Nur terapiyasi (radioterapiya) bemorlarni ionlashtiruvchi nurlar (rentgen nurlari, gamma, beta, neytron nurlanish, tibbiy tezlashtirgichdagi elementar zarralar tutami) yordamida davolash usuli hisoblanadi

Nur terapiyasi (radioterapiya) – bemorlarni ionlashtiruvchi nurlar (rentgen nurlari, gamma, beta, neytron nurlanish, tibbiy tezlashtirgichdagi elementar zarralar tutami) yordamida davolash usuli hisoblanadi. Asosan yomon sifatli o’sma kasalliklari hamda ayrim yallig’lanish kasalliklarini davolashda foydalaniladi.
Nur terapiyasining maqsadi patologik o’choqni tashkil etuvchi hujayralarni, masalan, o'simtani yo'q qilishdir. Hujayralarning "o'lishi" ning asosiy sababi, bu to'g'ridan-to'g'ri parchalanishni anglatmaydi, lekin inaktivatsiya (bo'linishni to'xtashi) ularning DNKsining buzilishi hisoblanadi. DNKning shikastlanishi to'g'ridan-to'g'ri DNK atomlarining ionlashuvi tufayli molekulyar bog'lanishlarning buzilishi natijasida ham, bilvosita hujayra sitoplazmasining asosiy komponenti bo'lgan suvning radiolizi natijasida ham bo'lishi mumkin. Ionlashtiruvchi nurlanish suv molekulalari bilan o'zaro ta'sir qilib, peroksid va erkin radikallarni hosil qiladi, ular o’z navbatida DNK molekulalariga ta'sir qiladi.
Bundan shunday muhim xulosa olish mumkinki, hujayra qanchalik faol bo'linsa, nurlanishning unga zararli ta'siri shunchalik kuchli bo'ladi. Saraton hujayralari faol bo'linadi va tez o'sadi; normal organizmda suyak iligi hujayralari xuddi shunday faollikka ega bo’ladi. Shunga ko'ra, saraton hujayralari atrofdagi to'qimalarga qaraganda faolroq bo'lgani uchun mos ravishda radiatsiyaning zararli ta'siri ularga ko’proq zarar yetkazadi. Bu mexanizm o'simta hujayralarini va katta hajmdagi sog'lom to'qimalarni bir xil nurlantirish paytidagi nur terapiyasi effektivligini ta’minlaydi, masalan, lokal limfa tugunlarini profilaktik nurlantirganda. Lekin shu bilan bir qatorda, hozirgi kundagi nur terapiyasi zamonaviy asbob uskunalarining ionlashtiruvchi nurlanish dozasini "fokuslash" (patologik markazda bir nechta nurlarni kesib o'tish) orqali sog'lom to'qimalarga kamroq ta'sir qilish tufayli terapevtik effektivligi sezilarli darajada oshirishi mumkin (10-rasm). Nurlanishga ayniqsa sezgir bo'lgan sog'lom to'qimalarni (masalan, suyak iligi) himoya qilish uchun "kompensatorlar" qo’llaniladi, bu sog’lom to'qimalarni nurlanishdan himoya qiladi.

Zarrachalar turiga ko'ra ionlashtiruvchi nurlanishni ikki guruhga bo'lish mumkin - korpuskulyar:

• 
  α - zarralari (alfa terapiyasi),
  
• 
  β -zarralari,
  
• 
  neytronli (manba sifatida Cf ²⁵² izotopi yoki siklotronlar ishlatiladi),
  
• 
  protonli,
  
• 
  uglerod ionlari