Siirt’in İnanç Turizmi Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma Sedat ÇELİK*, Nurdan Şarman
Yüklə 133,39 Kb.
|
|
Siirt’in İnanç Turizmi Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma Sedat ÇELİK*, Nurdan ŞARMAN* *Turizm ve Otel İşletmeciliği Yüksekokulu, Şırnak Üniversitesi, Şırnak s.celik@sirnak.edu.tr, nurdanurek@gmail.com ÖZET Işık Hadisesi ile anılan İbrahim Hakkı Hazretleri’nin ve değerli Hocası Fakirullah Hazretleri’nin manevi havasının hissedildiği Aydınlar İlçesi ve velilerin velisi olarak anılan Veysel Karani Hazretleri’nin türbesinin bulunduğu Siirt inanç turizmi açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bu çalışmanın amacı Siirt ilinin turizm potansiyelini, sorunlarını ve çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Bu amaç kapsamında nitel araştırma yöntemi ve verilerin elde edilmesinde görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada Siirt ilinin ve özellikle Aydınlar ilçesinin inanç turizmi açısından önemli turistik arzının olduğu ancak yatırım eksikliği ve halkın bilinçsiz olması, reklam ve tanıtım eksikliği gibi nedenlerden dolayı yeterince değerlendirilemediği görülmektedir. Bunun yanında katılımcılar genel olarak inanç turizminin gelişeceğine inanmaktadırlar. Anahtar Kelimeler: İnanç Turizmi, Siirt, Aydınlar (Tillo), Türkiye Abstract Aydinlar district where Ibrahim Hakki who is known with “Light Event” and his precious teacher Fakirullah’s spiritual atmosphere were felt and Siirt is the place where the big erudite Veysel Karani’s tomb stands, has an important potential for religion tourism. The aim of the study is to display the religion tourism potential and tourism problems of Siirt with some solution suggestions. Research method of the study is qualitative and interview technique is also used to obtain data. As a result of the study we found that Siirt city and especiallu Aydinlar district have important touristic sources for religion tourism. Besides, these places are lack of investments and local people are unconscious about religion tourism. However, all of the participants believe that religion tourism in Siirt will improve in time. Key Words: Religious Tourism, Faith Tourism, Siirt, Aydınlar (Tillo), Turkey
Turizm olgusu her geçen gün daha fazla gelişmekte ve önem kazanmakla birlikte ve olumlu katkılarıyla (ekonomik, kültürel v.s.) birçok ülkenin, bölgenin, ilin önemli gelir kaynağı haline gelmiştir. Turizmin öneminin artmasında insanların gezme, eğlenme, merak gibi amaçlarını karşılama istekleri ve bu istekleri karşılayacak arz potansiyelinin bunu karşılayabiliyor olması etkili olmaktadır. Aynı zamanda artan refah, farklı kültürlere merak ve turizmde ürün çeşitliliğinin artması sonucu insanların kendine hitap eden bir turizm pazarına kolay ulaşabilme imkanlarının gelişmesi turizmin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Turizm etkinliklerine katılımı ve amaçları zamanla değişiklik göstermektedir. İnsanlar daha çok deniz-kum-güneş turizmi daha fazla tercih etmekteyken, daha sonra bununla birlikte çeşitli kültürleri tanıma ve bunları yerinde görme amacıyla turizme katılan turist sayısı artmaya başlamıştır. Son yıllarda ise bunun yanında insanların manevi huzuru bulma, değerli kişileri ziyaret etme, dua etme v.b. amaçlarla inanç turizmine daha fazla katılmaları ile inanç turizmi hareketliliği küçümsenmeyecek derecede artmıştır. Son zamanlarda hac ve dini turizm etkinliğine katılan turist sayılarında önemli artış görülmektedir. Dünya Turizm Örgütü’ne (UNWTO, 2011) göre dünyada 600 milyon civarında inanç turizmine katılan turist yer almaktadır. Bunların %50’si Asya ve Pasifiklerde %40’ı Avrupada %10’u diğer bölgelerdedir. Her yıl yaklaşık 28 milyon Hindu hacıları Kuzey Hindistan’da Ganj Nehrine, 11,6 milyon yabancı turist Suudi Arabistan’a, Sadece Mekke 2008 yılında 6,6. milyon dini turiste ev sahipliği yapmaktadır. 2015 yılında Mekke ve Medine’ye 21 milyon turistin gelmesi beklenmektedir. Aynı zamanda inanç turizmi %70’lik bir gelişme göstermekte ve turistlerin ortalama harcamaları 1500-3000 dolar arasında olmaktadır (Güzel, 2010; Estegri v.d., 2012). Ülkemiz, Hristiyanlık, Musevilik ve İslamiyet tarihi açısından kutsal sayılan birçok değer bulunması sebebi ile inanç turizmi bakımından oldukça önemli bir çekim merkezidir. Bazı müzelerle ilgili 2011 yılı verilerine baktığımızda; sadece dini amaçlarla gelen turist sayısı 102 bin iken dini yerlerin ziyaret edilme sayısı çok daha fazladır (farklı amaçlarla gelip ziyaret eden turistlerden dolayı). 2011 müze ve ören yerleri istatistiklerine göre, Konya Mevlana müzesini 1.735.000 kişi, Tarsus’u 66 bin kişi (Tarsus Müzesi, St. Paul kuyusu ve Anıt müzesi), Nevşehirdeki Hacı Bektaş Müzesini 362,00 kişi, Efes Örenyeri’ni 1.999.000 kişi, Ayasofya müzesini 3.196.00 kişi, Topkapı sarayını 3.024.000 kişi, Myra Ören yerini 587 bin ve Noel baba müzesi: 544 bin kişi ziyaret etmiştir (sgb.kulturturizm.gov.tr). Siirt inanç turizmi açısından önemli zenginliklere sahip ancak bu zenginlikleri turizm açısından yeterince değerlendirilememiş bir ildir. Özellikle Siirt iline bağlı bir ilçe olan Aydınlar (Tillo) inanç turizmi açısından oldukça önemli bir tarihe sahiptir. Şeyh Fakirullah Hz. İbrahim Hakkı Hz. Ve daha birçok evliya bu ilçede yaşamışlardır ve kendilerinden kalan birçok tarihi eser günümüze kadar gelebilmiştir. Ayrıca Hz. Muhammed (s.a.v.)’in hırkasını vermek istediği değerli evliyalardan olan Veysel Karani Hz.lerinin türbesi yine Siirt ili sınırları içerisinde yer almaktadır. Bahsedilen evliyaların diyarı olarak anılan Siirt ilini ele aldığımız bu çalışmada ilin inanç turizmi ele alınmaktadır. Araştırmada amacımız Siirt’in inanç turizmi potansiyelini ve inanç turizmi ile ilgili sorun ve çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Araştırma Siirt’in Aydınlar ilçesinde yapılmıştır. Yerel halkın turizmle ilgili görüş ve beklentileri ile ilgili veriler görüşme tekniği kullanılarak değerlendirilmiştir diyelim. Ayrıca Siirt ile ilgili bilgiler ortaya konulurken ikincil veri kaynaklarından yararlanılmıştır. Görüşme toplamda 15 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Görüşmede verilen cevaplar betimsel analiz yapılmıştır. Araştırma, kavramsal çerçevede inanç turizmi ve Siirt hakkında bilgi verildikten sonra literatür taraması, metodoloji, bulgu ve sonuçlarla son bulmuştur. Araştırma, Siirt ilinin turizm potansiyelinin ortaya konulması ve sorunların belirlenip çözüm önerileri sunması açısından önem arz etmektedir.
Turizm insanların sürekli ikamet ettikleri, çalıştıkları ve her zamanki olağan ihtiyaçlarını karşıladıkları yerlerin dışında, yerleşmemek ve ekonomik anlamda gelir elde etmemek şartıyla, dinlenme, eğlenme, merak, spor, sağlık, kültür, deneyim kazanma, akrabalarını ziyaret etme, kongre ve seminerlere katılma, dini ibadetlerini yerine getirme gibi kişisel nedenlerle, kişisel ya da toplu olarak yaptıkları seyahatlerdir (Sargın, 2006: 2; Sevinç ve Özgün, 2012: 18). Kişilerin ihtiyaç arzu ve istekleri her geçen gün değişmekte ve bu da turizm çeşitliliğini zorunlu hale getirmektedir. Literatürde daha önce kitle turizmi ve bireysel turizm olarak ele alınan ve spor, kültür, deniz, sağlık turizm faaliyetleri turizm çeşitleri olarak ele alınmışken son zamanlarda turizm çeşitliliği farklı şekillerde ele alınmaya başlanmış ve “alternatif turizm” kavramı ortaya çıkmıştır. Alternatif turizm; deniz, kum, güneş üçlüsüne alternatif olarak ortaya çıkmış ve burada, alternatif turizm ile kitle turizminin olumsuz etkilerini azaltmak ve turizmi zamana yaymak amaçlanmıştır. İnanç turizmi de alternatif bir turizm çeşidi olarak görülmektedir (Dikici ve Sağır, 2012). Bunun yanında inanç turizmini kültür turizmi içinde gören araştırmalar da vardır. İnanç turizminin kültür turizmi içindeki yeri önceleri %40’larda iken son zamanlarda %70’lere kadar çıkmış ve inanç turizminin kültür turizmi içindeki payı oldukça artmıştır ((Pourtaheri et al., 2012). Ek olarak inanç turizmi, hac organizasyonlarının oldukça eskiye dayanmasından dolayı turizm çeşitlerinin en eskilerinden biri olarak görülmektedir (Simone-Charteris and Boyd, 2011). Daha önceleri, inanç turizmi daha çok hacca gitme faaliyetlerini içerse de zamanla hacca gitme amacı olmaksızın dini yerlerin görülmesi, merakın giderilmesi, bilgi edinilmesi gibi amaçlarla inanç turizmine katılma durumu ortaya çıkmıştır. Eğitim ve kültür düzeylerinin genellikle yüksek oluşu bu kişilerin ziyaret ettikleri yerlerle ilgili sağlıklı bilgi edinmelerini kolaylaştırmıştır. Bu da dini eserlerin mimari değeri, yapının içeriği ve maneviyatı hakkında bilgilenmelerine olanak sağlamaktadır (Vorzsak ve Gut, 2009; Rotherdam, 2007). İnanç turizmi; “dinlerce kutsal sayılan yerleri ziyaret etmek, dinsel toplantı ve törenlere katılmak veya bunları izlemek, hac gibi dinsel görevleri yerine getirmek kutsal ve ünlü mabetleri görmek amacıyla yapılan ve zaman zaman çok önemli boyutlara ulaşan seyahatlerin ve konaklamaların oluşturduğu turizm olayı olarak da ifade edilmektedir” (Usta, 2001: 41). Genel olarak inanç turizmi; insanların dini amaçlarla ibadetlerini gerçekleştirmek ve manevi huzuru bulmak için yaptıkları faaliyetlerdir (Stamenković v.d., 2009; Simone-Charteris and Boyd, 2011). Literatüre bakıldığında manevi, ruhsal, dini turizm (spiritual tourism) veya hac faaliyetleri (pilgrimage) olarak ifade edilen inanç turizminin ne olduğu ve hacca gitmekten farklı olup olmadığı ile ilgili birçok tartışma yer almaktadır (Talâ ve Pâdurean, 2008). İnanç turizminin tartışıldığı ilk zamanlarda, dini organizasyon temsilcileri inançla turizmin ekonomik bir kazanç olabileceği düşüncesine karşı çıkmışlardır. Turizmin tembelliği, ahlaksızlığı ve alkol tüketimini arttırıcı bir unsur olarak görmüşler ve turizmi günahkârlık, çarpık ilişkiler içinde sağduyudan yoksun olarak nitelendirmişlerdir. Ayrıca kitle turizmi ile kutsallığın kaybedileceği düşünmüşlerdir. Fakat hacıların, dini yerleri ziyaret edenleri yeme, içme, konaklama ve geldikleri yerlerde seyahat etme gibi ihtiyaçlarının olduğu açıklanamıyordu oysa bunların tümü turizm alanının içinde yer almaktadır. Romanya kilisesi yetkililerinden birinin “bir turistin gezi sırasında kilise veya ibadet yerine gelerek içeriye girerken ibadethaneye girilecek şekilde giyimine dikkat ederek girmesi ve o manevi huzuru bulması birleştirici bir rol oynamaktır” şeklindeki açıklaması önceki inanç turizmi anlayışı ile günümüzdeki anlayış farkını ortaya koyan güzel bir örnektir (Talâ ve Pâdurean, 2008). Önceleri turizm ve inancın bir arada zikredilmesi dahi hoş karşılanmaz iken günümüzde turizmin inancın yayılmasında ve bilinmesinde etkin rol aldığı düşüncesi benimsenmektedir. Bu düşüncelerin yer edinmesinde, din rehberlerinin dini mekânların, kutsal şehir ve toprakların inananları tarafından ziyaret edilmesini tavsiye etmesi etkili olmuştur ve bu durum aynı zamanda ekonomik bir getiride sağlamıştır. Bunun sonucu olarak dini yapıların bulunduğu ülkeler hem inananlar hem de merak edenlerin yaptıkları ziyaretlerden sürekli fayda sağlamaktadırlar (Sargın, 2006: 3). Kutsal kitap Kuran'da1 Müslümanların, Allah'ın dünyadaki güzelliklerini görüp bunlara şükretmek ve arkadaşlarını, akrabalarını ziyaret etmek için seyahat etmeleri tavsiye edilmiştir. Ek olarak İslam hukukuna göre Müslümanlar normal vatandaşların haklarına sahip olan ziyaretçilere konukseverlik (misafirperverlik) gösterme gibi bir sorumluluğa sahiptir (Okhovat, 2010). Dikici ve Sağır (2012) inanç turizminin ekonomik etkisinin yanında, inanç turizmine ev sahipliği yapan halkın gelen ziyaretçilerden din, dil ve milliyet bağlamında farklı olması, inanç turizminin sosyolojik bakımdan çözümlenmesine derinlik kazandırdığını belirtmişlerdir. Bu noktada değerlendirildiğinde inanç turizminin temel odakları “inanç, değer ve “din” olduğundan inanç turizmi için gelen turistlerde kimlik olgusunun diğer turistlere göre daha fazla ön plana çıkmaktadır. Bu durum bölge insanı ile turist arasındaki etnik, dini ve kültürel farklılıklar merkezli bir sosyal etkileşim meydana getirmektedir. Simone-Charteris and Boyd (2010) bu görüşe paralel olarak insanların önyargılarının azaltılması ve kültürler arasında köprü kurulması yönünde inanç turizminin etkili olduğunu belirtmişlerdir. Stamenković ve arkadaşları (2009)’na göre nerdeyse bütün turistlerin gezdikleri yerlerde dini temsil eden bir çok yapı olduğu ve turistlerin bu yapıları ziyaret ettiklerini belirtmişlerdir. Turistlerin bu dini yapıtları ziyaret etmelerindeki amaç dinsel sebeplerden olduğu gibi, tarihsel ve kültürel değerlere duyulan merak, mimari özelliklerinin ne olduğu nasıl olduğu gibi konularda bilgilenmek amacı ile de ziyaret edebilmektedirler (Simone-Charteris and Boyd, 2010; Murray and Graham, 1997). Bu noktada literatürde inanç turizminde önceliği daha çok dini ibadet için olanlar (Örn: hacılar/pilgrims, dindarlar..) ve olmayanlar arasındaki ayırıma değinilmiştir (Richard and Fernandes, 2007). Smith (1992:4) hacılar (dini amaçla turizme katılan) ile diğer turistler arasındaki farklılığı bir tipoloji oluşturarak açıklamıştır. Şekil 1: Smith’in İnanç Turizmine Katılanlar İle İlgili Sınıflaması  Kaynak: (Smith, 1992:4).
Smith’in (1992) hacı/dindar-hacı/dindar olmayan turist tipolojisinde harflerden oluşan bir skalada a’dan (daha çok dindar) e’ye (daha çok turist) kadar bir sınıflandırma yapmıştır. Bu sınıflandımada kişilerin turizme katılımında motive unsuru olarak daha çok dinsel amaçlar mı yoksa turistik amaçlar mı etkili olduğu noktasından hareketle oluşturulduğu görülmektedir. Şekil 2: İnanç Turizminin Paydaşları 
Kaynak: (Talâ ve Pâdurean, 2008: 246). Şekil 2’de Talâ ve Pâdurean (2008) inanç turizminin paydaşları görülmektedir. Talâ ve Pâdurean (2008) çalışmalarında her bir paydaşın inanç turizmini iyi bir şekilde anlaması ve dikkate almaları gerektiğini belirtmiştir. Yukarıda da görüldüğü gibi paydaşlar; hükümet, dini topluluklar, uluslar arası kuruluşlar, ev sahibi topluluğu, yerel yönetim ve alt yapı yöneticileri, iç ve dış tur operatörleri, ulaşım şirketleri, yerel turizm hizmet sağlayıcıları, akademik çevre, diğer özel sektör paydaşları olarak belirtilmiştir. Belirtilen bu paydaşların birbirleri ile ilişkili oldukları ve her birinin oluşturulan bir turizm faaliyetinde etkili olduğu söylenebilir. Hükümet politikalarının diğer paydaşların görüş ve düşünceleri ile uyumlu olması çok önemlidir. Aynı zamanda paydaşların hükümetle sürekli etkileşim halinde olması yapılacak olan proje, yatırım ve faaliyetlerin amaçlarına ulaşmasında oldukça önemlidir. Paydaşların herhangi birinin işini iyi bir şekilde yapmaması halinde olumsuz geri dönüşü diğer bütün paydaşları etkilemektedir. Bu sebeple, hükümet politikaları (turizmdeki vergi uygulamaları, siyasi gücü, dış ilişkilerdeki etkinliği v.s.), dini toplulukların faaliyetleri (seminer, kutlamalar v.s.), ev sahibi topluluğun gelen turistlere bakışı ve misafirperverliği, uluslar arası kuruluşların ve tur operatörlerin pazarlama ve tanıtım çabaları, yerel yönetimlerin alt yapı (yol, kaldırım, su, çevre düzenlemesi v.s.) ile ilgili çalışmaları, ulaşım şirketlerinin kalitesi (araç konforu, hijyen, ulaşım ağı v.s.), yerel turizm hizmet sağlayıcıları (konaklama işletmeleri, kamu kuruluşlar v.s.) etkinlikleri ve hizmet kaliteleri, akademik çevrenin sorunları ele alması ve ortaya çıkarması, diğer özel sektör paydaşlarının (bankalar, marketler v.s.) faaliyetleri bir bütün olması hedeflerin gerçekleşmesinde oldukça önemlidir. Bu paydaşların her biri, bir sistemin bir bütünün önemli parçalarıdır. Bu parçaların sistem içerisinde iyi bir koordine ile çalışması gerekir. İnanç turizmi Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de gün geçtikçe önemli hale gelmektedir. Tarihte İslam, Hıristiyan, Musevi 3 semavi dine mensup birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Türkiye’nin inanç turizmi açısından büyük bir potansiyele sahip olduğu ortadadır. Hıristiyanlar için çok önemli olan; Vatikan tarafından kutsal kabul edilen Meryem Ana Evi, Antakya‟da bulunan Papa VI. Paul tarafından hac yeri olarak ilan edilen St. Pierre Kilisesi dünyanın ilk kilisesi, Tarsus’taki Yedi Uyurlar Mağarası ve Aziz Paulos’un yaşadığı yer ve su kuyusu, Antalya’daki St. Nicola Kilisesi, İstanbul’da bulunan Dünya Ortodokslar Patrikhanesi (Fener Rum Patrikhanesi) Hıristiyanlar için maneviyatı büyük inanç merkezleridir. İstanbul’da bulunan 19 sinagog Museviler için önemli inanç merkezleridir. Yine İslamiyet için önemli olan birçok din adamı, evliya ve âlimlere ait inanç değerleri bulunmaktadır. Hz. İbrahim ve soyundan gelenlerin yaşadığı ve “Peygamberler Şehri” olarak bilinen Şanlıurfa, kutsal emanetlerin bulunduğu Topkapı Sarayı, Nuh tufanının yaşandığı yer ve geminin bulunduğu Şırnak’taki Cudi Dağı ve Hz.Nuh Nebi türbesi, camii ve yerleşim yeri, Konya’da türbesi bulunan Mevlana Celaleddin Rumi, evliyalar şehri olarak bilinen Siirt dindar Müslümanlar açısından önemli inanç merkezleridir (www. kultur.gov.tr). İnanç turizmi açısından birçok kutsal değeri bulunan Türkiye son zamanlarda bu potansiyelini değerlendirmedeki eksiklerini gidermeye yönelik tedbirler belirleyerek 1995 yılında bunu pratiğe dökmüştür. 1995 yılından itibaren girişimlere başlamıştır. 1995-1998 yılları arasında çok sayıda tur operatörü, basın mensubu ve konu ile ilgili uzmanların katılımı ile “İnanç Turizmi” turları düzenlenmiştir. Pamukkale ve Denizli’de düzenlenen “2000’e Doğru İnanç Turizmi” Sempozyumları ve Diyanet İşleri Başkanlığının katkıları ile 26.10.2002 tarihinde Kuşadası’nda gerçekleştirilen “I. İnanç Turizmi Günleri” sempozyumu ve 16-17.04.2004 tarihinde İzmir’de yapılan “II. İnanç Turizmi Günleri” sempozyumu bu konuyu gündeme taşıyan başlıca çalışmalardır. Bunlara ilave olarak yerel yönetimler ve üniversiteler dâhil olmak üzere çeşitli kuruluşların düzenledikleri benzer çalışmalarla konu kamuoyuna tanıtılmaya çalışılmıştır. Şu an 43 il Turizm Bakanlığı tarafından, “inanç turizmi açısından önemi olan iller” kapsamına alınmıştır. Bu illerdeki dini mekânların tanıtım organizasyonu bir ölçüde devlet desteğiyle yapılmaktadır (Sargın, 2006:5).
Siirt, Samiler, Babiller, Urartular, Emeviler, Abbasiler, Romalılar, Bizanslılar, Artuklular, Akkoyunlular, Safeviler, Selçuklular ve Osmanlılar gibi birçok devlete ev sahipliği yapmış ve 26 Eylül 1919 yılında bağımsız sancak olan ve Cumhuriyet döneminde 1923 yılında il olarak kabul edilen bir ildir. Siirt coğrafi olarak doğudan Şırnak ve Van, Kuzeyden batman ve Bitlis, batıdan Batman ve güneyden Mardin ve Şırnak İlleri ile çevrilidir. Bu bölgenin bir özelliği olarak karasal iklim özellikleri görülmektedir. İlin toplamda 6 ilçesi (Aydınlar-Tillo, Baykan, Eruh, Kurtalan, Pervari, Şirvan) bulunmaktadır (www.siirtkulturturizm.gov.tr). Tarım ve hayvancılık Siirt ekonomisi için önemli gelir kaynaklarıdır. Türkiye’deki nar üretiminin %21’ini, Fıstık üretiminin %9’u Siirt’ten elde edilmektedir (http://www.rehberobasi.org). Siirt’in toplam nüfusu 2011’de 310 bin, merkez nüfusu 134 bin’dir. Toplam nüfusun 161 bini erkek, 149 bini kadındır. Nüfusun okuma yazma durumu yüksektir ancak Türkiye ortalamasının altındadır. 6+nüfusun 125 bini kadın, kadınların okuma-yazma sayısı 99 bin, 6+ erkek nüfusu 136 bin, 136’in okuma-yazma bilen sayısı 128 bindir (TÜİK, 2012).
Baykan’da, Hz. Muhammed (s.a.v.)’in hırkasını verdiği Veysel Karani Hz.’lerinin, Aydınlar (Tillo)’da Şeyh İsmail Fakirullah Tillovi’nin ve öğrencisi İbrahim Hakkı Hz.’lerinin türbelerinin bulunduğu Siirt ili inanç turizmi açısından önemli bir ilimizdir. Siirt iline bakıldığında inanç turizmi unsurlarının daha çok Aydınlar ve Baykan ilçelerinde toplandığı görülmektedir. Rivayete göre 40 bin evliyanın yaşadığı söylenen ve evliyalar şehri olarak bilinen Aydınlar (Tillo) ilçesi inanç turizmi açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Rivayeti haklı çıkaran birçok eser şu anda Aydınlarda ziyaretçilerini beklemektedir. Bu eserlerden bazıları şunlardır (www.siirtmuftulugu.gov.tr);
Bunların dışında Aydınlar mezarlığında Mevlana Molla Ali Hz., Molla Halil Hz., Şeyh Hasan-Ül Fatirin Hz., Şeyh İsmail Garip Hz., Şeyh Mustafa Kurdi Hz., Şeyh Abdulkadir-Sani Hz., Derviş Osman Hz., Şeyh Ebü'l Vefa Hz., Muhammed Sorahani Hz., Şeyh Musa Hz., Nurhamze Hz., Şeyh Hattab Hz., Şeyh Şerafettin Hz., Şeyh Celaleddin Hz., kabristanları bulunmaktadır.
İsmail Fakirullah Hazretleri, çocuk yaşlarında ilim tahsiline başlamış ve hoca oluncaya kadar ilim tahsiline aralıksız devam etmiştir. Kırk yaşına kadar günlerinin çoğunu oruçla geçirmiş, orucunu birkaç üzüm tanesi ile açmıştır. Kırk gün konuşmadan, yemeden içmeden kesilip mana âlemine dalmıştır. Kırkıncı gün gözünü açmış, bir tas su içmiş, ekşi nar aşı isteyip, bir parça ekmekle yemiş ve kendine gelmiştir. Üveysiye tarikatının esasları doğrultusunda, her kesimden insanları irşat ederken, diğer tarafta şer-i ilimler ve müspet ilimlerde dünyaca ünlü meşhur ilim adamları yetiştirmiştir. Hayatını hak yolda insanları irşat etmekle geçiren bu büyük veli, Hicri 1146, Miladi 1734 senesinde ruhunu teslim etmiştir. Kabri Tillo Kabristanlığı'nda kendi ismiyle anılan türbededir. Her sene binlerce kişi türbesini ziyaret etmektedir (www.gulistandergisi.com). İbrahim Hakkı Hz. Hicri 1115, Miladi 1703 yılında Erzurum’a bağlı Hasankale İlçesi’nde doğmuştur. Babası Molla Osman, bir mürşit aramak maksadıyla Tillo’ya gelmiş, burada İsmail Fakirullah Hz.’ni bularak hizmetine girmiştir. Büyük mütefekkir İbrahim Hakkı Hz. hadis ve fıkıhta, tasavvuf ve edebiyatta, psikoloji ve sosyolojide, tıp ve astronomide ve pek çok ilim dalında büyük bir kudret ve yetenek göstermiştir. Doğunun yetiştirdiği bu büyük âlim, kısa zamanda dünya çapında ün salmıştır. İslam âlemine ve insanlığa bıraktığı değerli eserler, onun şahsiyetinin ve ilminin faziletini gösterir (www.siirtmuftulugu.gov.tr). (pek fazla internet kaynağı kullanılmış) İbrahim Hakkı Hz.lerinin hayatı boyunca verdiği 58 eser yanında en büyük eseri Marifetname’dir. Marifetname çok geniş kapsamlı, ansiklopedik özellik taşıyan, Matematik, Astronomi, Fizik, Kimya, gibi pozitif ilimler yanında Sosyoloji, Psikoloji ve Fizyoloji gibi cemiyetlerin ahengi ile ilgili kök bilgileri ihtiva etmektedir. İbrahim Hakkı Hz.lerinin vermiş olduğu eserlerin üzerinden iki yüz elli sene geçmesine rağmen bugün bütün bilgiler hala yepyeni ve tazeliğini korumaktadır. Yerçekimi, atomun yapısı, atmosfer ve hidrosferin meydana gelişi ile ilgili yıllar önce vermiş olduğu bilgiler günümüzdeki bilgilerle örtüşmektedir. Aynı şekilde güneş sistemi, yıldızlar, uzay ve kâinatın yapısı, gezegenler ve gökyüzündeki türlü olayları konu edinen kozmografya ve astronomi dalında devrinin anlayış sınırlarını aşan ve bugün dahi kavranılması güç bir ölçü genişliği içinde çok değerli eserler vermiştir (www.tillovakfi.org). İbrahim Hakkı Hazretlerinin çalışmalarında kullanmış olduğu birçok araç (yazma takımı, pergel, eski yazma kitaplar v.s.) torunları tarafından Tillo’da küçük bir müzeye çevrilen odada gösterilmektedir.
İbrahim Hakkı Hz.’leri Hocası Fakirullah Hazretleri için Tillo’da bir türbe yaptırmıştır. “Yeni yılda doğan güneş ilk olarak hocamın başucunu aydınlatmazsa, ben o güneşi neyleyim” sözüyle hocasına olan bağlılığını, saygı ve sevgisini ifade etmiştir ve Fakirullah Hazretlerinin türbesine astronomi ve mimarlık açısından çok önemli “Işık Hadisesi”ni gerçekleştirdiği ayna düzeneğini yapmıştır. Işık Hadisesi; İbrahim Hakkı Hazretleri vefat eden Hocası İsmail Fakirullah Hazretleri için Tillo”dan yaklaşık 3 kilometre doğusunda bulunan tepenin başında bu günkü adı ile Kale tül Üstat”ta harçsız olarak ortasında 40×50 cm lik açık bir pencerinin de ulunduğu taştan bir duvar inşa eder. Güneş 21 Mart ve 23 Eylül ekinoks tarihlerinde bu duvarın ardından doğmaktadır. Duvardaki pencereden giren güneş ışığı, türbenin kulesine, oradan da kırılarak türbenin penceresinden içeri girer ve hocası İsmail Fakirullah Hz.´nin başucunu aydınlatır. 1960 yılındaki restorasyon çalışması sırasında bozulan ayna düzeneği 2011 yılında onarılmıştır. Bu hadiseyi izlemek için her yıl 21 Mart ve 23 Eylül tarihleri arasında binlerce kişi tarafından izlenir (Eryeşil, 2011).
Asıl adı Sultan Mahmut olan Sultan Memduh Hz. Hicri 1174, Miladi 1761 yılında Aydınlar (Tillo) ilçesinde dünyaya gelmiştir. Sultan Memduh’un 47.000 beyitlik bir divanı bulunmaktadır. Hicri 1263 Miladi 1847 yılında vefat etmiştir. Aydınlar ilçesinde kendi adına yaptırılan türbede metfundur. Türbe metal malzemelerden yapılmış olup, kapı ve kabirleri çevreleyen şebeklerinde yaptırana ait kitabeler bulunmaktadır.
Şeyh-ul Hazin, yer yer Siirt Merkez Ulu Camiinde vaaz ve nasihatlerde bulunmuş, bir seferinde ihlâs süresinin tefsiri üzerinde 40 gün vaazı nasihat ettiği söylenmektedir. 1891 yılında vefat etmiştir. Kendi köyü olan Dere yamaç (Fer saf) köyünde defnedilmiştir. Türbenin son zamanlarda restorasyonu ve çevre düzenlemesi yapılmıştır (www.siirtkulturturizm.gov.tr).
Doğum tarihi bilinmemektedir. Hıms Vilayeti ’ne bağlı Tedmur denilen yerden gelmiştir. Soyu büyük Sahabi Halid Bin Velid’e (R.A.) dayanır. Babaları Ebu Said-i Mağzuni, Hicri 470, Miladi 1077 ile Hicri 561, Miladi 1166 yılları arasında yaşayan Abdülkadir Geylani Hz.’ne muasır olmuş, hatta birbirlerine karşılık ders vermişlerdir. Başta İsmail Fakirullah Hz.’nin tespiti olmak üzere tevatürle sabit olan O’nun büyük velayeti ve “Kutb’ul Aktab” makamına ulaşmış, Tillo ’nun başta gelen velilerinden biri olmuştur. Tarikatı “Hamzaviyye” tarikatıdır. 12 erkek çocuğu olmuştur. Bunların hepsi velayet makamına müşerref olmuşlardır. Şeyh Hamza El-Kebir Hz. Hicri 669, Miladi 1271 tarihinde vefat etmiştir. Kabri şerifi Tillo ’da kendi adına yaptırılan türbededir(www.tillovakfi.org).
H 
Resim 8: Veysel Karani Hz. türbesi Kaynak: www.tillovakfi.org z. Veysel Karani’nin 555-560 yılları arasında doğduğu tahmin edilmektedir. Doğum yeri Yemen’in Karen Köyü’dür. Soyu Yemen Kabilelerinden Muradoğulları’ndan gelmektedir. Babasının ismi Amir’dir. Kendisinin asıl ismi Üveys Bin Amir-i Karenî’dir. Hz. Veysel Karani kendisini istemeyen insanlardan kurtulmak için deve çobanlığı yapmıştır. Son peygamberin geldiğini öğrenen Veysel Karani Hz., Allah ve Peygamber aşkıyla yanmaya başlar ve uzun süre peygamber efendimizi görmek istemiş fakat annesi hasta ve bakıma muhtaç olduğundan dolayı görememiştir (Annesine duyduğu sevgi ve saygı en önemli özelliklerinden biridir). Bir gün annesinin izni ile peygamber efendimizi ziyarete gitmiş fakat peygamber efendimiz Tebük seferinde olduğundan dolayı, yerinde görememiştir. Göremeyince annesine gitmesi gerektiğinden geri dönmek zorunda kalmıştır. Veysel Karani Hz.leri Üveys olarak İslamı yaşamış ve insanlara anlatmaya çalışmıştır. Birçok hadiste kendisinden bahsedilmiştir (www.tillovakfi.org). Peygamberimizin hadisleri;
Veysel Karani Hz. Türbesi, Baykan'ın Ziyaret Beldesindedir. Siirt'e 40 km mesafededir. Yörenin "Cas" denilen harcıyla 1901 yılında yapılıp, kubbeyle örtülmüş olan türbe, 1967'de yıktırılmıştır. Yerine yeni bir türbe yaptırılmıştır. Her yıl 16-17 Mayıs günleri Veysel Karani'yi anma günü olarak kutlanmaktadır. Bahar aylarında, özellikle Mayıs ayında yurdun dört bir yanından gelen ziyaretçilerin akınına uğramaktadır. U Kaynak:www.siirtkulturturizm.gov.tr Resim 9: Siirt Ulu Camii lu Cami S  iirt il merkezinde bulunan Ulu Cami, minare kaidesindeki kitabesine göre Selçuklu Sultanı Muiziddin Mahmut tarafından 1129 yılında yaptırılmıştır. Siirt Tarihi isimli eserde Irak Selçuklularından olan Muiziddin Mahmut’un ismi belirtilmektedir. Buna dayanılarak caminin Büyük Selçuklular devrinde yapıldığı da anlaşılmaktadır. Cizre Valisi Atabey El Mücahit İshak tarafından da camiye bazı ilaveler yapılmıştır. Bu ilaveler ve daha sonraki yıllarda yapılan değişikliklerle cami genişletilmiş ve orijinalliğinden uzaklaşmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü 1965 yılında bu camiyi restore etmiştir. Siirt Ulu cami, cami mekânından çok çini ve tuğla işçiliği gösteren minaresiyle önem kazanmıştır. Ayrıca temelindeki bir boşluk nedeniyle hafif yatıktır (www.siirtmuftulugu.gov.tr).
Cumhuriyet Camii Yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen Cami 1926 yılında onarılmış, Hıdrul Ahdar olan adı Cumhuriyet Camii olarak değiştirilmiştir. Camii kare planlı ve tek kubbelidir. Mihrap ve minberde Rumi tezyinat madalyonlar bulunmaktadır (www.siirtkulturturizm.gov.tr). K 
Şekil 2: Hadervis kilisesi iliseler Siirt İlinde yer yer kalıntıları günümüze kadar gelen kilise ve manastır bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri şunlardır. Siirt kent merkezindeki Hadervis Kilisesi ve Mir Yakup Manastırı. S
iirt’in inanç turizmi potansiyeline değinilerek şu anki durum hakkında bilgi verilmiştir. İnanç turizmi için gerekli olan önemli değerlerin yanında diğer turizm türlerinden çeşitli turistik ürünler olması Aydınlara turistik bir destinasyon olmasında önemli bir avantaj sağlar. Aşağıdaki tablo Siirt turizminin şu anki durumunu daha iyi anlamamız için oluşturulmuştur. Tabloda yer alan verilerin güncel olmasına dikkat edilmiştir.
Tablo 1’de Siirt’in şu anki turizm durumu yer almaktadır. Siirt’in turizm konusunda etkili olabilmesinde “inanç turizmi”nin rolü çok önemlidir. Ayrıca inanç turizmi ile birlikte kültür turizmi, kırsal turizm gibi turizm çeşitleri de değerlendirilerek, var olan doğa çekicilikleri (botan çayı, kaplıcalar, mağara ve yaylalar v.s.) ve yemek kültürü, el sanatları, gelenekleri ve tarımsal ürünleri kullanılarak turistik ürünlerde bir çeşitlilik sağlanabilir.
Bu araştırmamızın amacı Siirt’in inanç turizmi potansiyelini, sorunlarını ve çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Bu amaç çerçevesinde nitel araştırma yönteminin kullanılması uygun görülmüştür. Verilerin elde edilmesinde biçimsel görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırma Siirt’in inanç turizmi açısından en önemli yeri olan Aydınlar ilçesinde yapılmıştır. Araştırmanın Aydınlarda yapılmasının sebebi, ön araştırma sonucunda inanç turizmi açısından dini eserlerin önemli bir çoğunluğunun Aydınlar ilçesinde olması ve yerli birçok ziyaretçiye ev sahipliği yapmasıdır. Araştırma Aydınlar Kaymakamlığının yaptırdığı “Turizm Eğitimi” projesi kapsamında eğitime katılan kişileri içermektedir. Eğitime katılan kişilerin bu bölgenin turistik gelişimini önemseyen, gelişime katkı sağlama amacı güden ve bu konuda sorumluluk yüklenmek isteyen kişilerden oluşması sebebiyle bu kişiler seçilmiştir. Turizmle ilgili Eğitime toplamda 19 kişi katılmış ve 19 kişiden 14’ü ile görüşülmüştür. Ayrıca Aydınlar kaymakamlığı ile de görüşme yapılmıştır. Sonuç olarak toplamda 15 kişi ile görüşme gerçekleşmiştir. Görüşmeler eğitim verilmeden önce gerçekleşmiştir. Bu katılımcılarla elde edilen verilere bakıldıktan sonra verilen cevapların tekrar etmeye başladığından ve aydınlar nüfusu az olduğundan uygun bir örneklem sayısı olduğu düşünülerek başka kişilerle görüşme gereği duyulmamıştır. Görüşme soruları açık uçlu 7 sorudan oluşmaktadır. Bu sorularla, katılımcıların inanç turizmi ile ilgili bilgileri, inanç turizminin etkileri, halkın bakış açısı, inanç turizminin sorunları ve sorunlara yönelik çözüm önerileri sorulmuştur. Görüşmecilerin verdikleri cevaplar not edilmiştir. Verilen cevaplar betimsel analiz tekniği ile değerlendirilmiştir.
Katılımcılara ilişkin bulgular Araştırmaya toplamda 15 kişi katılmıştır. Görüşmeye katılanların 3’ü esnaf, 4’ü memur, 3’ü işçi, 2’si ev hanımı, 2’si seyahat acentası yetkilisidir. Görüşmeye katılanların 4’ü bayan, 11’i erkektir. Katılımcıların yaşları 22-54 arasında değişmektedir. Eğitim durumlarına bakıldığında 8’i lise mezunu, 3’ü ön lisans ve diğer 3’ü lisans mezunudur. Görüşmeye katılanların hepsi Siirtli ve Aydınlarda ikamet eden kişilerdir. Bu unsur bölgeyi iyi tanımaları açısından önemlidir. Sorulara İlişkin Bulgular Sorduğumuz sorulara verilen cevaplar içerik analizi yapılarak en sade halde sunulmaya çalışılmıştır. Verilen cevaplardan bir kaçı yazılmıştır. Verilen cevaplar temalandırılmış ve temalara uygun isimler verilmeye çalışılmıştır. Verilen cevapların tekrar etme sayısı temanın yanında rakamlarla belirtilmiştir. Soru 1: Turizmin Siirt’te gelişmesini istiyor musunuz? Neden? Cevaplar: “Siirt’in turizm açısından gelişmesini istiyorum. Siirt son durak denebilecek bir il. Bu nedenle turizmin gelişmesi istihdam sağlayacaktır.” “Turizmin gelişmesini isterim. İnsanların gelip bilmesini isterim. Kendi memleketimizi bilmezsek yabancı turistlere nasıl anlatırız Türkiye’mizi.” “Daha iyi bir gelecek için Turizmin gelişmesini istiyorum.” “Turizmin gelişmesini istiyorum. Çünkü turizm gelişirse ilimiz ve ilçelerimiz daha çok gelişir. İş imkânı artar ve halk daha bilinçli ve gelen misafirlere karşı daha anlayışlı olur.”
Turizmin gelişmesi ile ilgili düşüncelerini belirlemek için sorulan soruda verilen cevaplar sonucunda katılımcıların turizmin daha çok Siirt’in gelişmesi(5), tarihi değerlerin tanıtılması (4) ve istihdam sağlaması açısından gelişmesini istediklerini belirtmişlerdir. Bunun yanında halkın bilinçlenmesi (2) ve ülkemizi tanıyabilmemiz için gelişmesini istedikleri de ortaya çıkmıştır. Soru 2: Sizce Siirt halkı ve esnaf gelen turistlere nasıl davranır ve gelen turistlere karşı tutumları nasıl olur? Cevaplar: “Halkımız gelen turistlere her konuda yardımcı olur”. “Siirt halkı misafirperver olduğu için sevgi, saygı ve hoşgörü ile karşılarlar.” “Halkımız misafirlere en iyi şekilde ilgi gösteriyorlar ve yardımcı olmaya çalışıyorlar.” “Sadece Siirt değil, doğudaki insanda var misafirperverlik eminim ki her gelen turiste saygı, sevgi ve hoşgörü çerçevesinde kendini ve misafirperverliğini gösterecektir.
Siirt halkının turiste nasıl davranacağı ile ilgili sorulara verilen cevaplarda katılımcıların neredeyse tamamı halkın gelen turistleri misafirperver, saygı ve hoşgörü çerçevesinde karşılayacakları sonucu ortaya çıkmıştır. Soru 3: Siirt’in inanç turizmi potansiyeli hakkında ne düşünüyorsunuz? Cevaplar: “Siirt inanç turizmi açısından Aydınlar ve Baykan ilçeleri ile önemli bir potansiyele sahiptir.” “Siirt Fakirullah Hazretleri türbesi, Sultan Menduh Hazretleri türbesi, İbrahim Hakkı Hazretleri türbesi, Veysel Karani Hazretleri türbesi gibi değerleri ile inanç turizmi açısından yüksek bir potansiyele sahiptir.” “Siirt inanç turizmi açısından çok iyi bir potansiyele sahiptir. Örneğin müze, eski mezarlık, Kaletül Üstad, Cas evleri v.b.)”
Katılımcıların hepsi inanç turizminin gelişmesi için yeterli potansiyelin olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca katılımcıların var olan bu inanç turizmi değerleri hakkında bilgili oldukları görülmüştür. Soru 4: Siirt’te İnanç turizminin gelişmesinin ne gibi etkileri olur? Cevaplar: “İnanç turizmi gelişirse Siirt’in hem maddi hem manevi hem de toplumsal olarak gelişeceği kanısındayım.” “Siirt’te inanç turizmi gelişirse kalkınmada önemli bir etkisi olur. Buradan baktığımız zaman, işsize iş olur. Esnaf kazanır. Göç olmaz. Fiziki açıdan birçok değişim olur (binalar, iş yerleri, sosyal alanlar).” “İnanç turizmi gelişirse Siirt halkının kültüründe ve yaşayışında bir değişme olur. Ayrıca Siirt’te bulunan tarihi yapıların korunmasına yardımcı olur. Turizmin gelişmesi ile insanların bilinçlenmesi sağlanır.”
İnanç turizminin gelişmesinin daha çok kalkınmaya (5), tanıtıma (4), halkın davranışları üzerinde etki edeceğini bunun yanında istihdamın artması ve göçlerin azalması, tarihi yerlerin restore edilmesi üzerinde etkili olacağı sonucu ortaya çıkmıştır. Soru 5: Siirt’te inanç turizminin gelişmesine engel olan sorunlar nelerdir? Cevaplar: “Yatırımın olmaması ve halkın bilinçsiz olmasından dolayı ilimiz bir şeyler yapamamaktadır.” “Halkın bilinçsiz olması inanç turizminin gelişmesini engellemektedir. Misafirleri daha iyi ağırlamamız lazım.” “Siirt’te inanç turizminin gelişmemesinin en büyük nedeni tanıtım eksikliğidir. Çevre illerden gelen ziyaretçilerin sayısına baktığımız zaman bu bizler için artı olsa da eksikler daha fazla. Tarihi yapılar çürümeye yüz tutmuş durumda.”
İnanç turizminin gelişmemesindeki nedenler sorulduğunda, reklam ve tanıtım eksikliğinin (10) ve halkın bilinçsizliği (4) ve konaklama-ulaşım imkanlarının yetersizliği (4) en önemli nedenler olarak görülmüştür. Bunların yanında insanların inanç turizmini geliştirmek için çabalamamaları (2), yatırımların olmaması (2) ve tarihi yapılara yeteri kadar değer verilmemesi (2)diğer nedenler olarak ortaya çıkmıştır. Soru 6: Belirtmiş olduğunuz sorunlara yönelik çözüm önerileriniz nelerdir? Cevaplar: “Sorunların çözülebilmesi için, tarihi ve kültürel değerlerin koruma altına alınması, konaklama sorununun giderilmesi, sadece ulusal değil uluslar arası ve rehberlerinde katkılarıyla evliyaların iyi bir şekilde anlatılması gerekir.” “Tanıtımın yapılması ve medya kuruluşlarının bu noktada etkin olarak kullanılması çözüm olabilir.” “Benlik değil bizlik düşüncelerin oluşması turizmin gelişmesine yardımcı olur.” “Konaklama yerlerinin yeterli sayıya ulaşması, halkın turizme karşı bilinçlenmesi, tanıtımın iyi yapılması inanç turizminin gelişmesini sağlar.”
Bu sorunların çözümüne ilişkin olarak, yatırım (7) ve tanıtımın (7) yapılması en önemli çözüm noktası olduğu görülmüştür. Konaklama ve ulaşım sorunlarının iyileştirilmesi (4), halkın bilinçlendirilmesi (3), tarihi yapıların restore edilmesi ve son olarak proje ve eğitimlerin bütün halka yansıması (1) sorunları çözümü için gerekli görülen diğer adımlar olarak ortaya çıkmıştır. Soru 7: Siirt’i gelecekte inanç turizmi açısından nerede görüyorsunuz? Cevaplar: “Siirt’te yatırım yapılırsa turist gelir ve gelecekte iyi bir gelişme olur. Ancak yatırım yapılmazsa yerinde sayar.” “Siirt turizmi eğer ilin ileri gelenlerinin katkısı olursa yatırım yaparlarsa gelişimin artacağını düşünüyorum.” “Siirt ili turizmi gelecekte daha çok tanınmış, tarihi ve kültürel değerleri koruma altına alınmış olacaktır. Ayrıca gelen ziyaretçiler günübirlik değil geceleyeceklerdir. Bunların olabilmesi için çalışmalar başladı.”
Siirt’in inanç turizminin gelecekteki durumu ile ilgili olarak katılımcıların çoğunun ümitli olduğu ve Siirt turizminin gelişeceğine inandıklarını belirtmişlerdir. Yukarıda sorulan soru ve cevaplar dışında Aydınlar Kaymakamıyla yapılan görüşmede sorulara ek olarak şu an yapılan ve yapılacaklar hakkında bilgi alınmıştır. Bu noktada, Aydınlar Kaymakamı, birçok tarihi eserin restore edilmesi için işlemlerin başladığı, IPA projesi kapsamında 4,5 milyon Avro hibe aldıklarını ve bu hibenin turizm alt yapı ve üst yapı çalışmaları için kullanılacağını belirtmiştir. Ayrıca gelen turistlere değinen Aydınlar Kaymakamı, gelen turistlerin çoğu yerli turist olduğunu özellikle 21 Mart ve 23 Eylül ışık hadisesi kutlamalarında binlerce kişinin geldiğini ancak gelen kişilerin günübirlik geldiklerinden dolayı sosyal-kültürel ve ekonomik olarak katkılarının yok denecek kadar az olduğunu vurgulamıştır. Amaçlarının Aydınları iyi bir şekilde tanıtmak ve gelen turistlerin 3-4 gece konaklamalarını sağlayarak sosyal ve ekonomik katkılarını arttırmaktır. Bu kapsamda projenin kabul edilmesi ile birlikte bir kaç otel yatırımının da gerçekleşeceğini ifade etmiştir.
Siirt’in inanç turizmi potansiyelini, sorunlarını ve çözüm önerilerini belirlemek için yapılan bu araştırmada 15 kişi ile görüşme yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; Siirt iline bağlı Aydınlar ve Baykan ilçelerinin inanç turizmi açısından önemli değerlere sahip olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların görüşleri bulgular kısmında aktarılmıştır. Siirt’in bulunduğu coğrafi konumda ele alındığında bulgular sonucunda;
Siirt ve özellikle Aydınlar ve Baykan’da en önemli sorunlardan biri Aydınlar Kaymakamının da belirttiği gibi gelenlerin günübirlikçi yani konaklama yapmadan ziyaret etmeleridir. Bu sorunun aşılması için bölgedeki turistik çekiciliklerin kullanılması sağlanmalıdır. Bu noktada akarsu sporları, tarım turizmi (fıstık ve nar yetiştiriciliği) ile ilgili aktiviteler yapılabilir. Bunlara ek olarak, Aydınlar Kaymakamlığının ve Siirt Valiliğinin turizmi geliştirmeye yönelik çalışmalar yaptıkları görülmüştür. Hibe olarak 4,5 milyon Avro’luk bir desteğin sağlanması Siirt için büyük bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Ayrıca turizmi geliştirmek isteyen yöneticilerin olması etkili olacaktır. Siirt’in Mardin’e yakın olması her geçen gün sayıları artan turistleri buraya çekmek için önemli bir fırsattır. Bunun yanında Güneydoğu Anadolu Bölgesinin genelinde inanç turizmi ile ilgili değerlerin önemli bir çekim merkezi olarak kullanılması sağlanmalıdır. Güneydoğu Anadolu’da inanç merkezi organizasyonlarının arttırılması ve bun organizasyonların Siirt’i de kapsaması sağlandığı takdirde önemli bir turist merkezi haline gelebileceği görülmektedir. Bu noktada Siirt’te bulunan acentaların etkin bir şekilde çalışmaları sağlanmalıdır. Siirt’e Talâ ve Pâdurean (2008)’ın inanç turizmi paydaşları sınıflandırması açısından bakıldığında; hükümetin turizm konusunda olumlu bir yaklaşım sergilemesi, ev sahibi toplumun misafirperver olması, dini toplulukların olması, yerel yönetimlerin turizme yönelik pozitif düşünceleri, Siirt’te gelişmenin sağlanması açısından önemlidir. Bunun yanında ulaşım şirketlerinin, iç ve dış tur operatörlerinin, akademik çevrenin, yerel turizm hizmet sağlayıcılarının Siirt’te turizmin geliştirilmesi konusunda daha duyarlı olmaları konusunda bilinçlendirilmeleri turizmdeki gelişmeye engel oluşturmamaları açısından büyük önem arz etmektedir. Bu araştırmada sadece Siirt’in inanç turizmi üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Ülkemizin bir çok yerinde Siirt gibi turizm çekiciliğine sahip ancak farkına varılmayan bir çok yer bulunmaktadır. Akademisyen veya araştırmacıların bunları araştırmaları bu çekiciliklerin farkına varmamızda önemli katkı sağlayacaktır. Ayrıca yapılan çalışmaların ait olduğu yerdeki halkla, esnafla ve yerel yöneticilerle paylaşılması çalışmanın önemini arttıracaktır.
Dikici, E. ve Sağır, A. (2012). Antalya’da İnanç Turizminin Sosyolojik Çözümlemesi: Demre-Myra Örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 22, s.35-43. Egresi, I., Bayram, B. and Kara, F. (2012). Economic Impact of Religious Tourism in Mardin, Turkey. Journal of Economics and Business Research, No: 2, p.7-22. Güzel, F.Ö. (2010). Turistik Ürün Çeşitlendirmesi Kapsamında Yeni Bir Dinamik: İnanç Turizmi. SDÜ Vizyoner Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, s.87-100. Murray, M. and Graham, B.(1997). Exploring The Dialectics Of Route-Basedtourism: Tlic Camino Dc Santiago. Tourism Management, 18(8), p.513-524. Okhovat, H. (2010). A Study On Relıgıous Tourism Industry Management Case Study: Islamıc Republıc Of Iran. International Journal of Academic Research, Vol. 2. No. 5.p.302-307. Paurtaheri, M., Rahmani, K. and Ahmadi, H. (2012). Impacts of Religious and Pilgrimage Tourism in Rural Areas: The Case of Iran. Journal of Geography and Geology, Vol: 4, No: 3, p.122-129. Richards, G. & Fernandes, C. (2007). Religious Tourism in Northern Portugal. İn Richards, G. (Ed.) Cultural Tourism: Global and Local Perspectives. New York, Ny: The Haworth Hospitality Press, p.215-238. Rotherham, I. D. (2007). Sustaining Tourism Infrastructures For Religious Tourists and Pilgrims Within the UK. Tourism Leisure and Environmental Change Research Unit, Sheffield Hallam University, p.64-77. Sargın, S. (2006). Yalvaç’ta İnanç Turizmi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, s. 1-18. Simone-Charteris, M.T. And Boyd, S.W. (2010). The Development of Religious Heritage Tourism in Northern Ireland: Opportunities, Benefits and Obstacles. Original Scientific Paper, Vol: 58, No: 3, p.229-257. Sinet, C. (2012). Siirt'te Unutulmuş Bir Tarih: Mor Yakup Kilisesi. Aykırı doğrular http://www.aykiridogrular.com/haber-270-Siirtte-Unutulmus-Bir-Tarih-Mor-Yakup-Kilisesi.html.Erişim tarihi: 9.07.2012 / 15:09. Smith, V.L.,(1992). Introduction: The Quest in Guest. Annals of Tourism Research, No:19, p.1-17. Stamenković, I., Plavša, J. And Vujičić, M. (2009). The New Age of Faith Tourism and Fruska Gora Mountain (Serbia). Turizam, Vol: 13, Is: 2, p.102-112. Tala, M.L. and Padurean, A.M. (2008). Dimensions of Religious Tourism. Amfiteatru Economic, , p.242-253. UNWTO, (2011). Religious Tourism in Asia and The Pacific. Madrid. Usta, Ö. (2001). Genel Turizm. İzmir: Anadolu Matbaacılık,. Vorzsak, M, Guţ, C., (2009). A Strategic Diagnosis of Religious Tourism in Romania. The 2nd WSEAS International Conference on Cultural Heritage and Tourism (Cuht '09), p.29-34. Http://Www.kultur.Gov.Tr/Tr,23265/Turizm-Cesitleri.Html Http://Www.rehberobasi.Org/Forum_Posts.Asp?Tıd=304&Pıd=617 Http://Www.siirtkulturturizm.Gov.Tr/Belge/1-34356/Eski2yeni.Html Http://Www.tursab.Org.Tr/Tr/Seyahat-Acentalari/Seyahat-Acentasi-Arama?Search=1 Http://Www.ktbyatirimisletmeler.Gov.Tr/Tr,10173/İnanc-Turizmi.Html http://www.gulistandergisi.com/dergi_oku.php?id=455 http://www.siirtajans.com/dosyalar/makale.pdf http://www.tillovakfi.org/?page_id=303 http://www.siirtmuftulugu.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=105&Itemid=95 http://www.siirtkulturturizm.gov.tr/belge/1-57595/eski2yeni.html http://www.kuran-ıkerim.org/index.php?s=mealoku&sure=22&meal=1&keyword=gezip#46 1 Hacc Süresi, 46. Ayet. “Peki bu inkârcılar biraz olsun dünyayı gezip dolaşmazlar mı ki, hiç değilse bu sayede düşünüp duygulanacak gönüllere, gerçeğin sesini işitecek kulaklara sahip olsunlar. Ne var ki onlarda kör olan, gözler değil, asıl kör olan sinelerindeki gönüller!” Bu âyet geçmiş nesilleri, tarihî, maziden kalan harabeleri inceleyerek ibret almaya, basiretlerini işletip, dünyadaki gerçek vazifelerini yapmaya, onların hatalarını tekrar etmemeye teşvik etmektedir (www.kuran-ikerim.org). Yüklə 133,39 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
esim 5: Işık Hadisesi
esim 6: Işık Hadisesi
eyh Muhammed El Hazin Türbesi