Ümumi məlumat
|
Fənnin adı, kodu və kreditlərin sayı
|
Azərbaycan tarixi, HIST211, 3 kredit
|
Departament
|
Tarix və Arxeologiya departamenti Otaq (309)
|
Proqram (bakalavr, magistr)
|
Bakalavr
|
Tədris semestri
|
Yaz 2016
|
Fənni tədris edən müəllim (lər)
|
PhD Xaqan Balayev
|
Fakultə
|
Təhsil fakültəsi
|
E-mail:
|
Xaqan28@gmail.com
|
Telefon:
|
(012) 421-79-16 (departament)
|
Mühazirə otağı/Cədvəl
|
Azərbaycan tarixi III 11:50-13:20 (A) Mühazirə otağı-
|
Məsləhət saatları
|
Tələbələrlə razılaşdırılan saatlarda
|
Tədris dili
|
Azərbaycan dili
|
Fənnin növü
(məcburi, seçmə)
|
Məcburi
|
Dərsliklər və əlavə ədəbiyyat
|
Əsas dərsliklər:
1. Azərbaycan tarixi (ən qədim zamanlardan-XXI əsrin ilk onilliklərinədək) Ali məktəblər üçün dərslik. M. Q. Abdullayevin redaktəsi ilə. B., 2014
2. Azərbaycan tarixi (uzaq keçmişdən 1870-ci illərə qədər). Red. Prof. Süleyman Əliyarlı. Bakı, 1996.
3. Azərbaycan tarixi, I cild (Ən qədim zamanlardan XX əsrədək). Z. Bünyadovun və Y. Yusifovun redaktəsilə. Bakı, 2005.
4. İsmayıl Məmmədov. Azərbaycan tarixi. Bakı, 2005
5. Azərbaycan tarixi (ən qədim zamanlardan - XXI əsrin ilk onilliklərinədək)Ali məktəblər üçün dərslik. M.Q.Abdullayevin redaktəsi ilə.Bakı, 2014. (cədvəldə bu dərsliyin səhifələri göstərilmişdir).
6. XX əsr Azərbaycan tarixi, II cild, Red. Y.B. Yusifov və T.T. Vəliyev. Bakı, 2004.
Əlavə dərsliklər və elmi monoqrafiyalar:
6. Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar, red. S.Əliyarlı Bakı, 2007.
7. Solmaz Qaşqay. “Manna dövləti”. Bakı 1993
8. Fəridə Məmmədova. “Azərbaycanın siyasi tarixi və tarixi coğrafiyası”. Bakı 1993 (IV fəsil, §1-2).
9. Ziya Bünyadov. “Azərbaycan VII-IX əsrlərdə”.Bakı ,2004 ( III fəsil, § 2, §8; V fəsil § 2).
10. Oqtay Əfəndiyev. “Azərbaycan Səfəvilər dövləti”. Bakı 1993 (I fəsil, II fəsil s.33-35, s.46-49).
11. Qafqazda Sovet totalitarizmi (1920-30-cu illərdə). Elmi Konfrans. Xəzər Universitəsi, 1998.
12. M.Ə.Rəsulzadə ensiklopediyası . N.Yaqublu, Bakı, 2013.
13. Tadeuş Svyatoçovski. Rusiya və Azərbaycan . Bakı, Xəzər Universitəsi, 2000.
14. Araz Aslanlı. Qarabağ problemi, (tarixi, mahiyyəti, həll prosesi). Bakı, 2009.
15. Oqtay Əsədov. Heydər Əliyev. Bakı, 2008.
16. Natiq Əliyev.Neft səanyesinin intibah dövrü. Bakı, 2013.
|
İnternet saytları
|
www.azerbaijan.az;
www.aztarix.azeriblog.com;
www.azerbaycanli.org
|
Tədris metodları
|
Mühazirə
|
Tədris prosesində aşağıdakılar nəzərdə tutulur:
-mühazirələr
-mövzu ətrafında müzakirələr
-xəritələr, video və digər əyani materiallardan istifadə
-müəyyən mövzularla əlaqədar olaraq muzey və qoruqlara ekskursiyaların təşkil edilməsi (Azərbaycan tarixi muzeyi, Şirvanşahlar sarayı, İncəsənət muzeyi və s.)
-bəzi mövzularla əlaqədar olaraq tanınımış alim və mütəxəssislərin dərslərə dəvət edilməsi
|
Qrup müzakirəsi
|
Praktiki tapşırıqlar
|
Praktiki məsələnin təhlili
|
Digər
|
Qiymətləndirmə
|
Komponentləri
|
Tarix/son müddət
|
Faiz (%) , bal
|
Aralıq imtahanı
|
Aprel
(fevral və mart aylarında keçirilən dərslər əsasında imtahan verilir).
(mövzular 1-6)
|
30
|
Fəallıq
|
Dərslərdə,müzakirələrdə, diskussiyalarda iştirak etmək
|
5
|
Yoxlama yazı işi (quiz)
|
Aralıq imtahanı qabağı sınaq işi
|
5
|
Yoxlama yazı işi (quiz)
|
Final imtahanı qabağı iki sınaq işi
|
10 (5+5)
|
Davamiyyət
|
|
5
|
Prezentasiya (şifahi)
|
(Siyahı əlavə olunur)
Keçirilmə vaxtı: mart-20 may
|
5
|
Final imtahanı
|
İyun
(aprel və may aylarında keçirilən mövzular əsasında final imtahanı verilir mövzular 7-15 qədər)
|
40
|
Yekun
|
|
100 bal
|
Kursun təsviri
|
|
Kursun məqsədləri
|
Azərbaycan tarixi kursu qədim zamanlardan son günlərədək vətən tarixini əhatə edir. Son illər konseptual dəyişmələr baş verdiyindən, bir sıra məsələlərə baxış əvvəlkindən kəskin şəkildə fərqlənir. Bəzi tarixi hadisələr yeni faktlarla zənginləşib, müəyyən dövrlərdəki boşluqlar doldurulmaqdadır. Tədris proqramının tərtibi zamanı bütün bu amillər nəzərə alınmış, tarixin qaranlıq səhifələrinə diqqət artırılmışdır. İş planı Azərbaycan tarixi barədə bitkin və dolğun təsəvvürün formalaşmasına imkan verir.
|
Tədrisin (öyrənmənin) nəticələri
|
Fənnin ümumi tədrisi prosesində tələbələrdə:
-
Azərbaycan tarixi haqqında bitkin, dolğun və obyektiv təsəvvür yaranacaq
-
Azərbaycanın qədim dünya sivilizasiyasının ocaqlarından biri və Şərq dünyasının ayrılmaz hissəsi olmağı haqda məlumatları daha da genişlənəcək
-
Azərbaycan etnosunun təkraredilməz və avtoxton olduğuna dair geniş təsəvvür yaranacaq
-
Vətən tarixinə, mədəniyyətinə, mənəvi dəyərlərinə sevgi və hörmət hissini daha da artıracaq və vətənpərvərlik ruhunu daha da yüksəldəcəkdir
Qazanılmış təcrübə
-
tarixi hadisələrin analizi
-
tarixi hadisələrə tənqidi və obyektiv yanaşma
-
Azərbaycanın mədəni-tarixi inkişaf mərhələlərinin araşdırılması və Azərbaycanın müasir dövrdə dünya miqyasında rolu və yerinin müəyyənləşdirilməsi.
|
Qaydalar (Tədris siyasəti və davranış)
|
Qaydalar
Davamiyyət
Tələbələrin bütün dərslərdə iştirakı vacibdir. Tələbələr müəyyən səbəblərdən dərslərin buraxılması (xəstəlik, ailə vəziyyəti və s.) haqqında məlumatı fakültə dekanlığına təqdim etməlidirlər. 20%-dən artıq dərs buraxan tələbələr imtahana buraxılmır.
Dərsə gecikmələr və ya digər dərs pozuntuları
Dərsə 15 dəqiqədən artıq gecikən tələbə dərsə buraxılsa da, ona qaıb işarəsi yazılır. Buna baxmayaraq, tələbə ikinci dərs saatına buraxıla bilər.
Yoxlama işi
Sənədlə təsdiq edilən üzrlü səbəbə görə yoxlama işində iştirak etməyən tələbə yoxlama işini növbəti həftədə yaza bilər.
İmtahanlar
Tələbənin imtahanda iştirakı və ya imtahanın buraxılması ilə bağlı bütün məsələlər fakültə rəhbərliyi tərəfindən həll olunur.
Aralıq və yekun imtahanı mövzuları tələbələrə imtahandan öncə verilir. Aralıq imtahanının sualları yekun imtahanında təkrarlanmırlar.
İmtahan qaydalarının pozuntuları
Aralıq və yekun imtahanları vaxtı tələbə tərəfindən imtahanın gedişini pozmaq və köçürülmələr qadağandır. Bu qaydaya riayət etməyən tələbələrin imtahan işi ləğv olunur və tələbə 0 (sıfır) qiymət ilə imtahandan kənarlaşdırılır.
Fənni bitirmək qaydası
Universitənin qaydalarına müvafiq olaraq kursu bitirmək üçün ümumi müvəffəqiyyət faizi 60% və yuxarı hesab edilir. Kəsiri olan tələbə bu fənni növbəti semestr və ya növbəti il təkrarən götürə bilər.
Tələbələrin davranış qaydaları
Dərs zamanı dərs prosesini pozmaq və etik qaydaları pozmaq qadağandır. Həmçinin tələbələr arasında icazəsiz müzakirələr və mobil telefonlardan istifadə qadağandır.
|
Cədvəl (dəyişdirilə bilər)
|
Həftə
|
Tarix
(planlaşdırılacaq)
|
Fənnin mövzuları
|
Dərslik/Tapşırıqlar
|
-
|
4
17.02.2016
|
Giriş. Tələbələri Azərbaycan tarixi fənninin iş proqramı və onların qarşısında duran vəzifələr ilə tanış etmək. Azərbaycan tarixi nədən bəhs edir; onun analizi, öyrənilməsi, başlıca dövrləri, tarixi qaynaqlar.
Azərbaycanda ibtidai-icma dövrü. Azərbaycanın etnosiyasi xəritəsi. Azərbaycan ərazisində erkən cəmiyyət, ilk dövlətlərin, qurumların yaranması (Aratta, Lullubi, Kuti). Manna dövləti.
|
Azərbaycan tarixi (ən qə dim zamanlardan - XXI əs rin ilk onilliklərinədək) Ali mək təblər üç ün dərslik. M.Q.Ab dul la yevin re dak tə si ilə. Bakı, 2014
[I fəsil , § 1-2
s.5-19];
|
-
|
4
24.02.2016
|
Atropatena və Alban dövlətləri ( siyasi tarix, təsərrüfat, mədəniyyət). Azərbaycan erkən orta çağda, yeni ictimai münasibətlər. Alban dövləti III-VII əsrlərdə. Sasani işğalı və hökmranlığı. Siyasi tarix. Mədəniyyət.
|
[I fəsil , § 3-4
s.19-29];
[ II fəsil, § 5
s.30-40];
|
-
|
4
02.03.2016
|
Azərbaycanda xilafət ağalığı və ona qarşı mübarizə. Xürrəmilər hərəkatı.
Etnogenez problemi. Azərbaycan xalqının formalaşması.
IX-cu yüzilliy in ikinci yarısı – XI yüzilliyin birinci yarısında Azərbaycan f eodal dövlətləri. Şirvanşahlar dövləti. Saci və Salari dövlətləri, Rəvvadi və Şaddadi dövlətləri.
|
[ II fəsil , § 6
s. 40-50];
[II fəsil, 7 s. 51-61
[III fəsil , § 8,
s.61-69]
|
-
|
4
09.03.2016
|
Azərbaycan Səlcuq imperatorluğunun tərkibində. Şirvanşahlar dövləti Kəsranilər sülaləsi dövründə. Eldənizlər dövləti. X-XII yüzilliklərdə Azərbaycan mədəniyyəti. Azərbaycan Monqol ağalığı dövründə.
|
[III fəsil , § 9-10,
s. 69-94];
[IV fəsil , § 11-13
s.94-106]
|
-
|
4
16.03.2016
|
Azərbaycan XIV yüzilliyinin sonu- XV-ci yüzillikdə. Ölkənin ictimai siyasi həyatı. Şirvanşahlar dövləti. Toxtamış və Teymurun Azərbaycana yürüşləri. Hurufilik.
Qaraqoyunlu dövləti. Ağqoyunlu dövləti. Sosial- iqtisadi vəziyyət, xarici siyasət.
|
[IV fəsil , § 14,
s.106-109]
[ V fəsil , § 15-16,
s.110-119]
|
-
|
4
30.03.2016
|
Azərbaycan XVI yüzillikdə. Mərkəzləşdirilmiş Azərbaycan Səfəvi dövlətinin yaranması. Daxili və xarici siyasət. Azərbaycan XVI yüzilliyin sonu - XVII yüzilliyin əvvələrində. Şah Abbas hakimiyyəti. Mədəniyyət.
Azərbaycan Səfəvi dövlətinin zəifləməsi və Azərbaycanın beynəlxalq rəqabət meydanına çevrilməsi (XVII yüzilliyin sonu - XVIII yüzilliyin 20-30-cu illəri).
|
[VI fəsil , §17-20
s.120-152];
|
-
|
4
06.04.2016
|
Aralıq imtahanı (mövzular 1-7 )
Azərbaycanda dövlət müstəqilliyi uğrunda mübarizə. Azərbaycan xanlıqlarının yaranması, idarəçilik sistemi, təsərrüfat həyatı, xarici siyasəti.
|
[VII fəsil , § 21-22
s.153-171];
|
|
-
|
4
13.04.2016
|
Azərbaycan beynəlxalq münasibətlərdə (XVIII əsrin sonu - XIX əsrin əvvəli). Azərbaycanın Rusiya və İran arasında bölüşdürülməsi. Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri.
XIX-cu yüzilliyin birinci yarısında Şimali Azərbaycanda ictimai - siyasi həyat. İqtisadi durum. M üstəmləkə zülmünə qarşı üsyanlar. Cənubi Azərbaycan.
Şimali Azərbaycan XIX-cu yüzilliyini ikinci yarısında. Kapitalist münasibətlərin yaranması və inkişafı. Bakının dünya neft mərkəzi kimi yüksəlişi. Azərbaycan mədəniyyəti
|
[VIII fəsil , § 23-28,
s.172-210];
|
-
|
4
20.04.2016
|
Şima li Azərbaycan XX əs rin əvvəllə rində. Demokratik və milli hərəkatın başlanması. Cənubi Azərbaycan da demokratik hərəkat.
Azərba ycan Birin ci d ünya müh aribəsi ill ərində. Azər baycan Ru s inqilabı ill ərində (fevral – okt yabr 1917-ci il).
1918-ci ilin mart soyqırımı
Cənubi Azərbaycanda azadlıq hərəkatı (1917-1920-ci illər)
Azərbayc an Demokratik Respublikası. Azərbaycanın istiqlaliyyət uğrunda mübarizəsi. ADR-in daxili siyasəti. Azərbaycanın beynəlxalq vəziyyəti. Aprel işğalı. ADR-in süqutu.
|
[IX fəsil, § 29-31
s.210-229];
[ IX fəsil, § 32-34,
s. 229-233, 239-247]
[ IX fəsil, 35, s. 247-249]
[X fəsil, 36, s. 250-268]
|
-
|
4
27.04.2016
|
Azərbaycan SSR. Azərbaycan 1920-1930-cu illərdə. Azərbaycan SSR-in ZSFSR və SSRİ-yə daxil edilməsi. Sovet hakimiyyətinin qurulması. Sosialist təsərrüfatçılığın yaranması. Mədəni inqilab. İctimai və siyasi vəziyyət. Azərbaycanda Sovet totalitarizmi. 30-cu illərin repressiyaları.
Azərbaycan SSR İkinci Dünya müharibəsi illərində.
Güney Azərbaycan İkinci Dünya müharibəsi illərində.
Milli azadlıq hərəkatı - 21 Azər.
|
[XI fəsil, § 38-40
s.268-298];
[XII fəsil , § 41-42
s.298-315]
|
-
|
4
04.05.2016
|
Azərbaycan SSR müharibədən sonrakı illərdə (1946-1980-ci illərin ortaları). Sosial-iqtisadi vəziyyət. Totalitar rejimin möhkəmlənməsi. Azərbaycanlıların Ermənistan SSR-dən deportasiyası. M.C.Bağırov hakimiyyətinin devrilməsi.
İ.Mustafayev. V.Axundov. Azərbaycan SSR rəhbərliyində dəyişikliklər. H.Əliyev. Respublika “yenidənqurma” yolunda.
Azərbaycan SSR 80-ci illərin sonu, 90-cı illərin əvvəllərində. Sosial-siyasi həyatın canlanması. Milli demokratik hərəkat. “Dağlıq Qarabağ problemi”nin ortaya atılması. Yeni siyasi partiyalar, ictimai təşkilatlar. AXC-nin yaranması və onun rolunun artması.
|
[XIII fəsil, § 43-44,
s.315-330];
[XIV fəsil, §45
s.331-336]
|
-
|
4
11.05.2015
|
Azərbaycanıların Ermənistandan deportasiyası. Daxili vəziyyətin kəskinləşməsi. 1990-cı il 20 Yanvar faciəsi.
Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpa edilməsi. Müstəqil Azərbaycan Respublikasının inkişaf problemləri. Daxili və xarici vəziyyət.
Ayaz Mütəllibovun siyasi xəttinin i flası. Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü və Dağlıq Qarabağ m üharibəsinin başlanması, Xocalı soyqırımı. Respublikada ictimai - siyasi böhran, torpaqların işğalı. Hərbi uğursuzluqlar.
|
[XIV fəsil, §45-46,
s.336-344]
|
-
|
4
18.05.2016
|
Xalq hərəkatının yüksəlişi. Elçibəy - AXC iqtidarı. Siyasi və iqtisadi is lahat təşə bbüsləri. Gə ncə qiyamı (1993, 4 iyun). AXC iqtidarının de vrilməsi.
P rezide nt səlahiyyət lərinin Heyd ər Əliye və ve rilməsi; 1993-cü il prezident seçkiləri. Heydər Əliyevin yeni siyasi kursu. Siyasi sabitliyə d oğru. Azərbaycan - Ermənistan münasibətləri. Atəşkəs. Neft siyasəti. Ə srin müqaviləsi. Heydər Əliyevin 5 illik prezidentlik fəaliyyətinin ye kunları.
|
[XIV fəsil, § 46,
s. 344-348;
§ 47, s. 348-357]
|
-
|
4
25.05.2016
|
Y eni prezident seçkiləri (1998-ci il). Heydər Əliyevin əvvəlki kursunun d avam etdirilməsi. Beynəlxalq münasibətlərin genişlənməsi. Daxili və xa rici siyasət. Azərbaycan dövlətçiliyi. Azərbaycan Respublikasının ne ft strategiyası.
İlham Əliyevin prezident seçilməsi ( 2003-cü il, 15 oktyabr ). 2008-ci il dövlət idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsi. 2013-cü il, növbəti dəfə prezident seçilməsi. Ümumilli lider Heydər Əliyevin siyasi kursunun davam etdirilməsi.
|
[ XIV fəsil, § 48,
s. 358-369; ]
|
-
|
4
01.06.2016
|
Azərbaycan XXI yüzi lliyə do ğru. İlham Əl iyevin daxili və xarici siyasətin in uğ urları. Da ğlıq Qarabağ uğrun da aparılan diplomatik mübar i z ə.
|
[ XIV fəsil, 48, s. 369-372]
|
|
|
Final imtahanı
(mövzular 8-15)
|
|
