Kəmiyyət
|
Vahid
|
adı
|
ölçüsü
|
adı
|
işarəsi
|
tərifi
|
beynəlxalq
|
Azərbaycan
|
Uzunluq
|
L
|
metr
|
m
|
m
|
metr-işığın vakuumda 1/299792458 s zaman intervalında qət etdiyi yolun uzunluğudur [XVII KÖÇBK (1983-cü il), Qətnamə 1]
|
Kütlə
|
M
|
kiloq-ram
|
kg
|
kq
|
kiloqram-kiloqramın beynəlxalq prototipinin kütləsinə bərabər olan kütlə vahididir [I KÖÇBK (1889-cu il) və III KÖÇBK (1901-ci il)]
|
Zaman
|
T
|
saniyə
|
s
|
s
|
saniyə-sezium-133 atomunun əsas halının iki ifrat-nazik səviyyələri arasındakı keçidə uyğun şüalan-manın 9 192 631 770 perioduna bərabər olan zamandır [XIII KÖÇBK (1967-ci il), Qətnamə 1]
|
Elektrik cərəyanı (elektrik cərəyanı şiddəti)
|
I
|
amper
|
A
|
A
|
amper-vakuumda bir-birindən 1 m məsafədə yerlə-şən sonsuz uzunluğa və çox kiçik dairəvi en kəsiyi sahəsinə malik iki paralel düzxətli naqildən keçən zaman naqilin hər 1 m hissəsində 2 ∙10-7 N qüvvə yaradan dəyişməyən cərəyanın şiddətidir [KÖÇBK (1946-cı il), IX KÖÇBK (1948-ci il) tərəfindən bəyənilmiş Qətnamə 2 ]
|
Termo-dinamik temperatur
|
Θ
|
kelvin
|
K
|
K
|
kelvin – suyun üçqat nöqtəsinin termodinamik temperaturunun 1/273,16 hissəsinə bərabər olan termodinamik temperatur vahididir [XIII KÖÇBK (1967-ci il), Qətnamə 4]
|
Maddə miqdarı
|
N
|
mol
|
mol
|
mol
|
mol – kütləsi 0,012 kg olan karbon-12-də yerləşən atomların sayı qədər struktur elementinə malik sistemin maddə miqdarıdır. Molu tətbiq edən zaman struktur elementlərinin spesifik xüsusiyyətləri göstərilməlidir və onlar atomlar, molekullar, ionlar, elektronlar və digər hissəciklər və ya spesifik xüsusiyyətləri göstərilmiş hissəciklər qrupu ola bilər [XIV KÖÇBK (1971-ci il), Qətnamə 3]
|
İşıq şiddəti
|
J
|
kandela
|
cd
|
kd
|
kandela – verilən istiqamətdə energetik işıq şiddəti 1/683 W/sr olan 540 ∙1012 Hz tezlikli monoxroma-tik şüa buraxan mənbənin bu istiqamətdəki işıq şiddətidir [XVI KÖÇBK (1979-cu il), Qətnamə 3]
|
