HiDÂyetoğLU
Yüklə 78,9 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dil-hânemi çerâğlasan
- “Susadınsa bardağa bakma, su iç!
- Anun görklü nazarı gönlümüz aynasıdır”
- “ Hangi âşıkdır o kim mevlâsı Mevlânâ değil”
- Konya; vilâyetiyle, belediyesiyle, yalnızca Aralık’ta mı Mevlânâ’yı anmalı
| www.semazen.net HİDÂYETOĞLUAhmed Selâhaddin Çelebî İleHazret-i Mevlânâ Sohbeti 1 (Aralık, 1995 – Aralık, 2006) 1. Sual: Dergimizin adı “Çerâğ”ı yadırgayan çok oldu . Oysa siz yadırgamak şöyle dursun, âdeta coşkuyla karşıladınız, hemen bir beyit okudunuz . O beyti ve “Çerâğ” kelimesinin sizdeki çağrışımlarını lutfeder misiniz? 1. Cevap: Rahmân, Rahîm Allah Adına Hû… Ta’zîmle hamd ü senâlar; yerlerin ve göklerin nûru Allah’a ... Şevk ile salavâtlar; ilk ve son nûr Habîbullah’a ... Aşk ile selâmlar; çerâğını O Nûr’dan yakan, ehlullaha ... Cânım kurbân; o çerâğın pervâneleri, cânlara ...
Güzel hâlinizden; gönül dilinizden “Çerâğ” ismini duyar duymaz, yandım ve uyandım .. hayâtımın nûru ve huzûru çerâğım .. hep niyâzım “çerâğ” ile oldu efendim, nasıl coşmayayım? Gönül dünyâmın mihveri şu iki niyâzımdır: Birincisi “Efe Hazretleri” nâmıyla ma’rûf Küfrevî Halîfesi MUHAMMED LUTFÎ HAZRETLERİ’nin diliyle:
N’olur yâ Rab n’olur yâ RabNeyin noksân olur yâ Rab” İkinci niyâzım, aşkın ve âşıkların şâiri FUZÛLÎ’nin diliyle: “Merhem koyup onarma sînemde kanlı dâğı Söndürme öz elinle yandırdığın çerâğı”Azîz Cânım İbrâhim Bey 2, mübârek olsun çerâğınız... Allah Hafîz ism-i şerîfiyle muhâfaza eylesin çerâğımızı ...
Hazret-i Pîr’in rûhânî şahsiyetini kendi sözleriyle belirtelim: “Benim her günüm Cuma’dır; hutbem ise dâimîdir. Minberim yücelerden yücedir; maksûrem erliktir, insânlıktır. Minberimin basamağı insânlardan boşalırsa, rûhlar ve melekler gayb âleminden armağan olarak birini bulurlar, tutarlar oraya korlar; minberimi boş bırakmazlar.” Hazret-i Mevlânâ’nın rûhânî tasarrufunu kısaca nakledelim: “Ey benim mürîdim! Seni başıboş bırakmam; dâimâ seninle meşgûlüm. Ben seni bırakmam, terk etmem; lutfumla yüceltir dururum. Yüzüne kendi şuâlarımdan, kendi nûrlarımdan nûr bağışlarım. Seni yardımsız bırakmam. Başını kaşımak gerekirse, iki parmağımla değil, on merhamet ve şefkat parmağımla kaşırım. Hoşnutluk âsumânında binlerce inâyet bulutu vardır. Eğer yağarsam, o buluttan boşanır da senin başına yağarım. Gel yanıma da, gözlerine yeni bir sürme çekeyim; çekeyim de sırlarımı görüp anlamak için gözlerin aydınlansın. Lutfum öylesine çok, keremim öylesine bol ki; yabancıların bile ellerinden tutmadayım. Hâl böyle iken yakınlarımdan, hâs dostlarımdan mürîdlerimden lutfumu nasıl olur da esirgerim. Zâten benim müridim ölmez. Zîrâ âb-ı hayâtı içmiştir. Hem de kimin elinden biliyor musun? Nîmetler sâhibi Allah sâkîlerinin elinden. Hak Teâlâ beni aşk şarabından yaratmıştır. Ölsem, çürüsem bile, yine o aşkım” Cenâb-ı Mevlânâ, Türbesi’nin derûnî ahvâli hakkında ve ziyâretine gelenlere şöyle demektedir: “Toprağımdan buğday çıkar da, o buğdaydan ekmek yapar da yersen ma’nevî sarhoşluğunu artırır. Hamur da deli dîvâne olur, ekmekçi de... Ekmek ise tandırda mestâne beyitler terennüm eder. Mezârıma gelirsen üstümdeki toprak yığınının raks ettiğini görürsün. Kardeş! Mezârıma defsiz gelme; çünkü Allah meclisinde gamlı durmak yaraşmaz.” Türbe, Dergâh ile şahsî münâsebetlerime gelince: Efendim, Hazret-i Pîr’in özbeöz kanını taşıyorum, ama dileğim, O’nun cân ve gönül oğlu olabilmek; O’nun feyz ve nûruyla; yüce himmet ve muhabbetiyle yaşayabilmek... O’nun cemâl tecellîsi nûrunun pervâneleri olan cânlarla, cânânlarla, hem-bezm, hem-dem olabilmek. Onun için de dâim Hakk’a dönerek Şeyh Gâlib Dedemizin diliyle yalvarıyorum. Bu samîmî niyâzıma n’olur siz de âmîn deyin İbrâhim Bey Cânım.
……………
Mevlânâ’dan genellikle “Hazret-i Pîr” diye söz ediyorsunuz. Bu ifâdenin anlamına dâir neler söylemek istersiniz? 3. Cevap: Lügatte pîr, saçı sakalı ağarmış, çok yaşlı ihtiyar demektir. Tarîkatte ise Pîri, Mevlânâ Hazretleri şöyle tarif eder: “Gençliğinin görüntüsü olarak bilinen kara saç ve sakal, Erenler katında varlığın ifâdesidir, varlığından tek bir kıl bile kalmayan pîrdir. Saçı sakalı ister siyah, ister kır olsun. Îsâ aleyhisselâm beşikte iken pîr idi. Elini pîrden başkasına verme. Pîrin elini tutan Allah’dır.” Mevlânâ Muhammed Celâleddîn-i Rûmî Hazretleri’nin bu îzâhı ışığında O’na, O’nun hayranları ve mensuplarının; mürîdân ve muhibbânının dediği gibi ,edeben çoğu zaman “Hazret-i Pîr” demekteyiz. Babam Gâzî Veled Bahâeddin Çelebi ile küçük halam Celîle KELEŞ’in Hazret-i Pîr hitâbı hâlâ hatırımda. Rûhları şâd u handan olsun. Efendim tasavvufta pîr, vahdet feyzini, aşk şarâbını sunan kâmil mürşiddir. Mükemmel Mevlevî mürşidi Şeyh Gâlib Dedemize kulak verelim: Tedbîrini terk eyle takdîr Hudâ’nındır Sen yoksun o benlikler hep vehm ü gümânındır Birden bire bul aşkı bu tuhfe bulanındır Devrân olalı devrân erbâb-ı safânındır Âşıkda keder neyler gam halk-ı cihânındır Koyma kadehi elden söz pîr-i mugânındır Meyhâneyi seyrettim uşşâka matâf olmuş Teklîf ü tekellüfden sükkânı mu’âf olmuş Bir neş’e gelüp meclis bî-havf ü hilâf olmuş Gam sohbeti yâd olmaz meşrebleri sâf olmuş Âşıkda keder neyler gam halk-ı cihânındır Koyma kadehi elden söz pîr-i mugânındır …………….. Mahzûn idi bir gün dil meyhâne-i ma’nâde İnkâra döşenmişdim efkâra düşüp yâde Bir pîr gelüp nâ-gâh pend etdi ale’l-âde Al destine bir bâde derd ü gamı ver bâde Âşıkda keder neyler gam halk-ı cihânındır Koyma kadehi elden söz pîr-i mugânındır ……………
Mevlânâ’nın eserlerini Farsça kaleme almasına hayıflananlar, “Keşke O da Yunus Emre gibi Türkçe yazsaydı!” diyenler olduğunu biliyoruz. Bu konuda sizin yaklaşımınızı öğrenebilir miyiz? 4. Cevap: Yıllardır bu suâli duymaktayım; hayıflanan bilgi ve mevki sahibi binlerce muhterem gördüm. Hayıflananlara destek olan zevâtı dinledim. Onlara İBRÂHİM HAKKI HAZRETLERİ’nin gözüyle baktım; edeben onun nasîhatine kulak verdim: “Her söyleyeni dinle Ol söyledeni anla Hoş eyle kabûl cânla Mevlâ görelim n’eyler N’eylerse güzel eyler” Efendim, böyle bir hayıflanmadan, âcizâne, şiddetle ve edeben hazer ederim. Efendim, ma’lûmunuz yüce Türk Milleti tarihin tabiî seyri içerisinde kültür değişmesine uğramıştır. Ben de böyle hayıflanan zevâta şu suâli sormak isterim: Bugün bizim Yûnus’un Fâtih Kütüphânesi’ndeki el yazması nüshasındaki Türkçe mısralarını kaç üniversiteli; askerî ve mülkî erkândan kaç kişi, din ve devlet adamlarından kaçı anlayabilmektedir? Anladığını söyleyen muhteremlerden kaç kişi ondan nasîbini alabilmiştir? Efendim, ekmek ile suyun bin bir adı olabilir... Onların adlarını bilmeyenlerden acıkıp susayanlar derhal ekmek ile suyu tanırlar. Acıkmak gerek, susuzluktan yanmak gerek... Acıkan fırına koşar; fırıncının dilini bilmese de. Susuzluktan yanan sebilciye koşar, onun lisânını bilmese de...
Hazret-i Mevlânâ’nın sohbetinde bulunan Bizim Yûnus, O’nun sohbetini anlar ve meleklerin bile ulaşamayacağı ma’nâ âlemine dalar: “Mevlânâ sohbetinde sâz ile işret oldı Ârif ma’nîye daldı kim biledir ferişte” Söz Hazret-i Pîr’in: “Gönül birliği dil birliğinden yeğdir.” Rabbimiz bizlere BİZİM YÛNUS’un gönlü gibi bir gönül lutfeylesin, vesselâm... “Hak bir gönül verdi bana, ha demeden hayrân olur Bir dem gelür şâdî olur bir dem gelür giryân olur Bir dem sanasın kış gibi şol zemheri olmuş gibi Bir dem beşâretden togar hoş bâğıla bostân olur Bir dem gelür söyleyemez bir sözi şerheyleyemez Bir dem dilinden dür döker dertlülere dermân olur Bir dem çıkar Arş üzere bir dem iner tahte’s-serâ Bir dem sanasın katredür bir dem taşar ummân olur Bir dem cehâletde kalur hiç nesneyi bilmez olur Bir dem talar hikmetlere Câlinûs u Lokmân olur …………………. Bir dem varur mescidilere yüzin sürer anda yere Bir dem varur deyre girer İncil okur ruhbân olur Bir dem gelür Mûsâ olur yüz bin münâcâtlar kılur Bir dem girer kibr evine Firavn’ıla Hâmân olur Bir dem gelür Îsâ gibi ölmişleri diri kılur Bir dem gelür güm-râhleyin yolında ser-gerdân olur Bir dem döner Cebrâil’e rahmet saçar her mahfile Bir dem gelür gümrâh olur Miskîn Yûnus hayrân olur” 5. Sual: Mevlânâ Hazretleri’nin MESNEVÎ’i, öteki eserlerini; DÎVÂN-I KEBÎR’i, RUBÂÎLER’i, FÎHİMÂFÎH’i, MECÂLİS-İ SEB’A’yı gölgede bırakmış görünüyor. Bu kanâate katılıyor musunuz? Katılıyorsanız, sebep ve neticeleri hakkında neler söylemek istersiniz? 5. Cevap: İbrâhim Bey, mâşâallah her sorunuzun cevâbı bir kitap olacak kadar geniş... “Bilen sorar” demişler. Ne de doğru söylemişler. Bu husûsu güzel sahsınızda görüyor, bilginiz, feyiz ve nûrla dolu gönlünüz karşısında saygıyla eğiliyorum. Efendim, Hazret-i Pîr’in eserleri birbirinin nûrudur. Nûrlar silsilesidir; feyizler selsebîlidir. Mesnevî-i Ma’nevî’nin ma’nâ ile mâhiyeti ve fonksiyonu, Hazret-i Pîr’den sonra mürşid olma sıfatıdır. Nitekim: “benden sonra mürşidiniz Mesnevî’dir” diyerek, bu sıfatı kendileri vermişlerdir. Mesnevî-i Ma’nevî kendi mısralarında kendi fonksiyonunu açıkça anlatır. Bu başlı başına bir konu. Biz Mesnevî’den feyz alan hakîkat ehlinin ve irfân ile aşk erbâbının mısralarını naklederek Mesnevî’nin husûsiyetini belirtmeye çalışalım: “Sâlik-i râh-ı Hudâ’ya pîşivâdır Mesnevî Cümle erbâb-ı tarîka reh-nümâdır Mesnevî Dîde-i cân ne dilersen âşinâlık el vere Gâfil olma aç gözün kim tûtiyâdır Mesnevî Haste diller n’ola bulursa Semâ’ından safâ Hikmet-i Hak ile her derde devâdır Mesnevî Bu ne sözdür kim olur a’lâ vü ednâ hissedâr Şâh ile şehdir gedâ ile gedâdır Mesnevî Nûruna doymazsa münkirler n’ola huffâş-vâr HİLMİYÂ 3 çün matla’-ı şems-i Hüdâ’dır Mesnevî” ٭ “Bâreka’llâh ey sipihr-i himmetin mâh-ı nevi Levhaşa’llâh ey cihânın mihr-i vâlâ-pertevi Saneka’llâh ey kelâmu’llâh-ı ilm-i uhrevî” 4 “Merhabâ ey hazret-i sâhib-kırân-ı ma’nevî Nâzım-ı manzûme-i silk-i leâl-i Mesnevî” 5 “Mesnevî ammâ ki her bir lafzı kân-ı ma’rifet Mesnevî ammâ ki her bir nutkı ihsân-ı ma’rifet Mesnevî ammâ ki her bir harfi beyân-ı ma’rifet” 6 “Mesnevî ammâ ki her bir beyti cihân-ı ma’rifet Zerresiyle âfitâbının berâber pertevi” 7 …………. ٭ “Metn-i ilm-i hikmet olmuşdur bu eş’âr aç gözün Nûr-i cân feyz-i îmândır Mesnevî’nin sohbeti” 8 6. Sual: Mevlevîliğin din, ahlâk, kültür, san’at, edebiyat ve toplum hayâtına tesirlerine dair kısa bir değerlendirme yapmanız mümkün mü? 6. Cevap: Bu güzel sorunuz da bir tez konusu ... Mevlânâ Hazretleri’nin ifâdesiyle, “denizi testiye döksen ne alır?” Lutfedip kısa bir değerlendirme istediniz. Teşekkür ederim. İnsân ve toplum hayâtının her sahâsında Mevlevîliğin tesîrini, ŞEYH GÂLİB DEDEMİZİN şu mısraını sunarak değerlendirmiş olalım:
Size, Mevlevî nisbeti tam olan iki Mevlevî dedesinin gazelini sunuyorum. İşte bu gazellerdeki gibi benim de rûh hâletimdeki aşk, cân âyetimdeki cezbe onundur, ondandır. I. Gazel
Ben gedâyı adem iklîmine sultân eylen Gam-ı hicriyle ölürsem serimin kâsesini Ser-i kûyinde sifâl-i seg-i cânân eylen Üstühânumla konaklan eşigi seglerini O bahâneyle beni kûyine mihmân eylen Gözlerimden akıdup kanlu ciger-pârelerüm Dâg u sahrâyı dolu lâle vü rummân eylen Aşkınun gencîne vîrâne imiş cây-ı karâr Ey gam-ı derd ü dil-i HÂFIZ’ı vîrân eylen II. Gazel
Üstüme dönmez ise gerdûne minnetim yok Oldum fenâ mücerred dervîş-i bî-nevâyım Kısmet olan geliser hîç hâne minnetim yok İçdim şarâb-ı aşkı keyfiyyetim müdâmî Esrâr u berş u hubb-i afyona minnetim yok Tecrîd ile felekde oldum Mesîh-i sânî Mâlıyla yere geçsün Kārûn’a minnetim yok Aşk ile bulmuşam ben ey FAKRÎ ol nigârı İsm ü duâ vü sıhr u efsûne minnetim yok 7. Sual: Semâ Âyîni’nin canlı bir gelenek olmaktan çıkarılıp “turistik bir gösteri”ye dönüşmesinden yakınanlar var. Bu konuda görüşlerinizi öğrenebilir miyiz? 7. Cevap: Hayhay memnûniyetle İbrâhim Bey. Tartışmaya açık ve derin bir konu bu... Müsâadenizle, samîmî olarak kısaca düşüncemi arz edeyim: Erenlerin katında taklîd kabûle şâyândır. İyi niyetle ve samîmiyetle yapılan taklîd hakîkate ulaşır. Semâ Âyîni turistik gösteri de olsa yapılsın. Zâten yapılan âyîn midir, gösteri midir? Cevâbı müşkil. Bugünkü Semâ Âyîni’nden, dünkünün hakîkatini ve ma’nevî atmosferini istemek, insâflı bir talep olur mu? Semâ Âyîni gösteri de olsa feyze ve çerâğların uyanmasına vesîle olabilir. Ancak Semâ Âyîni hey’eti, behemehal aczini ve mukallid olduğunu i’tirâf etmeli; da’vâ gütmeden, haddini aşmadan, hîçliğinin idrâki içinde olmalı.
Samîmîce arz ettiğim düşünceme, şu samîmî görüşümü de müsâadenizle ilâve edeyim: Her Semâ meclisinde çerâğı uyanmış bir cân olsun veya çerâğım uyansa diye yanarak niyâz edip Allah Allah diye dönen bir samîmî tâlib bulunsun yeter... Seyredenler içinde de bir gözü yaşlı âşık veya bir bağrı yanık sâdık olsa; günâhından nedâmetle gönlü Hakk’a yönelen bir mü’min bulunsa yeter... O Semâ meclisi, Hazret-i Pîr’in şefkat ve merhameti, muhabbet ve himmet kanatları altındadır. Böyle Semâ meclisinde bulunan, münkirler de muhlis olur, kâfirler îmâna gelir... 8. Sual: Günümüzde Mevlânâ’yı ve eserlerini tanımak, anlamak ve değerlendirmek adına yapılanları yeterli buluyor musunuz? Başka neler yapılabilir? 8. Cevap: Efendim, konuya önce Konyalı olarak bakmak istiyorum. Her şeyden önce Mevlânâ Hazretleri’nin “Gel!” da’vetine Konyalılar olarak hemen icâbet etmeliyiz. O’nu tanımaya çalışmalıyız... O’nu sevmeye gayret etmeliyiz... O’nu tanıyanlarla; O’nu sevenlerle Allah için, Pîr aşkına dost olmalıyız. Elbette, kusursuz dost arayan dostsuz kalır. Bir de anlayamadığım, çözemediğim: “Mum dibine karanlık” sözü, ne demek, Allah aşkına? O muma pervâne olmak, önce yakınlarına yaraşır. Sonra uzaktan O’nun mumunun ışığına koşarak pervâne olmağa gelenleri kucaklamak biz Konyalılar’a yakışır. 1960 yılından beri faaliyetleri samîmîce tâkip etmekteyim. Hâlâ Mevlânâ Kültür Merkezi inşâ edilip kurulamadı. Mevlânâ Tetkikleri Enstitüsü kuruldu.Levhasından başka nesi var, bilmiyorum. 1983 yılından i’tibâren Selçuk Üniversitesi câmiasınca yapılan kongreler takdîre şâyân. Ama şu sorularıma cevap bulamıyorum: Yıl 1995... Üniversite câmiasından bu vâdîde kimler yetiştirildi? Bu vâdide yetişmek isteyen kaç gönül sâhibinin elinden tutuldu? Konya’mızdaki Kültür Bakanlığı’na bağlı Türk Tasavvuf Müziği ve Semâ Topluluğu ciddî bir devlet denetiminde midir? Mevlevî kültürüyle yoğrulabilmiş midir? San’at disiplini ve san’at seviyesi hangi noktadadır? Mevlevî kültürünü ve Mevlânâ sevgisini neşredebiliyor mu? Konya; vilâyetiyle, belediyesiyle, yalnızca Aralık’ta mı Mevlânâ’yı anmalı?Bu soruların cevapları, öncelikle yapılmasını dilediğim husûslardır. Şimdi sene 2006. Bu suallere yeniden cevap vermek lâzım. Amma başka mülâkâta… Çerâğ okuyucularına özel bir mesajınız var mı? Çerâğınız dâim olsun. Feyiz ve bereketlere; saâdet ve ulvî hareketlere vesîle olsun... Cânlarımızda uyanan çerâğımızın, âsumâna sığmayan şûlesini Allahu Teâlâ, son nefesimize kadar Hafîz ism-i şerîfinin nûr fânûsuyla muhâfaza buyursun. Allahu Teâlâ, çerâğların uyanmasına bizleri vesîle kılsın... Âmîn... bi-hürmet-i Tâhâ vü Tâsîn; Hâmîm ü Yâsîn... Efendim, lutfedip bu görüşmeyi bizimle yaptınız. Cidden minnetdârım. Samîmî şükranlarımı sunarım. Gönlü rakîk, fikri ulvî güzel şahsınıza ve nâzik sahsınızda Çerâğ’ın mensuplarına samîmî hürmet ve muhabbetlerimi sunarım. Rabbimiz Allah, ne güzel sâhib ve ne güzel, ne hayırlı bir yardımcıdır... O’nun güzel ve hayırlı yardımları her an sizlerle ve sevdiklerinizle olsun. Muhterem Kardeşim İbrâhim Bey... Ben de iltifatlarınıza ve duâlarınıza lâyık olmamanın, olamamanın derin mahcûbiyetini hissederek ve hissimi yenmeye çalışarak, bu güzel sohbetinizden dolayı şükranlarımı ve hürmetlerimi arz ederim efendim. ascelebihidayetoglu@hotmail.com 1 Bu sohbet “Çerağ” Dergisinin 7. sayısında (Aralık 1995) yayınlanmıştı. Gözden geçirerek semazen.net için hazırladım. Bana sahife açan dost semazen Mehmet Emin HOLAT’a ve yayına hazırlayan oğlum Uzm.Dr. Bahaüddin Tâhâ’ya teşekkür ederim. 2 İbrahim DEMİRCİ Bey’i bir Amasya seyahatimde tanımış idim. [Hayrânı olduğum Mîr Hamza Seyyid Nigârî (1805-1886)’nin mürşidi Sirâceddin İsmâil Şirvânî (? – 1853)’nin türbesinin bahçesinde.] 3 HİLMÎ – Mehmed Ferruh Çelebî oğlu Mustafâ I. Bostan Çelebî. (1551-1630) 4, 6 Şeyh Gâlib (1757,8 – 03 Ocak, 1799 Çarşamba) 5, 7 Nef’î (1575 ? - 1635) 8 Muhammed Lutfî (1868 – Erzurum, 12 Mart, 1956) Yüklə 78,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|