Fənn sillabusu Kafedra: Fizika, riyaziyyat və informatika Fənnin adı: Fizika

Fənn sillabusu
Kafedra: Fizika, riyaziyyat və informatika

Fənnin adı: Fizika

• 
  Fənn haqqında məlumat:
  

Kodu:

Semestr: VI

Fakultə: Təbiyyat

Ixtisas: Riyaziyyat-informatika müəllimliyi, Kompüter elmleri

Tədris yükü (saat): 135 saat (o cümlədən 45 saat mühazirə, 15X2=30 saat seminar, 30 x2=60 saat laboratoriya)

AKTS üzrə kredit: 3

Auditoriya N: 410

Saat: II-1-2 IV gün 1-2 V 3

• 
  Müəllim haqqında məlumat:
  

Adı, soyadı, dərəcəsi:

Bəşirov Mirnamik, Fizika riyaziyyat elmləri namizədi, dosent

Kafedranın ünvanı: Lənkəran Dövlət Universiteti, tədris korpusu İV mərtəbə

Məsləhət saatı: V gün 14-00

əlaqə mobil 051-5371728

E-mail ünvanı: [e-mail] , [e-mail]

URL ünvan: “Fizika Sizin üçün” sayt- www.phys-for-you.narod.ru ,

ƏDƏBİYYAT VƏ MATERİALLAR:

1.   N.M.Mehtiyev. Ümumi fizika kursu. Bakı, Çaşıoğlu, 2010.

2.   Abdinov C.Ş., Axundova N.M., Cəfərova S.Z. Fizika. Bakı. 2007.

3.   N.M.Mehtiyev. Ümumi fizika kursu. Bakı, Çaşıoğlu, 2010.

4.   B.D.Əliyev, Q.T.Həsənov. Ümumi fizika kursu. Bakı, Çaşıoğlu, 2005.

5.   N.M.Qocayev. Ümumi fizika kursu. Optika. Bakı, 1998.

6.   M.H.Ramazanzadə. Fizika kursu. Bakı, Maarif, 1987.

7.   N.Ş.Məmmədzadə. Fizika. Bakı. Maarif. 1996.

8.   Y.Ş.Feyziyev, R.M.Rzayev. Ümumi fizika kursu. Bakı. 2001.

9.   Y.Q.Nurullayev, R.F.Babayeva, M.M.Tağıyev, R.M.Rzayev. Fizika praktikumu. Bakı, Çaşıoğlu, 2003.

10.  Т.И.Трофимова. Курс физики. М.: Высшая школа. 2003.

11.  И.В.Савельев. Курс общей физики. Т. III. М.: Наука. 1987.

12.  Д.В.Сивухин. Общий курс физики. Т.IV,V-1,V-2. М.: Высшая школа. 1987.

13.    А.А.Детлаф, Б.М.Яворский. Курс физики. Т. III. М.: Высшая школа. 1989.

14.     Э.В.Шпольский. Атомная физика. Т. I, II. М.: Наука. 1984.
KURS İŞİ - Bu fənn üzrə kurs işi nəzərdə tutulmayıb.

TƏCRÜBƏ - Bu fənn üzrə istehsal təcrübəsi nəzərdə tutulmayıb.

• 
  Tövsiyyə olunan dərsliklər və dərs vəsaitləri:
  

1. Савельев И.В. Общий курс физики. I, II, III т.т. М. 1989.

2. Friş S.A. Timoryeva A.N. Ümumi fizika kursu. I, II, III hissələr, 1962.

3. Qocayev N. M. Ümumi fizika kursu. Mexanika. Bakı,1978.

4. Xaйкин С.Э. Физические основы механики.М.,1971.

5. Ramazanzadə M. H. Fizika kursu. Bakı,1987.

6. Кикоин И.К. Кикоин А.К. молекулярная физика. М.,1963.

7. Kalaşnikov S. Q. Elektrik bəhsi. Bakı,1980.

8. Грабовский Р.И. Курс физики. М. 2007

9. V.Nəsirov, G.Aslanov Elektrik və maqnetizm “Adiloğlu” Bakı 2008

10. Ümumi fizika kursu A.Mehrabov 2002

11. T.Əzizov Fizikadan mühazirə kursu (4 hissə) 2003-2006

12. Əmiraslanov A. Fizikadan laboratoriya praktikumu 1989

13. Xudaquliyev Fizikadan praktikum işləri

• 
  Fənnin təsviri və məqsədi:
  

• 
  tələbələrə fizikanın əsas prinsip və qanunları, onların riyazi ifadələri haqqqında məlumat vermək, əsas fiziki hadisələr, onların müşahidə və tədqiqatmetodları ilə tanış etmək, fiziki ideyalarıdüzgün ifadə etməyi, fizikiməsələləri həll etməyi, fiziki kəmiyyətlərin tətbiqini qiymətləndirməyi,öyrənmək, tələbələrə fiziki model və nəzəriyyələrintətbiq hüdudları haqqında aydın təsəvvür vermək:
  
• 
  tələbələrə müyyən eksperimental ( təcrübi) iş vərdişlərini aşılamaq, onları fiziki kəmiyyətlərin dəqiq ölçü üsulları ilə, əsas fiziki cihazlar və təcrübi nəticələrin sadə işlənməsi metodları ilə tanış etmək, laborator işlərinin aparılmasında nəticələrin qiymətləndirilməsi, xətaların hesablanması, qiymətləndirilməsi kimi bacarıqların aşılanması
  
• 
  elmi texniki tərəqqinin inkişafında fizikanın rolu haqqında düzgün təsəvvür yaratmaq, tələbələrdə elmi texniki və digər tətbiqi məsələlərin həllinə maraq oyatmaq, habelə müəyyən bacarıq vəvərdişlərin aşılayaraq inkişaf etdirmək.
  

• 
  Davamiyyətə verilən tələblər:
  

• 
  kredit sistemi ilə 10 bal,
  
• 
  dərsə gecikmək olmaz,
  
• 
  gecikən tələbələrə qaib yazılır. ümumi yükün 10% nə kimi 1 bal, 20% nə kimi 2 bal ..bu formada davamiyyət balı azalır.
  

• 
  Qiymətləndirmə:
  

1. 
   gündəlik sorğuya görə
   
2. 
   seminar və mühazirədə iştiraka görə
   
3. 
   laboratoriya işlərinin düzgün yerinə yetirilməsinə və təhvil verilməsinə görə
   
4. 
   ev tapşırıqlarına görə
   
5. 
   sərbəst işlərə görə
   
6. 
   kollokviumlara görə
   
7. 
   imtahana görə.
   

• 
  Davranış qaydalarının pozulması halları olduqda:
  

• 
  Dərsə gecikən tələbələr qaib alır.
  
• 
  Tələbələr Universitetin təyin etdiyi daxili intizam qaydalarını gözləməli, bir birinə hörmətlə yanaşmalı və dərsin gedişinə mane olmamalı, tələbə kimi dərsin gedişinin normal təşkilinə maraqlı olmalıdır
  
• 
  Dərs vaxtı texniki avadanlıqlardan (mobil telefon, kalkulyator, kompüter və s.) istənilən formada istifadə, dərs zamanı yemek yemək, digər tələbələrlə danışaraq dərsin gedişionə mane olmaq - dərsi pozma kimi hesab edilir və belə tələbə auditoriyadan kənarlaşdırılır.
  

• 
  Dərsə, verilən tapşırıqlara məsuliyyətlə yanaşmalı, vaxtinda yerinə yetirilməsinə çalışmalı, seminar və laboratoriya işlərinə hazır gəlməli, dərs zamanı qrup yoldaşlarının fikirlərinə diqqətlil olmalı, dinləməli, öz münasibtətini müasir tələb olunan formada bildirməlidir
  

8. Təqvim planı:

Mühazirə 45 saat

NN	Keçirilən mühazirə, seminar, laboratoriya və sərbəst mövzuların məzmunu seminar mövzuları	saat	tarix
1	Giriş. . Fizikanın əsas mövzusu və əsas tədqiqat obyekti.	2
2	Maddi nöqtənin kinematikası	2
3	Klassik dinamika.	2
4	İş.Enerji.	2
5	Fırlanma hərəkətinin dinamikası	2
6	Hidrostatika və hidrodinamika	2
7	Qazların kinetik nəzəriyyəsi.	2
8	Termodinamika qanunları	2
9	Real qazlar. Statistik paylanmalar.	2
10	Köçürmə hadisələri	2
11	Elektrostatika Keçiricilər və dielektriklər elektrik sahəsində.	2
12	Sabit elektrik cərəyanı. Metalların keçiriciliyi.	2
13	Müxtəlif maddə və mühitlərdə elektrik cərəyanı.	2
14	Maqnit sahəsi.	2
15	Elektromaqnit induksiyası. Dəyişən cərəyan.	2
16	Maksvel nəzəriyyəsi.	2
17	Rəqslər. Dalğalar	2
18	Işığın difraksiyası və polyarlaşması	2
19	Işığın maddə ilə qarşılıqlı təsiri.	2
20	Istilik şüalanması. Şüalanma qanunları.	2
21	Kvant mexanikasının əsasları.	2
22	Atom fizikası haqqında məlumat.	2
23	Nüvə fizikası haqda məlumat.	1

Seminar 15 saat

NN	Keçirilən mühazirə, seminar-məşğələ, laboratoriya və sərbəst mövzuların məzmunu seminar – məşğələ mövzuları	saat	tarix	tarix
1	Mexanika bölməsinə aid məsələ həlli	2
2	Saxlanma qanunları mövzusunda məsələ həlli	2
3	Molekulyar fizika və termodinamika bölməsinə aid məsələ həlli	2
4	Elektrodinamika bölməsin aid məsələ həlli	2
5	maqnit sahəsinə bölməsin aid məsələ həlli	2
6	Optika bölməsin aid məsələ həlli	2
7	Atom fizikası bölməsinə aid məsələ həlli	2
8	nüvə fizikası mövzusuna iad məsələ həlli	1

Laboratoaiya 30 saat

NN	Keçirilən mühazirə, seminar, laboratoriya və sərbəst mövzuların məzmunu seminar mövzuları	saat	tarix	tarix
1	Riyazi rəqqas vasitəsi ilə ağırlıq qüvvəsinin təcilinin təyini	2
2	Yaylı rəqqas vasitəsi ilə statik və dinamik üsulla sərtlik əmsalının təyini,	2
3	Maddənin sıxlığının təyini	2
4	Üfiqi atılmış cismin sürətinin təyini	2
5	Sürtünmə əmsalının təyini	2
6	Materialın elastiklik əmsalının təyini	2
7	Mayenin özlülük əmsalının təyini	2
8	Suyun səthi gərilmə əmsalının təyini	2
9	Uitson körpüsü vasitəsi ilə naqilin müqavimətinin təyini	2
10	Mənbənin EHQ və daxili müqavimətinin təyini	2
11	Yerin maqnit sahə intensivliyinin üfuqi proyeksiyasının təyini	2
12	İki elektrodlu elektron lampasının öyrənilməsi	2
13	Şüşənin sındırma əmsalının təyini	2
14	Difraksiya qəfəsi vasitəsi ilə dalğa uzunluğunun təyini	2
15	Zərrəciklərin izinə görə yükünün və kütləsinin təyini	2

Mühazirə mövzuları üzrə açıqlama (Bu həmdə imtahan suallarıdır)

Mövzu № 1

1. Giriş.

2. Fizikanın əsas mövzusu və əsas tədqiqat obyekti.

3. Fizikanın tədqiqat üsulları.

4. Fizika və texnika.

5. Fiziki modellər (mexanikada).

6. Skalyar və vektorial kəmiyyətlər.

Mövzu №2 Maddi nöqtənin kinematikası.

1. Hərəkətin təsnifatı.

2. Maddi nöqtənin bərabər sürətli düzxətli hərəkəti.

3. Düzxətli dəyişən hərəkət. Bərabərdəyişən hərəkət.

4. Maddi nöqtənin əyrixətli hərəkətinin kinematikası.

5. Bərk cismin fırlanma hərəkətinin kinematikası.

Mövzu № 3 Klassik dinamika.

1. Nyutonun qanunları.

2. İmpulsun saxlanma qanunu.

3. Kütləsi dəyişən cismin hərəkət tənliyi.

4. Mexaniki qüvvələr:

-. Sürtünmə qüvvələri (sükunət, sürüşmə, diyirlənmə və özlü sürtünmə);

-. Elastiki qüvvələr. Hük qanunu (deformasiyalar);

-. Cazibə qüvvəsi. Ümumdünya cazibə qanunu.

5. Klassik mexanikanın tətbiq olunma hüdudları.

Mövzu № 4 İş.Enerji.

Mexaniki iş və güc.

1. Sabit və dəyişən qüvvənin işi.

2. Ağırlıq qüvvəsinin gördüyü iş

3. Elastilik qüvvəsinin gördüyü iş.

4. Sürtünmə qüvvəsinin gördüyü iş.

5. Enerji. Kinetik və potensial enerji.

6. Enerjinin saxlanması qanunu.

7. Kürələrin elastik və qeyri-elastik toqquşması.

Mövzu № 5 Fırlanma hərəkətinin dinamikası.

1. Bərk cismin müstəvi hərəkəti.

2. Bərk cismin fırlanma hərəkəti dinamikasının əsas tənliyi. Ətalət momenti. İmpuls momenti.

3. Şteyner teoremi. Bəzi cisimlərin ətalət momentləri.

4. Impuls momentinin saxlanması qanunu.

5. Fırlanan bərk cismin kinetik enerjisi.

6. Kütlə mərkəzi. Ətalət mərkəzi.

Mövzu № 6 Hidrostatika və dinamika

1. Mayelərin xassələri . Mayelərin axını.

2. Bernulli tənliyi. Torriçelli düsturu.

3. Real maye axını.Özlüklük. Laminar və turbulent axın. Reynolds ədədi.

4. Real mayenin laminar axını.

5. Puazeyl düsturu.

6. Cismin maye daxilində hərəkəti. Stoks düsturu.

Mövzu №7 Qazların kinetik nəzəriyyəsi.

1. Statistik fizika və termodinamika.Molekulyar kinetik

təsəvvürlər.

2. Termodinamik sistem və onun halı

3. İdeal qazın hal tənliyi.

4. Kinetik nəzəriyyənin əsas tənliyi

5. Kinetik nəzəriyyənin əsas tənliyindən çıxan nəticələr.

6. Sərbəstlik dərəcəsi.

7. Enerjinin sərbəstlik dərəcəsinə görə paylanması.

Mövzu № 8 Termodinamika qanunları

1. Termodinamik sistemin daxili enerjisi.

2. Həcmin dəyişməsi zamanı görülən iş.

3. Termodinamikanın I-ci qanunu.

4. İdeal qazın daxili enerjisi və istilik tutumu.

5. Adabatik proses.. Puasson tənliyi.

6. İzoproseslərdə qaz genişlənərkən gördüyü iş

7. Dönən və dönməyən proseslər.

8. Termodinamikanın II- ci qanunu.

9. Karno tsikli.

10. Entropiya. Ideal qazın entropiyası.

11. Maye. Səthi gərilmə,Kapilyarlıq,

12. Ərimə, qaynama, buxcarlanma

Mövzu № 9 Real qazlar. Statistik paylanmalar.

1. Qazların mayeləşməsi. Mayenin böhran halı.

2. Real qazların hal tənliyi. Van-der-Vaals tənliyi. Böhran nöqtəsi.

Statistik paylanmalar:

3. Qaz molekullarının sürətə görə paylanması. Maksvel paylanması.

4. Cazibə sahəsində olan qaz. Barometrik düstur.

5. Bolsman paylanması.

Mövzu № 10 Köçürmə hadisələri.

1. Orta sərbəst qaçış məsafəsi. Molekulun effektiv diametri.

2. Qazlarda köçürmə hadisələri. Köçürmə tənliyi.

3. Diffuziya.

4. İstilik keçirməsi.

5. Daxili sürtünmə (Özlülük).

Mövzu № 11 Elektrostatika

1. Elektrik yükləri. Kulon qanunu.

2. Elektrik sahəsi. Elektrik sahəsinin intensivliyi.

3. Elektrik sahəsinin potensialı. Elektrik sahəsində görülən iş.

4. Potensiallar fərqi ilə sahə intensivliyi arasında əlaqə.

5. İntensivlik vektorunun süli. Qauss teoremi.

6. Elektrik dipolu. Dipolun elektrik sahəsi.

Keçiricilər və dielektriklər elektrik sahəsində.

1. Keçiricilər elektrik sahəsində.

2. Dielektriklər elektrik sahəsində.

3. Pyezoelektrik hadisəsi.

4. Dielektrik qavrayıcılığı.

5. Elektrostatik induksiya.

6. Dielektrikdə elektrik sahəsi üçün Qayss teoremi.

7. Naqilləri elektrik tutumu. Kondensatorlar.

8. Elektrik sahəsinin enerjisi.

Mövzu № 12 Sabit elektrik cərəyanı. Metalların keçiriciliyi.

1. Sabit elektrik cərəyanı və onun yaranma şərtləri.

2. Metalların klassik elektron nəzəriyyəsi.

3. Elektron nəzəriyyəsinə əsasən Om qanununun izahı.

4. Metalların istilik keçiriciliyi ilə elektrik keçiriciliyi arasında əlaqə.

5. Coul-Lens qanununun elektron nəzəriyyəsinə əsasən izahı.

6. Om qanununun inteqral şəkli. Potensiallar fərqi. E.H.Q. Gərginlik.

7. Kirxhof qaydaları.

8. Metalların klassik elektron nəzəriyyələrinin çətinlikləri.

9. Om qanununun tətbiqi hüdudları.

Mövzu № 13 Müxtəlif maddə və mühitlərdə elektrik cərəyanı.

1. Qazlarda elektrik cərəyanı.

2. Plazma.

3. Vakuumda elektrik cərəyanı.

4. Kontakt potensiallar fərqi. Volta qanunu.

5. Termoelektrik hərəkət qüvvəsi. Termoelektrik effect (Zeebek effekti)

6. Peltye effekti (elektrotermik effekt)

7. Tomson effekti (elektrotermik effekt)

Mövzu № 14 Maqnit sahəsi.

1. Maqnit sahəsi.

2. Maqnit sahəsinin induksiyası.

3. Cərəyanın maqnit sahəsinin induksiyası. Bio-Savar-Laplas qanunu.

4. Maqnit sahəsinin cərəyanlı naqilə təsiri. Amper qüvvəsi.

5. Maqnit sahəsinin hərəkət edən yüklü zərrəciyə təsiri. Lorens qüvvəsi.

6. Düzxətli cərəyanlı naqilin maqnit sahəsi.

7. Dairəvi cərəyanın əmələ gəlmiş maqnit sahəsinin induksiyası..

8. Cərəyanlı naqillərin qarşilıqlı təsir qüvvəsi.

10. Maqnit sahəsinin burulğanlılığı.Vakuumda maqnit sahəsi üçün tam cərəyan qanunu.

11. Maqnit sahəsində cərəyanlı naqilin hərəkəti zamanı görülən iş.

12. Maqnit seli. Maqnit sahəsi üçün Qauss teoremi.

4. Hərəkət edən yükün maqnit sahəsi.

5. Holl effekti.

6. Cərəyanın maqnit sahəsinin enerjisi.

Mövzu № 15 Elektromaqnit induksiyası.

1. Faradey təcrübəsi. Lents qaydası.

2. İnduksiya cərəyanının e.h.q.- nin təyini. Faradey qanunu.

3. İnduksiya zamanı konturda axan elektrik yükü. Maqnit sahəsinin intensivliyinin ölçülməsi.

4. Öz- özünə induksiya. Dövrənin açılması və qapanması

zamanı yaranan ekstra cərəyanlar.

5. Qarşılıqlı induksiya.

6. Maqnit sahəsinin enerjisi.

Dəyişən cərəyan.

1. Dəyişən cərəyanın dövrəsində müqavimət. Kvazistasionar cərəyanlar.

2. Dəyişən cərəyan dövrəsində induktivlik.

3. Dəyişən cərəyan dövrəsində tutum.

4. Dəyişən cərəyan dövrəsi üçün Om qanunu.

5. Dəyişən cərəyan dövrəsində iş və güc. Cərəyan və gərginliyin effektiv qiyməti.

Mövzu № 16 Maksvel nəzəriyyəsi.

1. Burulğanlı elektrik sahəsi.

2. Burulğanlı cərəyanlar.Fuko cərəyanları.

3. Yerdəyişmə cərəyanı.

4. Maksvel tənliklərinin inteqral forması.

5. Maksvel tənliklərinin diferensial forması.

6. Maksvel nəzəriyyəsinin əhəmiyyəti.

Mövzu №17 Rəqslər.

1. Harmonik rəqslər.

2. Rəqqaslar (yaylı, riyazi, fiziki).(M. i.)

3. Harmonik rəqsi hərəkət edən cismin enerjisi.

4. Rəqslərin toplanması. Döyünmə.(Müstəqil iş).

5. Harmonik rəqslərin differensial tənliyi:

- Sərbəst rəqslər.

- Sönən rəqslər.

- Məcburi rəqslər.

6. Elektromaqnit rəqslər.

7. Elektromaqnit rəqslərin differensial tənliyi.

Dalğalar

1. Dalğavari hərəkət.

2. Dalğa tənliyi. Faza sürəti.

3. Dalğavari tənlik (Dalğanın diferensial tənliyi).

4. Dalğanın enerjisi.

5. Dalğa qrupu. Qrup sürəti. Reley düsturu. Dalğanın dispersiyası.

6. Elektromaqnit dalğaları.

7. Dalğaların superpozisiya prinsipi.

8. Dalğaların interferensiyası.

9. Durğun dalğalar.

10. İşığın interfferensiyası. Interferensiya mənzərəsi.

Mövzu № 18. Dalğa optikası. Işığın difraksiyası və polyarlaşması.

1. Dalğa optikası. Işığın difraksiyası. Hüygens-Frenel prinsipi.

2. Bir yarıqdan işığın difraksiyası.

3. Difraksiya qəfəsi. Vulf-Breqq düsturu.

4. İşığın polyarlaşması. Malyus qanunu.

5. İşığın polyarlaşdırma üsulları. Maddənin optik anizotropiyası.+-

Mövzu 19 Işığın maddə ilə qarşılıqlı təsiri.

1. Işığın dispersiyası.

2. Işığın səpilməsi.

3. Işığın udulması.

4. Işığın təzyiqi.

5 Dopler effekti.

6 Rentgen şüalarının maddə ilə qarşılıqlı təsiri.

7. Koherent (klassik) səpilmə.

8. Qeyri-koherent səpilmə (Kompton effekti).

Mövzu № 20 Istilik şüalanması. Şüalanma qanunları.

1. Istilik şüalanması. Mütləq qara cisim.

2. Kirxhof qanunu.

3. Mütləq qara cismin şüalanma qanunları:

- Stefan-Bolsman qanunu.

- Vin qanunu.

4. Reley-Cins qanunu.

5. Plank düsturu.

Mövzu № 21 Kvant mexanikasının əsasları.

1. De Broyl dalğası. Devisson və Cermer təcrübəsi.

2. Heyzenberqin qeyri-müəyyənlik prinsipi.

3. Dalğa funksiyası və onun statistik mənası.

4. Şredinger tənliyi.

Mövzu № 22 Atom fizikası haqqında məlumat.

1. Rezerford təcrübəsi. Hidrogen atomu.

2. Bor postulatları.

3. Hidrogen atomunun kvant nəzəriyyəsi (Bora görə).

4. Frank və Hers təcrübəsi.

5. Kvant ədədləri.

6. Pauli prinsipi. Atomda elektron örtüklərin quruluşu.

Mövzu № 23 Nüvə fizikası haqda məlumat.

1. Atom nüvəsinin quruluşu. Proton və neytron.Izotoplar. Nüvə daxilindəki çevirmələr.

2. Kütlə defekti. Rabitə enerjisi.

3. Radioaktivlik.

4. Radioaktiv çevirmə (parçalanma) qanunu.

Əlavə mövzular

Qeyri-ətalət hesablama sistemləri.

1. Ətalət qüvvələri.

2. Mərkəzdənqacma ətalət qüvvəsi.

3. Koriolis qüvvəsi.

Xüsusi nisbilik nəzəriyyəsinin elementləri.

4. Qalileyin çevilmələri və nisbilik prinsipi.

5. Enşteynin xüsusi nisbilik nəzəriyyəsinin (x.n.n.) postulatları.

6. Lorens çevrilmələri.

7. Relyativistik mexanikanın elementləri

SƏRBƏST İŞLƏRİN MÖVZULARI VƏ TƏHVİL VERİLMƏSİNİN SON TARİXİ

Hər bir sərbəst iş tələbənin fərdi fikirlərinin məcmusu olduğuna görə plaqiat yolverilməzdir.

№	Mövzular	Son tarix
	Mexanikanın nisbilik prinsipi. Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsi. Lorens çevrilmələri. Qeyri–inersial sistemlər. Kürələrin elastiki və qeyri–elastiki toqquşması. Özlü mayenin hərəkəti. Klassik mexanikanın tətbiqolunma hüdudları. Riyazi və fiziki rəqqaslar. Sönən və məcburi rəqslər. Dalğa sürəti. Dalğa tənliyi. Dopler effekti. Səs dalğaları. Molekulların sürətinin təyini. Ştern təcrübəsi. Molekulların sürətlərinə görə Maksvell paylanması. Barometrik düstur. Bolsman paylanması. Termodinamikanın I qanunun müxtəlif izoproses-lərə tətbiqi. Dairəvi proseslər. İstilik maşınları. Dönən və dönməyən proseslər. Karno dövrü. Entrapiya. Termodinamikanın II qanunun statistik mənası. Maye səthinin xassələri. Səthi gərilmə, kapilyarlıq. Səthi gırilmənin temperaturdan asılılığı. Bərk cismin termodinamikası. Ərimə, qaynama, buxarlanma. Bu hallarda istilik miqdarı. Yanma istiliyi. Molekulyar qüvvələr. Maddənin böhran halı. Faza keçidləri. Üçqat nöqtə. Mayelərdə daşınma hadisələri. Kristal qəfəsin növləri. İzotrop və anizotropluq. Bərk cisimlərin istilik xassələri. Dipolun elektrik sahəsi. Qauss teoreminin tətbiqləri. Yüklənmiş sonsuz keçirici lövhənin elektrik sahəsi. Bərabər yüklənmiş sferik səthin elektrik sahəsi. Əks işarəli yükə malik iki paralel lövhənin elektrik sahəsi. Yüklənmiş sonsuz silindrin elektrik sahəsi. Dielektriklər elektrik sahəsində. Dielektriklərin polyarlaşması. Seqnetoelektriklər. Pyezoelektriklər. Kondensatorlar. Müstəvi kondensatorun tutumu. Silindrik kondensatorun tutumu. Kürəvi kondensatorun tutumu. Kondensatorların birləşdirilməsi. Elektron nəzəriyyəsinə görə Om qanununun izahı. Termoelektrik hərəkət qüvvəsi. Termoelement. Coul – Lens qanununun elektron nəzəriyyəsinə görə izahı. Yarımkeçiricilərin müqavimətinin temperaturdan asılılığı. Peltye effekti. Tomson effekti. Maqnit sahəsinin cərəyanlı kontura təsiri. Selenoidin oxu istiqamətində maqnit sahəsinin induksiyası. Dairəvi cərəyanın maqnit sahəsi. Dairəvi cərəyanın mərkəzində əmələ gələn maqnit sahəsinin induksiyası. Cərəyanlı maqnit sahəsinin enerjisi. Hərəkət edən yükün maqnit sahəsi. Elektromaqnit dalğaları. Elektromaqnit dalğalarının enerjisi. Umov – Poytinq vektoru. Fotometriya. İşıq şiddəti, işıqlanma, İşıqlanma qanunları, Nyuton halqaları. Eyni mailliyin əyriləri. İnterferometrlər. Maykelson, Jamen interferometrləri. Yunq təcrübəsi. Eyni qalınlığın interferensiyası. Difraksiya qəfəsi. Fəza qəfəsi. Rentgen şüalarının difraksiyası. Polyarlaşmış şüanın interferensiyası. Əksolma və sınma zamanı işığın polyarizasiyası. Nikol prizması. Süni anizotropluq. Kerr effekti. Polyarizasiya müstəvisinin fırlanması. İşıq sürəti. Faza və qrup sürəti. Linzalar. Mikroskop və onun böyütməsi. İstilik şüalanması qanunları. Reley – Cins qanunu. Kompton effekti. İşığın təzyiqi. Optik kvant generatoru. Lazer. İşığın kombinasion səpilməsi.Spektral seriyalar. Ossilyatorun enerjisi. Süni radioaktivlik. Süni nüvə çevrilmələri. Kütlə defekti. Rabitə enerjisi. Sürətləndiricilər. Termonüvə reaksiyaları.	Tələbələr sərbəst işləri müəllimin verdiyi qaydaya əsasən həftəlik və ya aylıq olaraq təhvil verməlidir. Gecikdirilən sərbəst işlər təhvil alınmır.

DİQQƏT:

Sərbəst mövzuların mövzularıda sual kimi imtahan biletlərinə daxil ediləcəkdir.
Dərsin işlənmə forması

1. Dərslər müəllimin izahlarından və mövzu ətrafında interaktiv (qarşılıqlı) müzakirələrdən ibarət olacaqdır.

2. Keçilən dərslərin tezisləri sonra tələbələrə verilsə də, dərslərdə qeydlər götürmək olduqca vacibdir! Çünki bu tezislər dərslərdə izah, təhlil və müzakirə edilən məsələləri bütün dolğunluğuyla əks etdirməyəcəkdir.   

3. Dərslər azərbaycan dilində keçiləcəkdir. Lakin dərsdə sualları, imtahanda cavabları və nəhayət esseləri Azərbaycan, Rus və ya İngilis dilində  ifadə etmək olar.

4. Dərslərin mövzu ardıcıllığı iş planında göstərildiyi kimidir.   

5. Sərbəst işlərdə azərbaycan, rus və ingilis dilində hazırlanıb təhvil verilə bilər. 

6.Seminar dərslərində mövzuya uyğun məsələlər həll ediləcəkdir: bir qisim məsələ həll üçün auditoriyaya təklif ediləcək və həllinə görə tələbələr qiymətlənəcəklər

7. Laboratoriya dəftəri gətirməyən, laboratoriya mövzusina hazırlaşmayan və işlənmiş laboratoriya işinin hesabatını təhvil verməyən tələbə aşağı qiymət alacaqdır.

8. Laboratoriya işinin hesabatını təhvil verməyən qrup yeni laboratoriya işinə buraxılımır.
 

Dərsə hazırlaşma forması

Dərslərə hazırlaşma forması aşağıdakı kimi tövsiyə olunur: 

1. Hər bir dərsdən qabaq növbəti dərsin mövzusuna uyğun oxumaq, mövzunu dərsə qədər müəyyən dərəcədə öyrənmək

2. Hər bir dərsdə diqqətli olmaq, diskussiyalarda aktiv iştirak etmək və qeydlər götürmək lazmdır.

3. Hər bir dərsdən sonra keçilmiş dərsdə danışılanları xatırlamaq, onları düşünmək və dərsdə götürülmüş qeydləri tamamlamaq lazımdır.

4. Dərslərdə ekspromt (bədahətən, meyxanavari) və assosiativ (ağla ilk gələn fikirlərlə) aktivlik göstərmək mümkün deyil, yaxşı hal hesab olunmur. Buna görə də, hər bir dərsin mövzusuna qabaqcadan hazırlaşmaq lazımdır. Adi səviyyədə hazırcavablıq aktivlik hesab edilmir və buna görə bal sayılmayacaqdır!

5. Fənnin tədrisinin hər bir forması (mühazirə, seminar və laboratoriya) üçün ayrıca müəlimin göstərişinə uyğun dəftər və ya qovluq götürmək, müntəzəm olaraq həmin dəftərlərdə tapşırıqları yerinə yetirmək zəruridir.

QİYMƏTLƏNDİRMƏ:

Fənn üzrə krediti toplamaq üçün lazımı 100 balın toplanması aşağıdakı kimi olacaq.

50 bal – imtahana qədər

O cümlədən:

10 bal – dərsə davamiyyət

20 bal – sərbəst iş (vaxtında təhvi verilməyən işlər sonradan qəbul edilmir,)

10 bal – seminar dərslərindən toplanılacaq

10 bal – laboratoroya dərslərindən toplanılacaq ballardır (laboratoriya işində iştirak etməyən tələbə həmin dərs üçün qaib, sonradan qiymət hesablananda isə həmin laboratoriya işı üzrə sıfır alır. Laboratoriya işinin sonradan işlənməsi mümkün deyil )

Semestr ərzində 3 dəfə kollokvium keçiriləcəkdir (minimum 3). Kollokviumda iştirak etmədikdə jurnalda “qaib”, qiymətlər hesablandıqda isə bu qaib “0” (sıfır) bal qeyd olunacaqdır.

50 bal – imtahanda toplanılacaq.

İmtahan test üsulu ilə keçiriləcə bilər. Test 50 sualdan ibarət olacaqdır. Hər bir sual bir baldır. Səhv cavablardan suallar, düzgün cavabların suallarının ballarını silir.

Qeyd:

İmtahanda minimum 17 bal toplanılmasa, imtahana qədər yığılan ballar toplanılmayacaq.

İmtahan və imtahana qədər toplanan ballar cəmlənir və yekun miqdarı aşağıdakı kimi qiymətləndirilir:

A - «Əla» -91-100

B - «Çox yaxşı» -81-90

C - «Yaxşı» -71-80

D - «Kafi» -61-70

E - «Qənaətbəxş» -51-60

F - «Qeyri-kafi» -51 baldan aşağı
Verilən mövzularin bir qismi əlavə mövzu kimi (tanışlıq üçün oxu), bir qismi isə müstəqil iş kimi təqdim olunacaqdır. Materiallar “Fizika Sizin üçün” www.phys-for-you.narod.ru internet saytda xüsusi ilə Lənkəran Dövlət Universitetinin tələbələri üçün ayrilmiş səhifədə elektron variantda verilmişdir.

mtahan sualları mövzuların plan açıqlaması və verilən sərbəst mövzulardır.

• 
  Fənn üzrə tələblər, tapşırıqlar:
  

1. 
   Tələbələr dərsə verilən tapşırıqları hər gün həm mühazirəyə, həm seminara həmdə laborator məşğələyə hazır gəlməli,
   
2. 
   dərslərdə fəal iştirak etməli,
   
3. 
   seminarda müstəqil həll etmək üçün verilən məsələləri həll etməli,
   
4. 
   tapşırılan laboratoriya işlərini yazmalı, nəzəri olaraq hazırlaşmalı, işin gedişini və ardıcıllığını bilməli, təyin edəcəkləri və hesablayacaqları kəmiyyətlərin dusturunu, ifadənin çıxarılışını və xətaları cıxarmağı bacarmalıdırlar.
   
5. 
   Onlar fənnin tədrisinin sonunda fiziki nəzəriyyələr, qanunlar və qanunauyğunluqlar haqqında biliklərə malik olmalı,
   
6. 
   qanunları ifadı edən riyazi münasibətəri, sadə təcrübər aparmağı, nəticələri hesablamağı, xətaları hesablanma metodlarını bilməlidir.
   
7. 
   Fiziki qanunları məsələ həllinə tətbiq etməyi bacarmalıdırlar.
   
8. 
   Dərsə davamiyyətə görə aldıqları qaiblərə görə referat təqdim etməlidirlər
   
9. 
   Marağa görə tələbələr əlavə iş təqdim edə bilərki, bu da onların qiymətləndirilməsində nəzərə alınacaqdır.
   
10. 
    Seminar tapşırıqları əksər halda tələbələrin e mail ünvanlarına göndəriləcəkdir- tələbələrdə bu və ya digər məsələ ilə bağlı e maillə əlaqə saxlaya bilər
    
11. 
    Hər tələbə kurs müddətində 5-10 sərbəst iş yazıb təhvil verməlidir- rektorluğun sərəncamına əsasən - sərbəst işin həcmi 2-3 əlyazma ilə yazılmış vərəq olmalıdır.
    
12. 
    Dərs müddətində mobil telefon və digər kompüter avadanlığından istənilən formada istifadə qəti qadağandır – bu formada dərsi pozmuş tələbələr dərsdən kənar edilir. KT dən yalnız müəllimin icazəsi və tapşırığı olduqda tədris məqsədləri ilə istifadə ola bilər.
    

10. Tələbələrin fənn haqqında fikrinin öyrənilməsi: