Sanoat va ekologik xavfsizlik

O’ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


JIZZAX POLITЕXNIKA INSTITUTI
“Ekologiya va atrof-muhit muhofazasi”
kafеdrasi

“SANOAT VA EKOLOGIK XAVFSIZLIK”

fanidan


MA’RUZA MATNI


JIZZAX– 2019 YIL
“Sanoat va ekologik xavsizligi” fanidan ma’ruzalar matni institutining “Avtotransport” yo’nalishlarida ta’lim olayotgan talabalar uchun.

Uslubiy ko’rsatma mualliflari: I.To’ynazarova

Taqrizchilar: “Ekologiya va atrof muhit muhofazasi”

kafеdrasi katta o’qituvchisi

B .Xolmatov

“Dafina” texnik muhandislik markazi: T.G’aniyev

Uslubiy ko’rsatma Jizzax Politеxnika instituti o’quv uslubiy kеngashi tomonidan tasdiqlangan.

Bayonnoma № _________ “_____” ____________ 2019 y.

“Avtotransport” fakul’tet kengashida muhokama etilgan (2019 yil “___” ________ dagi “_____” – sonli bayonnoma).

Uslubiy ma’ruza matni. “Ekologiya va atrof muhit muhofazasi” kafеdrasining № _____ “_____” ___ 2019 yildagi yig’ilishida muhokama etilib, institut uslubiy Kеngashiga tavsiya etilgan.

“Ekologiya va atrof muhit muhofazasi” kafеdrasi mudiri: M. Tirkasheva.

© “Sanoat va ekologik xavfsizlik” fani.-Jizzax: JizPI, 2019. 62 –bet.


Kirish


Inson tabiatning bir qismidir, uning hayoti atrof-muhit va uning omillariga bog’liqdir. Shuning uchun insonlarning tabiatga ko’rsatayotgan ta’sirlari, ya’ni tabiiy resurslarni tejamkorlik bilan ishlatmaslik, atmosfera, tuproq va suv xavzalarini zaharli chiqindilar bilan ifloslanishi atrof-muhit ekosistemasini yomonlashishishga xamda ekologik muvozanatni buzilishiga olib kelayapti. Shundan kelib chiqqan holda “Sanoat va ekologik xavfsizlik” fanini o’zlashtirgan talaba insonlarning ekologik xavfsizligini ta’minlash, tabiat bilan jamiyat o’rtasidagi munosabatlarni yaxshilashi va kelajak avlodlarga ) keltiriladigan xavf-xatarni oldini olish hamda tabiatda bo’layotgan antropogen ta’sirlarni kamaytirish, ayniqsa sanoatda yuz berishi mumkin bo’lgan halokatlar, zaharli tashlanmalarni ajralib chiqishi natijasida atrof muhitni ifloslanishi va insonlarni sog’ligiga salbiy ta’sir etishini oldini olish chora- tadbirlarini ishlab chiqish, chiqindilarni xosil bo’lishini kamaytirish va ularni boshqarish hamda turli xil ekologik salbiy oqibatlar, ularni paydo bulish mexanizmi, kislota yomg’irlari suv toshqinlari, yer qimirlashi, vulqonlarning portlashi, shaxtalarda metan gazlarni portlashi, kuchli bo’ronlar, o’rmon va adirlardagi yong’inlar, kimyoviy moddalar bilan tuproqni, suvni ifloslanishi, tuproq eroziyasi, yadro quroli xavfi, turli xil epidemiyalarni keng miqyosda tarqalish sabablari to’g’risida bilim, ko’nikma va malakaga ega bo’ladi.