Fəsil 8 Maliyyə nəzarətinin təşkili prinsipləri

Fəsil 8

Maliyyə nəzarətinin təşkili prinsipləri
8.1. Maliyyə nəzarətinin təşkili prinsiplərinin təsnifatı

8.2. Müstəqillik prinsipi

8.3. Qanunçuluq prinsipi

8.4. Obyektivlik prinsipi

8.5. Aşkarlıq prinsipi

8.6. Düzgünlük prinsipi

8.7. Peşə səriştəliliyi və lazımi dəqiqlik prinsipi

8.8. Məxfilik prinsipi

8.9. Peşə davranışı prinsipi

8.10. Nəzarəti həyata keçirmənin iqtisadi xərclər və effektivlik prinsipləri

8.11. Maliyyə nəzarətinin başqa prinsipləri.

8.12. Maliyyə nəzarəti prinsiplərini təşkili klassifikasiyası

Prinsiplər - hər bir sistemin formalaşması, fəaliyyəti və təkmilləşməsinin əsasında olan ilkin başlanğıcdır.

Maliyyə nəzarəti prinsiplərini müxtəlif əsaslara görə təsnifləşdirmək olar. Normativ sənədlərdə əks olunma səviyyəsinə görə prinsiplər fərqlənir:

a) Beynəlxalq hüquqi aktlarda (konvensiyalarda, sazişlərdə) birbaşa göstərilən prinsiplər;

b) AR qanunlarında birbaşa göstərilən prinsiplər;

c) Başqa normativ sənədlərdə göstərilən prinsiplər

d) Normativ sənədlərdə öz əksini tapmayan prinsiplər

Birinci növ prinsiplərə, hər şeydən əvvəl, müstəqillik prinsipi aiddir. Müstəqillik həmçinin maliyyə nəzarətinin əsas prinsiplərindən biridir ki, bu da «Hesablama Palatası haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanununda öz əksini tapmışdır. Hesablama Palatası Milli Məclisə hesabat verən, daimi fəaliyyət göstərən dövlət büdcə-maliyyə nəzarəti orqanıdır. Hesablama Palatası təşkilati və funksional müstəqilliyə malikdir.

İkinci növ prinsiplərə aşkarlıq prinsipini aid etmək olar. Ölkənin Dövlət büdcə maliyyə nəzarəti orqanı olan Hesablama Palatası öz fəaliyyəti barədə müntəzəm olaraq KİV məlumatı verir. Hesablama Palatası barədə hesabatlar Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə təqdim edilir və “Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin məlumatlarında dərc olunur”.

Müstəqillik prinsipi – dövlət maliyyə nəzarəti orqanlarının, təftiş komissiyalarının, daxili nəzarət xidmətlərinin, onların işçilərinin və üzvlərinin həyata keçirdikləri nəzarət tədbirlərinin müstəqilliyini sarsıdan müxtəlif müdaxilələr qəti yol verməzdir. Hesablama Palatası haqqında Azərbaycan Respublikasının qanununun 6-cı maddəsinə əsasən Hesablama Palatasının fəaliyyəti qanunçuluq, sərbəstlik, obyektivlik, kollegiallıq, aşkarlıq və ədalətlilik prinsiplərinə əsaslanır.

Obyektivlik nəzarəti prinsipi – Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə və `dövlət maliyyə nəzarət standartlarına uyğun olaraq nəzarət keçirilməsi və maraqların münaqişəsinə yol verilməməsi və aşkar olunmuş və rəsmi təsdiqlənmiş faktlar əsasında qərarların qəbul edilməsidir. Peşəkar auditor qərəzliyə və ya uzaqgörənliyə, mənafelərin toqquşmasına, peşə və ya biznes mülahizəsinin dəyişdirilməsi məqsədilə başqa şəxslərin ona təsir göstərilməsinə yol verməməlidir.

Nəzarətin nəticələrinin etibarlılıq prinsipi – nəzarətin nəticələrinin mühasibat, bank və dövlət maliyyə nəzarəti obyektinin başqa sənədləri tərəfindən təsdiq edilməsidir.

Nəzarətin şəffaflıq prinsipi – nəzarətin nəticələrinin şərhinin aydınlığı dövlət maliyyə nəzarəti orqanlarına, AR Prezidentinə, Parlamentinə və hökümətinə aydın şərh edilməsidir. Hesablama Palatası dövlət büdcəsinin təsdiq edilməsinə və icrasına, dövlət əmlakının idarə edilməsinə, onun barəsində sərəncam verilməsinə, dövlət əmlakının özəlləşdirilməsindən əldə edilən dövlət büdcəsinə daxil olmasına, hüquqi şəxslərə və bələdiyyələrə dövlət təyinatı üzrə istifadə edilməsinə nəzarəti həyata keçirir.

Səriştəlik prinsipi – keyfiyyətli nəzarətin həyata keçirilməsi üçün zəruri olan dövlət maliyyə nəzarəti orqanları işçilərinin, daxili nəzarət xidmətləri və təftiş komissiyalarının üzvlərinin peşəkar bilik və təcrübəsinin məcmusudur. Peşəkar auditor təcrübədə, qanunvericilikdə və iş metodlarında mövcud olan meyllərə əsaslanaraq, peşə biliklərini və vərdişlərini daim müştəriyə və ya işə götürənə ixtisaslı peşəkar xidmətlər göstərmək üçün yetərli olan səviyyədə saxlamalıdır. Peşəkar auditor səylə və peşəkar xidmətlərin göstərilməsi zamanı tətbiq edilən texniki və peşə standartlarına uyğun hərəkət etməlidir.

Aşkarlıq prinsipi – qanunla mühafizə olunan kommersiya sirrinin və məxfilik rejimini nəzərə almaq şərtilə nəzarətin nəticələrinin dərc edilməsidir.

Auditor öz peşəkar vəzifə borcunu yerinə yetirərkən aşağıdakı etik prinsiplərə əməl etməlidir:

1. Düzgünlük.

Auditor öz peşə vəzifələrini yerinə yetirilməsində düzgün mövqe tutmalıdır.

2. Obyektivlik.

Auditor ədalətli olmalı və yanlış təsəvvürün, səhv qənaətin və başqa amillərin onun obyektivliyinə təsir göstərməsinə yol verməməlidir.

Auditor sifarişçiyə lazımi dərəcədə qayğı, səriştə və məsuliyyətlə xidmət göstərməli, peşə biliklərini daim artırmalıdır. Auditor peşə biliklərinin elə bir səviyyəsinə malik olmalıdır ki, sifarişçiyə qanunvericilikdə, auditor praktikasında və auditor xidmətlərinin göstərilməsi texnikasında son dəyişikliklər nəzərə alınmaqla xidmət göstərilməsinə onun heç bir şübhəsi olmasın.

3. Məxfilik.

Peşə xidmətlərinin göstərilməsi gedişində əldə etdiyi informasiyanı bir sifarişçinin razılığı olmadan yaymağa və açıqlamağa, habelə ondan öz məqsədləri üçün istifadə etməyə auditorun ixtiyarı yoxdur.

4. Peşə davranışı.

Auditor öz peşəsinin yüksək nüfuzunu qazanmalı, onu qorumalı və bu nüfuza xələl gətirən hər hansı hərəkətdən çəkinməlidir.

5. Peşə normaları.

Auditorlar sifarişçinin və ya işəgötürənin təlimat və göstərişlərini lazımi qayğı və diqqətlə elə səviyyədə yerinə yetirməlidir ki, göstərilən xidmətlər düzgünlük, obyektivlik və müstəqillik tələblərinə zidd olmasın.

Auditorlar düzgünlük, obyektivlik və müstəqilliklə bir araya sığmayan hər hansı maraqdan həmişə uzaq olmalıdırlar.

Normativ sənədlərdə əks olunan prinsiplərin təsnifatı:

a) maliyyə nəzarətinin ümumi prinsipləri;

b) maliyyə nəzarətinin konrket subyekt tərəfindən həyata keçirilməsi prinsipləri.

İndi bəzi maliyyə nəzarəti prinsiplərinə baxaq:

8.2. Müstəqillik prinsipi.

Müstəqillik – nəzarətin əsas prinsipidir. Nəzarətçinin maliyyə, əmlak, qohum və başqa maraqların formalaşmasında mütləq öz fikri olmalıdır. Ya da üçüncü şəxsdən hər hansı asılılığı olmamalıdır.

Lima bəyamnaməsində beynəlxalq Ali nəzarət orqanlarının konqresində (İNTOSAİ), əsas prinsip belə formalaşıb;

Nəzarət orqanları və onların işçiləri nəzarətin müstəqilliyini pozan hər hansı bir müdaxiləyə yol verməməlidirlər.

Nəzarət orqanlarının onlara həvalə olunan vəzifələri yerinə yetirmək üçün zəruri funksional və təşkili müstəqilliyi olmalıdır və nəzarət zamanı obyektivliyi və müstəqilliyi məhdudlaşdıran hərəkətlərə yol verilməməlidir.

Nəzarət orqanlarının fəaliyyəti müəyyən prioritetlərdən və onların əsasında təsdiqlənmiş planlar və proqramlardan asılı olmayan nəzarət metodlarına müəyyən edilmiş həyata keçirilməməlidir.

Nəzarət orqanlarına nəzarətin yekunu əsasında çıxarılmış nəticə və təkliflərin dəyişdirilməsi məqsədilə nəzarətin aparılmasından imtina etmək barədə öhdəlik həvalə edilə bilməz.

Nəzarətin təşkili proseduruna toplanmış, sübutların nəzarət orqanları tərəfdən yol verilməməlidir.

Nəzarət orqanlarının işçiləri vəzifələrini sərbəst və obyektiv yerinə yetirmək üçün maliyyə və obyektdən funksional müstəqilliyini nəzarət olunan obyektdən qoruyub saxlamalıdırlar.

Nəzarət orqanı işçilərinin obyektivliyi və sərbəstliyi əsasında siyasi, psixoloji, ideoloji səbəblərə görə, yaxud da maliyyə və əmlak marağı əsasında təsir göstərən hər hansı əlaqə yol verilməzdir.

Nəzarət orqanlarının işçiləri vəzifəli və obyektin təsisçisinin şəxsin yaxın qohumu olmamalıdır.

Nəzarətə məruz qalmış müddətdə nəzarət obyektində işləyən nəzarət orqanlarının işçilərinin nəzarətdə iştirakına icazə verilmir.

Əgər nəzarət orqanının işçisinin sərbəstliyi şübhə doğurursa, o dərhal başqa nəzarət orqanına keçirilməlidir.

Nəzarət orqanlarının işçilərinin sərbəstliyi və obyektivliyi qoruyub saxlamaq məqsədilə onların fəaliyyətini və vəzifə öhdəçiliyini müəyyən müddət keçdikdən sonra dəyişdirmək lazımdır.

Nəzarət orqanlarının və onların işçilərinin sərbəstliyi nəzarət obyektilə xeyirxah münasibətlərin saxlanmasına zidd deyil.

Elmi, peşəkar və başqa təşkilatlarla əməkdaşlıqəlaqələrinin qurulmasına yol verilir, əgər bu münasibətlər onların sərbəstliyi məhdudlaşdırmırsa.

Kommersiya auditorunun sərbəstliyi onu seçən yoxlayıcı təşkilat tərəfindən müəyyən edilir.

Demək olar ki, auditor firmaları 1902-ci ilə qədər müştərinin bankı, yaxud ana şirkət tərəfindən təyin edilirdi. Lakin 17 fevral 1902 ildə amerika istehsal kooperasiyasının səhmdarları Price Waterhouse Coopersi özlərinə auditor seçdilər, belə ki, bu onların nöqteyi-nəzərindən auditorların sərbəstlik və məsuliyyət dərəcəsini artırmağa imkan verirdi. Bu gün belə qayda ümumən qəbul ediləndir, hərçənd bəzi hallarda belə fikir söylənilir ki, müəssisənin rəhbəri auditoru seçir, səhmdarlar isə bununla passiv razılaşırlar.

Azərbaycan Respublikasının Auditor xidməti haqqında qanunun 12 maddəsinə əsasən auditorlara aşağıdakı hüquqlar verilir.

• 
  Sərbəst auditor və auditor təşkilatı aşağıdakı hüquqlara malikdirlər;
  
• 
  Bbu Qanuna və sifarişçi ilə bağlanmış müqavilənin şərtlərinə uyğun olaraq auditin forma və metodlarını sərbəst müəyyənləşdirmək;
  
• 
  Sifarişçinin maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinə dair bütün sənədlərlə (o cümlədədn kənar hüquqi şəxslərdə saxlanılan sənədlərlə) tanış olmaqvə yoxlama üçün onları almaq, pul məbləğlərinin, qiymətli kağızların, maddi sərvətlərin mövcudluğunu yoxlamaq və audit üçün lazım olan digər məlumatları almaq;
  
• 
  Sifarişçinin rəhbərliyindən və işçilərindən yazılı izahat almaq;
  
• 
  Səlahiyyətli dövlət orqanlarının sifarişi ilə auditor xidməti göstərərkən müəyyən etdikləri pozuntu və nöqsanlar haqqında onlar qarşısında məsələ qaldırmaq;
  
• 
  Auditin keçirilməsinə müqavilə əsasında başqa auditorları cəlb etmək;
  
• 
  Yoxlanılan təsərrüfat subyekti tərəfindən audit üçün lazım olan sənədlərin təqdim edilməməsi halında audit yoxlamasını keçirməkdən imtina etmək.
  

Auditorların peşə etika kodeksi müstəqillik anlayışını belə izah edir:

- Təfəkkür müstəqilliyi. Belə təfəkkür tərzi onu etibardan sala bilən kənar amillərin təsirindən asılı olmayaraq, fikir yürütməyə, qanunvericilik bilikləri əsasında vicdanla və obyektiv hərəkət etməyə imkan verir.

- Davranış müstəqilliyi. Auditorun, və yaxud auditor təşkilatının təmizliyini və obyektivliyini şübhə altına sala bilən üçüncü tərəfin faktlarından və informasiyalarından qaçmaqdır;

Hər halda müstəqillik termininin tətbiqi müxtəlif izahlara malikdir, çünki professional fikri irəli sürən şəxs bütün iqtisadi, maliyyə və digər münasibətlərdən azad olmalıdı. Amma bu mümkün deyil, çünki cəmiyyətin hər bir üzvü başqaları ilə münasibət saxlayır. Ona görə iqtisadi, maliyyə və digər münasibətlərin qiymətləndirilməsini əhəmiyyətini elə mövqedən qiymətləndirmək lazımdır ki, bütün ətraflı informasiyalara malik olan ağıllı tərəfi əsalandırılmış qəbul etmək olmaz.

Müstəqilliyi təhlükə altına salan bütün situasiyaları sadalamaq və onların düzəlməsi üçün tədbir götürmək mümkün deyil. Bununla əlaqədar cəmiyyətin maraqlarına uyğun konseptual çərçivəyə müəyyən etmək lazımdır, auditoru və auditor təşkilatlarını müstəqilliyə təhlükə yarada bilən problemləri aşkara çıxarmağa və həll etməyə məcbur etsin. Auditor təşkilatının və onun əməkdaşlarının müstəqilliyinə təhlükə yaradan vəziyyətlərə Azərbaycan Respublikası Auditor Palatasının peşə etika normalarına uyğun olaraq faktiki müstəqilliyə və şübhə doğuran faktlara aiddir:

a) Müştəri təşkilatları ilə mümkün, yaxud aparılan məhkəmə (arbitraj) işləri;

b) istənilən formada müştəri təşkilatlarının işlərində auditorun maliyyə iştirakı;

c) auditorun müştəridən maliyyə və əmlak asılılığı (müxtəlif investisiyalarda, bank işlərindən başqa, iştirakı);

d) müştəri təşkilatlarında qohumların, firma işçilərinin, əsas və törəmə müəssisələrin vasitəsilə dolayı maliyyə iştirakı;

e) müştəri təşkilatının müdiri və idarə heyəti ilə qohumluq və şəxsi dostluq münasibətləri;

f) müştərinin həddindən artıq qonaqpərvərliyi həmçinin, real bazar qiymətlərindən aşağı qiymətlə əmtəə və xidmətlərin alınması;

q) auditorun (auditor firmasının rəhbərinin) müştəri təşkilatının, onun əsas və törəmə təşkilatlarının istənilən idarəetmə orqanlarında iştirakı;

h) hər hansı maliyyə marağı olan təşkilatlarda maliyyə qoyuluşu haqqında auditorların (auditor firmalarının rəhbərinin )ehtiyatsız tövsiyələri və məsləhətləri;

i) müştərinin təşkilatında hər hansı vəzifədə auditorun keçmiş işi;

j) əgər müştərinin təşkilatında auditoru rəhbər və hər hansı vəzifələrə təyin edilməsi haqqında məsələyə baxılırsa.

Həmçinin başqa peşə etikası normalarına uyğun olaraq auditor təşkilatının müstəqilliyi aşağıdakı hallarda şübhə doğurur:

a) Əgər o maliyyə-sənaye qruplarında, kredit təşkilatlarında, yaxud holdinqlərdə iştirak edir və həmin maliyyə-sənaye və bank qruplarına daxil olan təşkilatlara peşəkar auditor xidmətləri göstərir;

b) Əgər auditor firması keçmiş, yaxud hazırkı Nazirliyin (Komitəsinin) struktur bölməsinin bazasında yaranıb və onun tabeçiliyində olan təşkilatlara xidmətlər göstərir;

c) Əgər auditor firması bankların, sığorta şirkətlərinin, yaxud investisiya institutlarının birbaşa və dolayısı iştirakı ilə yaranıb və təşkilatlara xidmət göstərir, hansıki səhmləri yuxarıda adları çəkilən strukturların xüsusi mülkiyyətidir.

Müştərinin sifarişi ilə auditor digər xidmətlər yerinə yetirdiyi hallarda nəzarət etmək lazımdır ki, onlar auditorun müstəqilliyini pozmasınlar.

Təşkilatın daxili audit xidməti audit, məruz qalmış fəaliyyətindən və daxili nəzarətin gündəlik prosedurundan azad olmalıdır. Bu o deməkdir ki, daxili auditin uyğun statusu olmalı və öz işini obyektiv və qərəzsiz yerinə yetirsin.

Daxili audit şöbəsi bütün departamentlərdə, bölmələrdə və təşkilati xidmətlərdə işini öz təşəbbüsü ilə yerinə yetirməlidir. O əldə etdiyi məlumatları qiymətləndirmək və təşkilatın daxilində informasiyanı açıqlamaq haqqında azad məlumat vermək hüququ olmalıdır.

Müstəqillik prinsipi həmçinin o deməkdir ki, daxili audit korporativ idarəetmə mexanizmindən asılı olaraq təşkilatın baş icraçısının və ya direktorlar şurasının bilavasitə nəzarəti altında fəaliyyət göstərir.

Daxili audit şöbəsinin rəhbərlərinin birbaşa, yaxud öz şəxsi təşəbbüsünə görə direktorlar şurasının sədri, audit komissiyasının üzvləri ilə əlaqəyə girmək üçün tam səlahiyyəti olmalıdır.

Bəzi ölkələrdə pozuntuları aşkara çıxaran əməkdaşları mükafatlandırır və qnunlar müdafiə olunurlar. Daxili auditorların mükafatlandırılma sistemi daxili auditin vəzifələrinə uyğun olmalıdır. Daxili audit xidməti müstəqil yoxlanılma aparmalıdır. Bu yoxlamanı asılı olmayan tərəf, yəni xarici auditor, yaxud audit komitəsi həyata keçirilə bilər.
8.3. Qanunçuluq prinsipi

Hesablama Palatası fəaliyyətini İNTOSAİ standartlarının və mövcud qanunvericilik

Qanunçuluq Prinsipi kommersiya auditor nəzarətinin fəaliyyətinə də tətbiq oluna bilər, hərçənd ki, «Auditor fəaliyyəti haqqında» qanunda birbaşa təsbit edilməyib. Onunla bərabər bu qanun auditorun öhdəçiliklərini təyin edir, çünki qanun tələblərinin yerinə yetirilməsi auditor yoxlamasının yerinə yetirilməsi gedişatında qanunçuluq prinsipinin həyata keçirilməsidir.

Qanunçuluq Prinsipi hüquqi normaların ciddi yerinə yetirilməsini və nəzarət tədbirlərinin nəticələrinə görə vəzifəli şəxslərə məsuliyyəti həvalə etməyi tələb edir. Hüquqi məsuliyyət əsasnamələrə görə tətbiq oluna bilər və təşkilatın yerli normativ aktına görə nəzərdə tutulub.

Yoxlama zamanı aşkar olunan pozuntulara görə İnzibati Pozuntular Məcəlləsi çərçivəsində intizamı pozan şəxsi məsuliyyətə cəlb edirlər, prosessual normalarının tələblərini yerinə yetirmək şərti ilə. Hər bir qanuni proseduradan uzaqlaşma məsuliyyət tədbirlərini xaric edir. məsələn, qanun pozuntusundan iki ay keçəndən sonra işin aparılması başlana bilməz, başlanan iş isə dayandırılmalıdır.
8.4. Obyektivlik prinsipi
Obyektivlik – hər bir peşəkar məsələlərinə, təsirsiz fikir formalaşmasına və nəticələrinə yoxlayıcı tərəfdən tətbiq edilən nəzarət prinsipidir.

Yoxlayıcılar bütün yarana bilən hallara və real faktlara obyektiv baxmalıdırlar və yol verməməlidirlər ki, kənardan obyektiv mülahizələrə və nəticələrə mənfi təsir göstərilsin.

Yoxlayıcının çıxardığı nəticələr və irəli sürdüyü tövsiyələr üçün obyektiv əsas yalnız kifayət həcmdə informasiya ola bilər.

Yoxlayıcı onun obyektiv fikirlərinə təsir göstərə bilən adamlardan özünü qorumalıdır, ya da dərhal bütün münasibətləri kəsməlidir ki, auditora hər hansı təzyiqə yol verilməsin. Yoxlama planlaşdırılma və keçirilmə zamanı yoxlayıcı professional skeptisizm göstərməlidir və başa düşməlidir ki, bəzi hallar yoxlanan maliyyə məlumatlarını təhrif edə bilər.

Professional skeptisizm onu göstərir ki, yoxlayıcı tənqidi qiymətləndirir əldə etdiyi auditor sübutlarını və diqqətlə öyrənir ziddiyyətli olan təşkilatın rəhbərliyinin sənədlərini və ərizələrini. Belə sənədlərin həqiqiliyini yoxlayan şəxslər şübhə altına qoyurlar.

Professional skeptisizm yoxlama zamanı göstərmək lazımdır ki, xüsusilə şübhəli halları gözdən qaçırtmamaq üçün sənədlərin nəticəsinin hazırlanmasında əsassız ümumiləşdirmələrə, auditor proseduralarının nəticələrinin qiymətləndirilməsində səhvlərə yol verməməsi.

Yoxlamanın planlaşdırılması və keçirilməsi zamanı yoxlanılan təşkilatın rəhbərliyinin dürüst olmamasından da nəticə çıxarılmamalı, amma rəhbərliyin tam dürüstlüyünü də düşünməməlidir. Rəhbərliyin şifahi və yazılı ərizələri sübutlar üçün nəticə çıxarmaq üçün əsas deyil. Daxili audit xidməti də obyektiv və qərəzsiz olmalıdır.

Obyektivlik və qərəzsizlik daxili audit maraqların münaqişəsindən özünü qaçırdır. Bu məqsədlə daxili audit departamenti heyətini vaxtaşırı dəyişməlidir. Təyin olunmuş auditorlar on iki ay müddətində həyata keçirdikləri funksiyalarla məşğul olmalıdırlar.

Qərəzsizliyin tələbləri ondan ibarətdir ki, daxili audit departamenti daxili yoxlama prosesinə cəlb olunmasın. Amma qərəzsizliyə olan tələb istisna etmir ki, yüksək səviyyəli idarəetmə konkret məsələlər üzrə daxili nəzarət prinsiplərinə riayət edilməsini tələb edə bilər.

Məsələn, effektivliyə nail olmaq məqsədi ilə yüksək səviyyədə olan idarəetmə böyük təşkilatı dəyişikləri, yeni riskli və vacib fəaliyyətin, bu riskli fəaliyyəti həyata keçirən yeni bölmələrin yaranmasını, risk və təşkili dəyişiklərə nəzarət edən sistemi, informasiya texnologiyaları və informasiya idarəetmə sistemlərinin baxılmasını tələb edə bilər.

Amma bu meyarlar menecmentin son məsuliyyət sahəsi olmalıdır. Əsas məsələlərə ya daxili audit departamentin məsuliyyəti məsləhət funksiyası daşıyan əlavə məsələdir. Daxili audit xidmətinin sonrakı nəticələrində çatışmayan cəhətləri və daxili nəzarət təklifləri olmalıdır.