Vergi Bültenleri İhracat bedelleri konusunda düzenleme
Yüklə 160,77 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI
- SAİT SOYLU ZEKİ TÜRKSEVEN
- 2İhracat
 
18 Eylül 2002 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından 16.04.2002 tarihinde yayınlanan genelge ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı karar ve 91-32/5 sayılı tebliğin “İhracata İlişkin Hükümleri”nin uygulanmasına dair esas ve usuller yeniden düzenlenmiştir.
SERMAYESİ : TL. 25.000.000.000 İDARE MERKEZİ : A N K A R A
Cevaplarda şu işaretlerin tekrarını dileriz : B.02.2.TCM.0.09.00.04-27 DIŞ İLİŞKİLER GENEL MD. Dış Ticaret Müdürlüğü GENELGE NO.2002/YB-40 İlgi: 2 Şubat 1996 tarih ve 96/YB-5 sayılı genelgemiz. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ile 91-32/5 Sayılı Tebliğin “İhracata İlişkin Hükümler”inin uygulanmasına dair esas ve usuller, ilgide kayıtlı genelgemizin yerine geçerli olmak üzere değişik sayfalı olarak yeniden düzenlenerek ilişikte gönderilmektedir. Buna göre işlem yapılmasını rica ederiz. TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI İDARE MERKEZİ
GENEL MÜDÜR YARDIMCISI MÜDÜREk: 1 Genelge. HŞ/KE1
DIŞ TİCARET MÜDÜRLÜĞÜ TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA MEVZUATININ “İHRACATA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ”NİN UYGULAMA TALİMATI 2002 BÖLÜM 1 GENEL ESASLAR İhracat bedelleri, konvertibl döviz veya TRL olarak TPKK Hakkında 32 Sayılı Karar, bu Karara ilişkin 91-32/5 Sayılı Tebliğ ve 1/M Sayılı Bankamız Genelgesi ile bunlara ek olarak yapılacak düzenlemelere istinaden verilecek talimat çerçevesinde, ihracatçı ile ithalatçı arasındaki sözleşmeye ve uluslararası kurallar ile bankacılık teamüllerine göre tahsil edilecektir. Bu genelgemizdeki: - "İhracat bedellerinin alışı", "İhracat bedellerinin tahsili" veya "İhracat bedellerinin bankalara satılması" deyimleri, DAB düzenlenmek suretiyle konvertibl döviz ve efektiflerin bankalara satılmasını, TRL üzerinden gönderilen ödeme talimatına istinaden ihracatçıya ödemenin yapılmasını, - Fiili ihraç tarihi, GB'nin arka yüzünde kayıtlı, malların yurt dışı edildiğine ilişkin tarihi ifade etmektedir. - “Yazılı bildirimde bulunulacaktır” ve “ihbarda bulunulacaktır” ifadelerinden, bankaların ilgili kambiyo müdürlüklerine, ihracatçı birliklerine, başka herhangi bir merciye ya da diğer bankalara yapılacak yazılı bildirimlerin ve ihbarların, ileride doğabilecek sorunların çözümlenmesinde ispat yükümlülüğünün sağlanmasını teminen “taahhütlü mektupla” veya bildirim yapıldığının ispatını sağlayacak diğer şekillerde yapılmasının anlaşılması gerekmektedir. Genelgemizde kullanılan kısaltmaların anlamları EK:1'de, konvertibl dövizler ise EK:2'de gösterilmiştir. BÖLÜM 2 İHRACAT BEDELLERİNİN TAHSİL ŞEKİLLERİ İhracat bedelleri, satış sözleşmesinde belirlenen ve bu genelgemizde esasları açıklanan ödeme şekillerine göre tahsil edilecektir. 2.1- Akreditifli Ödeme Bu ödeme şeklinde, uluslararası kurallar ile bankacılık teamülleri uygulanacaktır. İhracat akreditiflerinin peşin ödemeye imkan veren kısımları, akreditiflerin kendi hükümlerine tabi olmakla birlikte; akreditif vadesi içinde (ek süreler dahil) ihracatın gerçekleştirilememesi veya fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde kalmak ve TRL'leri ihracatçıya ödenmemek kaydıyla akreditifli, vesaik mukabili,mal mukabili veya kabul kredili ödeme şekillerine göre yapılan ihracat bedelleriyle mahsuben veya tasfiye suretiyle iade edilememesi halinde uygulanacak müeyyideler yönünden prefinansman kredisi hükümlerine tabi tutulacaktır.
Bu ödeme şeklinde uluslararası kurallar ile bankacılık teamülleri uygulanacaktır. 2.3- Mal Mukabili Ödeme Bu ödeme şeklinde uluslararası kurallar ile bankacılık teamülleri uygulanacaktır. 2.4.1- Kabul Kredili Ödeme 2.4.1.1) Bu ödeme şekline göre gerçekleştirilecek ihracat için düzenlenen poliçeler, akreditifli, vesaik mukabili ve mal mukabili ödeme şekilleriyle ilgili usullere göre işleme tabi tutulabilecektir. 2.4.1.2) Poliçeler, - konvertibl bir döviz cinsi veya TRL üzerinden düzenlenmiş olması; - senedin ciro edildiği tarihteki iskonto oranı uluslararası para piyasasında geçerli faiz oranını aşmaması kaydıyla yurt içindeki veya dışındaki bankalara iskonto ettirilebilir. İskonto işleminin "3.2" Bölümünde belirtilen tahsil süreleri dışında yapılması halinde, ihracat hesabının kapatılması ve DFİF'e devredilecek kur farkları açısından genel esaslar uygulanacaktır.
TRL üzerinden düzenlenmiş poliçelerin yurt dışında iskonto ettirilerek konvertibl bir döviz cinsi üzerinden tahsili halinde de bu madde hükümlerine göre işlem yapılacaktır. 2.4.1.4) Poliçelerin iskontosu: a) Yurt dışındaki muteber bir bankanın (Piyasalar Genel Müdürlüğümüzce belirlenen kontrgarantisi kabul edilen bankaların) kabulünü veya muhatap (ithalatçı) lehine verilmiş aval notunu taşıyan poliçelerin iskontosu halinde DAB’lar, - poliçelerin Türkiye'deki bankalarca iskonto edilmesi halinde muhabirleri nezdindeki hesaplarının senet vadesinde alacaklandırıldığı tarihte değil; iskonto tarihinde senet bedelinin tamamı üzerinden düzenlenir. - poliçelerin yurt dışında iskonto ettirilmesi halinde en erken senet bedelinin net tutarının muhabirleri nezdindeki hesaplarına alacak verildiğinin öğrenildiği tarihte ve gelen bedel üzerinden düzenlenir. Düzenlenen DAB’lar üzerine iskonto tutarına ilişkin not konulur. İhracatçının talebi var ise serbest kullanıma bırakılabilecek en çok % 30'luk tutar, iskontonun yurt içinde veya dışında yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın senet bedelinden iskonto tutarı düşüldükten sonra kalan bedel üzerinden hesaplanır. Türkiye'deki bankalarca iştira edilen senet bedelleri, vadesinde muhabir hesaplarına alacak geçtiğinde ayrıca DAB düzenlenmez. İhracat hesabı, senetlerin iskontosunu takiben bankalarca kapatılır.
- Türkiye'deki bankalarca iskonto edilmesi halinde, iskonto tarihinde değil muhabirleri nezdindeki hesaplarının senet vadesinde alacaklandırıldığı tarihte senet bedelinin tamamı üzerinden düzenlenir. - yurt dışında iskonto ettirilmesi halinde en erken senet bedelinin net tutarının muhabirleri nezdindeki hesaplarına alacak verildiğinin öğrenildiği tarihte ve gelen bedel üzerinden düzenlenir. Düzenlenen DAB’lar üzerine iskonto tutarına ilişkin not konularak ihracat hesabı kapatılır. 2.4.1.5) Kabul kredili işlemlerde, satıcının talep veya kabul etmesi halinde poliçenin tabi tutulduğu hükümler dahilinde bononun da kullanılması mümkün bulunmakta olup bunların iskontosu halinde “2.4.1.4.b” bendinde açıklanan esas ve usullere göre işlem yapılacaktır. 2.4.2- Vadeli Akreditifler Şartlarına uygun vesaikin ibrazı kaydıyla, ayrıca poliçe veya bono aranmaksızın vadeli akreditiften doğan alacakların temlik edilmek suretiyle yurt içindeki veya dışındaki bankalara iskonto ettirilmesi halinde “2.4.1.4.a” bendinde açıklanan esas ve usullere göre işlem yapılacaktır. 2.4.3- Türk Eximbank Tarafından Sigorta Kapsamına Alınmış 2İhracatSigorta kapsamına alınmış ihracat bedeli alacakların yurt içindeki veya yurt dışındaki bankalara temlik edilmek suretiyle iskonto ettirilmesi halinde, “2.4.1.4.a” bendinde açıklanan esas ve usullere göre işlem yapılacaktır. 2.4.4- Bedeli Garanti Edilmiş Mal Mukabili İhracat Bedel getirme sürelerini aşmayan ve yurt dışında yerleşik bir banka tarafından bedellerinin gönderilmesi garanti edilmiş bulunan mal mukabili ihracatta, ihraç bedeli alacakların temlik edilmek suretiyle iskonto ettirilmesi halinde, “2.4.1.4.a” bendinde açıklanan esas ve usullere göre işlem yapılacaktır. 2.4.5- Kredili İhracat İhracat Yönetmeliği'ne göre ihracat bedellerinin TPKK Mevzuatında öngörülen bedel getirme sürelerinin dışında tahsiline imkan veren kredili ihracatta, satış sözleşmesindeki sürelere uygun bedellerin tahsili için poliçe veya bono düzenlenmesi halinde, bu poliçe ve bonoların iskonto ve tahsiline ilişkin hususlarda kabul kredili ödeme şekline göre işlem yapılacaktır. 2.5- Peşin Ödeme İhracat bedelinin fiili ihraçtan önce tahsil edildiği bu ödeme şeklinde uygulanacak esaslar aşağıda açıklanmıştır. 2.5.1) Peşin bedeller, konvertibl döviz veya TRL üzerinden tahsil edilebilir. Tahsil edilen bu paraların peşin ihracat bedeli olarak alışının yapılabilmesi için yurt dışından geldiğinin tespiti şarttır. 2.5.2) Tahsil edilen peşin bedellerle ilgili olarak düzenlenecek DAB üzerinde: - bedellerin hangi ihracatçı adına geldiği, - bedelin peşin ihracat bedeli olduğu, - ne şekilde gönderildiği (havale, efektif, çek (seyyah çeki dahil) veya kredi kartı, - peşin bedelin süresi belirtilecektir. 2.5.3) Getirilen peşin bedeller karşılığında ihracat, - bedeli gönderen veya getiren ithalatçıya, - bedeli gönderen veya getiren ithalatçının bilahare beyan edeceği bir diğer ithalatçıya yapılabilecektir. 2.5.4) Peşin bedeller (alıcı firma prefinansmanı dahil) üçüncü kişilere devredilemez. 2.5.5) Peşin bedel karşılığı ihracatın 18 ay içinde yapılması gerekmektedir. Ancak gemi inşa ve ihracının (hazır gemi hariç) finansmanı amacıyla getirilecek peşin bedellerin kullanım süresi 24 aydır. Gemi inşa ve ihracı için peşin gelen bedeller karşılığında başka bir mal ihracı halinde kullanım süresi 18 ayla sınırlıdır. Dahilde İşleme İzin Belgesi ve Vergi, Resim ve Harç İstisnası Belgesi kapsamında ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak sağlanan peşin dövizlerin kullanım süresi bu belgelerin süresi (ek süreler dahil) kadardır. Peşin bedelin vadesinin başlangıç tarihi DAB’ın düzenlendiği tarihtir. Peşin bedelin 18 aydan kısa vadeli olması halinde, l8 aya kadar olan süre uzatma işlemleri bankalarca yapılabilecektir. Gemi inşa ve ihracı amacıyla getirilen peşin bedellerin kullanım süresi de bankalarca 24 aya kadar uzatılabilecektir. Peşin bedellere ek süre 2000/1 Sayılı İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkındaki Tebliğin 17’nci maddesinde belirtilen mücbir sebep ve fevkalade hal durumlarından birinin varlığı halinde, Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracat Genel Müdürlüğü’nce verilebilecektir. Ek süre talepleri 18 aylık kullanım süresi içinde ve peşin bedel alışını yapan bankalar aracılığıyla yapılacaktır. Vade bitimine kadar adı geçen Müsteşarlığın ek süre verildiğine ilişkin yazısının bankaya gelmemesi durumunda, peşin bedellere prefinansman kredisi hükümleri uygulanacaktır.
Ayrıca fındık için gelen peşin bedellerin ihracat taahhüdü fındık dışında başka bir mal ihracatıyla kapatılamaz.1 2.5.10) İhracatçılarca kesin satıştan önce "konsinye avansı" olarak alışının yapılması istenen bedellerin alışı peşin bedel olarak yapılacaktır. 2.5.11) Peşin bedellerin ihracatçı veya yurt dışında yerleşik kişiler adına açılan DTH'lere alınması ve bu hesaptan kısım kısım dahi olsa alışının yapılması mümkündür. DTH'ye alınan peşin bedellerin fiili ihraç tarihinden sonra kısım kısım dahi olsa gerçekleşen ihracatın bedeli olarak da alışı yapılabilecektir. Bu durumda ihracat bedelinin en az %70'inin fiili ihraç tarihinden itibaren 90 gün içinde alışının yapılması halinde ihracat hesabı kapatılarak bakiye tutarlar ihracatçıların serbest kullanımına bırakılacaktır. 2.5.12) Hizmet ihracı ve ihracat sayılan satış ve teslimler karşılığında gelen peşin bedellerle açılan DTH'lerden de kısım kısım bedel alışı yapılabilecektir. 2.5.13) Peşin Bedellerin İhracat Taahhüdünün Kapatılması Peşin bedellerin ihracat taahhüdü karşılığında mutlaka ihracat yapılması şartıyla aşağıdaki şekillerde kapatılacaktır. 2.5.13.1- Mal İhracı Mal ihracatında ihracatçılarca GB'ye ihracatın peşin bedel karşılığı yapıldığı belirtilecektir. Bankalar hesabı kapatırken gerekli kontrolleri yaparak DAB'ın firma ve kendilerindeki nüshasına GB’nin tarih, sayı ve tutarını kaydedeceklerdir.1 İmalatçı adına alışı yapılan peşin bedellerin ihracat taahhüdü, aracı ihracatçı vasıtasıyla peşin bedeli gönderene veya gönderenin onayıyla diğer bir ithalatçıya yapılan ihracata ilişkin GB'de lehine peşin bedel alışı yapılan imalatçı firma unvanının kayıtlı olması veya imalatçı firmanın ihracatçıya düzenlediği faturaların ibrazı şartıyla kapatılabilecektir. Peşin bedel, ihraç bedellerinin getirilmesi için tanınan süreler ile peşin bedelin süresi içinde beyan edilmek kaydıyla peşin bedelin alışından önce veya sonra bedeli gönderene ve/veya gönderenin onayıyla diğer bir ithalatçıya yapılmış olan mal veya vesaik mukabili ihracatın taahhüdüne sayılacaktır. Ancak imalatçı adına alışı yapılan peşin dövizlerin aracı ihracatçı vasıtasıyla peşin bedelin alışından önce veya sonra bedeli gönderene ve/veya gönderenin onayıyla diğer bir ithalatçıya yapılmış olan mal veya vesaik mukabili ihracatın taahhüdüne sayılabilmesi için, GB'de imalatçı firma unvanının da kayıtlı olması şartı aranacaktır.1 Peşin bedelin alışını yapan banka, GB'ye ilişkin bilginin gönderildiği bankadan farklı ise GB'ye ilişkin bilginin gönderildiği banka tarafından alışı yapan bankaya nezdindeki DAB nüshasına gerekli notu düşmesi için yazılı bildirimde bulunulacaktır. Peşin bedellerin ihracat taahhüdü, peşin bedele ilişkin DAB’da unvanı kayıtlı imalatçı firma tarafından gerçekleştirilen ihracatla da kapatılabilecektir.2
Peşin bedeller, kullanım süresi içinde; 2.5.13.2.1) Fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde kalmak ve TRL'leri ihracatçıya ödenmemek kaydıyla, a) Akreditifli, vesaik mukabili, mal mukabili veya kabul kredili ödeme şekillerine göre yapılan ihracat bedelleriyle, b) İlgili oldukları ihraç partisinin DTH'ye alınan tutarlarıyla, c) İhracat, aracı ihracatçı vasıtasıyla yapılmış ise (ihracatın aracı ihracatçı vasıtasıyla yapıldığı hususu lehine peşin bedel alışı yapılan firma unvanının da GB'de kayıtlı olmasıyla tespit edilir) aracı ihracatçının onayı alınmak kaydıyla aracı adına gelen fiilen yapılmış ihraç bedelleriyle iade edilmek suretiyle mahsuben ödenebilecektir. 2.5.13.2.2) Peşin bedeller, a) Alışının yapıldığı tarihten önce fiili ihracı yapılmış ihracat bedelleriyle, b) Diğer bir peşin bedel veya prefinansman kredisiyle, c) TRL üzerinden alışı yapılmış ise konvertibl döviz olarak getirilen ihracat bedelleriyle mahsuben iade edilemez. 2.5.13.2.3) Mahsup işlemi sırasında, a) Mahsup tarihindeki aracı banka alış kurları üzerinden DAB ve DSB veya TPTB düzenlenecektir. b) Peşin bedelin alışı sırasında düzenlenen DAB'ın firma ve banka nüshasına, ihraç bedelleriyle ilgili mahsup DAB ve DSB veya TPTB'lerin tarih, sayı ve tutarları ile GB'lerin tarih, sayı ve tutarları yazılacak ve mahsuben iade yapıldığına dair not konulacaktır. Mahsup işlemi için düzenlenen DAB ve DSB veya TPTB'ye de peşin bedelin alışı sırasında düzenlenen DAB'ın tarih, sayı ve tutarı ile GB'nin tarih, sayı ve tutarı kaydedilecektir. Peşin bedelin alışını yapan ile mahsuben iadeyi yapan banka farklı ise mahsubu yapan banka, nezdindeki DAB nüshasına söz konusu notları koyması için alışı yapan bankaya yazılı bildirimde bulunulacaktır.
Banka kaynağından döviz satışı yapılmak suretiyle iadede tasfiye tarihinde DSB, bedellerin TRL’yle ödenmesi halinde ise TPTB düzenlenecektir. b) Transfer yapılmadan önce, - peşin dövizin alışı sırasında düzenlenen DAB'a iade edildiğine , - ihracat gerçekleştirilmiş ise GB (mükellef) nüshası üzerine peşin dövizin transferine mesnet teşkil ettiğine, - iade ile ilgili DSB düzenlenmiş ise bu belgenin üzerine de peşin dövize ait DAB ve ihracatla ilgili GB'ye ilişkin kayıtlar konulacaktır. Ayrıca GB üzerinde daha önce bir başka peşin döviz veya prefinansman kredisinin iadeten transferinin mesnet teşkil ettiğine dair bir notun bulunmaması gerekmektedir. c) Peşin bedeller ilgilinin talebi üzerine ihracat gerçekleştirilmeden ve kullanım süresi henüz bitmeden iade edilebilecektir. Bu durumda kullanım süresi sonuna kadar gerçekleştirilen ihracat peşin bedel taahhüdüne sayılacak, süre sonunda ihracatla kapatılmaması halinde prefinansman kredisi hükümlerine tabi tutulacaktır. d) Tasfiye suretiyle iadeyi yapan banka ile peşin dövizin alışını yapan bankanın farklı olması halinde, bu bankalar aralarında haberleşmek suretiyle nezdlerindeki belgelere yukarıda belirtilen kayıtları koyacaklardır. 2.5.14- Peşin Bedellerin İadesi: Peşin bedeller karşılığında mal ihraç edilememesi; ihracattan sağlanan bedellerle mahsuben veya tasfiye suretiyle iadesinin yapılamaması halinde, bu paralar döviz satışı yapılmak suretiyle banka kaynağından veya ilgilinin döviz hesabından ya da alacaklının kabulü halinde TRL'yle iade edilebilecektir. TRL üzerinden alışı yapılan peşin bedelin konvertibl bir döviz cinsinden iadesi mümkün değildir. Bankalarca peşin bedelin alışı sırasında düzenlenen DAB üzerine iade edildiğine ilişkin not konulacaktır. Transfer yapılırken DAB'ın üzerinde ihracat kapatmasına, mahsubuna veya fiilen yapılmış bir ihracat sebebiyle hükmünden faydalanıldığına dair bir kaydın bulunmaması gerekmektedir. Böyle bir kayda rağmen transfer yapıldığının tespiti halinde, kayba uğratılan Devlet menfaatleri 6l83 Sayılı Kanun hükümlerine göre iadeyi yapan bankadan tahsil edilecektir. 2.5.15) Peşin bedel (ihracat akreditiflerinin peşin ödemeye imkan veren kısımları dahil) faiz şartıyla gönderilmiş ise faiz tutarının mal ihracı suretiyle ödenmesi mümkün olup bu tutar için TRL olarak aynı kur üzerinden DAB ve TPTB düzenlenecektir. Faiz tutarının mal ihracıyla ödenemeyen kısımları prefinansman hükümlerine tabi tutulacaktır. 2.5.16) Türkiye'de İkamet Etmeyenlere Özel Fatura ile Yapılan Satışlar Hakkındaki 97/5 sayılı Tebliğ kapsamında gelen peşin dövizler karşılığında yapılan satışlara ilişkin özel faturanın DAB ile, DAB'ın da özel fatura ile gümrük idaresince irtibatlandırılıp onaylanması kaydıyla peşin döviz hesabının ihracat taahhüdünün kapatılmasında kullanılabilecektir.1
Diğer taraftan, peşin hesabının kapatılmaması halinde kambiyo taahhüdü doğmadığından, ilgili kambiyo müdürlüğüne de herhangi bir ihbar söz konusu olmamaktadır. 2.6- Alıcı Firma Prefinansmanı Alıcıdan temin edilen prefinansman peşin döviz hükmünde olup alışı peşin döviz olarak yapılacaktır. 2.7- Özel Takas Mal ve/veya hizmet ihraç ve ithalinde karşılıklı tarafların aynı gerçek veya tüzel kişiler olması halinde, mal ve/veya hizmet ihraç bedelleri ile mal ve/veya hizmet ithal bedellerinin herhangi bir para hareketi söz konusu olmaksızın kısmen veya tamamen birbiriyle takas (mahsup) edilebilecektir. Mal veya hizmet ihraç bedelleri ile mal ithal bedellerinin takas edilmesi talebinin,
- mal ithalatının önce yapılması halinde fiili ithal tarihinden itibaren 180 gün, hizmet ithalinin önce yapılması halinde ise mal ihracına ilişkin bedellerin tahsil süreleri içinde bankalara yapılması gerekmektedir. Hizmet ihracı bedelleri ile hizmet ithali bedellerinin takas talebi her hangi bir süreyle sınırlı değildir. Takas talebinde mal ithal ve ihracı için ithal ve ihraç hesabının kapatılmasına ilişkin belgelerin; hizmet ithal ve ihracında fatura ve/veya istihkak raporunun ibrazı gerekmektedir. Hesapların izlenmesi bakımından ithalat ve ihracat işlemleri aynı banka tarafından yürütülecektir. Bankalarca, takasa tabi tutulan bedeller için TRL olarak aynı kur üzerinden DAB ve TPTB düzenlenecektir. Bu belgelerde kayıtlı kur, düzenlenme tarihlerindeki TCMB döviz alış kurundan az olamaz. Aracı ihracatçı vasıtasıyla yapılan ihracatta, bağlı muamele kapsamında olmaksızın yurt dışındaki satıcı ve alıcının aynı gerçek veya tüzel kişi olması, ithalat ve ihracata ilişkin GB’lerde imalatçı ve ihracatçı firma unvanlarının birlikte kayıtlı olması, mahsup işleminden yararlanacak firmanın imalatçı niteliğini haiz olduğunun (Sanayi Sicil Belgesi veya diğer belgelerle) tevsiki ve fiili ithal veya ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde mukabil ithalat veya ihracatın gerçekleştirilmesi kaydıyla imalatçı ve ihracatçıların yapacakları ithalat ve ihracata ilişkin mal bedelleri, kısmen veya tamamen birbiriyle takas (mahsup) edilebilecektir. Bu durumda takasa tabi tutulan bedeller için TRL olarak aynı kur üzerinden ihracatçı adına DAB, imalatçı adına TPTB düzenlenecektir.1 Malların ithalatı sırasında GB’de ilgililerce ödeme şeklinin “Özel Takas” olarak belirtilmesi halinde gümrüklerce, söz konusu GB’de belirtilen aracı bankaya bu ithalatla ilgili gerekli bilgi ulaştırılacaktır. Bankalar, fiili ithal, fiili ihraç veya hizmet ihraç bedellerine ilişkin belge tarihinden itibaren yukarıda belirtilen süreler içinde firmanın yukarıda belirtilen belgelere istinaden yapacağı takas talebini sonuçlandıracaklardır. Mal ihracının takasa tabi tutulmayan kısmının tahsilinde genel esaslar uygulanacaktır. Bankalarca, ithalatla ilgili olarak kendine ulaşan bilgiye istinaden fiili ithal tarihinden itibaren 180 gün içinde bir ihracat veya hizmet ihraç bedeli ile bu ithalatın takas edilmesi talebinde bulunulmazsa veya söz konusu bedeller ithalat bedeli tutarını karşılamaz ise söz konusu ithalat veya ithalatın karşılanmayan kısmı mal mukabili ödeme hükümlerine tabi tutulacaktır. Takas konusu ihracata ilişkin GB’lerin, alıcı firma prefinansmanı ve peşin dövizlerin tasfiye suretiyle kapatılmasında kullanılması mümkündür.
Gümrük Birliği'ne üye ülkeler dışında üçüncü ülkelerle yapılacak dış ticaret faaliyetlerinde gerektiğinde kullanılmak üzere ithal edilen mal, hizmet ve teknoloji bedelinin mal, hizmet ve teknoloji ihracıyla karşılandığı, ithal veya ihraç fazlalığının döviz olarak ödendiği veya tahsil edildiği bu ödeme şeklinde uyulacak esaslar aşağıda açıklanmıştır. 2.8.1) Bankaca, ihracatçı firmanın üyesi olduğu veya bulunduğu bölgedeki ihracatçı birliğininin izin belgesi aranacaktır. 2.8.2) İhracatçı birliği, verdiği izin belgesinin bir örneğini “Bağlı Muamele veya Takas Başvuru Formu”nda beyan edilen bankaya gönderecektir. 2.8.3) Hesapların izlenmesi ve işlemlerin takibi bakımından ithalat ve ihracat işlemleri aynı banka tarafından yürütülecektir. 2.8.4) İthalat ve ihracatın, ihracatçı birlikleri tarafından verilen izin belgesindeki süre (ek süreler dahil) içinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. 2.8.5) Bu ödeme şeklinde, gerek ithalatta gerek ihracatta düzenlenecek GB’nin 28. hanesine firmalarca bu işlemlere aracılık eden banka şubesinin ismi ile ödeme şeklinin “Bağlı Muamele” olduğu kaydedilecektir. 2.8.6.) İhracatçı birliklerince verilen süreyi (ek süreler dahil) takip eden en geç 90 gün içinde ithalat ve ihracat hesabının kapatılmasını teminen aracılık eden bankaya başvurulması zorunludur. Birliklerce verilen izin belgelerinde ithalat ve ihracat bedelleri, a) TRL olarak gösterilmişse DAB ve TPTB bankaya başvuru tarihi itibariyle TRL üzerinden düzenlenecektir. b) Döviz olarak gösterilmiş ise bankaya başvuru tarihi itibariyle serbestçe belirlenen alış kurundan TRL'ye çevrilerek TRL üzerinden DAB ve TPTB düzenlenecektir. Uygulanacak kur, belgelerin düzenlenme tarihindeki TCMB döviz alış kurundan daha az olamaz. Her iki halde de belgeler üzerine “Bağlı Muamele” olduğuna ilişkin not konulacak ve fiili ihraç ve ithal tarihleri yazılacaktır. 2.8.7) Bankalarca, ithalat ve ihracat hesaplarının ihracatçı birliklerince verilecek izin belgesindeki süreyi ( ek süreler dahil) takip eden 90 gün içinde kapatılması için başvurulmaması veya bu süre içinde ithalatın ve ihracatın gerçekleştirilmediğinin tespiti halinde, 10 iş günü içinde ilgili kambiyo müdürlüğüne ihbarda bulunulacaktır. 2.8.8) Banka tarafından hesabı kapatılan veya kambiyo müdürlüğüne ihbar edilen işlemler hakkında izin belgesini veren ihracatçı birliğine 10 iş günü içinde yazılı bildirimde bulunulacaktır. 2.8.9) İhracat bedelinin verilen süreler içinde (ek süreler dahil) malla karşılanmaması durumunda döviz olarak tahsil edilen kısım ilgililere serbest kurdan ödenecektir. Döviz alışının bu süreden (ek süreler dahil) sonra yapılması halinde ise ihracat bedelinin alışı serbest kur üzerinden yapılmakla birlikte; alışın yapıldığı tarih ile bağlı muamele için verilen süre (ek süreler dahil) sonundaki TCMB alış kurları arasında lehe oluşan fark DFİF'e aktarılmak üzere 10 iş günü içinde TCMB şubelerine devredilecektir. İhracatın yapılmaması veya ihracatın ithalatın tamamını karşılamaması halinde, ithalatın ihracatla karşılanmayan kısmı mal mukabili ödeme hükümlerine tabi tutulacaktır. 2.8.10) İhraç veya ithal bedellerinin kısmen veya tamamen hizmet veya teknoloji transferiyle ödenmesinin öngörüldüğü durumda, ithalatçı veya ihracatçının düzenlediği fatura veya gerek duyulacak diğer belgelerdeki tutarlar esas alınacaktır. 2.8.11) Bağlı muamele konusu ihracata ilişkin GB’lerin alıcı firma prefinansmanı ve peşin dövizlerin tasfiye suretiyle kapatılmasında kullanılması mümkündür. 2.9- Faktoring İhracattan doğan alacak hakkının bir faktör kuruluşa temlik edildiği faktoring işlemlerinde, yapılan anlaşma hükümlerine göre ihracatçıya rücu edilebilir veya edilemez şartına bağlı olmaksızın, ihracat bedellerinin TPKK Mevzuatında belirlenen bedel getirme süreleri içinde tahsilinden bu kuruluşlar sorumludurlar. İhracatçı tarafından faktör kuruluşca alacağın devralındığına ilişkin GB'lerle irtibatlandırılmış bir belgenin aracı bankaya ibrazı üzerine ihracat hesabının kapatılmasına ilişkin sorumluluk ihracatçıdan faktör kuruluşa intikal edeceğinden, ihracat bedellerinin, alacağın tahsilini müteakip veya faktör kuruluşun yurt dışından geldiğinin tespiti kaydıyla kendi döviz kaynaklarından karşılanmak suretiyle TPKK Mevzuatında belirlenen sürelere tekabül eden oranlarda bankalara satılması halinde, bankalarca faktoring masrafları düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden ihracatçı firma adına DAB düzenlenecek ve üzerine alacağı devralan faktör kuruluşunun unvanı ile bu masraflara ilişkin not konularak ihracat hesabı kapatılacaktır. İhracat bedelerinin söz konusu süreler içinde tahsil edilememesi halinde, ilgili kambiyo müdürlüklerine sadece faktör kuruluşlar yazılı olarak ihbar edilecektir. Faktör kuruluşunca ihracat hesabının kapatılmış olması halinde, faktör kuruluşunun ihracat bedelini ithalatçıdan tahsil edip etmediğinin araştırılmasına ve kambiyo müdürlüklerine her hangi bir ihbar yapılmasına gerek yoktur.
Sürelerin hesaplanmasında, işlemin yapıldığı gün hesaba katılmaz; hesaplama ertesi günden itibaren başlar. İhracat bedelinin tahsil edildiği tarih DAB'ın düzenlendiği tarihtir. İhracat bedellerinden mahsuben ödemeye izin verilen hallerde ihracat bedelleri süresi içinde tahsil edilmiş sayılacaktır. Ülkelere göre farklılaştırılmış tahsil sürelerinin belirlenmesinde malın gideceği ülke GB’nin 17.hanesinden tespit edilecektir. 3.2- Tahsil Süreleri 3.2.1) Akreditifli ve vesaik mukabili veya mal mukabili ödeme şekilli ihracatta fiili ihraç tarihinden, 3.2.2) Konsinye ihracatta kesin satış tarihinden , 3.2.3) Yurt içinde ve dışında serbest bölge veya gümrüksüz antrepolara yapılacak ihracatta fiili ihraç tarihinden, 3.2.4) Yurt dışı fuar, sergi ve haftalara bedelli olarak satılmak üzere gönderilen malların gönderildikleri fuar, sergi veya haftanın bitim tarihinden, 3.2.5) Gümrük Mevzuatı gereğince GB düzenlenen kumanya teslimlerinde fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde; 3.2.6) Hariçte İşleme Rejimi kapsamında ihraç edilen malların verilen süre veya ek süre içinde yurda getirilmemesi halinde süre bitiminden itibaren, Hariçte İşleme Rejimi kapsamı dışında Gümrük Mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmek üzere geçici çıkışı yapılan malların, gümrük idarelerine verilen taahhütnamede belirtilen geri getirme süresi içinde yurt dışında satılması halinde, mal bedellerinin kesin satış faturası tarihinden itibaren 90 gün içinde, 3.2.7) Kitap, gazete, mecmua ve pul ihracında fiili ihraç tarihinden, - yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında kesin ihracı yapılan malların fiili ihraç tarihinden, - Arnavutluk, Bulgaristan, İran, Polonya ,Romanya ve dağılan SSCB yerine kurulan cumhuriyetlere yapılan ihracatta fiili ihraç tarihinden itibaren 365 gün içinde,(özelliği olan ihracat şekilleri dahil),1 3.2.8) Kredili ihracatta, kredili satış sözleşmesinde belirtilen vadeleri izleyen, Ticari kiralama yoluyla yapılan ihracatta Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca verilen izin süresinin bitiminden itibaren Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında geçici olarak ihraç edilen malların kesin satışı ile ticari kiralamaya konu malın kesin satışı halinde kesin satış faturası tarihinden itibaren 30 gün içinde, 2 3.2.9-a) Kiracının satın alma hakkı bulunan finansal kiralama sözleşmeleri çerçevesinde yapılan ihracatta kiralama sözleşmesinde belirlenen vade tarihlerini izleyen 30 gün içinde,1
ihraç veya kira bedellerinin bankalara satılması zorunludur. 3.2.11) Ticari kiralama yoluyla yapılan ihracatta yurt dışına gönderilen malın Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca verilen izin süresinin bitiminden itibaren 30 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.1 3.3- Ek Süreler İhracat bedellerinin süresi içinde tahsil edilerek bankalara satılmasına engel olan ve aşağıda belirtilen "mücbir sebep halleri"nde bu durumu tevsik eden belgelerle müracaat edildiği takdirde mücbir sebep hallerinin devamı müddetince kambiyo müdürlüklerince üçer aylık dönemler itibariyle ek süre verilebilecektir. Aşağıda belirtilen mücbir sebep halleri dışında kalan haklı durumların varlığı halinde ihracat bedelinin tahsiline ilişkin ek süre talepleri HM'ye yapılacaktır. HM, uygun görmesi halinde bedellerin tahsil süresini uzatabileceği gibi konvertibl döviz olarak gelen bedellerin alışında uygulanacak kuru da belirleyebilecektir.
(a ve f) halinin yetkili mercilerden, (b ve d) halinin ithalatçının bulunduğu memleketin resmi makamlarından veya mahalli odaca tasdik edilmiş olmak kaydıyla alıcı veya ithalatçı firmadan (harp ve abluka hali hariç), (c) halinin ithalatçının bulunduğu memleketin resmi makamlarından, (e) halinin ise sigorta şirketlerinden, uluslararası gözetim şirketlerinden veya ilgili ülke resmi makanlarından alınmış belgelerle bankalara tevsik edilmesi şarttır. Mücbir sebep halleriyle ilgili olarak yurt dışından temin edilecek belgelerin dış temsilciliklerimizce veya yabancı resmi makamlarca düzenlenmiş olması gerekmektedir. Yabancı resmi makamlarca düzenlenen belgelerin Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdik Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümleri gereğince başka bir resmi makam tarafından onaylanması şartı aranmayacaktır.
TRL'yle tahsil edilecek ihracatta ihracat bedellerinin tamamının tahsil edilmesi zorunludur. Peşin bedel ve alıcı firma prefinansmanı dışında ihracat bedellerinin TRL üzerinden tahsil edilebilmesi için akreditif küşat mektubu, resmi satış akitleri ve banka garanti mektubundan her hangi birinde bedelin TRL'yle tahsil edileceğinin beyan edilmiş olması veya alıcıya gönderilecek faturanın TRL olarak düzenlenmiş olması gerekmektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne yapılan ihracatta, ihracat bedeli yukarıda belirtilen belgelerde döviz olarak gösterilmiş olsa dahi TRL'yle tahsil edilebilecektir. TRL'yle tahsil edileceği beyan edilen ihracat bedellerinin kısmen veya tamamen konvertibl bir döviz cinsinden tahsili halinde, ihracat bedelinin döviz olarak belirlenmesinde, GB'de kayıtlı TRL tutarı DAB tarihindeki TCMB döviz alış kurundan tahsil edilecek döviz cinsine çevrilecektir.
- TRL’yle tahsil edilecek ihracatta GB’nin 22’nci hanesindeki - döviz olarak tahsil edilecek ihracatta GB’nin 46’ncı hanesinde USD olarak gösterilen kıymet esas alınacaktır. Ancak ihracat bedelinin alıcıya gönderilen faturada kayıtlı döviz cinsinden tahsil edilmesi halinde, faturada kayıtlı FOB bedele itibar edilecektir. Diğer taraftan, GB’de beyan edilen değerlerle gerçekleşen değerlerin farklı olması halinde, ihraç bedelinin tespitinde gümrük müdürlüklerince GB’nin “E” veya “D” hanesine konulan gerçekleşmeye ilişkin kayıtlara itibar edileceği tabiidir. Konsinye ihracatta ise ihracat bedeli olarak kesin satış faturasında kayıtlı FOB bedel esas alınacaktır. 4.1.3) İhracat bedelleri (ihracat sayılan ve GB düzenlenmek suretiyle gümrük hattı dışı eşya satış mağazalarına yapılan teslimlerin bedelleri dahil) - bankalar aracılığıyla havale şeklinde, - ithalatçı, ihracatçı veya bunlar adına hareket ettiğini beyan eden Türkiye’de veya dışarıda yerleşik üçüncü kişilerce çek olarak tahsil edilebileceği gibi; aşağıdaki “4.1.4.” maddedeki şartlara uyulması kaydıyla, efektif olarak da tahsil edilmesi mümkün bulunmaktadir. 4.1.4) İhracatçılar TRL veya getirdikleri efektifleri gümrük idarelerinden alacakları DBT’yle tevsik edeceklerdir.1 Bankalarca efektiflerin ihracat bedeli olarak alışının yapılabilmesi için efektiflerin DBT’nin düzenlenme tarihinden itibaren 15 gün içinde bankalara tevdi edilmesi gerekmektedir. Bu süre içinde bankalara tevdi edilen efektiflerin ilgilinin talebine istinaden alışının yapılarak DAB’a bağlanması veya adlarına açılan DTH’lerine alınarak bu hesaptan bilahare döviz alışı yapılması mümkündür. 2 a) DBT’de kayıtlı efektiflerin DTH’ye alınmasının talep edilmesi halinde bankalarca, - DTH’ye alınış tarihi DBT üzerine kaydedilecek, - tamamının DTH’ye alınması durumunda DBT’nın aslı ilgilisine iade edilmeyerek bankalarca alıkonulacak, - kısmen DTH’ye alınması durumunda ise DBT üzerine hesaba alınan tutara ilişkin not konulup bir fotokopisi alındıktan sonra aslı ilgilisine iade edilecektir. DTH'ye alınan efektiflerin ihracat bedeli olarak alışı sadece hesaba alan bankaca yapılabilecektir. DBT ibraz edilmek suretiyle kendisine efektif tevdi edilen bankalarca DBT ekinde, DBT düzenlenmesini teminen gümrük idarelerine ibrazı zorunlu olan ilgilinin ithalatçı veya ihracatçı firma tarafından yetkilendirildiğine dair noter veya konsolosluklarca düzenlenmiş belge ile efektifi getiren kişinin pasaportunun aranması, ayrıca pasaportun hüviyeti belirleyen sayfası ile yurda girişi gösteren sayfanın birer fotokopisinin DBT'ye eklenmesi gerekmektedir. - Bankalarca DBT’nin doğruluğu, efektiflerin alışı yapılmış ise DAB tarihinden itibaren, DTH’ye alınmış ise hesaba alındığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde DBT’yi düzenleyen gümrük müdürlüğünden yazılı olarak sorulacaktır.1
Ancak DBT'nin teyidi gümrüklerden gelmeden bu DAB'ın ihracat hesabının kapatılmasında kullanılmamasını ve herhangi bir şekilde hükmünden yararlandırılmamasını teminen DAB'ların üzerine, “DBT'nin teyidi alınmadığından bu DAB'a istinaden ihracat hesabı kapatılamaz ve hükmünden faydalanılamaz." şeklinde, bilahare ilgili gümrükten teyit alınınca “……………….. Gümrük Müdürlüğü'nün ……..........tarih ve …...... sayılı yazısıyla DBT'nin teyidi alındığından kısıtlamaya ilişkin not iptal edilmiştir.” şeklinde bir not konularak banka yetkililerince imzalanacaktır. DBT'nin kısmen kullanılması sebebiyle bilahare yapılacak efektif alışlarında, DBT'nin tekrar ilgili gümrüğe teyidi yerine efektif alışını yapacak bankaya daha önce teyidi alan bankaca gümrük teyit yazısının yazı ekinde gönderilmesi DAB üzerindeki kısıtlamaya ilişkin notun kaldırılması için yeterlidir. Efektiflerin alışı ilgili gümrük müdürlüğünün teyidinden sonra yapılmış ise DAB üzerine, “DBT’nin teyidi ………………Gümrük Müdürlüğü’nün …….………. tarih ve ………sayılı yazısıyla alınmıştır.” şeklinde
bir not konularak banka yetkililerince imzalanacaktır. Bankalarca DBT konusu efektiflerin alışı sırasında DAB’a bağlanan tutar DBT'ye kaydedilecektir. c- Üçüncü kişilerce getirilen efektiflerin ihracatçı adına alışı, ödemenin ihracatçının kendisine veya hesabına yapılması şartıyla mümkündür. d- İlgililerce ihracat bedelleri bankalardan efektif olarak alınması halinde bu efektiflerin iadesi suretiyle bilahare ihracat bedeli olarak alışı yapılamaz. 4.1.5) İhracat bedeli konvertibl dövizlerin alışı, ihracatçı ile banka arasında mutabık kalınan serbest kur üzerinden DAB düzenlenmek suretiyle yapılacaktır. 4.1.6) Havalelere istinaden yapılan alışlarda, DAB’lar valör tarihi beklenmeksizin muhabir nezdindeki hesapların alacaklandırıldığı tarihten itibaren düzenlenebilecektir. 4.1.7) Dönülemez teyitli veya teyitsiz iştira akreditiflerinde uygun vesaikin ibrazında muhabir hesabının alacaklandırılması beklenilmeden DAB düzenlenebilecektir. 4.1.8) İhracatçılarca ihracat bedeli olarak tahsil veya iştira için tevdi edilen banka veya şahıs çeklerinin bankalarca iştiraya alınmaları halinde, - keşidecisi yurt dışındaki banka olan çekler için iştira anında DAB düzenlenebilir. - keşidecisi şahıs olan çekler için ise çek karşılığı muhabir hesaplarına alacak geçmeden DAB düzenlenemez. İhracat bedellerinin euro-çek ile ödenmesinde DAB, çek karşılıkları muhabir hesabına geçtiğinde düzenlenir. Bu çeklerin yurda girişinde gümrük idarelerine beyan edilme zorunluluğu yoktur. Türkiye'deki bankalarca ihracat bedeli olarak düzenlenen çeklerin iştira edilmeleri halinde DAB düzenlenebilmesi için çeki düzenleyen bankanın çek bedeli dövizlerin yurt dışından geldiğini veya “4.2” Bölümünde açıklanan esaslara uygun olarak açılan DTH'den karşılandığını belirten yazısı aranacaktır. 4.1.9) İhracat bedelleri, Türkiye'deki bankalarca yurt dışındaki bankalara ve gerçek veya tüzel kişilere açılan kredilerden karşılanabilecektir. 4.1.10) Her bir GB itibariyle ihracat bedellerinin USD 50.000 veya eşitine kadar seyyah çeki ve fiili ihraçtan sonra kredi kartıyla ödenmesi mümkündür. Ancak peşin bedeller döviz satan kişinin yurt dışında yerleşik olduğunun (pasaport veya kimliğini belirleyen diğer belgelerle) tevsiki veya kredi kartının yurt dışından verilmiş olduğunun DAB’ı düzenleyen banka tarafından tespiti halinde USD 50.000’le sınırlı olmaksızın kredi kartıyla tahsil edilebilecektir. 4.1.11) GB'de kayıtlı imalatçı firma lehine gelen dövizlerin, imalatçı ve ihracatçı firmaların yazılı beyanları doğrultusunda ihracatçı firma adına DAB düzenlenerek ihracat bedeli olarak alışının yapılması mümkündür. 4.1.12) GB'de belirtilen alıcı firma veya bu firma dışındaki gerçek veya tüzel kişiler tarafından havale olarak gönderilen dövizlerin, herhangi bir referans veya fatura numarasıyla irtibatlandırılmış olup olmadığına bakılmaksızın ihracatçının beyan edeceği GB konusu ihracatın bedeli olarak alışının yapılması mümkündür. 4.1.13) Fiili ihraçtan sonra ihraç fiyatlarında lehte değişiklik yapılması halinde ihracatçının talebi üzerine bu farkların ihracat bedeli olarak alışının yapılabilmesi için, bu farka ilişkin veya bu farkı da içeren faturanın ibraz edilmesi gerekmektedir. 4.1.14) İhracatçıların serbest kullanımına bırakılan tutarların (DTH'ye alınanlar dahil) bilahare (bedel getirme süresi içinde veya dışında) alışı aynı ihracatın bakiye bedeliyle sınırlı olmak kaydıyla yapılabilecektir. Bu durumda ihracatçıya serbest kurdan ödeme yapılarak düzenlenecek DAB'a, GB ve daha önce düzenlenen DAB'ın tarih ve sayısı kaydedilecektir. 4.1.15) Fiili ihraçtan sonra bedel alışı yapılan işlemlerde (DFİF'e prim kesintisi yapılan malların ihracı hariç), ihracat bedellerinin ihracatçılara ödenmesinde gecikme olmamasını teminen bankalar,GB'nin mükellef nüshası veya ilgili gümrük müdürlüğünce GB'yle ilgili bilgi kendilerine gönderilmeden ihracatçının GB’nin tarih, sayı, tutar ve gümrüğü ile mal cinsi ve aracı bankayı da belirten beyanına istinaden döviz alışı; ihracat bedellerinin mahsuben ödemelerde kullanılmasına izin verilen hallerde de mahsup işlemi yapılabilecektir. 4.1.16) Aramızda ikili hesap ilişkisinin devam ettiği ülkelere gerçekleştirilen ihracatta GB'nin mükellef nüshası ibraz edilmeden veya ilgili gümrük müdürlüğünce GB'yle ilgili bilgi bankaya gönderilmeden ihraç bedellerinin ödenmesinde,ödemeden önce ihracatçının muhtemel borcunun tekeffül edilmesini teminen bankalarca rambursman bankasına taahhütname verilecektir. 4.1.17) Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Özel Fatura ile Yapılan Satışlar Hakkındaki 97/5 sayılı Tebliğ kapsamında satış bedelinin efektif olarak tahsilinde bankalar tarafından DBT aranmaksızın DAB düzenlenmesi mümkündür.1 4.1.18) Yurt dışı fuarlarda teşhir edilmek üzere A.T.A. karnesi ile geçici ihracı yapılan ancak fuarda kesin satışı gerçekleştirilen mallara ilişkin fatura tutarının, ihracat bedeli olarak alışının yapılması mümkündür.2 4.1.19) Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu'na Tabi Malların İhracında Uyulması Gereken Esaslar 13 Ekim 1988 tarih ve 88/13384 sayılı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Bakanlar Kurulu Kararının 11’nci maddesinin A bendinde sayılan DFİF'e prim kesintisi yapılan malların (her türlü kabuklu ve naturel iç fındık ile 41.01, 41.02 ve 41.03 GTİP’e dahil işlenmiş deri ve kösele dışında kalan pikle deri dahil her türlü hayvan derileri ve postları) ihracı bankalar aracılığı ile gerçekleştirilecektir. Bankalar bedeli tahsil edilmeksizin veya tahsili garanti altına alınmaksızın vesaikin muhabirlerce alıcılara teslim edilmemesini temin edeceklerdir. Alıcı üzerine keşide edilen poliçelere muhabir bankalarca aval verilmesi veya kabul edilmesi, yabancı ülkelerdeki muteber ihracat sigorta kurumlarının veya faktoring şirketlerinin garantisi, yediemin makbuzunun (Trust Receipt) temin edilmesi de garanti hükmündedir. Söz konusu malların ihracatının bankalar aracılığı ile yapılmasını ve konşimento veya diğer taşıma vesaikinde aracı bankanın belirtilmesini teminen, - deniz yoluyla nakliyatta nakliyat acentalarınca tam takım konşimentonun Türkiye’deki aracı banka emrine, - hava, kara ve demir yoluyla nakliyatta ise nakliyat acentalarınca hava konşimentosu, nakliyeci makbuzu, hamule senedi gibi belgelerin Türkiye’deki aracı bankanın talimatında gösterilen hariçteki muhabir banka adına düzenlenmesi ve gümrük müdürlüklerince de belgelerin belirtilen şartlara uygun olarak düzenlendiğinin kontrol edilerek vesaiki bu şartlara uygun olarak düzenlenmeyen ihracata izin verilmemesi gerekmektedir. DFİF'e prim kesintisi yapılan malların ihracında, ihracat bedellerinin fiili ihraçtan sonra efektif olarak getirilmesi mümkün değildir. Ancak efektif olarak getirilen peşin bedeller ve prefinansman kredileri karşılığında bu tür malların ihracı mümkündür.
Alıcısı tarafından kabul edilmeyen mallara ilişkin GB konusu ihracat bedellerinin tahsil süresi içerisinde aynı veya başka bedel ve şartlarla satılması halinde ihracatçı firma tarafından düzenlenecek yeni satış sözleşmesi ve faturanın ilgili ihracatçı birliğine onaylatılarak birer örneğinin ilgili gümrük müdürlüğüne ibraz edilmesi gerekmektedir. İlgili gümrük müdürlüğünce de bu belgelere istinaden alıcısı tarafından kabul edilmeyen mallara ilişkin GB iptal edilecek ve yerine yeni bir GB düzenlenerek ihracat hesabına ilişkin kambiyo takibinin yapılmasını teminen yeni beyannamedeki bilgiler ilgili kambiyo müdürlüğüne yazılı olarak bildirilecektir. Bu çerçevede, alıcısı tarafından kabul edilmeyen mallar sebebiyle iptal edilen GB yerine yeniden düzenlenen GB’ye ilişkin bilgilerin aracı bankaya ulaşması halinde, tahsil süresinin tespitinde yeni GB’nin fiili ihraç tarihi esas alınacaktır. Söz konusu ihracat hesabının kapatılması halinde bu konuda ilgili kambiyo müdürlüğüne ayrıca yazılı olarak bilgi verilecektir.1 4.1.21) Yurt dışında yerleşik firma tarafından düzenlenerek Türkiye’deki firmaca kabul edilen ve/veya Türkiye’deki bankalarca kabul veya aval verilen poliçe bedellerinin ihracat hesabının kapatılmasında kullanılması mümkün bulunmamaktadır.2 4.2- Döviz Tevdiat Hesaplarından İhracat Bedeli Alışı 4.2.1) İhracat bedelleri, paranın yurt dışından geldiğinin tespiti kaydıyla dışarıda yerleşik gerçek veya tüzel kişiler adına açılan DTH'lerden tahsil edilebilecektir. Türkiye’ye ithal edilen mal bedelleri ile görünmeyen işlemlere ilişkin transferlere konu döviz ödemeleri, dışarıda yerleşik kişiler adına açılan DTH’lere muhabir bankaların veya hesap sahibi kişilerin talimatı üzerine tevdi edilebilecektir. Yurt dışında yerleşik kişiler adına açılan DTH’ye, Türkiye’deki ithalatçı firmaca ödenen ithalat bedellerinin, hesap sahibince verilen vekaletnameler çerçevesinde Türkiye’deki ithalatçı firma veya üçüncü şahıslarca ihracat bedelinin tahsilinde kullanılması mümkün bulunmamaktadır.1
Türkiye'de kamu kurum ve kuruluşlarınca açılan uluslararası ihaleyi kazanan Türk müteahhitlerinin istihkakları karşılığında elde ettikleri TRL'lerin veya karşılığının dövize dönüştürülmesi suretiyle (söz konusu TRL'lerin istihkak karşılığı olduğunun tevsiki kaydıyla) açtıracakları DTH'lerin, bu firmaların yurt dışında üstlendikleri işlerin gereği olarak bu firmalarca veya üçüncü kişilerce yapılacak ihracat bedellerinin karşılığı olarak kullanılması mümkündür. 4.2.3) İhracat bedelinin, en geç bedel getirme süresi sonunda alışı yapılmak kaydıyla ihracatçı adına açılacak DTH'ye alınması ve bu hesapta tutulması mümkün olup bu hesaptan kısmen veya tamamen ihracat bedeli olarak alış yapılabilecektir. Ancak bu halde ihracat bedeli alışının fiili ihraçtan 90 günden sonraki bir tarihte yapılması halinde, bedelin % 30'u ihracatçıların serbest tasarrufuna bırakılmayarak tamamının alışının yapılması zorunludur. 4.2.4) Bir ihracatçı firmanın vekili bulunan kişi veya firmalar adına yurt dışından gelen döviz veya efektiflerle açılan DTH'lerden, vekaletnamenin fiili ihraçtan önce düzenlenmesi şartıyla vekili bulunulan ihracatçı firma adına ihracat bedeli alışı yapılabilecektir. 4.2.5) İlk yatırım ve tesis safhasında kullanılmak üzere serbest bölgelere ihraç edilen ve alıcısı bölge işleticisi olan malların bedelinin, yurt dışından gönderilememesi halinde, anılan bölgelerde bankaların faaliyete geçmesine kadar, alıcının Türkiye'deki bankalar nezdindeki DTH'lerinden veya ihracatın TRL üzerinden yapılmış olması halinde TRL tevdiat hesaplarından ödenmesi mümkündür. 4.2.6) Türkiye'de yerleşik sayılmakla birlikte yurt dışında serbest meslek ve müstakil iş sahibi olarak çalışan ve bu faaliyetlerini yurt dışındaki temsilciliklerimizden alınacak belgeler veya pasaport kayıtlarıyla tevsik eden yurttaşlar adına açılacak DTH'lerden, hesaptaki paraların yurt dışından geldiğinin ve ihracatın aynı kişiye yapıldığının tespiti kaydıyla ihracat bedeli olarak alışının yapılması mümkündür. 4.2.7) 3212 Sayılı Kanun çerçevesinde ikmal sistemleri ve hizmetlerinin ihracından elde edilecek bedellerin Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı adına Bankamız nezdinde açılacak özel döviz hesabına alınması ve Milli Savunma ve İçişleri bakanlıklarının vereceği talimata uygun olarak bu hesaptan transfer yapılması mümkündür. 4.2.8) Yurt dışında oturma ve çalışma iznine sahip olanlar ile daimi veya geçici olarak kamu kuruluşlarınca görevlendirilmiş bulunan Türk vatandaşlarına İhracat Yönetmeliği esasları çerçevesinde yapılacak otomobil ve dayanıklı tüketim malları ihracatına ilişkin mal bedellerinin bu kişilerin Bankamız nezdinde açtırdıkları Kredi Mektuplu Döviz Tevdiat hesaplarından alışının yapılması mümkündür. 4.3- Süresi Dışında Tahsil Edilen İhracat Bedeli Dövizlere İlişkin Kur Farkları İhraç bedellerinin süresi dışında gelmesi halinde (kambiyo müdürlüklerince verilen 90 günlük ihtarname süresi içinde gelenler dahil) alış işlemi serbest kur üzerinden yapılmakla birlikte; süre sonu ile DAB'ın düzenlendiği tarihteki TCMB kurlarına göre oluşan lehe farklar, bankalarca ilgililere ödenmeyerek DFİF'e aktarılmak üzere 10 iş günü içinde TCMB şubelerine devredilecektir. Bu halde DAB üzerinde, ihracatçılara ödenecek ve DFİF'e aktarılacak TRL'ler de ayrı ayrı gösterilecektir. Ancak süresi dışında gelen ihracat bedelinin bankaların terkin edebileceği kısmının da alışının yapılmış olması halinde bu kısma tekabül eden dövizler için kur farkı tahsil edilmeyecektir. İhracat bedellerinin tahsil süresi dışında kısım kısım geldiği işlemlerde ihracat hesabının kapatılmasına yetecek tutarın alışı tamamlanıncaya kadar bankalarca kur farkı tahsil edilecek; bunu aşan kısımların (terkin edilebilecek tutarın) alışı serbest kurdan yapılacaktır. İhracat bedellerinin GB'nin 46. hanesinde kayıtlı olan USD’den farklı bir döviz cinsinden tahsil edilmesi halinde DFİF'e aktarılacak kur farkları gelen döviz üzerinden (DAB üzerinde kayıtlı) hesaplanacaktır. Kur farkının hesaplanmasına ilişkin örnek işlem EK:3’de gösterilmiştir. DFİF' e yatırılacak kur farkları, döviz alışının yapıldığı tarihten itibaren 10 iş günü içinde TCMB şubelerine devredilmediği takdirde bankalardan 2976 Sayılı Kanun'un 3’üncü maddesinin 2’nci fıkrasına göre 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun uyarınca gecikme zammı tahsil edilecektir. Süresi dışında gelen ihracat bedellerinin alışında kur farkları tahsil edilmeden ihracatçılara serbest kurdan ödeme yapılmış olsa bile; kur farkları alış tarihinden itibaren 10 iş günü içinde TCMB şubelerine devredilmişse gecikme zammı uygulanmayacaktır. Kur farklarının hesaplanarak ilgililerinden tahsili ve tahsil edilen tutarların l0 iş günü içinde TCMB şubelerine devredilmesinden döviz alışını yapan banka görevli ve sorumludur. Bu itibarla tahsil edilen kur farkları aşağıda belirtilen başlıklar dahilinde ilgili TCMB şubesine devredilecektir. Tahsilata ilişkin belge asılları veya fotokopileri kesinlikle TCMB şubelerine gönderilmeyecektir. TCMB şubelerince de sadece söz konusu tutarların DAB tarihinden itibaren l0 iş günü içinde devredilip devredilmediği; devredilmemiş ise gecikme zammının doğru hesaplanıp hesaplanmadığı kontrol edilecektir. Devir DAB Tahsil Edilen Gecikme * Sebebi Tarihi Kur Farkı Zammı Toplam Yüklə 160,77 Kb. Dostları ilə paylaş:
|