Suriyeli Göçmenlerin Eğitim Sorunları ve Türkiye’nin Entegrasyon Stratejileri: Geleceği Kurtarmak veya Kaybetmek Doç. Dr. Fuat Güllüpınar

Suriyeli Göçmenlerin Eğitim Sorunları ve Türkiye’nin Entegrasyon Stratejileri: Geleceği Kurtarmak veya Kaybetmek
Doç. Dr. Fuat Güllüpınar¹
2011 yılından bu yana Suriye’de yaşanan iç savaş, Türkiye’nin mevcut kutuplaşma dinamiklerine yeni boyutlar kazandırmaktadır. Suriye’deki iç savaş Türkiye’deki kutuplaşmanın tarafları olan dindar kesim ile seküler kesim arasındaki fay hatlarını pekiştiren ve radikalleştiren bir takım etkilere sahip görünmektedir. Suriye’deki iç savaşın mağdurlarının yeni gelinen yerlerde bu çatışma gündemini oluşturan dini, mezhebi veya ideolojik angajmanlarını tümüyle ve hızlıca terk etmeyecekleri de söylenebilir. Bu açıdan, Suriye’deki iç savaşın mağdurları ülkelerindeki çatışma ikliminin etkisiyle kimliklerini ideolojik, mezhepsel, etnik veya dini özellikler etrafında inşa ederek radikalleşmeleri güçlü bir ihtimal olarak değerlendirilmelidir. Savaş ortamından kaçan ancak yeni geldikleri yerlerde toplumsal kabul ve kurumsal destekten yoksun kalan Suriyeli mültecileri/gençleri tehdit eden en önemli olgu belirsizlik, istikrarsızlık ve geleceksizlik duygularıdır. Suriyeli mültecilerin bazılarının yaşamlarındaki istikrarsızlık, gelecek konusundaki belirsizlik ve umutsuzluk onların, reaksiyoner ve radikal örgütlere yönelmesinin zemini olabilmektedir. Kamp içinde veya kamp dışında eğitim, barınma, sağlık vb. konularda sunulan kurumsal desteğin boyutları ve niteliği, Suriyelilerin Türkiye toplumunda uyum ya da uyumsuzluk/radikalleşme eğilimlerini doğrudan etkileyecek unsurlardır. Ayrıca, Suriyeli göçmenlerin toplumda kabul görmemesi, marjinalize edilmesi ve dışlanması vb. durumların da göçmenlerde kendi grup aidiyetlerine, dinsel ve etnik kimliklerine güçlü bir bağlılığın gelişmesini ve “tepkisel kimlik oluşumunu” besleyeceği öne sürülebilir.
Bu çalışma, Suriyelilerin eğitime erişimleri ve başarılarını etkileyen temel dinamikler olan Suriyelilere sağlanan kurumsal imkânlar; Suriyelilere yönelik uygulanan eğitim müfredatı; Suriyelilere yönelik uyum politikalarını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, Suriyeli sığınmacılar için eğitim ve sosyal alanlarda ne tür bütünleşme ve uyum stratejileri geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaya çalışacaktır. Bu bağlamda, çalışmada Türkiye’de eğitim müfredatının ve ders kitaplarının insan hakları zemininde yeniden düzenlenerek, çatışma çözümleri, kültürler arası diyalog, uzlaşma, tolerans, vb. değerlerin öğretilmesi insanların belirli bir düzeyde radikalleşmesinin önüne geçebilecek fırsatlar yaratabileceği öne sürülmektedir. Son olarak, Türkiye toplumunun Suriyelilere yönelik algısı da uyumun temel bir bileşenidir. Bu noktada, herkesin eğitim ve sağlık hizmetlerinden nitelikli bir şekilde yararlanmasının temel hak olduğu, sağlıklı bir çevrede ve konutta barınma hakkının olduğu, iyi bir iş ve meslek sahibi olmanın herkesin ihtiyacı olduğu vurgusu öne çıkarılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Suriyeli göçmenler, eğitim, entegrasyon, radikalleşme, göç politikaları, Türkiye.

1^ Anadolu Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü. İletişim: [e-mail]