qat hansıdır?



  1. strotosferdə

  2. ekzosferdə

  3. troposferdə

  4. termosferdə

  5. mezosfer

153. Atmosferin hansı qatında ozon ekranı yaranır?



  1. strotosferdə

  2. ekzosferdə

  3. troposferdə

  4. termosferdə

  5. mezosfer

154. Mezosfer haqqında deyilənlərdən biri doğrudur



  1. Strotosferdən yuxarıda yerləşir, Onun yuxarı sərhədi 80-90 km hündürlükdən keçir

  2. Troposferin üzərində 80 km-dən 800-1000 km arasında yerləşir

  3. Atmosferin ən üst təbəqə olub, 10000 km-ə qədər davam edir

  4. Atmosferin alt qatı olub, orta qalınlığı 11 km, ekvatorda 17-18 km, mülayim enliklərdə 10-11 km, qütblərdə 7-8 km-dir

  5. Troposferin üzərində yerləşib, qalınlığı 55 km-ə qədərdir

155. Termosfer haqqında deyilənlərdən biri doğrudur



  1. Mezosferdən üstdə yerləşərək 800 km – ə qədər çatır

  2. Atmosferin ən üst təbəqə olub, 10000 km-ə qədər davam edir

  3. Atmosferin alt qatı olub, orta qalınlığı 11 km, ekvatorda 17-18 km, mülayim enliklərdə 10-11 km, qütblərdə 7-8 km-dir

  4. Troposferin üzərində yerləşib, qalınlığı 55 km-ə qədərdir

  5. Stratosferin üstündə 55-80 km arasında yerləşir

156. Hansı qat bəzən ionosfer adlandırılır?



  1. atermosfer

  2. ekzosfer

  3. troposfer

  4. strotosfer

  5. mezosfer

157. Atmosferin hansı qatında qütb şəfəqlənməsi baş verir , meteoritlər yanır?



  1. termosfer

  2. ekzosfer

  3. troposfer

  4. strotosfer

  5. mezosfer

158. Ekzosfer haqqında deyilənlərdən biri doğrudur



  1. Atmosferin xarici qatı olub, bu qat 2000-3000 km – ə qədər yayılır və tədricən kosmosa keçir

  2. Atmosferin alt qatı olub, orta qalınlığı 11 km-dir

  3. Troposferin üzərində yerləşib, qalınlığı 55 km-ə qədərdir

  4. Stratosferin üstündə 55-80 km arasında yerləşir

  5. Mezosferin üzərində 80 km-dən 800-1000 km arasında yerləşir

159. Meteorologiya ... elmdir



  1. yer atmosferi, onun quruluşu, xüsusiyyətləri və onda baş verən proseslər haqqında

  2. bitkilər haqqında elm

  3. ətraf mühit haqqında elm

  4. ev haqqında elm

  5. torpaq haqqında elm

160. Meteorologiyanın əsas vəzifəsi nədir?



  1. havanın müxtəlif müddətlərə proqnozlaşdırılmasıdır

  2. biosferin vəziyyətinin qiymətləndirilməməsi

  3. təsir amillərinin və mənbələrinin öyrənilməsi

  4. ekosistemlərdə antropogen xarakterli dəyişiklikləri ortalığa çıxarmaq

  5. ətraf mühitə antropogen təsirin təyin edilməməsi

161. Meteoroloji stansiya – ...



  1. atmosferin vəziyyətinin müntəzəm müşahidəsinin əsas komponentidir

  2. maye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün cihaz

  3. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçmək üçün cihaz

  4. atmosferin spektrin optik diapazonunda lazer zondlanmasını həyata keçirmək üçün cihaz

  5. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün istifadə olunan cihaz

162. Meteoroloji stansiya aşağıdakı funksiyalardan birini yerinə yetirmir



  1. suyun temperaturunun ölçülməsi

  2. havanın temperaturunun, vəziyyətinin və rütubətinin ölçülməsi

  3. küləyin sürət və istiqaməti

  4. buludluğa, yağıntıların səviyyəsinə nəzarət

  5. günəş radiasiyasına nəzarət

163. Havanın temperaturunu ölçmək üçün daha çox ... istifadə də olunur



  1. civə və spirtli termometrlərdən

  2. yalnız civə termometrdən

  3. yalnız spirt termometrdən

  4. flügerdən

  5. aktinometrdən

164. Civə və spirtli termometrlərdən nə zaman istifadə olunur?

A) havanın temperaturunu ölçmək üçün

B) günəş radiasiyasının intensivliyini ölçülməsi üçün

C) küləyin və qaz axınının sürət və istiqamətinin ölçülməsi üçün

D) küləyin sürətinin ölçülməsi üçün

E) atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün
165. Günəş radiasiyasının intensivliyini ölçülməsi üçün nədən istifadə olunur?


  1. aktinometr

  2. anemometr

  3. flüger

  4. barometr

  5. psixrometr

166. Aktinometrdən nə zaman istifadə olunur?



  1. günəş radiasiyasının intensivliyini ölçülməsi üçün

  2. küləyin və qaz axınının sürət və istiqamətinin ölçülməsi üçün

  3. küləyin sürətinin ölçülməsi üçün

  4. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün

  5. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün

167. Küləyin və qaz axınının sürət və istiqamətinin ölçülməsi üçün nədən istifadə olunur?



  1. anemometr

  2. flüger

  3. barometr

  4. psixrometr

  5. aktinometr

168. Anemometrdən nə zaman istifadə olunur?



  1. küləyin və qaz axınının sürət və istiqamətinin ölçülməsi üçün

  2. küləyin sürətinin ölçülməsi üçün

  3. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün

  4. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün

  5. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçün

169. Küləyin sürətinin ölçülməsi üçün ən sadə cihaz ...



  1. flügerdir

  2. barometrdir

  3. psixrometrdir

  4. aktinometrdir

  5. anemometrdir

170. Flügerdən nə zaman istifadə olunur?



  1. küləyin sürətinin ölçülməsi üçün

  2. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün

  3. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün

  4. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçün

  5. maye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün

171. Atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün nədən istifadə olunur?



  1. barometr

  2. psixrometr

  3. aktinometr

  4. anemometr

  5. flüger

172. Barometrdən nə zaman istifadə olunur?



  1. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün

  2. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün

  3. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçünaye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün

  4. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçmək üçün

  5. maye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün

173. Havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün nədən istifadə olunur?



  1. hüqrometr

  2. barometr

  3. psixrometr

  4. aktinometr

  5. anemometr

174. Hüqrometrdən nə zaman istifadə olunur?



  1. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün

  2. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçün

  3. maye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün

  4. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçmək üçün

  5. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün

175. Nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçün istifadə olunan cihaz necə adlanır?



  1. psixrometr

  2. aktinometr

  3. anemometr

  4. hüqrometr

  5. barometr

176. Psixrometrdən nə zaman istifadə olunur?



  1. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçün istifadə olunan cihaz

  2. maye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün

  3. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçmək üçün

  4. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün

  5. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün

177. Maye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün cihaz necə adlanır?



  1. yağıntıölçən

  2. meteoqraf

  3. anemometr

  4. hüqrometr

  5. barometr

178. Yağıntıölçəndən nə zaman istifadə olunur?



  1. maye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün

  2. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçmək üçün

  3. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün

  4. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün

  5. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçün

179. Temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçmək üçün cihaz necə adlanır?



  1. meteoqraf

  2. anemometr

  3. hüqrometr

  4. barometr

  5. yağıntıölçən

180. Meteoqrafdan nə zaman istifadə olunur?



  1. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçmək üçün

  2. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün

  3. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün

  4. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçün

  5. maye və bərk yağıntıların səviyyəsini ölçmək üçün

181. Radiozond nədir?



  1. atmosferin əsas parametrlərinin şar-zond vasitəsilə ölçülməsi və ölçü nəticələrinin telemetrik sistem vasitəsilə ötürülməsi

  2. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçülməsi

  3. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi

  4. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi

  5. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsinin aparılması

182. Atmosferin əsas parametrlərinin şar-zond vasitəsilə ölçülməsi və ölçü nəticələrinin telemetrik sistem vasitəsilə ötürülməsi necə adlanır?



  1. radiozond

  2. meteoqraf

  3. anemometr

  4. hüqrometr

  5. barometr

183. Radiozondun uçuş hündürlüyü neçə km-ə kimidir?



  1. 30 – 40 km

  2. 30 – 50 km

  3. 40 – 50 km

  4. 50 – 100 km

  5. 30 – 70 km

184. Radiozondun təsir uzaqlığı neçə km-ə kimidir?



  1. 150 – 200 km

  2. 100 – 300 km

  3. 200 – 300 km

  4. 150 – 200 km

  5. 150 – 300 km

185. Radiozondun uçuş hündürlüyü və təsir dairəsini göstərin

A) uçuş hündürlüyü 30-40 km, təsir dairəsi 150-200 km

В) uçuş hündürlüyü 10-20 km, təsir dairəsi 100-150 km

C) uçuş hündürlüyü 5-10 km, təsir dairəsi 80-100 km

D) uçuş hündürlüyü 8-10 km, təsir dairəsi 60-80 km

E) uçuş hündürlüyü 10-15 km, təsir dairəsi 100-120 km
186. Raket zondlanması atmosferin hansı yuxarı təbəqələrinin monitorinqi üçün tətbiq olunur?

A)15-20 km-dən 80-120 km-ə kimi

В) 20-30 km-dən 50-70 km-ə kimi

C) 10-20 km-dən 60-80 km-ə kimi

D) 20-25 km-dən 100-120 km-ə kimi

E) 5-10 km-dən 90-110 km-ə kimi


187. Radiolokator hansı uzunluğa malik radiodalğalarla işləyir

A) 1m – 1mm-ə qədər

В) 1dm – 1sm-ə qədər

C) 10 mkm – 1mkm-ə qədər

D) 100nm – 50nm-ə qədər

E) 1sm – 1mm-ə qədər


188. Optik lokasiya metodunun monitorinq zamanı mahiyyətini müəyyən edən nədir?

A) exo və radiolokasiyanın analoqudur

В) exolokasiyanın bir növüdür

C) lazer lokasiyasının analoqudur

D) lidarın bir növüdür

E) atmosferdə ionlaşmanı müəyyən edir


189. Meteoroloji raketlərlə ölçülən əsas parametrlər hansılardır?

  1. təzyiq, temperatur, sıxlıq və havanın qaz tərkibi

  2. təzyiq və temperatur

  3. sıxlıq və havanın qaz tərkibi

  4. təzyiq və havanın qaz tərkibi

  5. temperatur, sıxlıq və havanın qaz tərkibi

190. Exolokator nədir?



  1. atmosferin səs dalğaları vasitəsilə zondlanması

  2. atmosferin əsas parametrlərinin şar-zond vasitəsilə ölçülməsi və ölçü nəticələrinin telemetrik sistem vasitəsilə ötürülməsi

  3. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçülməsi

  4. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi

  5. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi

191. Atmosferin səs dalğaları vasitəsilə zondlanması necə adlanır?



  1. exolokator

  2. radiozond

  3. meteoqraf

  4. anemometr

  5. hüqrometr

192. Radiolokator, RLS nədir?



  1. metrdən millimetrə qədər olan radio dalğalar vasitəsilə atmosferin zondlanması

  2. atmosferin səs dalğaları vasitəsilə zondlanması

  3. atmosferin əsas parametrlərinin şar-zond vasitəsilə ölçülməsi və ölçü nəticələrinin telemetrik sistem vasitəsilə ötürülməsi

  4. temperaturu,təzyiqi və rütubəti kompleks ölçülməsi

  5. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi

193. Metrdən millimetrə qədər olan radio dalğalar vasitəsilə atmosferin zondlanması nədir?



  1. radiolokator, RLS

  2. exolokator

  3. radiozond

  4. meteoqraf

  5. anemometr

194. Radiolokasiya neçə üsulla həyata keçirilir?



  1. 3

  2. 4

  3. 2

  4. 1

  5. 5

195. Radiolokasiya neçə üsulla həyata keçirilir?



  1. obyektin şüalandırılması və ondan əks olunan şüanın qəbulu; obyektin şüalandırılması və onun təkrar şüalandırdığı (retranslyasiya olunan) dalğaların qəbulu; obyektin öz tərəfindən şüalandırdığı radiodalğaların qəbulu

  2. obyektin şüalandırılması və ondan əks olunan şüanın qəbulu; obyektin şüalandırılması və onun təkrar şüalandırdığı (retranslyasiya olunan) dalğaların qəbulu

  3. obyektin şüalandırılması və ondan əks olunan şüanın qəbulu; obyektin öz tərəfindən şüalandırdığı radiodalğaların qəbulu

  4. obyektin şüalandırılması və onun təkrar şüalandırdığı (retranslyasiya olunan) dalğaların qəbulu; obyektin öz tərəfindən şüalandırdığı radiodalğaların qəbulu

  5. obyektin şüalandırılması və onun təkrar şüalandırdığı (retranslyasiya olunan) dalğaların qəbulu

196. Lidar nədir?



  1. atmosferin spektrin optik diapazonunda lazer zondlanmasını həyata keçirmək üçün cihaz

  2. küləyin sürətinin ölçülməsi üçün istifadə olunan cihaz

  3. atmosfer təzyiqinin ölçülməsi üçün istifadə olunan cihaz

  4. havanın mütləq və ya nisbi rütubətinin ölçülməsi üçün istifadə olunan cihaz

  5. nəm və quru termometrlərin temperaturunun müqayisəsini aparmaq üçün istifadə olunan cihaz

197. Atmosferin spektrin optik diapazonunda lazer zondlanmasını həyata keçirmək üçün cihaz necə adlanır?



  1. lidar

  2. radiolokator, RLS

  3. exolokator

  4. radiozond

  5. meteoqraf

198. Atmosferin lazer zondlanması əsasən həyata keçirilir?



  1. ultrabənövşəyi, görünən və mikrodalğa diapazonunda

  2. ultrabənövşəyi və görünən diapazonunda

  3. ultrabənövşəyi və mikrodalğa diapazonunda

  4. görünən və mikrodalğa diapazonunda

  5. mikrodalğa diapazonunda

199. Kombinasiyalı səpələnmə kiçik en kəsiyinə malik olduğuna görə bu metod hansı məsafələrdə istifadə olunur?



  1. kiçik məsafələrdə (bir-neçə on metr)

  2. çox kiçik məsafələrdə

  3. orta ölçülü məsafələrdə

  4. böyük məsafələrdə

  5. çox böyük məsafələrdə

200. Atmosfer havasının vəziyyətinin monitorinqi neçə sistemə bölünür?



  1. 2

  2. 3

  3. 4

  4. 1

  5. 5

201. Atmosfer havasının vəziyyətinin monitorinqi hansı sistemlərə bölünür?



  1. müşahidə və nəzarət

  2. müşahidə

  3. nəzarət

  4. qiymətləndirmə

  5. proqnozlaşdırma

202. Hidrosfer nədir?



  1. Yerin su təbəqəsi

  2. Yeri əhatə edən hava təbəqəsi

  3. Yeri əhatə edən torpaq təbəqəsi

  4. Yerdə mövcud olan bitki örtüyü

  5. Yer kürəsinin heyvanat aləmi

203. Hidrologiya nədir?



  1. Yer hidrosferini, onun xüsusiyyətlərini, onda baş verən prosesləri öyrənən elm

  2. Yerin su təbəqəsi

  3. hidrologiyanın, təbii suların xarakteristikalarının təyini və nəzarətinin metod və cihazlarını işləyib hazırlayan bölməsi

  4. planetin atmosfer və hidrosfer rejiminə aid olan prosesləri öyrənən bölməsi

  5. uyğun müşahidə məntəqələrində su mühitinin vəziyyəti və keyfiyyətinə müşahidə sistemini həyata keçirən bölməsi

204. Yer hidrosferini, onun xüsusiyyətlərini, onda baş verən prosesləri öyrənən elm necə adlanır?

A) Hidrologiya

B) Hidrosfer

C) Hidrometriya


  1. Hidrometrologiya

  2. Hidrometeoroloji stansiya

205. Hidrometriya nədir?



  1. hidrologiyanın, təbii suların xarakteristikalarının təyini və nəzarətinin metod və cihazlarını işləyib hazırlayan bölməsi

  2. planetin atmosfer və hidrosfer rejiminə aid olan prosesləri öyrənən bölməsi

  3. uyğun müşahidə məntəqələrində su mühitinin vəziyyəti və keyfiyyətinə müşahidə sistemini həyata keçirən bölməsi

  4. Yer hidrosferini, onun xüsusiyyətlərini, onda baş verən prosesləri öyrənən elm

  5. Yerin su təbəqəsi

206. Hidrologiyanın, təbii suların xarakteristikalarının təyini və nəzarətinin metod və cihazlarını işləyib hazırlayan bölməsi necə adlanır?



  1. Hidrometriya

  2. Hidrometrologiya

  3. Hidrometeoroloji stansiya

  4. Hidrologiya

  5. Hidrosfer

207. Hidrometeorologiya nədir?



  1. planetin atmosfer və hidrosfer rejiminə aid olan prosesləri öyrənir

  2. uyğun müşahidə məntəqələrində su mühitinin vəziyyəti və keyfiyyətinə müşahidə sistemini həyata keçirən bölməsi

  3. Yer hidrosferini, onun xüsusiyyətlərini, onda baş verən prosesləri öyrənən elm

  4. Yerin su təbəqəsi

  5. hidrologiyanın, təbii suların xarakteristikalarının təyini və nəzarətinin metod və cihazlarını işləyib hazırlayan bölməsi

208. Planetin atmosfer və hidrosfer rejiminə aid olan prosesləri öyrənən bölməsi necə adlanır?

A) Hidrometrologiya

B) Hidrometeoroloji stansiya

C) Hidrologiya

D) Hidrosfer

E) Hidrometriya
209. Hidrometeoroloji stansiya hansı prosesləri həyata keçirir?


  1. uyğun müşahidə məntəqələrində su mühitinin vəziyyəti və keyfiyyətinə müşahidə sistemini

  2. Yer hidrosferini, onun xüsusiyyətlərini, onda baş verən prosesləri

  3. Yerin su təbəqəsində baş verən prosesləri

  4. hidrologiyanın, təbii suların xarakteristikalarının təyini və nəzarətinin metod və cihazlarını işləyib hazırlayan prosesləri

  5. planetin atmosfer və hidrosfer rejiminə aid olan prosesləri

210. Uyğun müşahidə məntəqələrində su mühitinin vəziyyəti və keyfiyyətinə müşahidə sistemini həyata keçirən şöbə hansıdır?



  1. Hidrometeoroloji stansiya

  2. Hidrologiya

  3. Hidrosfer

  4. Hidrometriya

  5. Hidrometrologiya

211. I qrup dəniz stansiyalarının funksiyasına nə daxildir?



    1. akvatoriyanın daha çox çirklənmiş ərazilərində çirklənmə dərəcəsinin operativ aşkar edilməsi

    2. akvatoriyanın daha çox çirklənmiş ərazilərində çirklənmə növünün aşkar edilməsi

    3. akvatoriyanın az çirklənmiş ərazilərində çirklənmə dərəcəsinin operativ aşkar edilməsi

    4. akvatoriyanın az çirklənmiş ərazilərində çirklənmə növünün aşkar edilməsi

    5. akvatoriyanın orta dərəcəli çirklənmiş ərazilərində çirklənmə növünün aşkar edilməsi

212. II qrup dəniz stansiyaları harada yerləşdirilir?



    1. sahil rayonlarda və açıq dəniz ərzilərində

    2. sahil rayonlarda

    3. açıq dəniz ərzilərində

    4. göllərdə

    5. okeanlarda

213. II qrup dəniz stansiyaları nə üçün sahil rayonlarda və açıq dəniz ərzilərində yerləşdirilir?



    1. bu yerlərə çirkləndirici maddələr miqrasiya prosesi nəticəsində daxil olur

    2. bu yerlərə çirkləndirici maddələr miqrasiya prosesi nəticəsində daxil olmur

    3. bu yerlərə çirkləndirici maddələr qabarma prosesi nəticəsində daxil olur

    4. bu yerlərə çirkləndirici maddələr sunami nəticəsində daxil olur

    5. bu yerlərə çirkləndirici maddələr sunami prosesi nəticəsində daxil olmur

214. III qrup dəniz stansiyalarının harada təşkil olunur



    1. fon çirklənmə səviyyəsini və onların mövsümi və illik dəyişməsini müəyyən etmək üçün, nisbətən təmiz sularda

    2. fon çirklənmə səviyyəsini və onların mövsümi və illik dəyişməsini müəyyən etmək üçün, çox təmiz sularda

    3. fon çirklənmə səviyyəsini və onların mövsümi və illik dəyişməsini müəyyən etmək üçün, orta dərəcəli təmiz sularda

    4. fon çirklənmə səviyyəsini və onların mövsümi və illik dəyişməsini müəyyən etmək üçün, çirkli sularda

    5. fon çirklənmə səviyyəsini və onların mövsümi və illik dəyişməsini müəyyən etmək üçün, çox çirkli sularda

215. Mexaniki profiloqraf nədir?



    1. tross üzərində və ya ölçmə ştanqasında olan ölçmə yükü ilə dərinliyi ölçür, nəticələri saatla təhciz olunmuş qeyd edən mexanizmə ötürməklə suyun dibində yerini dəyişir

    2. suyun dibində tross üzərində yerini dəyişə bilən təzyiq ötürücü vasitəsilə dərinliyi ölçür, 15 m-əkimi dərinliyə hesablanıb

    3. exolotun tətbiqinə hesablanmış hesablanmış profiloqraf növüdür

    4. suyun sərfini ölçmək üçün ultra səs sistem, suyun sərfini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

    5. yer səthinin aerokosmik tədqiqatları üçün cihazlar, həmçinin buzun səth axın sürətini və qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar

216. Hidrostatik profiloqraf nədir?



    1. suyun dibində tross üzərində yerini dəyişə bilən təzyiq ötürücü vasitəsilə dərinliyi ölçür, 15 m-əkimi dərinliyə hesablanıb

    2. exolotun tətbiqinə hesablanmış hesablanmış profiloqraf növüdür

    3. suyun sərfini ölçmək üçün ultra səs sistem, suyun sərfini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

    4. yer səthinin aerokosmik tədqiqatları üçün cihazlar, həmçinin buzun səth axın sürətini və qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar

    5. tross üzərində və ya ölçmə ştanqasında olan ölçmə yükü ilə dərinliyi ölçür, nəticələri saatla təhciz olunmuş qeyd edən mexanizmə ötürməklə suyun dibində yerini dəyişir

217. Akustik profiloqraf nədir?



    1. exolotun tətbiqinə hesablanmış profiloqraf növüdür

    2. suyun sərfini ölçmək üçün ultra səs sistem, suyun sərfini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

    3. yer səthinin aerokosmik tədqiqatları üçün cihazlar, həmçinin buzun səth axın sürətini və qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar

    4. tross üzərində və ya ölçmə ştanqasında olan ölçmə yükü ilə dərinliyi ölçür, nəticələri saatla təhciz olunmuş qeyd edən mexanizmə ötürməklə suyun dibində yerini dəyişir

    5. suyun dibində tross üzərində yerini dəyişə bilən təzyiq ötürücü vasitəsilə dərinliyi ölçür, 15 m-əkimi dərinliyə hesablanıb

218. Müşahidə obyekti ilə qarşılıqlı əlaqə üsuluna görə cihazlar hansı növlərə bölünür?



    1. təmasda olan və təmasda olmayan

    2. akustik profiloqraf

    3. hidrostatik profiloqraf

    4. mexaniki profiloqraf

    5. heç biri

219. Suyun sərfini ölçmək üçün ultra səs sistem, suyun sərfini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar necə adlanır?



    1. təmasda olan cihazlar

    2. akustik profiloqraf

    3. hidrostatik profiloqraf

    4. mexaniki profiloqraf

    5. okean cihazları

220. Yer səthinin aerokosmik tədqiqatları üçün cihazlar, həmçinin buzun səth axın sürətini və qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar necə adlanır?



    1. təmasda olmayan cihazlar

    2. akustik profiloqraf

    3. hidrostatik profiloqraf

    4. mexaniki profiloqraf

    5. okean cihazları

221. Dəniz mühitinin xarakteristikalarının hidrofiziki, hidrokimyəvi, dəniz geoloji, hidrobioloji və digər ölçüləri üçün texniki vasitələ; dəniz suyunun, qruntunun, bitkilərinin və heyvanlarının nümunəsini götütmək üçün qurğular necə adlanır?



    1. okean cihazları

    2. təmasda olmayan cihazlar

    3. akustik profiloqraf

    4. hidrostatik profiloqraf

    5. mexaniki profiloqraf

222. Təmasda olan cihazlara hansılar daxildir?



    1. suyun sərfini ölçmək üçün ultra səs sistem, suyun sərfini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

    2. buzun qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar

    3. dəniz mühitinin xarakteristikalarının hidrofiziki, hidrokimyəvi, dəniz geoloji, hidrobioloji və digər ölçüləri üçün texniki vasitələ; dəniz suyunun, qruntunun, bitkilərinin və heyvanlarının nümunəsini götütmək üçün qurğular

    4. suyun həcmini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

    5. yer səthinin kosmik tədqiqatları üçün cihazlar

223. Təmasda olmayan cihazlara hansılar daxildir?



    1. yer səthinin aerokosmik tədqiqatları üçün cihazlar, həmçinin buzun səth axın sürətini və qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar

    2. suyun sərfini ölçmək üçün ultra səs sistem, suyun sərfini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

    3. buzun qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar

    4. dəniz mühitinin xarakteristikalarının hidrofiziki, hidrokimyəvi, dəniz geoloji, hidrobioloji və digər ölçüləri üçün texniki vasitələ; dəniz suyunun, qruntunun, bitkilərinin və heyvanlarının nümunəsini götütmək üçün qurğular

    5. suyun həcmini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

224. Okean cihazlarına hansılar aiddir?



    1. dəniz mühitinin xarakteristikalarının hidrofiziki, hidrokimyəvi, dəniz geoloji, hidrobioloji və digər ölçüləri üçün texniki vasitələ; dəniz suyunun, qruntunun, bitkilərinin və heyvanlarının nümunəsini götütmək üçün qurğular

    2. yer səthinin aerokosmik tədqiqatları üçün cihazlar, həmçinin buzun səth axın sürətini və qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar

    3. suyun sərfini ölçmək üçün ultra səs sistem, suyun sərfini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

    4. buzun qalınlığının radiolokasiya ölçüləri üçün cihazlar

    5. suyun həcmini ölçmək üçün hərəkət edən gəmidə kompleks cihazlar

225. Dərinliyi təyin etmək üçün hansı cihazlardan istifadə olunur?



    1. lotlar və exolotlardan

    2. termometrlər və səsin suda yayılmasının sürətini ölçən cihazlardan

    3. hərf çapedici fırlanğıc (HÇF), axının və temperaturun avtomatik rəqəm ölçücüsü (TARÖ)

    4. dalğaölçənlərdən

    5. utştok və mareoqraflardan

226. Dəniz suyunun fiziki xarakteristikalarının təyini üçün hansı cihazlardan istifadə olunur?



    1. termometrlər və səsin suda yayılmasının sürətini ölçən cihazlardan

    2. hərf çapedici fırlanğıc (HÇF), axının və temperaturun avtomatik rəqəm ölçücüsü (TARÖ)

    3. dalğaölçənlərdən

    4. utştok və mareoqraflardan

    5. elektrosolomerlər, oksimetrlər, pH-metrlər, fotoelektrik kolorimetrlər

227. Suyun dinamikasının əsas parametrlərinin (axınların sürət və istiqamətini) ölçülməsi üçün hansı cihazlardan istifadə olunur?



    1. hərf çapedici fırlanğıc (HÇF), axının və temperaturun avtomatik rəqəm ölçücüsü (TARÖ)

    2. dalğaölçənlərdən

    3. utştok və mareoqraflardan

    4. elektrosolomerlər, oksimetrlər, pH-metrlər, fotoelektrik kolorimetrlər

    5. buzlaqları ölçən reykalar, buzlaqların aeroçəkilişi üçün cihazlar

228. Dalğaların elementinin təyini üçün hansı cihazlardan istifadə olunur?



    1. dalğaölçənlərdən

    2. utştok və mareoqraflardan

    3. elektrosolomerlər, oksimetrlər, pH-metrlər, fotoelektrik kolorimetrlər

    4. buzlaqları ölçən reykalar, buzlaqların aeroçəkilişi üçün cihazlar

    5. lotlar və exolotlardan

229. Səviyyənin tərəddüdünü ölçmək üçün hansı cihazlardan istifadə olunur?



    1. utştok və mareoqraflardan

    2. elektrosolomerlər, oksimetrlər, pH-metrlər, fotoelektrik kolorimetrlər

    3. buzlaqları ölçən reykalar, buzlaqların aeroçəkilişi üçün cihazlar

    4. hərf çapedici fırlanğıc (HÇF), axının və temperaturun avtomatik rəqəm ölçücüsü (TARÖ)

    5. lotlar və exolotlardan

230. Hidrokimyəvi ölçülər üçün hansı cihazlardan istifadə olunur?



    1. elektrosolomerlər, oksimetrlər, pH-metrlər, fotoelektrik kolorimetrlər

    2. buzlaqları ölçən reykalar, buzlaqların aeroçəkilişi üçün cihazlar

    3. lotlar və exolotlardan

    4. hərf çapedici fırlanğıc (HÇF), axının və temperaturun avtomatik rəqəm ölçücüsü (TARÖ)

    5. utştok və mareoqraflardan

231. Buzlaqların müşahidəsi üçün hansı cihazlardan istifadə olunur?



    1. buzlaqları ölçən reykalar, buzlaqların aeroçəkilişi üçün cihazlar

    2. lotlar və exolotlardan

    3. hərf çapedici fırlanğıc (HÇF), axının və temperaturun avtomatik rəqəm ölçücüsü (TARÖ)

    4. utştok və mareoqraflardan

    5. elektrosolomerlər, oksimetrlər, pH-metrlər, fotoelektrik kolorimetrlər

232. Lotlar və exolotlardan nə zaman istifadə olunur?



    1. dərinliyi təyin etmək üçün

    2. dəniz suyunun fiziki xarakteristikalarının təyini üçün

    3. suyun dinamikasının əsas parametrlərinin (axınların sürət və istiqamətini) ölçülməsi üçün

    4. dalğaların elementinin təyini üçün

    5. səviyyənin tərəddüdünü ölçmək üçün

233. Termometrlər və səsin suda yayılmasının sürətini ölçən cihazlardan nə zaman istifadə olunur?



    1. dəniz suyunun fiziki xarakteristikalarının təyini üçün

    2. suyun dinamikasının əsas parametrlərinin (axınların sürət və istiqamətini) ölçülməsi üçün

    3. dalğaların elementinin təyini üçün

    4. səviyyənin tərəddüdünü ölçmək üçün

    5. hidrokimyəvi ölçülər üçün

234. Hərf çapedici fırlanğıc (HÇF), axının və temperaturun avtomatik rəqəm ölçücüsü (TARÖ) nə zaman istifadə olunur?



    1. suyun dinamikasının əsas parametrlərinin (axınların sürət və istiqamətini) ölçülməsi üçün

    2. dalğaların elementinin təyini üçün

    3. səviyyənin tərəddüdünü ölçmək üçün

    4. hidrokimyəvi ölçülər üçün

    5. buzlaqların müşahidəsi üçün

235. Dalğaölçənlərdən nə zaman istifadə olunur?



    1. dalğaların elementinin təyini üçün

    2. səviyyənin tərəddüdünü ölçmək üçün

    3. hidrokimyəvi ölçülər üçün

    4. buzlaqların müşahidəsi üçün

    5. dəniz suyunun fiziki xarakteristikalarının təyini üçün

236. Utştok və mareoqraflardan nə zaman istifadə olunur?



    1. səviyyənin tərəddüdünü ölçmək üçün

    2. hidrokimyəvi ölçülər üçün

    3. buzlaqların müşahidəsi üçün

    4. dərinliyi təyin etmək üçün

    5. dəniz suyunun fiziki xarakteristikalarının təyini üçün

237. Elektrosolomerlər, oksimetrlər, pH-metrlər, fotoelektrik kolorimetrlərdən nə zaman istifadə olunur?



    1. hidrokimyəvi ölçülər üçün

    2. buzlaqların müşahidəsi üçün

    3. dərinliyi təyin etmək üçün

    4. dəniz suyunun fiziki xarakteristikalarının təyini üçün

    5. suyun dinamikasının əsas parametrlərinin (axınların sürət və istiqamətini) ölçülməsi üçün

238. Buzlaqları ölçən reykalar, buzlaqların aeroçəkilişi üçün cihazlardan nə zaman istifadə olunur?



    1. buzlaqların müşahidəsi üçün

    2. dərinliyi təyin etmək üçün

    3. dəniz suyunun fiziki xarakteristikalarının təyini üçün

    4. suyun dinamikasının əsas parametrlərinin (axınların sürət və istiqamətini) ölçülməsi üçün

    5. dalğaların elementinin təyini üçün

239. Torpaq monitorinqinin əsas məsələlərinə aid deyil



    1. atmosferin antropogen və təbii dəyişməsini təyin edən amil və proseslərin öyrənilməsi

    2. torpaq örtüyünün zaman və məkanca antropogen və təbii dəyişməsini təyin edən amil və proseslərin öyrənilməsi

    3. torpaqların xüsusiyyətlərinin və onların təbii münbitliyinin müəyyənləşdirilməsi və qiymətləndirilməsi

    4. torpağın pestisid, ağır metallar və digər inqridiyentlərlə çirklənməsinə nəzarət

    5. torpağın tərkib və xüsusiyyətlərinin, həmçinin torpaq örtüyünün dəyişməsinin tendensiya və proqnozlaşdırılmasının aydınlaşdırılması

240. Torpağı çirkləndirən əsas mənbələrə uyğun olaraq, neçə müşahidə obyekti ayırırlar?



    1. 2

    2. 3

    3. 4

    4. 1

    5. 5

241. Kənd təsərrüfatı rayonlarının torpaqlarından nümunələr nə zaman götürülür?



    1. ildə iki dəfə - yazda, qarın əriməsindən sonra və vegrtasiya dövründən sonra

    2. ildə iki dəfə - yayda, qarın əriməsindən sonra və vegrtasiya dövründən sonra

    3. ildə iki dəfə - yazda, qarın əriməsindən əvvəl və vegrtasiya dövründən sonra

    4. ildə bir dəfə - qışda

    5. ildə bir dəfə - payızda

242. Ağır metalların torpağa daxil olma intensivliyini təyin etmək üçün, qar nümunəsinin götürülməsi nə zaman aparılır?



    1. hər il qışın sonunda

    2. hər ay

    3. hər payız

    4. hər yaz

    5. hər yay

243. Sənaye – energetik mənbələrin ətrafındakı torpaqlardan nümunələr nə zaman götürülür?



    1. ildə bir dəfə yazda qar əridikdən sonra

    2. hər il qışın sonunda

    3. hər ay

    4. hər payız

    5. hər yay

244. Torpaqda kimyəvi maddələrin insan üçün zərərsiz olan kompleks göstəricisi kimyəvi maddənin torpaqda ... adlanır



    1. yol verilən qatılıq həddi ( YVQH )

    2. torpaq kadastrı

    3. torpaq eroziyası

    4. torpaq münbitliyi

    5. humus

245. Yol verilən qatılıq həddi ( YVQH ) nədir?

A) torpaqda kimyəvi maddələrin insan üçün zərərsiz olan kompleks göstəricisi

B) torpaqda kimyəvi maddələrin insan üçün zərərli olan kompleks göstəricisi

C) torpaqda bioloji maddələrin insan üçün zərərsiz olan kompleks göstəricisi

D) torpaqda bioloji maddələrin insan üçün zərərli olan kompleks göstəricisi

E) heç biri
246. Kimyəvi maddənin torpaqda YVQH–nin əsaslandırılması təcrübədə təyin olunan neçə əsas zərərlik göstəricisi ilə əlaqədardır?

A) 4


B) 2

C) 3


D) 1

E) 5
247. Kimyəvi maddənin torpaqda YVQH–nin əsaslandırılması təcrübədə təyin olunan əsas zərərlik göstəriciləri hansılardı?

A) translokasiya, suya miqrasiya, havaya miqrasiya və ümumsanitar

B) translokasiya, havaya miqrasiya və ümumsanitar

C) translokasiya, suya miqrasiya və ümumsanitar

D) translokasiya, suya miqrasiya və havaya miqrasiya

E) translokasiya və ümumsanitar
248. Translokasiya nədir?

A) maddənin torpaqdan bitkiyə keçidini xarakterizə edən zərərlilik göstəricisi

B) maddənin torpaqdan qrunt sularına və su mənbələrinə keçid qabiliyyətini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

C) maddənin torpaqdan atmosfer havasına keçidini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

D) çirkləndirici maddənin torpağın özünütəmizləmə qabiliyyətinə və onun bioloji aktivliyinə təsirini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

E) heç biri


249. Suya miqrasiya nədir?

A) maddənin torpaqdan qrunt sularına və su mənbələrinə keçid qabiliyyətini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

B) maddənin torpaqdan atmosfer havasına keçidini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

C) çirkləndirici maddənin torpağın özünütəmizləmə qabiliyyətinə və onun bioloji aktivliyinə təsirini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

D) maddənin torpaqdan bitkiyə keçidini xarakterizə edən zərərlilik göstəricisi

E) heç biri


250. Havaya miqrasiya nədir?

A) maddənin torpaqdan atmosfer havasına keçidini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

B) çirkləndirici maddənin torpağın özünütəmizləmə qabiliyyətinə və onun bioloji aktivliyinə təsirini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

C) maddənin torpaqdan bitkiyə keçidini xarakterizə edən zərərlilik göstəricisi

D) maddənin torpaqdan qrunt sularına və su mənbələrinə keçid qabiliyyətini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

E) heç biri


251. Ümumsanitar göstərici nədir?

A) çirkləndirici maddənin torpağın özünütəmizləmə qabiliyyətinə və onun bioloji aktivliyinə təsirini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

B) maddənin torpaqdan bitkiyə keçidini xarakterizə edən zərərlilik göstəricisi

C) maddənin torpaqdan qrunt sularına və su mənbələrinə keçid qabiliyyətini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

D) maddənin torpaqdan atmosfer havasına keçidini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi

E) heç biri


252. Maddənin torpaqdan bitkiyə keçidini xarakterizə edən zərərlilik göstəricisi hansıdır?

A) translokasiya

B) suya miqrasiya

C) havaya miqrasiya

D) ümumsanitar

E) heç biri


253. Maddənin torpaqdan qrunt sularına və su mənbələrinə keçid qabiliyyətini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi hansıdır?

A) suya miqrasiya

B) havaya miqrasiya

C) ümumsanitar

D) translokasiya

E) heç biri


254. Maddənin torpaqdan atmosfer havasına keçidini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi hansıdır?

A) havaya miqrasiya

B) suya miqrasiya

C) ümumsanitar

D) translokasiya

E) heç biri


255. Çirkləndirici maddənin torpağın özünütəmizləmə qabiliyyətinə və onun bioloji aktivliyinə təsirini xarakterizə edən zərərlik göstəricisi hansıdır?

A) ümumsanitar

B) translokasiya

C) havaya miqrasiya

D) suya miqrasiya

E) heç biri


256. Torpaq-geomorfoloji profil dedikdə nə başa düşülür?

    1. qabaqcadan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin dar zolağı başa düşülür

    2. sonradan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin dar zolağı başa düşülür

    3. qabaqcadan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin geniş zolağı başa düşülür

    4. sonradan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin geniş zolağı başa düşülür

    5. qabaqcadan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin orta enli zolağı başa düşülür

257. Torpaqların çirklənmə xəritələri dedikdə nə başa düşülür?



    1. müxtəlif dərəcədə çirklənmələr və onların birləşmələrinin tipik, müəyyən ümumiləşdirilmiş riyazi paylanmasının müstəvi üzərində kiçildilmiş təsviri başa düşülür

    2. qabaqcadan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin dar zolağı başa düşülür

    3. sonradan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin dar zolağı başa düşülür

    4. qabaqcadan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin geniş zolağı başa düşülür

    5. sonradan müəyyən edilmiş, xəttə çatmağa yönəlmiş yer səthinin geniş zolağı başa düşülür

258. Çirklənmə xəritələri hansı xəritələr qrupuna aid edilir?



    1. tematik xəritələr

    2. seysmik xəritələr

    3. hidroloji xəritələr

    4. iqlim xəritələri

    5. bioloji xəritələr

259. Çirklənmiş torpaqların xəritəsinin tərtib edilməsi prosesi aşağıdakı mərhələlərin birindən ibarət deyil



    1. hidroloji xəritələrin hazırlanması

    2. topoqrafik xəritənin hazırlanması

    3. torpaqların çirklənmə dərəcəsi şkalasının işlənməsi

    4. çöl işləri və digər materiallar əsasında torpaq konturlarının korrektə edilməsi, çirklənmiş torpaqların konturlarının və əlavə işarələnmələrin hazırlanmış topoqrafik əsasa çəkilməsi

    5. xəritənin və torpaqların çirklənmə şərtlərini xarakterizə edən əlavə işarələnmələrin tərtib edilməsi

260. Çirklənməmiş torpaqlarda hansı çirklənmə dərəcəsi şkalasından istifadə edilə bilər (nisbi vahidlərdə)



    1. < 1

    2. 1-3

    3. 3-5

    4. > 5

    5. heç biri

261. Zəif çirklənmiş torpaqlarda hansı çirklənmə dərəcəsi şkalasından istifadə edilə bilər (nisbi vahidlərdə)



    1. 1-3

    2. 3-5

    3. > 5

    4. < 1

    5. heç biri

262. Orta çirklənməmiş torpaqlarda hansı çirklənmə dərəcəsi şkalasından istifadə edilə bilər (nisbi vahidlərdə)



    1. 3-5

    2. 1-3

    3. > 5

    4. < 1

    5. heç biri

263. Güclü çirklənməmiş torpaqlarda hansı çirklənmə dərəcəsi şkalasından istifadə edilə bilər (nisbi vahidlərdə)



    1. > 5

    2. 1-3

    3. 3-5

    4. < 1

    5. heç biri

264. < 1 – çirklənmə dərəcəsi şkalasından hansı torpaqlarda istifadə edilə bilər?



    1. çirklənməmiş

    2. zəif çirklənmiş

    3. orta çirklənmiş

    4. güclü çirklənmiş

    5. heç biri

265. 1-3 – çirklənmə dərəcəsi şkalasından hansı torpaqlarda istifadə edilə bilər?



    1. zəif çirklənmiş

    2. çirklənməmiş

    3. orta çirklənmiş

    4. güclü çirklənmiş

    5. heç biri

266. 3-5 – çirklənmə dərəcəsi şkalasından hansı torpaqlarda istifadə edilə bilər?



    1. orta çirklənmiş

    2. zəif çirklənmiş

    3. çirklənməmiş

    4. güclü çirklənmiş

    5. heç biri

267. 3-5 – çirklənmə dərəcəsi şkalasından hansı torpaqlarda istifadə edilə bilər?



    1. orta çirklənmiş

    2. zəif çirklənmiş

    3. çirklənməmiş

    4. güclü çirklənmiş

    5. heç biri

268. > 5 – çirklənmə dərəcəsi şkalasından hansı torpaqlarda istifadə edilə bilər?



    1. güclü çirklənmiş

    2. orta çirklənmiş

    3. zəif çirklənmiş

    4. çirklənməmiş

    5. heç biri

269. Torpaqların hər bir çirklənmə dərəcəsi şkalasının hər bir qiymətinə xəritədə müəyyən rəng və ya ştrixlənmə uyğun gəlməlidir. Rənglərin şkalası ən kiçiyindən başlayaraq (fon) aşağıdakı kimidir:



    1. mavi – yaşıl – sarı – narıncı – qırmızı

    2. mavi – sarı – narıncı – qırmızı – yaşıl

    3. mavi – narıncı – qırmızı – yaşıl – sarı

    4. mavi – qırmızı – yaşıl – sarı – narıncı

    5. mavi – yaşıl – qırmızı – sarı – narıncı

270. Abiotik parametrlərdən istifadə nə üçün əlverişlidir?



    1. mühitin tərkibini, onun konkret neqativ dəyişikliklərini bilavasitə xarakterizə etdiyindən

    2. mühitin tərkibini, onun müsbət dəyişikliklərini bilavasitə xarakterizə etdiyindən

    3. mühitin quruluşunu, onun konkret neqativ dəyişikliklərini bilavasitə xarakterizə etdiyindən

    4. mühitin quruluşunu, onun konkret müsbət dəyişikliklərini bilavasitə xarakterizə etdiyindən

    5. mühitin tərkibini, onun davamlılığını bilavasitə xarakterizə etdiyindən

271. Mühitin tərkibini, onun konkret neqativ dəyişikliklərini bilavasitə xarakterizə etdiyindən hansı parametrlərdən istifadə əlverişlidir?

A) abiotik

B) biotik

C) abiotik və biotik

D) biofiziki

E) heç biri
272. Biotik parametrlərdən istifadə edilmənin üstünlüyü nədədir?

A) onların böyük etibarlığında və obyektivliyində

B) onların böyük etibarlığında

C) onların obyektivliyində

D) onların böyük etibarlığında və subyektivliyində

E) heç biri


273. Böyük etibarlılıq və obyektivlik üstünlük təşkil edən parametr hansıdır?

A) biotik

B) abiotik

C) abiotik və biotik

D) biofiziki

E) heç biri


274. Bioloji monitorinq qısaca necə adlanır?

A) biomonitorinq

B) ekomonitorinq

C) neomonitorinq

D) zoomonitorinq

E) heç biri


275. Biomonitorinq neçə əsas məsələnin həlli üçün nəzərdə tutulmuşdur?

A) 3


B) 2

C) 1


D) 4

E) heç biri


276. Biomonitorinq hansı məsələlərin həlli üçün nəzərdə tutulmuşdur?

A) biotanın saxlanması üzrə fəaliyyətin informasiya təminatı; biotik parametrlər üzrə ətraf mühitin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi; biotada müxtəlif inqrediyentlərin tərkibinin tədqiqi

B) biotanın saxlanması üzrə fəaliyyətin informasiya təminatı; biotik parametrlər üzrə ətraf mühitin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi

C) biotanın saxlanması üzrə fəaliyyətin informasiya təminatı; biotada müxtəlif inqrediyentlərin tərkibinin tədqiqi

D) biotik parametrlər üzrə ətraf mühitin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi; biotada müxtəlif inqrediyentlərin tərkibinin tədqiqi

E) heç biri


277. Bioto xarakteristikalarına görə mühitin vəziyyətinin qiymətləndirilməsinin neçə müxtəlif metodoloji yolu mövcuddur?

A) 2


B) 1

C) 3


D) 4

E) heç biri


278. Bioto xarakteristikalarına görə mühitin vəziyyətinin qiymətləndirilməsinin hansı müxtəlif metodoloji yolu mövcuddur?

A) biotestdən keçirilmə və bioindikasiya

B) biotestdən keçirilmə

C) bioindikasiya

D) indikasiya

E) heç biri


279. Biotestdən keçirilmə ...

A) təbii və ya laboratoriya şəraitində eksperimentin qoyulması yolu ilə təbii proseslərə aktiv surətdə müdaxilə edilməsində mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsidir

B) təbii şəraitində eksperimentin qoyulması yolu ilə təbii proseslərə aktiv surətdə müdaxilə edilməsində mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsidir

C) laboratoriya şəraitində eksperimentin qoyulması yolu ilə təbii proseslərə aktiv surətdə müdaxilə edilməsində mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsidir

D) biotanın bu və ya digər yaşayanlarının təbii proseslərə aktiv surətdə (eksperimental) təsir etməyərək onlara müşahidə edilməklə mühitin vəziyyətinin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsindən ibarətdir

E) heç biri

280. Bioindikasiaya ...

A) biotanın bu və ya digər yaşayanlarının təbii proseslərə aktiv surətdə (eksperimental) təsir etməyərək onlara müşahidə edilməklə mühitin vəziyyətinin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsindən ibarətdir

B) təbii və ya laboratoriya şəraitində eksperimentin qoyulması yolu ilə təbii proseslərə aktiv surətdə müdaxilə edilməsində mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsidir

C) təbii şəraitində eksperimentin qoyulması yolu ilə təbii proseslərə aktiv surətdə müdaxilə edilməsində mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsidir

D) laboratoriya şəraitində eksperimentin qoyulması yolu ilə təbii proseslərə aktiv surətdə müdaxilə edilməsində mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsidir

E) heç biri


281. Mühitin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi hansı əlamətlərinə görə yerinə yetirilir?

A) bioindikator

B) biotestdən keçirilmə

C) bioindikator və biotestdən keçirilmə

D) laboratoriya şəraitində eksperimentin qoyulması yolu ilə

E) heç biri


282. Bioindikasiya və biotestdən keçirilmədə hansı əsas anlayışlardan istifadə edilir?

A) məhdudlaşdırmış ekoloji amillər məkanı; biosistemin ekoloji amillərə cavabvermə funksiyası; ekoloji amillərdən biosistemin rifah funksiyası, izobola

B) məhdudlaşdırmış ekoloji amillər məkanı

C) biosistemin ekoloji amillərə cavabvermə funksiyası

D) ekoloji amillərdən biosistemin rifah funksiyası

E) izobola


283. Məhdudlaşdırmış ekoloji amillər məkanı nədir?

A) evklid məkanıdır, onun koordinatları biosistemi məhdudlaşdıran ekoloji amillərlə müqayisə edilir

B) biosistemin ekoloji amillərə reaksiyası onun müxtəlif xarakteristikalarının müvafiq dəyişkənliyi ilə qiymətləndirilir

C) biosistemin heç də hər bir xarakteristikası onun ümumi vəziyyəti, rifah dərəcəsini əks etdirmir və bu na görə də cavabvermənin bütün funksiyaları ekoloji amillərin biosistemin reaksiyasının qiymətləndirilməsindən ötrü istifadə edilməyə bilər

D) biosistemə bərabər dərəcədə təsir göstərən bütün məhdudlaşdırıcı amillərin birləşməsinin məcmusudur

E) heç biri


284. Biosistemin ekoloji amillərə cavabvermə funksiyası nədir?

A) biosistemin ekoloji amillərə reaksiyası onun müxtəlif xarakteristikalarının müvafiq dəyişkənliyi ilə qiymətləndirilir

B) evklid məkanıdır, onun koordinatları biosistemi məhdudlaşdıran ekoloji amillərlə müqayisə edilir

C) biosistemin heç də hər bir xarakteristikası onun ümumi vəziyyəti, rifah dərəcəsini əks etdirmir və bu na görə də cavabvermənin bütün funksiyaları ekoloji amillərin biosistemin reaksiyasının qiymətləndirilməsindən ötrü istifadə edilməyə bilər

D) biosistemə bərabər dərəcədə təsir göstərən bütün məhdudlaşdırıcı amillərin birləşməsinin məcmusudur

E) heç biri


285. Ekoloji amillərdən biosistemin rifah funksiyası nədir?

A) biosistemin heç də hər bir xarakteristikası onun ümumi vəziyyəti, rifah dərəcəsini əks etdirmir və bu na görə də cavabvermənin bütün funksiyaları ekoloji amillərin biosistemin reaksiyasının qiymətləndirilməsindən ötrü istifadə edilməyə bilər

B) biosistemin ekoloji amillərə reaksiyası onun müxtəlif xarakteristikalarının müvafiq dəyişkənliyi ilə qiymətləndirilir

C) evklid məkanıdır, onun koordinatları biosistemi məhdudlaşdıran ekoloji amillərlə müqayisə edilir

D) biosistemə bərabər dərəcədə təsir göstərən bütün məhdudlaşdırıcı amillərin birləşməsinin məcmusudur

E) heç biri


286. İzobola nədir?

A) biosistemə bərabər dərəcədə təsir göstərən bütün məhdudlaşdırıcı amillərin birləşməsinin məcmusudur

B) evklid məkanıdır, onun koordinatları biosistemi məhdudlaşdıran ekoloji amillərlə müqayisə edilir

C) biosistemin ekoloji amillərə reaksiyası onun müxtəlif xarakteristikalarının müvafiq dəyişkənliyi ilə qiymətləndirilir

D) biosistemin heç də hər bir xarakteristikası onun ümumi vəziyyəti, rifah dərəcəsini əks etdirmir və bu na görə də cavabvermənin bütün funksiyaları ekoloji amillərin biosistemin reaksiyasının qiymətləndirilməsindən ötrü istifadə edilməyə bilər

E) heç biri


287. Qrup və ya senoz nədən ibarətdir?

A) müəyyən kateqoriyadan olan məkanın müəyyən sahəsində məskunlaşan canlı orqanizmlərin məcmusundan ibarətdir

B) evklid məkanıdır, onun koordinatları biosistemi məhdudlaşdıran ekoloji amillərlə müqayisə edilir

C) biosistemin ekoloji amillərə reaksiyası onun müxtəlif xarakteristikalarının müvafiq dəyişkənliyi ilə qiymətləndirilir

D) biosistemin heç də hər bir xarakteristikası onun ümumi vəziyyəti, rifah dərəcəsini əks etdirmir və bu na görə də cavabvermənin bütün funksiyaları ekoloji amillərin biosistemin reaksiyasının qiymətləndirilməsindən ötrü istifadə edilməyə bilər

E) heç biri


288. Müəyyən kateqoriyadan olan məkanın müəyyən sahəsində məskunlaşan canlı orqanizmlərin məcmusu ... adlanır

A) qrup


B) populyasiya

C) izobola

D) fərd

E) heç biri


289. Bioindikasiya zamanı qrupların hansı xarakteristikalarından istifadə edilir?

A) statistik, struktur, dinamiki, funksional

B) statistik, dinamiki, funksional

C) statistik, struktur, funksional

D) struktur, dinamiki,

E) statistik, struktur, dinamiki, funksional


290. Həyatın təşkil səviyyəsinə görə ekologiyanın təsnifatı:

  1. autekologiya,sinekologiya,populyasiya ekologiyası

  2. nəzəri, tətbiqi və ümumi ekologiya

  3. bitki, heyvan və mikroorqanizmlər ekologiyası

  4. sənaye ekologiyası,insan ekologiyası,populyasiya ekologiyası

  5. insan ekologiyası,heyvan ekologiyası,bitki ekologiyası

291. Qlobal ekoloji problemlərə ilk növbədə ..........səbəb olur:

A) tərəqqinin yüksək sürəti

B) geoloji proseslər

C) kosmik amillər

D) Iqlim dəyişməsi

E) qida çatışmazlığı
292. İnsan populyasiyasının sayına təsir göstərən əsas təbii amil:

A) qida ehtiyatları və xəstəliklər

B) ərazinin relyef xüsusiyyətləri

C) iqlim xüsusiyyətləri

D) ölkənin coğrafi vəziyyəti

E) kosmik amillər


293. Təbiətdən səmərəli istifadə dedikdə nə nəzərdə tutulur:

A) Təbii ehtiyatlardan elmi əsaslandırılmış istifadəyə, onların yenidən yaradılmasına və mühafizəsinə yönəldilmiş fəaliyyət

B) Insanların təlabatının təmin olunmasına yönəlmiş fəaliyyət

C) faydalı qazıntıların hasilatı və istifadəsi

D) insanın sənaye və təsərrüfat fəaliyyətini təmin edən tədbirlər

E) yeni texnologiyaların tətbiqi


294. Yer təkinin faydalı qazıntıları aiddir:

A) bərpa olunmayan təbii ehtiyatlara

B)tükənməyən təbii ehtiyatlara

C) bərpa olunan təbii ehtiyatlara

D) nisbi bərpa olunan təbii ehtiyatlara

E) yeri dolan təbii ehtiyatlara


295.Meşə massivlərinin qırılması:

A) karbon qazının atmosferdə artmasına səbəb olur

B)quşların növ müxtəlifliyinin artmasına səbəb olur

C) məməli heyvanların növ müxtəlifliyinin artmasına səbəb olur

D) buxarlanmanın azalmasına səbəb olur

E) oksigen rejiminin pozulmasına səbəb olur

296.İçməli su çatışmazlığının birinci səbəbi :

A) sututarların çirklənməsi

B) istixana effekti

C) qrunt sularının həcminin azalması

D) turş yağıntilar

E) torpaqların şoranlaşması


297.”İstixana” effektinin yaranmasına hansı qaz daha çox təsir edir:

A) karbon qazı

B) ağır metal oksidləri

C) azot 2-oksid

D) kükürd oksidləri

E) freonlar


298.Atmosfer canlıları hansı təsirdən qoruyur:

A) kəskin temperatur dəyişməsindən

B) konserogen qazlardan

C) radioaktiv çirklənmədən

D) xəstəlik törədicilərdən

E) təbii çirklənmədən


299.Canlı orqanizmləri kəskin ultrabənövşəyi şüalanmadan qoruyur:

A) ozon


B) karbon qazı

C) su buxarı

D) buludlar

E) azot
300. Aşağıdakılardan hansı biogeosenoz deyil?

A) dibçəkdəki gül

A) meşə

C) çəmən

D) göl


E) səhra
301. Aşağıdakılardan hansı biogeosenozdur ?

A) səhra


B) dibçəkdəki gül

C) pilotlu kosmik gəmi

D) su damcısı

E) havadakı mikrob

302.Ozon qatının dağılması hansı xəstəliyi artırır:

A) dəri xəstəliyi

B) mədə-bağırsaq traktının pozuntusu

C) xərçəng

D) ürək-damar sistemi

E) tənəffüs orqanlarının xəstəliyi


303.Ekoloji şəraitin pisləşməsi hansı xəstəliyin geniş yayılmasına səbəb olur:

A) ürək-damar sistemi xəstəliyi və xərçəng

B)dayaq-hərəkət sisteminin xəstəliyi

C) mədə-bağırsaq traktının

D)dəri xəstəliyi

E) tənəffüs orqanlarının xəstəliyi


304.Xərçəng xəstəliyi yaradan maddələr necə adlanır?

A) konserogen

B) abiogen

C) pirogen

D) hallogen

E) biogen

305. Hansı sahə biosferi daha çox çirkləndirir?

A) kimya və daş kömür sənayesi

B) nəqliyyat

C) kənd təsərrüfatı

D) məişət

E) qida sənayesi


306.Biotik amillərə aiddir:

A) insan təsiri də daxil olmaqla bütün üzvi aləm

B) bitkilər və heyvanlar

C) bakteriyalarvəgöbələklər

D) cansız təbiət cisimləri

E) iqlim amilləri


307.Simbioz canlıların elə münasibətidir ki:

A) hər iki növ faydalanır

B) biri digərinə zərər vermədən faydalanır

C)eyni növün fərdləri faydalı əlaqəyə girir

D) növlər biri-birinə zərər verir

E) növlər biri digərinə heç bir təsir göstərmir


308.Autekologiya:

A) ayrı-ayrı orqanizmlər arasındakı qarşılıqlı münasibərlər sistemini öyrənir

B) ətraf mühitin növ tərkibinə görə vəziyyətini öyrənir

C) biosferdəki geoloji dəyişiklikləri öyrənir

D) ətraf mühitdə populyasiyanın vəziyyətini öyrənir

E) biosferin tərkib hissələrini öyrənir.


309.Orqanizmlərin adaptasiyası:

A) dəyişən ətraf mühitə uyğunlaşma kimi yaranır

B) irsi dəyişmə nəticəsində yaranır

C) bir orqanizmin həyatı ərzində yaranır

D) yalnız daimi şəraitdə yaşadıqda yaranır

E) digər növlərlə münasibətdə yaranır


310.Optimum qanununa görə:

A) istənilən ekoloji amil orqanizmin bir neçə funksiyasına eyni təsir göstərmir

B) hər növün tolerantlıq zonası fərdidir

C) istənilən ekoloji amil orqanizmə müəyyən müsbət təsir zonasına malikdir

D) bütün amillər qarşılıqlı təsirdədir və orqanizmin davamlılığını dəyişə bilə

E) yalnız biotik amillər orqanizmə mənfi təsir göstərə bilər


311.Növün ekoloji taxçası:

A)növün mövcudluğu üçün tələb olunan bütün amillərin kompleksidir

B)müəyyən arealla müəyyənləşir

C)mühit şəraitinin təsiri altında tezliklə dəyişə bilər

D)digər növün ekoloji taxçası ilə tam əvəz oluna bilər

E)növün mövcudluğu üçün tələb olunan abiotik amillər kompleksidir


312.Heliofitlər:

A) işıqsevən bitkilərdir

B)gündüz heyvanlarıdır

C) gölgəsevən bitkilərdir

D)gecə heyvanlarıdır

E)mikroorqanizmlərdir


313.Heyvanların işığa uyğynlaşması:

A) fəzada arientasiya üçün lazımdır

B)üzvi maddə sintez etmək üçün lazımdır

C)üzvi maddə almağa və fəzada arientasiya üçün lazımdır

D)hərəkət üçün zəruridir

E) hərəkət və qida əldə etmək üçün lazımdır


314.Biotik amillər orqanizmə daha çox:

A) Dünya okeanında təsir edir

B)su anbarında təsir edir

C) akvariumda təsir edir

D)suvarma kanalında təsir edir

E)su kəmərində təsir edir


315.Neytralizm orqanizmlərin elə münasibətidir ki,

A)növlərdən biri digərinə təsir etmir

B)bir növ digərinə təsir edir,əks təsir isə mümkün deyil

C)eyni növün müxtəlif populyasiyalarının fərdləri arasında əlaqə olmur

D) biri digərinə zərər vermədən faydalanır

E) növlər biri-birinə zərər verir


316.Kommensalizm orqanizmlərin elə münasibətidir ki,

A) biri digərinə zərər vermədən faydalanır

B)bir növ digərinə təsir edir,əks təsir isə mümkün deyil

C)eyni növün müxtəlif populyasiyalarının fərdləri arasında əlaqə olmur

D) növlərdən biri digərinətəsir etmir

E) növlər biri-birinə zərər verir


317. Amensalizm orqanizmlərin elə münasibətidir ki,

A) heç bir fayda almadan bir növ digərinə əziyyət verir

B)bir növ digərinə təsir edir,əks təsir isə mümkün deyil

C)eyni növün müxtəlif populyasiyalarının fərdləri arasında əlaqə olmur

D) biri digərinə zərər vermədən faydalanır

E) növlərdən biri digərinətəsir etmir


318. Rəqabət orqanizmlərin elə münasibətidir ki,

A) qarşılıqlı əlaqə hər iki növ üçün mənfi nəticələrə səbəb olur

B)bir növ digərinə təsir edir,əks təsir isə mümkün deyil

C) növlərdən biri digərinə təsir etmir

D) biri digərinə zərər vermədən faydalanır

E)heç bir fayda almadan bir növ digərinə əziyyət verir


319. Parazitizm orqanizmlərin elə münasibətidir ki,

A) bir növ faydalanaraq digərinə ziyan vurur

B)növlərdən biri digərinə təsir etmir

C)qarşılıqlı əlaqə hər iki növ üçün mənfi nəticələrə səbəb olur

D) biri digərinə zərər vermədən faydalanır

E)heç bir fayda almadan bir növ digərinə əziyyət verir


320. Mutalizm orqanizmlərin elə münasibətidir ki,

A) hər iki tərəf üçün faydalıdır

B)bir növ digərinə təsir edir,əks təsir isə mümkün deyil

C)eyni növün müxtəlif populyasiyalarının fərdləri arasında əlaqə olmur

D) biri digərinətəsir etmir

E)heç bir fayda almadan bir növ digərinə əziyyət verir


321.Qida zəncirlərindən hansı düzgün deyil?

A) bitki-qurbağa-ilan-qartal

B)bitki-həşarat-qurbaga-ilan-qartal

C)bitki-inək-insan

D)bitki-dovşan-tülkü

E)bitki-qoyun- canavar


322.Ekosistemlə biogeosenozun fərqli əlaməti:

A)ekosistemin dəqiq sərhəddinin və həcminin olmaması

B)ekosistemin ərazi anlayışı olması

C)ekosistemdə maddələr dövranının baş verməsi

D)biogeosenozun canlıları və cansızları özündə birləşdirməsi

E)ekosistemin canlıları və cansızları özündə birləşdirməsi


323.Atmosfer havasının tərkibində oksigenin miqdari:

A) 20,946%

B)33,7%

C) 78,084%

D)19,08%

E)22,456%


324. Atmosfer havasının tərkibində azotun miqdari:

A) 78,084%

B)33,7%

C)20,084%

D) 0,035%

E)22,456%


325. Atmosfer havasının tərkibində karbonun miqdari:

A) 0,035%

B)33,7%

C)20,084%

D) 78,084%

E)22,456%


326.Limitləyici amillər qanununun müəllifi:

A) Y.Libix

B)J.B,Lamark

C) V.İ.Vernadski

D)E.Hekkel

E)V.Şelford


327.Məhdudlaşdırıcı amillər qanununun müəllifi:

A) V.Şelford

B)J.B,Lamark

C)Y.Libix

D)E.Hekkel

E) V.İ.Vernadski

330.Biosfer haqqında elmi təlimin banisi:

A)V.İ.Vernadski

B) A.Tensli

C)Y.Libix

D)V.N.Sukaçev

E)V.Şelford


331.Biogeosenoz anlayışınin müəllifi:

A) V.N.Sukaçev

B)A.Tensli

C)Y.Libix

D)V.İ.Vernadski

E)V.Şelford


332.Ekosistem anlayışınin müəllifi:

A) A.Tensli

B)V.İ.Vernadski

C)Y.Libix

D)V.N.Sukaçev

E)V.Şelford


333.Barri Kommoner qanunlarına aiddir:

A) bütn bu qanunlar B. Kommonerə aiddir

B)hər şeyin haqqı ödənilməlidit

C)bütün hər şey harasa getməlidir

D)təbiət hər şeyi hamıda yaxşı bilir

E) hər şey biri-biri ilə bağlıdır

334.Atmosferdəki karbon qazının tam dövretmə müddəti:

A) 300 il

B)2000 il

C)105 il

D)108 il

E)1011 il


335.Atmosferdəki oksigenin tam dövretmə müddəti:

A) 2000 il

B)300 il

C)105 il

D)108 il

E)1011 il


336.Buxarlanma yolu ilə okean sularının tam dövretmə müddəti:

A) 105 il

B)300 il

C)2000 il

D)108 il

E)1011 il


337.Atmosfer azotunun tam dövretmə müddəti:

A) 108 il

B)2000 il

C)105 il

D) 300 il

E)1011 il


338.Bioloji təşkilin səviyyələri:

A) gen-hüceyrə-orqan-orqanizm-populyasiya-birlik

B) gen-hüceyrə-orqanizm-orqan-populyasiya-birlik

C)hüceyrə-gen-orqanizm-orqan-birlik-populyasiya

D) gen-hüceyrə-orqan-orqanizm-birlik-populyasiya

E) gen-hüceyrə-orqan-orqanizm-birlik-növ


339.Klassik ekologiya nəyi öyrənir?

A)orqanizmlərlə onları əhatə edən mühit arasındakı qarşılıqlı münasibətləri

B)Müxtəlif bitkiləri və heyvanları

C)kontinental ərazilərin bitki örtüyünu

D)insanların mühitlə əlaqələrini

E)insanların və heyvanların yolxucu xəstəliklərini


340.İnformasiya sistemi kimi ekoloji monitorinq:

A) təbii obyektlərin və onlara təsir göstərən texnogen obyektlərin vəziyyətini müşahidə sistemidir

B)ekoloji təhsil və tərbiyə üçün əsasdır

C)elmi tədqiqatları genişləndirmək üçün bazadır

D) ekoloji menecment üçün əsasdır

E) ətraf mühitə neqativ təsiri aradan qaldıran tədbirdir


341.Abiotik ekoloji amillərə aiddir:

A) torpağın nəmliyi,hava və temteratur

B) mikroorqanizmləri və nəmliyi ilə birlikdə torpaq

C) bioloji məhsuldarlığın gedişini müəyyən edən fitosenozlar

D)Günəş şüaları və produsentlər

E)fitosenozlar və zoosenozlar


342.Yer biosferi nədir?

A)digər yer örtüklərini də əhatə etmiş həyat sferası

B)qitələrin və arxipelaqların səthi

C)torpaq və bilavasitə onun uzərindəki atmosfer hissəsi

D)Yerin torpaq-bitki örtüyü

E)dəniz və okeanların işıqlanan zonası


343.Ekoloji sistemin homeostazı nədir?

A)daxili dinamik tarazlıq vəziyyəti

B)xarici təsirlərdən yaranan müvazinətsizlik vəziyyəti

C)fəal suksesiyya proseslərinin getdiyi vəziyyət

D)ekosistendə bitkilərin destruksiya vəziyyəti

E)ekosistemdə abiotik amillər rejiminin pozulması


344.Günəş enerjisindən birbaşa istifadə edərək üzvi maddə sintez edən orqanizm:

A) produsent

B)konsument

C) redusent

D)simbiotrof

E)parazit


350.Fotosintetiklərin yaratdığı üzvi maddədən istifadə edən orqanizm:

A) konsument

B)redusent

C)produsent

D)simbiotrof

E)parazit


351.Üzvi qalıqları mineral komponentlərə qədər parçalayan orqanizm:

  1. redusent

  2. konsument

  3. produsent

  4. simbiotrof

  5. parazit

351.Biosferin tərkib hissələri:



  1. atmosfer,hidrosfer,litosfer

  2. atmosfer,hidrosfer,kriosfer

  3. noosfer,litosfer,hidrosfer

  4. atmosfer,noosfer,litosfer

  5. atmosfer,litosfer,litobiosfer

353.Atmosferin qaz tərkibi:



  1. 20,9%-oksigen,78,084%-azot,0,932%-arqon,0,32%-karbon qazı və s. qazlar

  2. 20,9%-azot,78,084%-oksigen,0,932%-arqon,0,32%-karbon qazı və digər qazlar

  3. 20,9%-oksigen,78,084%-azot,0,932%-karbon qazı,0,32%-arqon və digər qazlar

  4. 20,9%-oksigen,78,084%-azot,0,932%-arqon,0,32%-karbon və digər qazlar

  5. 0,32%-oksigen,78,084%-arqon,0,932%-azot,20,9%-karbon və digər qazlar

354.Atmosferin qatları və onların ardıcıllığı:



  1. troposfer,stratosfer,mezosfer,termosfer

  2. stratosfer,troposfer,mezosfer,termosfer

  3. troposfer,stratosfer,ionosfer,termosfer

  4. troposfer,ionosfer ,mezosfer,termosfer

  5. troposfer,stratosfer,ozon qatı,termosfer

355.Ekoloji amillər 3 qrupa bölünür:



  1. biotik,abiotik,antropogen

  2. fiziki-kimyəvi,bioloji,iqlim

  3. iqlim,kimyəvi,fiziki

  4. iqlim,antropogen,torpaq-süxur

  5. biotik,antropogen,torpaq-süxur

356.Biosferin yaranma tarixi:



  1. 3,4...4,5mlrd.il

  2. 3,4...4,5mln.il

  3. 3,4...4,5min.il

  4. 7,4 mlrd.il

  5. 7,4mln.il

357.Havanın mütləq nəmliyi nədir?



  1. 1m3 havada olan su buxarının miqdqrı

  2. verilmiş temperaturda havanın su buxarı ilə tam doyma həddi

  3. verilmiş temperaturda vahid zamanda buxarlanan suyun miqdarı

  4. maksimal nəmliklə minimal nəmliyin fərqi

  5. 1m3 havadakı minimal nəmlik

358.Havanın maksimal nəmliyi nədir?



  1. verilmiş temperaturda havanın su buxarı ilə tam doyma həddi

  2. 1m3 havada olan su buxarının miqdqrı

  3. verilmiş temperaturda vahid zamanda buxarlanan suyun miqdarı

  4. maksimal nəmliklə minimal nəmliyin fərqi

  5. 1m3 havadakı minimal nəmlik

359.Nəmlik qıtlığı nədir?



  1. maksimal nəmliklə mütləq nəmliyin fərqi

  2. 1m3 havada olan su buxarının miqdqrı

  3. verilmiş temperaturda vahid zamanda buxarlanan suyun miqdarı

  4. verilmiş temperaturda havanın su buxarı ilə tam doyma həddi

  5. 1m3 havadakı minimal nəmlik

360.Hidrosfer və onun tərkibi:



  1. yerin su örtüyü olub,dəniz,okean,çay,göl,buzlaq,və s.özündə cəmləşdirir

  2. yerin hava örtüyü olub,troposfer.stratosfer və s.özündə birləşdirir

  3. yerin torpaq örtüyüdür

  4. yerin bitki örtüyü olub,meşələri,cəmənləri və s.özündə birləşdirir

  5. yerin qaz örtüyü olub,kosmik fəzanı özündə cəmləşdirir

361.Litosfer nədir?



  1. yerin torpaq örtüyü

  2. yerin hava örtüyü

  3. yerin bitki örtüyü

  4. yerin su örtüyü

  5. yerin heyvanat aləmi

362.Ozonun əsas hissəsi hansı yüksəklikdə toplanmışdır?



  1. 20...25 km

  2. 12...17 km

  3. 17...19 km

  4. 10...12 km

  5. 25...50 km

363.Dünya okeanının səthinin sahəsi:



  1. 361mln.km2

  2. 149mln.km2

  3. 251mln.km2

  4. 51mln.km2

  5. 510mln.km2

364.Yerin quru hissəsinin sahəsi nə qədərdir?



  1. 149mln.km2

  2. 51mln.km2

  3. 251mln.km2

  4. 361mln.km2

  5. 510mln.km2

365.Yer səthindən yüksəklik artdıqca troposferin temperaturu necə dəyişir?



  1. 0,60S/100m şaquli qradiyentlə aşağı düşür

  2. 0,60S/100m şaquli qradiyentlə yüksəlir

  3. sabit qalır

  4. 1,20S/100m şaquli qradiyentlə aşağı düşür

  5. 1,20S/100m şaquli qradiyentlə yüksəlir

366.Sinekologiya:



  1. populyasiyaların,birliklərin və ekosistemlərin ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqələrini tədqiq edir

  2. ətraf mühitin növ tərkibinə görə vəziyyətini öyrənir

  3. biosferdəki geoloji dəyişiklikləri öyrənir

  4. ətraf mühitdə populyasiyanın vəziyyətini öyrənir

  5. ayrı-ayrı orqanizmlər arasındakı qarşılıqlı münasibərlər sistemini öyrənir

367.Populyasiya ekologiyası



  1. ayrı-ayrı növlərin populyasiyalarının struktur və dinamikasını öyrənir

  2. ayrı-ayrı orqanizmlər arasındakı qarşılıqlı münasibərlər sistemini öyrənir

  3. biosferdəki geoloji dəyişiklikləri öyrənir

  4. ətraf mühitdə populyasiyanın vəziyyətini öyrənir

  5. populyasiyaların,birliklərin və ekosistemlərin ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqələrini tədqiq edir

368.Ekologiyanın predmetini........... təşkil edir



  1. Orqanizmlərlə mühit arasındakı əlaqələrin məcmusu və ya sturukturu

  2. cansız təbiət cisimləri

  3. bitki aləmi

  4. canlı orqanizmlərlə məskunlaşma mühitinin yaratdigı vahid təbiət kompleksləri

  5. insan fəaliyyəti nəticəsində baş verən dəyişikliklər

369.Ekologiyanın əsas tədqiqat obyekti:



  1. Orqanizm səviyyəsindən yüksək olan canlı sistemlərdir

  2. insan fəaliyyəti nəticəsində baş verən dəyişikliklər

  3. canlı orqanizmlərlə məskunlaşma mühitinin yaratdigı vahid təbiət kompleksləri

  4. ayrı-ayrı orqanizmlər arasındakı qarşılıqlı münasibərlər sistemi

  5. ekosistemlər

370.Dünya okeanının səthinin sahəsi qurunun sahəsindən neçə dəfə böyükdür?

A) 2,4

B) 2


C)1,5

D) 3,2


E) 3,8
371.Yerdə suyun ümumi ehtiyatı:

  1. 1386mln.km3

  2. 1869mln.km3

  3. 886mln.km3

  4. 1116mln.km3

  5. 3168mln.km3

372.Dünya okeanının suyu Yerin ümumi su ehtiyatının neçə %-ni təşkil edir?



  1. 97,5

  2. 25,9

  3. 47,5

  4. 79,5

  5. 2,5

373.Yer qabığının sahəsi nə qədərdir?



  1. 510 min km2

  2. 78 mln. km2

  3. 149mln. km2

  4. 361 mln. km2

  5. 510mln. km2

374.Mühit nəyə deyilir?

A)orqanizmlərin bilavasitə və ya bilvasitə (dolayısı ilə) qarşılıqlı münasibətdə olduğu təbiət cisim və təzahürlərinə

B)canlı orqanizmlərin fərdi inkişafının heç olmazsa birfazasında ona birbaşa və ya dolayısı ilə təsir göstərə bilən hər-hansı mühit şəraitinə

C)təbiət təzahürlərinə

D) verilmiş ərazidə coğrafi şəraitlə müəyyən olunan atmosfer təzahürlərinin çoxillik rejiminə

E)gördüyümüz hər bir şeyə
375. .......iqlim deyilir.

A) Verilmiş ərazidə coğrafi şəraitlə müəyyən olunan atmosfer təzahürlərinin çoxillik rejiminə

B)Yağıntıların çoxillik rejiminə

C)Havanın orta illik rejiminə

D)Yağıntıların orta illik miqdarına

E)Havanın çoxillik temperatur rejiminə


376.Aşağıdakılardan hansı iqlim amili deyil?

A) torpağın nəmliyi

B) atmosfer havasının nəmliyi

C) atmosferin qaz tərkibi

D) atmosfer təzyiqi

E) Günəşin şüalanma enerjisi


377.Yağıntılar hansı proseslər nəticəsində baş verir?

A) kondensasiya və sublimasiya

B)buxarlanma və aspirasiya

C)aspirasiya və sublimasiya

D)oksidləşmə və kondensasiya

E)oksidləşmə və sublimasiya


378.Yerin üfiqi səthinə düşən istilik miqdarı Günəşin üfuqlə təşkil etdiyi bucağın:

A)sinusu ilə düz mütənasibdir

B)kosinusu ilə düz mütənasibdir.

C) sinusu ilə tərs mütənasibdir

D)kosinusu ilə tərs mütənasibdir

E) tangensi ilə tərs mütənasibdir


379.Aşağıdakılardan hansı qlobal ekoloji problem deyil?

A) Xəzərin ekoloji problemi

B)əkin sahələrinin azalması

C)ozon qatının dağılması

D) demoqrafik “partlayış

E)energetik böhran


380.Biotik amil deyil:

E) kosmopolitizm

B)komensalizm

C) mutalizm

D)parazitizm

E)amensalizm


381.Ekolojo amilin hansı qiymətinə pessimum deyilir?

A) böhran həddinə yaxın qiymətləri

B) maksimal və minimal qiymətləri

C) müsbət təsir gücü

D) böhran nöqtələri arasındakı dözümlülük həddinə

E)izafi olması


382....................orqanizmin valentliyi deyilir.

A) Böhran nöqtələri arasındakı dözümlülük həddinə konkret ekoloji amilə görə

B) Ekoloji amilin müsbət təsir gücünə verilmiş

C) Hər-hansı ekoloji amilin orqanizmlərə müsbət təsir göstərdiyi həddə

D) Ekoloji amilin maksimal və minimal qiymətlərinə

E) Ekoloji amillərin izafiliyinə


383.Təbii mühitin orqanizm,populyasiya və birliklərin vəziyyətinə təsir göstərən

bütün komponentləri:

A) ekoloji amillər adlanır

B)biotik amillər adlanır

C) abiotik amillər adlanır

D)təkamülün hərəkətverici qüvvəsi adlanır

E)edafogen amillər adlanır
384.Tropopauza:

A) tpoposferin yuxarı sərhəddində temperaturun artmasının başlanğıcıdır

B)tpoposferin yuxarı sərhəddində temperaturun azalmasının başlanğıcıdır

C) tpoposferin yuxarı sərhəddində təzyiqin azalmasının başlanğıcıdır

D) tpoposferin yuxarı sərhəddində təzyiqin artmasının başlanğıcıdır

E) tpoposferin aşağı sərhəddində təzyiqin artmasının başlanğıcıdır


385.Günəş şüalarının yer səthindən əks olunan hissəsi:

A) albedo adlanır

B)maqneto adlanır

C)diatriba adlanır

D)”Günəş sabiti” adlanır

E)temperatur qradiyenti adlanır


386.Troposfer 78,084% :

A) molekulyar azotdan ibarətdir

B)karbon qazından ibarətdir

C) oksigendən ibarətdir

D)arqondan ibarətdir

E) su buxarından ibarətdir


389.Yerdə həyatı mümkün edən qazlardan biri :

A)oksigendir

B)ozondur

C)hidrogendir

D)heliumdur

E)kükürddür


390.Troposferin əsas xüsusiyyəti:

A)temperaturun kəskin yüksəlməsidir

B)təzyiqin kəskin artmasıdır

C)təzyiqin kəskin azalmasıdır

D)temperaturun kəskin azalmasıdır

E)temperatur və təzyiqin sabit qalmasıdır


391.Mezosferdə temperatur :

A)kəskin azalır

B)kəskin artır

C)sabit qalır

d)artıb-azalır

E) 00S-dir


392.Ozon qatını dağıdan element:

A)xlor


B)civə

C)azot


D)arqon

E) kükürd

393.Su molekulu:

A)iki hidragen atomunun bir oksigen atomu ilə birləşməsidir

B)iki oksigen atomunun bir hidrogen atomu ilə birləşməsidir

C) iki hidragen atomunun bir azot atomu ilə birləşməsidir

D)iki azot atomunun bir hidrogen atomu ilə birləşməsidir

E)bir hidragen atomunun bir oksigen atomu ilə birləşməsidir


394.Ən dərin göl:

A) Baykal

B)Ladoqa

C)Göy-göl

D) Xəzər dənizi

E)Maral-göl


395.Donma zamanı suyun həcmi:

A) 10% artır

B)10% azalır

C)dəyişmir

D)1% artır

E)1% azalır


396.Suyun kimyəvi çirklənməsinin əsas səbəbkarı:

A)insan


B)külək erroziyası

C) su erroziyası

D)bitkilərin çürüməsi

E)yağıntılar


397.Elmi-texniki tərəqqi:

A)təbiət qanunları nəzərə alınmaqla inkişaf etdirilməlidir

B)təbiətin yeni inkişaf qanunlarını müəyyənləşdirməlidir

C)təbiət qanunlarını nəzərə almamalıdır

D)təbiət qanunlarından asılı olmadan inkişaf etməlidir

E)təbii resurslardan daha intensiv istifadə etməklə inkişaf etməlidir

398.Atmosferdə oksigenin daimiliyini saxlayan:

A) bitkilərdir

B)heyvanlardır

C)insanlardır

D) dağ süxurlarının erroziyasıdır

E)mikroorqanizmlərdir


399. İri şəhərlərdə atmosferi çirkləndirən əsas mənbə:

A) avtomobil nəqliyyatıdır

B)neft-kimya müəssisələridir

C)tikinti materialları müəssisələridir

D)məişət tullantılarıdır

E) istilik elektrik stansiyalarıdır


400.Turş yağıntılara səbəb olan kükürd qazlarını daha çox ixrac edən mənbə:

A)istilik elektrik stansiyalarıdır

B)neft-kimya müəssisələridir

C)tikinti materialları müəssisələridir

D)məişət tullantılarıdır

E)avtomobil nəqliyyatıdır


401.Sənaye tullantıları ilə mübarizənin ən səmərəli üsulu:

a) utilləşdirmək(təkrar emal)

b)konteynerlərdə saxlamaq

c)basdırmaq

d)zibilliklərdə toplamaq

e) yandırmaq


402.Sənayenin ekolojiləşdirilməsi nədir?

a) tullantısız texnologiya

b)müəssisələrin Syinin azaldılması

c) müəssisələrin nəhəngləşdirilməsi

d)zavodlarda daha yüksək tüstü borularının tikilməsi

e)istehsalatın ləğv edilməsi


403.Ərazilərin səhralaşmasının əsas səbəbi:

a) kənd təsərrüfatı

b)sənaye

c)heft hasilatı

d)yanğınlar

e)mədənlər


404.Torpaqların şoranlaşmasının əsas səbəbi:

a) suvarma əkinçiliyi

b)sənaye çirkabları

c) turş yağıntılar

d)kiçik çayların quruması

e)yağıntılar


405.Ən iri ekoloji fəlakətlərin baş verdiyi sənaye sahəsi:

a) atom energetikası

b)qaz hasilatı

c)kimya sənayesi

d)yüngül sənaye

e) neft emalı


406.Hansı qazın atmosferdə mövsudluğu “istixana” effekti yaradır?

a)karbon qazı

b)kükürd qazı

c)azot oksidləri

d)freonlar

e)aerozollar


407.Mineral komponentlərdən üzvi maddənin yaranması prosesi necə adlanır?

a) fotosintez

b)minerallaşma

c) dissimiliyasiya

d)assimiliyasiya

e)diffüziya


408.Ətraf mühitin çirklənməsi mənşəyinə görə neçə qrupa bölünür?

a)2


b)3

c)4


d)5

e)6
409.Verilmiş ərazidə tarixən məskunlaşmış bitki orqanizmlərinin məcmusu necə adlanır?

a) )flora

b)biogeosenoz

c) ekosistem

d)birlik


e)fauna
410................ətraf mühitin antropogen çirklənməsi deyilir.

a)Hər-hansı mühitə ona xas olmayan fiziki,kimyıvi və bioloji agentlərin daxil edilməsinə və ya həmin agentlərin orta uzunillik səviyyədən artıq olmasına

b) Müəyyən təbiət təzahürlərinin təsiri altında mühitin kimyəvi xassələrinin dəyişməsinə

c)Müəyyən təbiət təzahürlərinin təsiri altında mühitin fiziki parametrlərinin dəyişməsinə

d)Müəyyən təbiət təzahürlərinin təsiri altında mühitin bioloji parametrlərinin dəyişməsinə

e)Ətraf mühitə müxtəlif əşya və maddələrin atılmasına


411.Ətraf mühitin antropogen çirklənməsini aşağıdakı kimi təsnifata bölmək olar:

a) inqredient,parametrik,bioloji,stasial-destruksiya

b) kimyəvi,inqredient,parametrik,fiziki

c)inqredient,stasial-destruksiya,parametrik,fiziki

d)kimyəvi,fiziki,stasial-destruksiya,parametrik

e)fiziki,kimyəvi,bioloji,parametrik


412.İnqredient çirklənmə dedikdə:

a) mühitin kimyəvi xassələrinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

b)mühitin fiziki parametrlərinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

c)mühitin elektromaqnit xassələrinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

d) mühitin təbii radiasiya fonunun dəyişməsi nəzərdə tutulur

e)təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində təbii mühitdə və ya antropogen substratda kütləvi artım nəticəsində hər-hansı bir bioloji növün qeyri-adi miqdarda çoxalması


413.Parametrik çirklənmə dedikdə:

a) mühitin fiziki parametrlərinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

b)mühitin təbii radiasiya fonunun dəyişməsi nəzərdə tutulur

c)təbiətdən istifadə prosesində landşaftın və ekosistemin pozulması ilə bağlı olan çirklənmələr

d)mühitin kimyəvi xassələrinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

e)təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində təbii mühitdə və ya antropogen substratda kütləvi artım nəticəsində hər-hansı bir bioloji növün qeyri-adi miqdarda çoxalması


414.Radioaktiv çirklənmə dedikdə:

a)mühitin təbii radiasiya fonunun dəyişməsi nəzərdə tutulur

b)mühitin fiziki parametrlərinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

c) təbiətdən istifadə prosesində landşaftın və ekosistemin pozulması ilə bağlı olan çirklənmələr

d)mühitin kimyəvi xassələrinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

e)təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində təbii mühitdə və ya antropogen substratda kütləvi artım nəticəsində hər-hansı bir bioloji növün qeyri-adi miqdarda çoxalması


415.Stasial-destruksiya çirklənməsi dedikdə:

a) təbiətdən istifadə prosesində landşaftın və ekosistemin pozulması ilə bağlı olan çirklənmələr b)mühitin fiziki parametrlərinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

c) mühitin təbii radiasiya fonunun dəyişməsi nəzərdə tutulur

d)mühitin kimyəvi xassələrinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

e)təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində təbii mühitdə və ya antropogen substratda kütləvi artım nəticəsində hər-hansı bir bioloji növün qeyri-adi miqdarda çoxalması
416.Bioloji çirklənmə dedikdə:

a) təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində təbii mühitdə və ya antropogen substratda kütləvi artım nəticəsində hər-hansı bir bioloji növün qeyri-adi miqdarda çoxalması

b)mühitin fiziki parametrlərinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

c) təbiətdən istifadə prosesində landşaftın və ekosistemin pozulması ilə bağlı olan çirklənmələr

d)mühitin kimyəvi xassələrinin dəyişməsi nəzərdə tutulur

e) mühitin təbii radiasiya fonunun dəyişməsi nəzərdə tutulur


417.Atmosferi çirkləndirən antropogen mənbələrin təsnifatlaşdırma əlamətləri:

a)təyinatına,yerləşməsinə,həndəsi formasına,iş rejiminə və yayılma məsafəsinə görə

b)texnoloji və ventilyasiya tullantıları,kölgələnmiş və kölgələnməmiş,təyinatına görə

c)hündür,aşağı,yerüstü, yayılma məsafəsinə görə, kölgələnmiş və kölgələnməmiş

d)nöqtəvi,xətti, texnoloji və ventilyasiya tullantıları, yerüstü,

e)meydançadaxili,meydançadan kənar,fasiləli,fasiləsiz,dövri


418.Atmosferə ixrac etdikləri tullantıların tərkibinə və zərərlilik dərəcəsinə görə bütün istehsalat proses və avadanliqları neçə qrupa bölünür?

a)4


b)3

c)2


d)5

e)6
419.Hansı sular şirin su hesab olunur?

a)duzluluğu 0,1%-dən az olan

b) duzluluğu 0,1%-dən çoxolan

c)duzluluğu 1%-dən az olan

d)duzluluğu 1%-dən çox olan

e)duzluluğu 1% olan
420.Çaylarda suyun yeniləşməsi dövrü:

a) 16 gün

b)10 gün

c)10 il


d)16il

e)160il
421.Cəmlənmə effekti necə hesablanır?

a) C1/BBQ1+ C2/BBQ2+∙∙∙+ Cn/BBQn≤1

b) C1/BBQ1+ C2/BBQ2+∙∙∙+ Cn/BBQn≥1

c) C1/BBQ1+ C2/BBQ2+∙∙∙+ Cn/BBQn=1

D) C1/BBQ1+ C2/BBQ2+∙∙∙+ Cn/BBQn=0

e) C1/BBQ1+ C2/BBQ2+∙∙∙+ Cn/BBQn>1
422.Koaqulyasiya nədir?

a)çrkab sularını təmizləmə üsulu

b)torpağı təmizləmə üsulu

c)havanı təmizləmə üsulu

d)çirklənmə növü

e)bitki növü


423.Bioloji təmizləmədə hansı maddədən istifadə olunur?

a)aktiv kömürdən

b)karbon qazından

c)aktiv lildən

d)qumdan

e)gildən
424.Ozonlaşdırma nədir?

a) çirkab sularını təmizləmə üsulu

b)havanı təmizləmə üsulu

c)çirklənmə növü

d)bitki növü

e) torpağı təmizləmə üsulu
425.Səs-küy dedikdə.....................

a)səs rahatlığı çərçivəsini aşan səs rədsləri nəzərdə tutulur

b)tezliyi 2...17Hs olan rəqslər nəzərdə tutulur

c)mexaniki rəqs nəzərdə tutulur

d)elektromaqnit dalğaları nəzərdə tutulur

e)0...2Hs tezlikli rəqslər nəzərdə tutulur


426.Urbanizasiya nədir?

a) şəhərlərin rolunun cəmiyyətin həyatında artmasının tarixi prosesi

b)şəhərlərin böyüməsi

c) ) şəhərlərin rolunun cəmiyyətin həyatında azalmasının tarixi prosesi

d)əhalinin kəndlərdə cəmlənməsi

e)əhalinin şəhərlərdən kəndlərə axını


427.Tullantı nəyə deyilir?

a) verilmiş məhsulun istehsalına yaramayan xammal növləri,istehlak olunmayan maddə və enerji qalıqları

b)məişətdə istifadə etmədiyimiz əşyalar

c) ətrafımızda bizə lazım olmayan hər şey

d) verilmiş məhsulun istehsalına yaramayan xammal növləri

e) istehlak olunmayan maddə


428.Bərk tullantılar neçə qrupa bölünür:

a)2


b)4

c)5


d)6

e)8
429...................bərk sənaye tullantısı deyilir.

a) Məhsul istehsalı və ya işin yerinə yetirilməsi zamanı yaranan, qismən və ya tamamilə istehlak xassələrini itirmiş xammal,material,yarımfabrikat qalıqlarına

b) Verilmiş məhsulun istehsalına yaramayan xammal növləri,istehlak olunmayan maddə və enerji qalıqlarına

c)Məişət əşyalarının amortizasiyası nəticəsində yaranan və məişətdə təkrar istifadə olunmayan bərk maddələrə

d) Ətrafımızda bizə lazım olmayan hər şeyə

e)Məhsul istehsalı və ya işin yerinə yetirilməsi zamanı yaranan, qismən və ya tamamilə istehlak xassələrini itirməmiş xammal,material,yarımfabrikat qalıqlarına
430...................bərk məişət tullantısı deyilir.

a) Məişət əşyalarının amortizasiyası nəticəsində yaranan və məişətdə təkrar istifadə olunmayan bərk maddələrə

b) Verilmiş məhsulun istehsalına yaramayan xammal növləri,istehlak olunmayan maddə və enerji qalıqlarına

c) Ətrafımızda bizə lazım olmayan hər şeyə

d)Məhsul istehsalı və ya işin yerinə yetirilməsi zamanı yaranan, qismən və ya tamamilə istehlak xassələrini itirmiş xammal,material,yarımfabrikat qalıqlarına

e)Məhsul istehsalı və ya işin yerinə yetirilməsi zamanı yaranan, qismən və ya tamamilə istehlak xassələrini itirməmiş xammal,material,yarımfabrikat qalıqlarına


431.Təhlükəlilik dərəcəsinə görə tullantılar neçə sinfə bölünür?

a) 4


b) 3

c) 2


d) 5

e) 6
432.Çirkab suyunun tərkibində hansı maddələr olduqda mexaniki təmizləmədən istifadə etmək olar?

a) meral qırıntılarını

b)üzvi birləşmələri

c) bakteriyaları

d) boyaq maddələrini

e) fiziki çirkləndiriciləri
433.Aşağıdakılardan hansı iqlim amilidir?

a) atmosfer təzyiqi

b) ərazinin növ müxtəlifliyinin zənginliyi

c) torpaqda humusun miqdarı

d) bitki örtüyünün sıxlığı

e) torpağın nəmliyi


434.Mühitin təbii radiasiya fonunun dəyişməsi................çirklənmədir.

A) fiziki

B) mexaniki

C) kimyəvi

D) bioloji

E) təbii


435.Sututarda suyun temperaturunun antropogen dəyişməsi................çirklənmədir.

a) fiziki

b) təbii

c)kimyəvi

d)bioloji

e) mexaniki


436.Hansı sular duzlu su hesab olunmur?

a)duzluluğu 0,1%-dən az olan

b) duzluluğu 0,1%-dən çoxolan

c)duzluluğu 1%-dən az olan

d)duzluluğu 1%-dən çox olan

e)duzluluğu 1% olan


437.Verilmiş ərazidə tarixən məskunlaşmış heyvanat aləminin məcmusu necə adlanır?

a) fauna


b)biogeosenoz

c)flora


d)birlik

e) ekosistem


438.....................populyasiya deyilir.

a)Eyni ərazi tutan,eyni növə mənsub olan və aralarında genetik mübadilə baş verən canlı orqanizmlər qrupuna

b)Müəyyən ərazinin abiotik və biotik amillərinin məcmusuna

c)Eyni növdən olan bütün canlıların məcmusuna

d)Eyni ərazidə məskunlaşmış və qohum növlərə mənsub canlılar qrupuna

e)Aralarında genetik mübadilə(artıb-törəmə) baş verə bilən bütün canlıların məcmusuna


439.Populyasiyanın cinsi strukturu hansı göstəricini ifadə edir?

a) müxtəlif cinslərdən olan fərdlərin sayının nisbətini

b)müxtəlif yaşlardan olan fərdlərin sayının nisbətini

c) populyasiyanın ailə,sürü,ilxı və s.formada yaşamasını

d)populyasiyanın köçəri və ya oturaq həyat tərzinə malik olmasını

e)vahid zamanda müxtəlif cinslərdən olan fərdlərin sayının artımını


440. Populyasiyanın fəza-məkan strukturu hansı göstəricini ifadə edir?

a)populyasiyanın ailə,sürü,ilxı və s.formada yaşamasını

b)müxtəlif yaşlardan olan fərdlərin sayının nisbətini

c) müxtəlif cinslərdən olan fərdlərin sayının nisbətini

d)populyasiyanın köçəri və ya oturaq həyat tərzinə malik olmasını

e)vahid zamanda müxtəlif cinslərdən olan fərdlərin sayının artımını


441. Populyasiyanın yaş strukturu hansı göstəricini ifadə edir?

a) müxtəlif yaşlardan olan fərdlərin sayının nisbətini

b) populyasiyanın ailə,sürü,ilxı və s.formada yaşamasını

c) müxtəlif cinslərdən olan fərdlərin sayının nisbətini

d)populyasiyanın köçəri və ya oturaq həyat tərzinə malik olmasını

e)vahid zamanda müxtəlif yaşlardan olan fərdlərin sayının artımını


442.Populyasiya sözünün hərfi mənası :

a)xalq


b)fərd

c)ailə


d)birlik

e)növ
443...............................................biogeosenoz adlanır.

a) müəyyən ərazinin abiotik və abiotik amillərinin məcmusu

b) müəyyən ərazinin biotik amillərinin məcmusu

c)məyyən bir ərazinin bitki və heyvanat aləminin məcmusu

d) müəyyən ərazinin abiotik amillərinin məcmusu

e)müəyyən ərazinin iqlim amillərinin məcmusu
444.Biogeosenozun tərkib hissələri:

a)ekotop+biosenoz

b)zoosenoz+fitosenoz

c)ekotop+klimotop

d)zoosenoz+klimotop
445.Ekotopun tərkib hissələri:

a) klimotop,edafotop

b)hidrasfer,litosfer

c) atmosfer,hidrasfer

d)bitki,heyvan

e)fitosenoz,zoosenoz,mikrobosenoz


446.Biosenozun tərkib hissələri:

a) fitosenoz,zoosenoz,mikrobosenoz

b)hidrasfer,litosfer

c)atmosfer,torpaq-süxur

d)bitki,heyvan

e) atmosfer,hidrasfer


447.Populyasiyanın biotik potensialı .....................səciyyələndirir.

a)zaman vahidində nəzəri maksimal nəslin alınmasını

b)zaman vahidində doğulanların faktiki sayını

c)zaman vahidində ölənlərin sayını

d)zaman vahidindəki real artımı

e) zaman vahidində faktiki maksimal nəslin alınmasını


448.Zaman vahidi ərzində maksimal nəslin alınması populyasiyanın...........adlanır.

a)biotik potensialı

b)sıxlığı

c)quruluşu

d) dinamikası

e) homeostazı


449. Fitosenoz+zoosenoz+mikrobosenoz=?

a)biosenoz

b)aqrosenoz

c)biotop


d)ekosistem

e)biogeosenoz


450.Klimotot+edafotop=?

a) ekotop

b)aqrosenoz

c)biogeosenoz

d) biosenoz

e)ekosistem


451.Ekotop+biosenoz=?

a) biogeosenoz

b)aqrosenoz

c) ekosistem

d)fitosenoz

e)klimotop


452.Müxtəlif yaşlardan olan fərdlərinin sayı populyasiyanın:

a) yaş strukturunu səciyyələndirir

b)sıxlığı adlanır

c) fəza-məkan sturukturu adlanır

d)dinamikasını səciyyələndirir

e)cinsiyyət strukturunu səciyyələndirir


453.Canlıların ailə,sürü,ilxı və s. formasında yaşaması populyasiyanın:

a)fəza-məkan sturukturu adlanır

b)sıxlığı adlanır

c)yaş strukturunu səciyyələndirir

d)dinamikasını səciyyələndirir

e)cinsiyyət strukturunu səciyyələndirir


454.Müxtəlif cinslərdən olan fərdlərin sayı populyasiyanın:

a) cinsiyyət strukturunu səciyyələndirir

b)yaş strukturunu səciyyələndirir

c) fəza-məkan sturukturu adlanır

d)sıxlığı adlanır

e)dinamikasını səciyyələndirir


455. Eyni ərazi tutan,eyni növə mənsub olan və aralarında genetik mübadilə baş verən canlı orqanizmlər qrupuna ......................deyilir.

a)populyasiya

b)ekosistem

c)biogeosenoz

d)növ

e)cəmiyyət



456.Biotik dövranın qapanması üçün neçə növ canlı olmalıdır?

a) 2


b) 1

c) 3


d) 4

e) 5
457.Biotik dövran qapanması üçün canlıların iştirakının ardıcıllığı:

a) produsent konsument redusent

b) konsument produsent redusent

c)produsent redusent konsument

d)redusenr konsument produsent

e)konsument redusent produsent
458...............fauna deyilir.

a) Verilmiş ərazidə tarixən məskunlaşmış heyvanat aləminin məcmusuna

b) Verilmiş ərazidə tarixən məskunlaşmış bitki aləminin məcmusuna

c)Müəyyən ərazidə müvəqqəti məskunlaşmış bitki növlərinin məcmusuna

d)Müəyyən ərazidə müvəqqəti məskunlaşmış heyvan növlərinin məcmusuna

e)Verilmiş ərazidə tarixən məskunlaşmış mikroorqanizmlərin məcmusuna


459...............flora deyilir.

a) Verilmiş ərazidə tarixən məskunlaşmış bitki aləminin məcmusuna

b)Verilmiş ərazidə tarixən məskunlaşmış heyvanat aləminin məcmusuna

c)Müəyyən ərazidə müvəqqəti məskunlaşmış bitki növlərinin məcmusuna

d)Müəyyən ərazidə müvəqqəti məskunlaşmış heyvan növlərinin məcmusuna

e)Verilmiş ərazidə tarixən məskunlaşmış mikroorqanizmlərin məcmusuna


460.Şəhərlərin rolunun cəmiyyətin həyatında artması..................adlanır.

a) urbanizasiya

b)innavasiya

c) sənayeləşmə

d)intensivləşmə

e) kommunikasiya


461.Aşağıdakılardan hansı fiziki çirklənməyə aiddir?

a)sututarda suyun temperaturunun antropogen dəyişməsi

b) sututarda suyun kimyəvi tərkibinin antropogen dəyişməsi

c)torpağın məhsuldarlığının azalması

d)atmosferdə karbon qazının miqdarının artması

e)biomüxtəlifliyin pozulması


462.Böhran nöqtələri arasındakı dözümlülük həddinə konkret ekoloji amilə görə orqanizmin................deyilir.

a) valentliyi

b)elastikliyi

c) plastikliyix

d)ekoloji taxçası

e)arealı
463. Növün mövcudluğu üçün tələb olunan bütün amillər kompleksinə növün...............deyilir.

a) ekoloji taxçası

b)elastikliyi

c)valentliyi

d) plastikliyi

e)arealı
464.Növlərdən birinin dgərinə heç bir təsir göstərməməsi...............adlanır.

a)neytralizm

b)simbioz

c)amensalizm

d)komensalizm

e)mutalizm


465.Orqanizmlərdən birinin digərinə zərər vermədən faydalanması ..........adlanır.

a) komensalizm

b)simbioz

c)amensalizm

d) neytralizm

e)mutalizm


466.Bir növün heç bir fayda almadan digər bir növə əziyyət verməsi........adlanır.

a) amensalizm

b)simbioz

c) neytralizm

d)komensalizm

e)mutalizm


467.Qarşılıqlı əlaqənin hər iki növ üçün mənfi nəticələrə səbəb olması.........adlanır.

a)rəqabət

b)simbioz

c)amensalizm

d)komensalizm

e)mutalizm


468.Hər iki fərd üçün faydalı olan qarşılıqlı əlaqə ............... adlanır.

a) mutalizm

b) simbioz

c) amensalizm

d) komensalizm

e) rəqabət


469. “Roma klubu”-nun yaradıcısı kim olmuşdur?

a) A.Peççei

b)V.İ.Vernadski

c) B.Kommoner

d) C.Forrester

e) D.Medouz


470.Orqanizmlərin bilavasitə və ya bilvasitə (dolayısı ilə) qarşılıqlı münasibətdə olduğu təbiət cisim və təzahürlərinə ............ deyilir.

a) mühit


b) biotik amil

c) abiotik amil

d) ekoloji amil

e) edafogen amil


471. Canlı orqanizmlərin fərdi inkişafının heç olmazsa birfazasında ona birbaşa və ya dolayısı ilə təsir göstərə bilən hər-hansı mühit şəraitinə ............ deyilir.

a) ekoloji amil

b) biotik amil

c) abiotik amil

d) mühit

e) edafogen amil


472. Verilmiş ərazidə coğrafi şəraitlə müəyyən olunan atmosfer təzahürlərinin çoxillik rejiminə ............ deyilir.

a) iqlim


b) biotik amil

c) mühit

d) ekoloji amil

e) edafogen amil


473.Atmosfer təzyiqi hansı vahidlə ölçülür?

a) Pa


b) m/san

c) Coul


d) m3/san

e) m3


474.Limitləyici amillər qanununa görə:

a) bitkilərin inkişafı kifayət qədər olan kimyəvi element və maddələrdən başqa,eyni zamanda çatışmayan element və maddələrdən də asılıdır

b) mühitin optimumdan daha çox uzaqlaşan amilləri canlı orqanizmin həyat şəraitini çətinləşdirir

c) əgər, ekoloji amillərdən heç olmasa biri böhran həddini aşarsa,digər amillərin ən optimal variantda olmasına baxmayaraq fərdin məhvolma təhlükəsi yarana bilər

d) canlı orqanizmlərin hər-hansı ekoloji amilə görə optimal zona və davamlılıq həddi digər amillərin hansı qüvvə və kombinasiyada təsir etməsindən asılı olaraq dəyişə bilər

e)mühit amillərinin qarşılıqlı əvəz-olunması müəyyən həddə malikdir və bir amili digəri ilə tam əvəz etmək mümkün deyil


475.Ekoloji amillərin qarşılıqlı əvəzolunma qanununa görə:

a) mühit amillərinin qarşılıqlı əvəz-olunması müəyyən həddə malikdir və bir amili digəri ilə tam əvəz etmək mümkün deyil

b) bitkilərin inkişafı kifayət qədər olan kimyəvi element və maddələrdən başqa,eyni zamanda çatışmayan element və maddələrdən də asılıdır

c) əgər, ekoloji amillərdən heç olmasa biri böhran həddini aşarsa,digər amillərin ən optimal variantda olmasına baxmayaraq fərdin məhvolma təhlükəsi yarana bilər

d) canlı orqanizmlərin hər-hansı ekoloji amilə görə optimal zona və davamlılıq həddi digər amillərin hansı qüvvə və kombinasiyada təsir etməsindən asılı olaraq dəyişə bilər
476.Hava kütləsinin hərəkəti ..............nəticəsində baş verir.

a) Yer səthinin qeyri-bərabər qızması və təzyiq dəyişmələri

b) Yerin Günəş ətrafında fırlanması

c) Yerin öz oxu ətrafında fırlanması

d) Yer səthinin qeyri-bərabər qızması

e) təzyiq dəyişmələri


477. Sututarların dərinliyi artdıqca təzyiq

a) hər 10 m-dən bir 1x105Pa(1atm.) artır

b) hər 10 m-dən bir 1x105Pa(1atm.) azalır

c) sabit qalır

d) hər 10 m-dən bir 1,5x105Pa(1atm.) artır

e)hər 10 m-dən bir 1,9x105Pa(1atm.) azalır


478.Suksessiya nədir?

a) bir biosenozun ardıcıl şəkildə digərini əvəz etməsi

b)ekosistemin qeyri-sabit vəziyyəti

c) bir biosenozun ardıcıl şəkildə digərini əvəz etməsi

d) istənilən ekoloji sistemin vacib mövcudluq şərti

e)abiotik amillər kompleksinin dəyişməsi


479. Ekosistemin hərəkətli-sabit tarazlıq vəziyyətinə................... deyilir

a) homeostaz

b) suksessiya

c)valentlik

d)plastiklik

e)klimaks


480. Atmosferdə turş yağışları tullantı qazların tərkobində olan hansı oksid yaradır?

a) SO2

b) NO2

c) NO


d) CaO

e) Pb2O


481. Hansı xassə populyasiyanın fərdlərinə şamil edilə bilər?

a) cinsiyyət

b) miqdar

c) artım


d) sıxlıq

e) artım sürəti

482.Eyni ekoloji taxçaya malik növlərin yanaşı yaşaması....

a) qeyti-mümkündür

b)labüddür

c) zərurətdir

d) mümkündür

e) bu növlərə heç bir təsir göstərmir


483. Sututarların dərinliyi azaldıqca təzyiq necə dəyişir?

a) hər 10 m-dən bir 1x105Pa(1atm.) azalır

b)hər 10 m-dən bir 1x105Pa(1atm.) artır

c) sabit qalır

d) hər 10 m-dən bir 1,5x105Pa(1atm.) artır

e)hər 10 m-dən bir 1,9x105Pa(1atm.) azalır


484.Hansı növlərin yanaşı yaşaması mümkün deyil?

a)eyni ekoloji taxçaya malik olan

b)müxtəlif ekoloji taxçaya malik olan

c)biotik amillərə təlabatları müxtəlif olan

d)abiotik amillərə təlabatı eyni olan

e)abiotik amillərə təlabatı fərqli olan


485. Bioloji çirklənmə nədir?

a) ekosistemə ona xas olmayan və təbii biotik birliklərin müvcudluq şəraitini pisləşdirən canlıların daxil edilməsi

b) mühitdə bir ekosistemin ardıcıl şəkildə digərini əvəz etməsi

c) mühitə istənilən canlının daxil olması

d) ekosistemə ona xas olmayan maddələrin daxil edilməsinə və ya həmin maddələrin miqdarının orta uzunillik səviyyədən artıq olmasına

e) ekosistemdə olan bütün canlılara


486.Hansı maddələr dioksin adlanır?

a) xlorkarbohidrogen sinfindən olan sintetink üzvi birləşmələr

b) karbon oksidləri

c) bütün karbohidrogenlər

d) səthi aktiv maddələr

e) bütün yanma proseslərində alınan qazlar


487.Lüminisent lampası dağılarkən sağlamlıq üçün təhlükəli olan hansı ionlar ayrılır ?

a) civə


b) qurğuşun

c) kobalt

d) kalium

e) volfram


488.Adsorbsiya nədir?

a) qaz və ya məhluldan hər-hansı maddənin maye və ya bərk cismin səth təbəqəsi ilə udulması prosesi

b) isti qazın axını ilə bərk cismin səthindən maddələrin aparılması prosesi

c)havada asılı vəziyyətdə olan bərk və maye hissəciklərindən ibarət dispers sistem

d)çirkab suyuna aşağı hissədən verilən hava qabarcıqları vasitəsilə qarışıqların səthə qalxaraq kənarlaşdırılmas.

cetələb olunan pH-ı təmin etmək üçün suyun qələvi və ya turşu ilə emalı


489.Aklimaks nədir?

a)biotik və abiotik mühitin dəyişkənliyi nəticəsində biosenozun davamsızlıq vəziyyəti

b) biotik və abiotik mühitin dəyişkənliyi nəticəsində biosenozun tarazlıq vəziyyəti

c) biotik və abiotik mühitin dəyişkənliyi nəticəsində bir biosenozun digəri ilə əvəz olunması

d) mühitə istənilən canlının daxil olması

e) mühitdə bir ekosistemin ardıcıl şəkildə digərini əvəz etməsi


490.Koaqulyasiya nədir?

a)həll olunmuş qarışıqların xüsusi reagentlər vasitəsilə sudan kənarlaşdırılması

b)çirkab suyuna aşağı hissədən verilən hava qabarcıqları vasitəsilə qarışıqların səthə qalxaraq kənarlaşdırılmas.

c)tələb olunan pH-ı təmin etmək üçün suyun qələvi və ya turşu ilə emalı

d) isti qazın axını ilə bərk cismin səthindən maddələrin aparılması prosesi

e)qaz və ya məhluldan hər-hansı maddənin maye və ya bərk cismin səth təbəqəsi ilə udulması prosesi


491.Flotasiya nədir?

a) çirkab suyuna aşağı hissədən verilən hava qabarcıqları vasitəsilə qarışıqların səthə qalxaraq kənarlaşdırılması.

b)həll olunmuş qarışıqların xüsusi reagentlər vasitəsilə sudan kənarlaşdırılması

c)tələb olunan pH-ı təmin etmək üçün suyun qələvi və ya turşu ilə emalı

d) isti qazın axını ilə bərk cismin səthindən maddələrin aparılması prosesi

e)qaz və ya məhluldan hər-hansı maddənin maye və ya bərk cismin səth təbəqəsi ilə udulması prosesi


492.Neytrallaşdırma nədir?

a) tələb olunan pH-ı təmin etmək üçün suyun qələvi və ya turşu ilə emalı

b)çirkab suyuna aşağı hissədən verilən hava qabarcıqları vasitəsilə qarışıqların səthə qalxaraq kənarlaşdırılmas.

c) həll olunmuş qarışıqların xüsusi reagentlər vasitəsilə sudan kənarlaşdırılması

d) isti qazın axını ilə bərk cismin səthindən maddələrin aparılması prosesi

e)qaz və ya məhluldan hər-hansı maddənin maye və ya bərk cismin səth təbəqəsi ilə udulması prosesi


493.Çirkab sularının mexaniki təmizləmə üsuludur?

a) çökdürmə

b) flotasiya

c) koaqulyasiya

d) neytrallaşdırma

e)ekstraksiya


494.H+ionlarinin qatiliğı suyun ............. səciyyələndirir.

a) turşuluğunu

b)duzluluğunu

c) qələviliyini

d)həll olunmuş oksigeninin miqdarını

e)neytrallığını


495. Ekologiya elmi fənn kimi nə vaxt formalaşdı və geniş elm kimi nə vaxt istiqamət aldı?

  1. XX əsrin birinci yarısında.

  2. Qədim dövrlərdə Yunanıstanda.

  3. 960 - cı illərin ortalarında.

  4. Sosializm dövründə.

  5. İkinci dünya müharibəsindən sonra.

496. Ekologiyanın əsas tədqiqat obyekti nədir ?



  1. Orqanizmin səviyyəsindən yüksək olan canlı sistem

  2. Orqanizmin quruluşu

  3. Irsiyyət və onun dəyişməsi

  4. Orqanizmin nəsil verməsi

  5. Orqanizmin böyüməsi

497. Ekotonda növ müxtəlifliyinin artması necə adlanır?



    1. Sərhəd effekti

    2. Biotop

    3. Ekotop

    4. Fitosenoz

    5. Biosenoz

498. Biosenozu təşkil edən növlər arasında elə növlər var ki, öz həyat fəaliyyəti ilə biosenoz üçün yüksək dərəcədə mühit yaradır və onlarsız digər növlərin movcudluğu mümkün deyildir. Belə növlər necə adlanır?



    1. Edifikatorlar

    2. Konsorsiumlar

    3. Ekoton

    4. Dominant növlər

    5. Resessiv növlər

499. Vahid sahədə müəyyən növün fərdlərinin sayı və ya tutduğu sahədə həcmi necə adlanır?

a) Növün bolluğu

b)Növün sıxlığı

c) Növün sayı

d) Növün rast gəlməsı

e) Növün ərazi strukturu
500. Biosenozda orqanizmin əlaqələri

a) Trofık, topik, forik, fabrikasiya

b) Mutalizm, fabrikasiya, amensalizm

c) Mutalizm, kamensalizm, amensalizm



d) Neytralizm, forik, amensalizm

e) Topik, mutalizm, komensalizm, amensalizm
Yüklə 0,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:



Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət
gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə
Dərs
Dərslik
Guide
Kompozisiya
Mücərrəd
Mühazirə
Qaydalar
Referat
Report
Request
Review

yükləyin