O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari

O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi

Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti

MUSTAQIL ISH

Mavzu: Ko‘phadlar qiymatlarini hisoblashda Gorner sxemasi
Guruh: 031-19
Bajardi: Egamberdiyeva Muxayyo
Tekshirdi: Mirzayev.A


Toshkent 2022
Reja:

1. 
   Algoritmlarni loyihalashga kirish.
   
2. 
   Ko‘phadlar qiymatlarini hisoblashda Gorner sxemasi
   
3. 
   Massivlarni qayta ishlash uchun mo‘ljallangan algoritmlarni ishlab chiqish va dasturlashtirish
   
4. 
   Xulosa
   
5. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

Algoritmlarni loyihalashga kirish. Algoritmni tanlash qo’yilgan masalaning shartlari va boshqa bir nechta parametrlar asosida amalga oshiriladi: ular elementlar soni, elementlar joylashish tartibi, EHM axitekturasi, elementlarga qo’yiladigan masala shartlari va b. bo’lishi mumkin. Shuning uchun, algoritmni loyihalashda masalaning qo’yilishi, qo’llash mumkin bo’lgan algoritmlar sinflari va yuqoridagi parametrlar juda chuqur o’rganilishi kerak. Algoritm korrekt deyiladi, agar unng natijasi barcha kiruvchi mt lar uchun aniq chiquvchi mt larni tashkil etsa. Bu holda ihlatilgan korrekt algoritm berilgan masalani yechib beradi deyiladi. Agar algoritm nokorrekt bo’lsa, uning natijasi ba’zi bir kiruvchi mt lar uchun noto’g’ri bo’ladi yoki umuman natija bermasligi mumkin. Ba’zi hollarda, ya’ni xatoliklarni tekshirib turish imkoni bo’lganda, nokorrekt algoritmlar ham foydali bo’lishi mumkin. Ko’pincha korrekt algoritmlardan foydalaish maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Algoritm samaradorligi. Javob berilishi kerak bo'lgan birinchi jiddiy savol: qanday qilib “samarali algoritm” tushunchasini aniqlash mumkin? Bir qarashda samaradorlikning ishchi ta'rifi quyidagicha ko'rinishi mumkin.
1- ta'rif: algoritm samarador deb ataladi, agar ma'lumotlar kiritilganda uni amalga oshirish tezkor bajarilsa.
Albatta, samaradorlik nisbiy tushuncha bo’lib, bir nechta algoritmlarni solishtirish orqali aniqlanadi.
Xossalari:
Tushunarlilik –algoritmda ijrochiga berilayotgan kо‘rsatmalar aniq mazmunda bо‘lishi;
Diskretlilik – algoritmlarni chekli qadamlardan tashkil qilib bо‘laklash imkoniyati ;
Cheklilik – bajarilayotgan algoritm chekli qadamlarda natijaga olib kelishi;
Natijaviylik - natijaning bо‘lishi;
Ommaviylik – har bir algoritm mazmuniga kо‘ra bir turdagi masalalarning barchasi uchun ham о‘rinli bо‘lishi .
Formallik –komandalarni mexanik bajarish imkoniyati.
Bu xossa robotlar, kompyuterlar va boshqa qurilmalarda komandalarning ketma-ket bajarilishini ta’minlaydi.
Algoritm turlari : Chiziqli algoritm - deb hech qanday shartsiz faqat ketma-ket bajariladigan jarayonlarga aytiladi.
Tarmoqlanuvchi algoritm - deb ma’lum shartlarga muvofiq bajariladigan kо‘rsatmalardan tuzilgan algoritmga aytiladi.
Takrorlanuvchi algoritm - deb biron bir shart tekshirilishi yoki biron parametrning har xil qiymatlari asosida takroriy xisblashlarni bajaradigan algoritmga aytiladi.

Yuqorida qayd qilganimizdek, qo‘yilgan biror masalani EHMda yechish uchun, avval uning matematik modelini, keyin algoritmini va programmasini tuzish kerak bo‘ladi. Bu uchlikda algoritm bloki muhim ahamiyatga ega. Endi algoritm tushunchasining ta’rifi va xossalarini bayon qilamiz.

Algoritm bu oldimizga qo‘yilgan masalani yechish zarur bo‘lgan amallar ketma-ketligidir.
Algoritm so‘zi va tushunchasi IX asrda yashab ijod etgan buyur alloma Muhammad al-Xorazmiy nomi bilan uzviy bog‘liq. Algoritm so‘zi Al-Xorazmiy nomini Yevropa olimlari tomonidan buzib talaffuz qilinishidan yuzaga kelgan. Al-Xorazmiy birinchi bo‘lib o‘nlik sanoq sistemasining tamoyillarini va undagi to‘rtta amallarni bajarish qoidalarini asoslab bergan.