Türkiye'nin Ortadoğu'da Dini Kurumları ve Sosyo-Psikolojik İmkânlarına Küresel Bakış
A Global Perspective on Turkey's Religious Institutions and Socio-psychological Implications in the Middle East
Doç. Dr. Özcan GÜNGÖR
Ankara Yildirim Beyazit University, ogungor@ybu.edu.tr
ÖZET
Küreselleşme bir yönüyle kurumları daha gevşek bir örgütlenmeye iterken, din bireylerin hayatlarında etkin olmaya devam etmektedir. Türkiye, bu konudaki demokratik kültürel ve siyasal tecrübesiyle Ortadoğu ülkeleri için küresel avantajlara sahip görünmektedir. Aynı zamanda Türkiye'nin sahip olduğu irfan geleneği ve formel eğitim kurumları eliyle inşa ettiği dini zihniyet modern dünyada referans olabilecek niteliktedir. Türkiye’nin tarihinden tevarüs eden özellikle kültürel alandaki; özgürlükçü, şeffaf ve birlikte yaşama tecrübesine sahip oluşu Ortadoğu toplumları için cazibe olabilmektedir.
Türkiye'nin devlet politikası anlamında olmasa da küreselleşmenin ruhu gereği bireysel tecrübe ve imkânlarla Türkiye'nin insan kaynakları, bu kaynakların kültürel ve dini alanda taşıdığı zihniyet, Ortadoğu'nun gelecekte küreselleşme sürecinde daha aktif rol almalarına yardımcı olabilecek fırsatları barındırır görünmektedir.
Bu bağlamda çalışma Türkiye'nin sahip olduğu kültürel zihniyet ve dini kurumlarının küreselleşme bağlamında; Ortadoğu’nun ne gibi imkanlar veya tehditler barındırdığını yoklama amacındadır. Bu amaca bağlı olarak Türkiye'nin sahip olduğu sosyolojik zihniyet ve dini kurumların küresel karşılaşmada Ortadoğu'da ne gibi sınanmalarla evrenselleşip yaygınlaşma potansiyeline sahip olduğu anlaşılmaya çalışılacaktır. Nihayet çalışma, Türkiye'nin geldiği noktada sahip olduğu demokratik, çoğulcu kültür yapısı ve bu yapının mücessem kurumsal halleri olan İmam-Hatip Liseleri, İlahiyat Fakülteleri ve Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kurumsal kimliğiyle birlikte bu yapının oluşturduğu şeffaf, irfan geleneğine sahip, bireysel dindarlığı inşa edebilen şartlar ve dini grupların devletle olan mesafeli ilişkilerini ele alma amacındadır. Bunun yanında demokratik kültür, üretkenlik, siyasal yapılanma, bireycilik ve birlikte yaşama tecrübesi bağlamında Türkiye’nin küresel değerlerle olan sosyolojik etkileşiminin Ortadoğu toplumları için model olma potansiyeli yoklanılacaktır.
While globalization in one way pushes institutions to a looser organization, religion continues to be effective in the lives of individuals. Turkey, with its democratic cultural and political experience, seems to have global advantages for the countries of the Middle East. At the same time, the religious tradition built by the tradition of wisdom and formal education institutions that Turkey possesses is a reference in the modern world. Especially in the cultural area, which inevitably comes from the history of Turkey; freedom, transparency and experience of coexistence can be attractive for Middle Eastern societies.
The human resources of Turkey, the mentality that these resources carry on cultural and religious grounds, with individual experience and possibilities for the soul of globalization, although not in the sense of Turkey's state policy, seems to have the opportunities to help the Middle East take a more active role in the globalization process in the future.
Finally, the study was conducted with the institutional identity of the Imam-Hatip Lycées, the Faculty of Theology, and the Presidency of Religious Affairs, which is the institutional state of the process, and the democratic pluralist culture structure that Turkey has at the point where Turkey has its place. and the distant relations of religious groups with the state. In addition, the sociological interaction of Turkey with global values in the context of democratic culture, productivity, political structuring, individualism and coexistence will be a potential model for Middle Eastern societies.
Keywords:
Turkey, Religious Institutions, Middle East, Globalization
