ÜNİte plani klasik ve barok dönem ders : MÜZİk hazirlayan gizem yildiz 617080643 doç. Gonca erim bursa 2017-2018

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ

EGİTİM FAKÜLTESİ

PEDAGOJİK FORMASYON PROGRAMI

ÜNİTE PLANI

KLASİK VE BAROK DÖNEM



DERS : MÜZİK

HAZIRLAYAN

GİZEM YILDIZ

617080643

DOÇ.GONCA ERİM

BURSA 2017-2018

ÜNİTE PLANI

Ünitenin adı: Barok ve Klasik dönem

İçerik: Barok ve Klasik dönemin kısa tarihi, önemli bestecileri ve çalgıları

Sınıf: 10

Süre: 40 dk

Hedefler:

1. Barok ve Klasik dönemin tanımını söyleme. ( Bilişsel )

2. Barok ve Klasik müziğin farkında olabilme. ( Duyuşsal )

3. Barok ve Klasik dönemki herhangi bir çalgının çalışını izleyebilme. ( Psikomotor )

Amaç ve Gerekçe:

1. 
   Barok ve Klasik dönem müziklerinin tarihi, gelişim süreci, bestecileri ve enstrümanları hakkında bilgi edinebilmek.
   
2. 
   Barok ve Klasik dönem eserlerinin özellikleri hakkında bilgi edinebilmek.
   
3. 
   Barok ve klasik döneme ait eserleri ayırt edebilmek, bestecisi hakkında fikir yürütebilmek.
   

Araç ve Gereç:

Resim,görüntü ve ses kaydı.

Diğer Alanlarla İlişkisi ve Nedenleri:

Dönemin diğer güzel sanatlarıyla ilişkilidir. Müzik dışında resim, mimari ve heykel alanlarında da döneme ait genel fikir edinebilmeyi amaçlar.

1. 
   Barok Dönem (1600-1750)
   

1.1 Tanımı

Klasik Batı Müziği tarihinde, ilk opera denemesi olan dafne operası ile başlayıp (1650) ünlü besteci J. Sebastian Bach’ ın ölümü olan 1750 yılına kadar geçen yaklaşık 150 yıllık sürece Barok Dönem adı verilmektedir. Dönemin başlangıç bestecisi olarak Monteverdi, kapanış bestecisi olarakta Bach gösterilmektedir.

2. 
   Barok Dönemin Tarihi
   

Barok dönem tüm sanat dallarında, büyük değişimlerin ve gelişmelerin yaşandığı bir dönem olmuştur.

Hem dini hem din dışı eserlerin ve müzik formlarının gelişimini, Avrupa ülkelerinin kendi stillerini yaratmasını ve sanatsal anlamda en üst seviyeye taşımasını sağlamıştır.

Rönesans özelliklerinden yola çıkarak uzun bir sürede teknik uygulamaların son halini aldığı, kantata ve opera gibi sahne sanatlarının, senfonik orkestraların, Vivaldi, Handel, Bach ve Telemann gibi büyük bestecilerin yetiştiği bir dönem olmuştur.

Dönemler arasında bir geçiş oluşturduğundan başlı başına incelenmesi gereken bir çağdır. Dönemin başlangıç bestecisi olarak Monteverdi, kapanış bestecisi olarak da Johann Sebastian Bach gösterilmektedir. Dönem bestecilerinin hayatları incelendiğinde müzik hakkında çoğu zaman fikir alışverişi yaptıklarını görebiliriz. Süslemeler konusunda birbirlerini destekleyen veya karşı çıkan bestecilerin eserleri aynı stilde ilerlemiş ya da birbirinden ayrılmıştır. Bu da bize, Barok bestecilerin müziklerini incelerken aralarındaki bağlantıyı kurabileceğimizin mümkün olduğunu göstermektedir.

Resim 1.1 Barok dönem saray konseri

Barok dönem adını, Portekizce’de “barocco” kelimesinden almıştır. Düzgün olmayan inci anlamına gelmektedir. Ancak bu terim, döneminden çok sonra kullanılmaya başlanmıştır. Barok müzüğü kendinden sonraki dönemde beğenilmemiş olmasına rağmen, müzik tarihinin en önemli dönemini kapsamaktadır. Genel olarak soylulara hitap eden bir çağdır. Dönemin görkemi, şatafatı müziklere yansımıştır.

Dönem müziği yoğun bir yapıya sahiptir. Zıtlıklar, enstrüman grupları arasındaki karşılıklı atışmalar, sürekli ya da şifreli bas, konturpuan, ses yüksekliklerinin kullanılması dönemin başlıca özelliklerinden bazılarıdır. Bu müzikal zenginlikler, kaynağını genel anlamı ile tonal yapının oturmasına borçludur. Her çağda olduğu gibi bu dönemde de müzik, mimari, edebiyat ve resim alanında da benzer özellikler taşımaktadır.

Rönesans döneminde opera denemeleri olsa da sanatsal değeri olan operalar Barok dönemde yazılmaya başlanmıştır. Yine Rönesans döneminde ilk temelleri atılan tonal yapı yani majör ve minör kalıplar, yine bu dönemde bir standart içerisinde sistematiğe oturtulmuştur.(Say, 2005:191) Bunlara ilave olarak Barok dönemde, ton değişimi anlamına gelen modülasyon teknikleri oturtulmuştur. Bu yönü ile müzik tarihinde çok önemli bir yer tutmaktadır. Dönemin diğer bir özelliği de eser arasında tempo değişimini belirtmek için verilen bitiş bölümleridir.

2. 
   Dönem İçi Gelişim Süreci
   

Barok dönem, 16. yy ortalarından Johann Sebastian Bach’ın ölüm tarihi olan 1750 tarihine kadar olan süreyi kapsar. Erken ve Olgun Barok dönem olmak üzere iki dönem hâlinde incelenir.

1. 
   Erken Barok Dönemi ( 1550–1600 )
   

Erken Barok dönemde senfonik orkestralar oluşmaya başlamış, kantat ve opera gibi sahne sanatları filizlenmiştir.

2. 
   Olgun Barok Dönemi ( 1700-1750 )
   

Bu dönemde müziğin akışı, melodik ve ritmik güçlere bağlıdır. Barok çağın başında ayrı ayrı incelenen kilise, tiyatro ve oda müziği biçimleri, artık birbiriyle kaynaşmıştır. Olgun Barok dönemde öne çıkan dört büyük besteci; Jean Philippe Rameau, Antonio Vivaldi, Johann Sebastian Bach, George Friedrich Handel’dir.

1.4 Barok Döneminin Önemli Bestecileri

1.4.1 J. S. Bach

Barok müziği denildiği zaman, hiç kuşkusuz akla ilk gelen isimlerden birisi Johann Sebastian Bach. 21 Mart 1685 de Almanya'nın Eisenach adlı bir kasabasında doğdu ve yaşamının büyük bölümünü, aynı zamanda öldüğü kent de olan Leipzig de geçirdi.

Resim 1.2 J.S. Bach

Bach başta org olmak üzere, koro ve birçok enstrüman için yüzlerce eser bestelemiştir. Hayatının uzun bir kısmını kilise orgcusu ve koro şefi olarak geçirmiştir.

1.4.2. A. Vivaldi

Antonio Vivaldi (d. 4 Mart 1678; Venedik - ö. 28 Temmuz 1741; Viyana), İtalyan barok klasik müzik bestecisi, virtüöz ve kemancıdır. Vivaldi, beş yüzden fazla konçerto bestelemiştir ve konçertonun babası olarak anılır. En bilinen eseri, Dört Mevsim Konçertoları (The Four Seasons) adlı eseridir.

Resim 1.3 A. Vivaldi

1.4.3 A. Corelli

Arcangelo Corelli, (d. 17 Şubat 1653, Fusignano, İtalya - ö. 8 Ocak 1713, Roma). İtalyan müzisyen, besteci ve keman virtuozudur. Besteleri ile Barok müzik stilinin önemli bestecilerinin başında geldiği söylenir. Modern keman çalma tekniğinin kurucusu olarak daha sonraki kemancılar üzerinde büyük etkisi olmuştur.

Resim 1.4 A. Corelli

1.5 Barok Dönem Enstrümanları

Barok müziğinin özelliği olan sürekli bas çalgıları lavta, klavsen, org ve gitardır. Barok Dönemin en önemli çalgısı olan klavsen, piyanonun atası olan bir çalgı olarak bilinmekle beraber piyano ile tek benzer yanı, iki çalgının da klavyeli olmasıdır. Bu enstrümanların dışında nefesli enstrümanlar olarak Flüt, Fagot, obua yaylı enstrüman olarak da Viol ve Gamba yaygın olarak Barok orkestralarda kullanılmıştır.

Resim 1.5 Barok Orkestra

2. 
   Klasik Dönem ( 1750-1820 )
   

2.1 Tanımı

Batı müziğinde Klasik dönem, Barok dönem ve Romantik dönem arasında yer alır. 18. yüzyılın ortalarında başlayıp, 19. Yüzyılın başına kadar olan süreyi kapsar. Klasik kelimesi, o dönemde üne kavuşmuş ve sonraki yüzyıllarda da hatırlanmaya devam eden sanat eserlerini tanımlamak için kullanılır. Her dönem müziğinde olduğu gibi, bu dönem müziğinin de belirli özellikleri vardır. Bunlardan en önemlisi eserlerin akılda kalıcı ve açık melodilere sahip olmasıdır. Diğer belirgin özelliği ise senfoni, konçerto ve sonat gibi üslupların çokça kullanılmasıdır.

2.2 Tarihi

Klasik Dönemin oluşumuna 18. yy ortalarında kurulan Mannheim okulunun etkisi damgasını vurmuştur. Kilise ve saray etkisinde olan Barok müziğinin aksine müzik yavaş yavaş halka inmeye başlamış, saraylardaki konser salonları yerini, halkında müziğe ulaşabilmesini sağlayan büyük konser salonlarına bırakmıştır.

Bu döneme kadar çoğunlukla kiliselere özgü olan müzik, halkın da bir parçası olmaya başlamıştır. Müzik tarihinde Viyana Klasikleri olarak bilinen; Haydn, Mozart ve Beethoven, dönemin en önemli bestecileridir. Dönemde özellikle senfoni çok büyük gelişim göstermiş ve döneme Haydn ile damgasını vurmuştur. Aynı zamanda bale, opera, sonat ve konçerto da dönem müziğinde önemli bir yere sahiptir.



Resim 2.1 Klasik dönem yaylı dörtlü konseri

Dönemin müziği kendinden önceki Barok Dönemin aksine sade, yalındır. Klasik dönem, diğer dönemlere nazaran daha kısa sürmüştür. Diğerlere dönemlere göre kısa sürmesi, klasik müziğe daha az katkı sağladığının kanıtı değildir. Tamamen zıt olarak klasik müziğin en parıltılı dönemlerinden biri olarak tarihe geçmiştir.

Fransız İhtilali ile burjuvaların artmasıyla, klasik dönem yerini yavaş yavaş Romantik Dönem’e bırakmıştır. Hatta klasik dönemin son yıllarında, romantik dönem etkileri görülmeye başlamıştır.

2.3 Dönem İçi Gelişim Süreci

Erken Klasik Dönem, Yüksek Klasik Dönem ve Geç Klasik Dönem olmak üzere üç dönem halinde incelenir.

1. 
   Erken Klasik Dönem
   

Klasik Dönemin ilk evresi olarak, C. P. Emmanuel Bach ve Johann Stamitz önderliğinde kurulan Mannheim okulu önderliğinde, Erken Klasik Dönem olarak kabul edilir.

.

2. 
   Yüksek Klasik Dönem
   

Yüksek Klasikler olarak ta bilinen ikinci evrede Klasik Dönemin doruğa ulaştığı dilimdir. Haydn ve Mozart bu anlamda bu evrenin en önemli bestecileridir.

2. 
   Geç Klasik Dönem
   

Geç Klasikler olarak bilinen son evrede ise Beethoven ve Schubert müzikte ön plana çıkmaktadır. Her iki besteci için de romantik dönemin kapılarını aralamışlardır diyebiliriz.

2.4 Klasik Dönemin Önemli Bestecileri

2.4.1 J. Haydn

Franz Joseph Haydn (31 Mart 1732; Rohrau, Aşağı Avusturya – 31 Mayıs 1809; Viyana) Klasik dönemin ünlü Avusturyalı bestecisi. En çok senfoni türündeki eserleriyle tanınır; bu türde 104 eser vermiştir. Haydn, hayatı boyunca 800’ün üzerinde besteye imza atmış, bunların yanında 450’nin üzerinde şarkının düzenlemesini yapmış klasik müzik tarihinin en verimli sanatçılarından biridir.

Resim 2.2 J. Haydn

2.4.2 W. A. Mozart

Wolfgang Amadeus Mozart (d. 27 Ocak 1756 Salzburg , Avusturya - ö. 5 Aralık 1791 Viyana) Klasik Batı Müziği'nde Klasik dönemin etkili ve üretken bestekarlarından biridir. Yapıtları, senfonileri, konçertoları, oda orkestralarını, piyanoyu, operayı ve korolu müzikleri etkilemiştir. Günümüzde müzik tarihinin en büyük dehalarından biri olarak kabul görmüştür.

Resim 2.3 W.A.Mozart

2.4.3 L. v. Beethoven

Ludwig van Beethoven ( Doğum: 17 Aralık 1770, Ölüm: 26 Mart 1827 ) Klasik dönemden romantik döneme geçiş sürecine büyük katkı sağlamış ve gelmiş geçmiş en ünlü ve en etkileyici bestecilerden biri olarak kabul edilen Alman piyanist ve bestecidir. 9 senfonisi, 5 piyano konçertosu, 32 piyano sonatı, 16 yaylı dörtlüsü ve hayatı boyunca yazdığı tek opera olan Fidelio en çok bilinen eserlerindendir.

Resim 2.4 L.V.Beethoven

2.2 Klasik Dönem Enstrümanları

Klasik Dönemde piyano sesini duyurmaya başlamıştır. Ayrıca Yaylı çalgılarda Keman, Viyola, Viyolonsel ve Kontrbas nefesli çalgılarda Klarnet, Korno, Trompet yaygın olarak orketralarda kullanılmıştır.

Resim 2.5 Klasik Orkestra