Herhangi bir kimse öfkelenebilir. Bu kolaydır. Ne var ki;
Herhangi bir kimse öfkelenebilir. Bu kolaydır. Ne var ki;
Doğru insana
Doğru derecede
Doğru zamanda
Doğru maksatla
ve
Doğru biçimde öfkelenmek,
İşte bu zordur. ARİSTO
1- ÖFKE NEDİR?
1- ÖFKE NEDİR?
2- ÖFKENİN NEDENLERİ
3- ÖFKENİN KİŞİDE YARATTIĞI ETKİLER
4- ÖFKE TÜRLERİ
5- ÖFKEYİ İFADE ETME BİÇİMLERİ
6- ÖFKE YÖNETİMİ
Hakkımız olanı alamadığımızda ya da önem verdiğimiz bir insanın beklentilerimiz doğrultusunda davranmadığında yaşanan duygudur.
Hakkımız olanı alamadığımızda ya da önem verdiğimiz bir insanın beklentilerimiz doğrultusunda davranmadığında yaşanan duygudur.
Bireyin bir engellenme durumuyla karşı karşıya kalması, herhangi bir saldırıya maruz kalması, incinmesi, yoksun bırakılması ya da tehdit algılaması gibi durumlarda hissettiği bir duygudur.
İncindiğimizin, haklarımızın çiğnendiğinin, istek ve ihtiyaçlarımızın engellendiğinin ve bizce doğru gitmeyen bir şeylerin olması durumunda verdiğimiz mesajdır.
ÖFKE etrafımızda algıladığımız, etrafımızda olup bitenlere verdiğimiz karşılığın bir parçası olarak kendi yarattığımız bir duygudur.
Öfke duygusu; şiddet, saldırganlık ve düşmanlık duygularından farklıdır. Düşmanlık, öfke duygularını içerse de öfkeye göre daha uzun süreli negatif bir duygudur.
Öfke duygusu; şiddet, saldırganlık ve düşmanlık duygularından farklıdır. Düşmanlık, öfke duygularını içerse de öfkeye göre daha uzun süreli negatif bir duygudur.
Saldırganlık ise, öfke ve şiddetin dışa yönelik olarak ifade edilme şekillerinden birisidir
1. Öfke enerjikleştirir.
1. Öfke enerjikleştirir.
2. Öfke bir işarettir.
3. Başkalarına karşı olumsuz duyguların ifadesini kolaylaştırır.
4. Dışsal çatışma sonucunda ortaya çıkan anksiyeteyi (kaygıyı) değiştirerek egoyu incinebilirliğe karşı savunur.
5. Süregelen davranışı ortadan kaldırır veya engeller.
6. Öfke, bir haklılık algısıdır.
1- Öfke bir davranış değil, fizyolojik öğeleri olan bir duygudur.
1- Öfke bir davranış değil, fizyolojik öğeleri olan bir duygudur.
2- Öfke insana özgü evrensel bir duygudur.
3- Öfkenin boşaltılması, sadece sorunun çözümü için zemin hazırlaması açısından değerlidir.
4- Duyguların özgürce ifadesi, çözüme değil, daha fazla saldırganlığa neden olur.
5- Öfkenin hedefi çoğu zaman yabancılar değil, yakınlarımızdır.
6- Kronik düşmanlık kalp krizi riskini artırır.
7- Öfke ile başa çıkmanın en sağlıklı yolu, onu daha az verecek bir hale getirmektir.
1- Bağırarak, yastık yumruklayarak veya köpükten sopalarla sağa sola vurarak, öfke ile başa çıkılmış olur.
2- Öfke her zaman anında ifade edilmelidir.
3- Kadınlar, erkeklerden daha az öfkelenir.
4- Bazı insanlar hiç öfkelenmez.
5- TV’de izlediğimiz şiddet, spor veya başka rekabet unsuru içeren durumlar aracılığı ile “öfke” boşaltılır.
6- Saldırganlık insanın içgüdüsel davranışıdır.
7- Öfke her zaman yıkıcı, istenmeyen ve günahkar bir duygudur.
8- Öfkenin sözel ifade edilmesi her zaman arzu edilir bir şeydir.
Her bireyin öfkelendiği durumlar farklıdır.
Ayrıca bir birey aynı konuya bazen öfkelenirken bazen öfkelenmeyebilir.
Veya birinin öfkelendiğine bir diğeri gülüp geçebilir.
BU İFADELERİN ORTAK SONUCU ÖFKELENEN KİŞİLERİN ÖYLE YA DA BÖYLE BİR NEDENLE BİR ENGELLE KARŞILAŞMASIDIR
BU İFADELERİN ORTAK SONUCU ÖFKELENEN KİŞİLERİN ÖYLE YA DA BÖYLE BİR NEDENLE BİR ENGELLE KARŞILAŞMASIDIR
ENGELLENME ÖFKE
“Hiç laftan anlamıyor.",
“Hiç laftan anlamıyor.",
"Niçin burada kimse bana yardım etmiyor?",
"Kesin şu gürültüyü de maçı seyredeyim.",
"Bıktım senin dırdırından.”
BU İFADELERİN ORTAK YANI ÖFKE İÇERMESİDİR
ÖFKENİN diğer duygulardan pek farkı yoktur; ancak bu duygu pek çok kişiye korkutucu geliyor. Çünkü, bu duygunun çevreye ve ait olduğu bireyin kendisine yansımaları oldukça olumsuzdur. Olumsuz bir duygunun kabul edilmesi de pek kolay olmamaktadır.
ÖFKENİN diğer duygulardan pek farkı yoktur; ancak bu duygu pek çok kişiye korkutucu geliyor. Çünkü, bu duygunun çevreye ve ait olduğu bireyin kendisine yansımaları oldukça olumsuzdur. Olumsuz bir duygunun kabul edilmesi de pek kolay olmamaktadır.
ÖFKELENEN KİŞİLERE ÖFKELİ OLDUKLARINI HATIRLATTIĞIMIZDA ŞU SÖZLERİ ÇOK DUYARIZ
ÖFKELENEN KİŞİLERE ÖFKELİ OLDUKLARINI HATIRLATTIĞIMIZDA ŞU SÖZLERİ ÇOK DUYARIZ
HAYIR SİNİRLİ DEĞİLİM (O ANDA SESİ VE ELLERİ TİTRER )
NE DEMEK KIZGINSIN (İFADE YÜKSES SESLE VE SERTTİR)
ÖFKE REDDEDİLİYOR
ÖFKENİN REDDEDİLMESİ SONUCU İNSANLAR;
ÖFKENİN REDDEDİLMESİ SONUCU İNSANLAR;
“ÖFKELİ KİŞİYİ”
VE “ÖFKESİNİN NEDENİNİ”
BİR TÜRLÜ ANLAYAMIYORLAR
Öfke de tıpkı üzüntü ve mutluluk gibi bir duygudur. Bu yüzden inkâr edilmeyi ya da kabul edilmemeyi hak etmiyor.
Öfke de tıpkı üzüntü ve mutluluk gibi bir duygudur. Bu yüzden inkâr edilmeyi ya da kabul edilmemeyi hak etmiyor.
Olumlu ya da olumsuz her duygu gibi öfkenin de bir ömrü var; bu ömür tamamlandığında da öfkemiz kayboluyor.
ÖFKE BİR ENERJİ (OLUMLU / OLUMSUZ)
ÖFKE BİR ENERJİ (OLUMLU / OLUMSUZ)
ÖFKE ASLINDA NORMAL VE SAĞLIKLI BİR DUYGUDUR. DOĞAL OLAN BU DUYGU HAKKINDAKİ YANLIŞ YORUMLAR ÖFKENİN SORGULANMASINA, SUÇLANMASINA YOL AÇABİLİR.
OYSA BU DUYGUNUN SORGULANMASI, İNSANIN DOĞAL OLAN DİĞER ÖZELLİKLERİNİ SORGULANMASIYLA EŞDEĞERDİR.
BİR KİŞİYE ;
BİR KİŞİYE ;
NEDEN KARNIN ACIKIYOR
NEDEN ÜZÜLÜYORSUN
NEDEN SEVİNİYOSUN........
DİYEMEYECEĞİMİZ GİBİ, ÖFKELENEN KİŞİ İÇİNDE AYNI SORGULAMAYI YAPAMAYIZ.
KIZGINLIK, CANLI ORGANİZMANIN VARLIĞINI TEHDİT EDEN OLAYLARA GÖSTERDİĞİ DOĞAL BİR TEPKİDİR.
KIZGINLIK, CANLI ORGANİZMANIN VARLIĞINI TEHDİT EDEN OLAYLARA GÖSTERDİĞİ DOĞAL BİR TEPKİDİR.
BU DUYGU, ORGANİZMAYA SALDIRILDIĞI ZAMAN, KENDİSİNİ SAVUNMASINA VE SAVAŞMASINA YARDIMCI OLACAK GÜÇLÜ FİZYOLOJİK, DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL TEPKİLERİN ORTAYA ÇIKMASINI SAĞLAR.
BU NEDENLERLE, BELLİ DÜZEYDEKİ BİR KIZGINLIK DUYGUSU VAROLUŞ İÇİN GEREKLİDİR.
ANCAK, BÜYÜK GRUPLAR İÇİNDE VE BELLİ BİR UYGARLIK DÜZEYİNDE YAŞAMAYI SEÇEN İNSANLAR , KENDİLERİNİ KIZDIRAN HER NESNE YA DA KİŞİYE, KEYFİ DAVRANAMAZLAR.
ANCAK, BÜYÜK GRUPLAR İÇİNDE VE BELLİ BİR UYGARLIK DÜZEYİNDE YAŞAMAYI SEÇEN İNSANLAR , KENDİLERİNİ KIZDIRAN HER NESNE YA DA KİŞİYE, KEYFİ DAVRANAMAZLAR.
KANUNLAR, SOSYAL NORMLAR, KURALLAR VE SAĞDUYUMUZ, KIZGINLIK DUYGUMUZU NEREYE KADAR GÖTÜRECEĞİMİZ KONUSUNDA ÖNÜMÜZE SINIRLAR KOYAR.
BİR ARAŞTIRMA
BİR ARAŞTIRMA
NEW YORK - CALİFORNİA ÜNİVERSİTESİ CARNEGİE MELLON ARAŞTIRMA MERKEZİ PSİKOLOGLARINDAN JENNİFER LERNER, 91 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİSİ ÜZERİNDE GERÇEKLEŞTİRDİĞİ BİR TEST SONUCUNDA, BİR OLAY KARŞISINDA DUYULAN, ANCAK DENETİM ALTINDA TUTULAN ÖFKENİN, AYNI OLAY KARŞISINDA DUYULAN KORKUDAN DAHA SAĞLIKLI OLDUĞUNU ORTAYA KOYDU.
ÖĞRENCİLERİNE YAPTIĞI TESTİN BİR ZEKA TESTİ OLDUĞUNU SÖYLEYEN VE ÖĞRENCİLERDEN 6233 RAKAMINDAN 13’ER 13’ER GERİYE YA DA 9095 RAKAMINDAN 7’ŞER 7’ŞER GERİYE SAYMALARINI İSTEYEN LERNER, SÜREKLİ OLARAK DENEKLERİ YETERİNCE HIZLI SAYAMADIKLARINI SÖYLEYEREK STRESE SOKTUĞUNU VE TEPKİLERİNİ ÖLÇMEYE ÇALIŞTIĞINI DİLE GETİRDİ.
ÖĞRENCİLERİNE YAPTIĞI TESTİN BİR ZEKA TESTİ OLDUĞUNU SÖYLEYEN VE ÖĞRENCİLERDEN 6233 RAKAMINDAN 13’ER 13’ER GERİYE YA DA 9095 RAKAMINDAN 7’ŞER 7’ŞER GERİYE SAYMALARINI İSTEYEN LERNER, SÜREKLİ OLARAK DENEKLERİ YETERİNCE HIZLI SAYAMADIKLARINI SÖYLEYEREK STRESE SOKTUĞUNU VE TEPKİLERİNİ ÖLÇMEYE ÇALIŞTIĞINI DİLE GETİRDİ.
SONUÇ
SONUÇ
ÖFKE DE HER DUYGU GİBİ GEREKLİ BİR DUYGUDUR. ÖFKE DUYGUSUNU KONTROLLÜ YAŞAMAK ÖNEMLİDİR.
ÖFKE DUYGUSUNUN YAŞANMA BİÇİMİ ONU İYİ VEYA KÖTÜ KILAR. ÖFKE İNSANI DAVRANIŞA İTER, MOTİVE EDER (GÜDÜLER). SİZE BİRİSİ HAKARET ETTİĞİNDE ÖFKELENMEZSENİZ KENDİNİZİ SAVUNAMAZSINIZ. HAYVANDA ÖFKE VE SALDIRGANLIK OLMAZSA YAŞAYAMAZ. ÖFKE DOĞAL BİR DUYGUDUR... ONU YAŞAMA BİÇİMİ, ONU İYİ YA DA KÖTÜ YAPAR. ÖFKE DUYGUSUNUN ORTAYA KONULUŞ BİÇİMİ ÖNEMLİDİR. BU NEDENLE ÖKEMİZİ İYİ YOLLA İFADE ETMELİYİZ.
2 ÖFKE TÜRLERİ
2 ÖFKE TÜRLERİ
a. SÜREKLİ ÖFKE
b. DURUMLUK ÖFKE
SÜREKLİ ÖFKE
SÜREKLİ ÖFKE
* GÜÇLÜ İMAJ OLUŞTURDUĞU KONUSUNDA ÖĞRENME VE PEKİŞME SONUCU OLABİLİR…
v.b kişinin başkalarını incitmeyi ve zarar vermeyi istediğini gösteren davranışlar
Başkalarından uzak durma, onlarla işbirliğini reddetme
Başkalarından uzak durma, onlarla işbirliğini reddetme
Sessizlik
Unutkanlık
Depresyon ve suçluluk duyguları
Aşırı alttan alma
Çekingen davranma
Ağlama
Mutsuzluk
Gerginlik
Ruhsal acı çekme vb.
Bir olay karşısında ödediğimiz fiziksel, duygusal ya da zihinsel bedel ne kadar çok olursa öfke katsayımız o kadar çok olmaktadır.
Bir olay karşısında ödediğimiz fiziksel, duygusal ya da zihinsel bedel ne kadar çok olursa öfke katsayımız o kadar çok olmaktadır.
İnsanlar stresli olduklarında, olumsuz bir olay yaşadıklarında ya da üzücü bir haber aldıklarında tahammül eşikleri otomatik olarak düşer ve çok daha çabuk öfkelenebilir.
İnsanlar stresli olduklarında, olumsuz bir olay yaşadıklarında ya da üzücü bir haber aldıklarında tahammül eşikleri otomatik olarak düşer ve çok daha çabuk öfkelenebilir.
Öfke duygusunun ortaya çıkmasına neden olarak, kişiler arası ilişkilerde yaşanan çatışmalar gösterilmektedir.
Öfke duygusunun ortaya çıkmasına neden olarak, kişiler arası ilişkilerde yaşanan çatışmalar gösterilmektedir.
Çatışma, insanların gereksinimleri, dürtüleri ve istekleri birbiriyle ters düştüğü zaman yaşanan durum olarak da ifade edilmektedir
1)Kaynakların kıtlığı,
1)Kaynakların kıtlığı,
2) Psikolojik gereksinimlerin karşılanamaması,
3) Değerlerdeki farklılıklar.
Çatışmalar sınırlı kaynaklar nedeniyle ortaya çıkabilir. Örneğin zaman, para, mal, bilgi, statü, vb., kişiler arasında çatışma çıkmasına neden olan kıt kaynaklardır.
Çatışmalar sınırlı kaynaklar nedeniyle ortaya çıkabilir. Örneğin zaman, para, mal, bilgi, statü, vb., kişiler arasında çatışma çıkmasına neden olan kıt kaynaklardır.
a. Ait olma: Bu gereksinime sevgi, katılım ve başkalarıyla işbirliği yapılarak doyum sağlanabilir.
a. Ait olma: Bu gereksinime sevgi, katılım ve başkalarıyla işbirliği yapılarak doyum sağlanabilir.
b. Güç: Bu gereksinime, başarılar elde edilerek, bir şeyler tamamlanarak, başkaları tarafından tanınarak ve saygı görülerek doyum sağlanır.
c. Özgürlük: Bu gereksinime, seçeneklere sahip olmakla ve seçim yapmakla doyum sağlanır.
d. Eğlenme: Bu gereksinime, oyun oynayarak ve gülerek doyum sağlanır
Değerler bize kılavuzluk eden inanç ve kurallardır. Değerler kişilerin kimliklerini oluşturan farklılıklar ve çeşitliliklerdir. Değer farklılıkları nedeniyle (örneğin inançlarda, ilkelerde, önceliklerde farklılıklar) ortaya çıkan çatışmaları çözmek daha güçtür.
Değerler bize kılavuzluk eden inanç ve kurallardır. Değerler kişilerin kimliklerini oluşturan farklılıklar ve çeşitliliklerdir. Değer farklılıkları nedeniyle (örneğin inançlarda, ilkelerde, önceliklerde farklılıklar) ortaya çıkan çatışmaları çözmek daha güçtür.
Değerler birbiriyle uyuşmadığı takdirde taraflar çoğu zaman “doğru/yanlış”, “iyi/kötü” şeklinde düşünürler. Farklı amaçlar nedeniyle ortaya çıkan çatışmalar da değer çatışmaları olarak görülebilir.
3. ÖFKENİN KİŞİDE YARATTIĞI ETKİLER
a. FİZYOLOJİK ETKİLERİ
- KAN ŞEKERİNİN YÜKSELMESİ - NABZIN VE KAN BASINCININ ARTMASI - SIK SIK VE ZOR NEFES ALMA - BAŞ AĞRISI - KAS AĞRILARI, SIRT VE BOYUN AĞRILARI.
SONUÇ
SONUÇ
ÖFKEYE NEDEN OLAN PROBLEMLERİN BİREYDE DEVAM ETMESİ VE ÖFKENİN UYGUN OLMAYANYÖNTEMLERLE İFADE EDİLMESİ SONUCUNDA ZAMANLA BU DUYGU KİŞİNİN SAĞLIĞINI TEHDİT EDER.
HİPERTANSİYON, PSİKOSOMATİK HASTALIKLAR ( ÜLSER, ALERJİLER V.B.... ) YA DA DEPRESYON GİBİ SORUNLARA YOL AÇABİLİR.
( ZAMANINDA İFADE EDİLMEDİĞİ İÇİN BİRİKİP BİR YANARDAĞ GİBİ ORTAYA ÇIKABİLİR )
KONTROL ETME : BEN HİÇ BİR ŞEYE KIZMAM, ÖFKELENMEM DEMEK YERİNE, KIZDIĞIMIZ ŞEYLERİN FARKINA VARIP BUNLARI UYGUN BİR ŞEKİLDE İFADE ETMEMİZ, KULLANABİLECEĞİMİZ EN ETKİLİ YÖNTEMDİR.
DİĞER DEYİŞLE, İSTEDİĞİ HERHANGİ BİR ŞEY İÇİN, “BANA VERİLMELİ” YA DA “BENİM OLMALI” DEMEK YERİNE, “BANA VERİLMESİNİ İSTERDİM.” DİYE DÜŞÜNMENİN DAHA SAĞLIKLI OLDUĞUNU GÖRMELİDİRLER.
