Xəstəliyin mənbəyi difteriyalı xəstələr və bakteriya gəzdirənlərdir, ədəbiyyatdan insanların heyvanlardan da yoluxması haqqinda məlumatlar vardır
Azərbaycanda müxtəlif ölkələrdə olduğu kimi difteriya hadisələrinə təsadüf edilir
İnkubasion dövrü 2-10 gündür
Əsnək, burun, tənəffüs yolları, udlag qırtlağ,traxeya az hallarda goz, gulag,derinin- xarici cinsiyət üzvlərinin difteriyası müayən edilir
90-95% hallarda esnek difteriyasi rast gelir esnek difteriyasinin; lokalize olunmus, yayilmis, toksiki formalari ayird edilir
Çox vaxt 16-30 yaşlı insanları əhatə edir
Çox vaxt 16-30 yaşlı insanları əhatə edir
Ərp yalnız badamcıqlarda olur
Başlanğıc dövrü lakunar anqinanın gedişinə uyğundur
Proses əksər hallarda üşütmə, hərarətin 38-39 dərəcəyə qalxması ilə müsahidə edilir
Yüksək hərarət bir neçə saatdan bir-iki günədek davam edir, hətda müalicəsizdə keçib gedir
İntoksikasiya əlamətləri-baş ağrısı, əzginlik, sustluk, halsızlıg, ümumi zəiflik müşahidə edilir
Yerli dəyişikliklər- boz rəngli ərp, hamar, kənarları dəqiq olur, badamcıqları tamam örtür. Ərp çətinliklə gopur, goparkən yerindən qan axır
Limfa düyünlərinin hər iki tərəfdə az böyüməsi ağrılı və hərəkətli olması qeyd edilir.
Atipik variant hesab edilir
Atipik variant hesab edilir
Bu zaman badamcıglar az da olsa hiperemiyalaşır, ödem olur, temperatur intoksikasiya halları olmayada bilər
Spesifik müalicə aparılmasa yayılmış formaya keçə bilər.
Teneffus yollarinin difteriyasi xestelerin 1-2 de girtlag,traxeya ve bronxlari zedeleyir cox vaxt kicik yasli usaglar xestelenir. proses bronxa yayldigda difteriyanin en agir formasi yayilmis inag emele gelir. xestelik az gizdirma, sesin getdikce zeiflemesi ,kobud, hurucu oskurekle baslayir,ses tezlikle batir xiriltili olur. 1ci baslangis dovr 1-2 gun cekir,disfoniya,kataral,krupoz oskurek merhelesidir, 2ci stenoz merhelesi -teneffus yollari daralir nefes alma sesli olur .dos gefesi iceri dartilir, bogulma,narahatlig 2-3gun cekir, 3ci asfiksiya dovrudur. Xestede keskin narahatlig,dili dodaglari,etrafi sianozlasir,uzu terle ortulur . yaranmis asfiksiya olume sebeb olur
Teneffus yollarinin difteriyasi xestelerin 1-2 de girtlag,traxeya ve bronxlari zedeleyir cox vaxt kicik yasli usaglar xestelenir. proses bronxa yayldigda difteriyanin en agir formasi yayilmis inag emele gelir. xestelik az gizdirma, sesin getdikce zeiflemesi ,kobud, hurucu oskurekle baslayir,ses tezlikle batir xiriltili olur. 1ci baslangis dovr 1-2 gun cekir,disfoniya,kataral,krupoz oskurek merhelesidir, 2ci stenoz merhelesi -teneffus yollari daralir nefes alma sesli olur .dos gefesi iceri dartilir, bogulma,narahatlig 2-3gun cekir, 3ci asfiksiya dovrudur. Xestede keskin narahatlig,dili dodaglari,etrafi sianozlasir,uzu terle ortulur . yaranmis asfiksiya olume sebeb olur
Bu formada ərp badamcıqların hüdudlarından kənara çıxır, dilçəyin selikli qisasına, bəzən isə udlağın divarlarına yayılır
Bu formada ərp badamcıqların hüdudlarından kənara çıxır, dilçəyin selikli qisasına, bəzən isə udlağın divarlarına yayılır
Xəstəliyin gedişi difteriyanın lokalizə formasından az fərqlənir
Kəskin dövrdə intoksikasiya simptomları yaranır
Çox vaxt kəskin gedişli olur
Çox vaxt kəskin gedişli olur
Üşütmə, baş ağrısı, mədə bulanması, zəiflik, əsnəkdə-boğazda güclü ağrılarla başlayır, qarında ağrılar ola bilər
Badamcıqlar üzərində çirkli boz rənqli ərpin yaranması müşahidə edilir, dilçəyə, yumşaq və sərt damağa yayılması nəzərə çarpır, dil ərpli, dodaqlar quru olur, ağızdan spesifik qoxu gəlir, tənəffüs çətinləşir. Küylü xırıltılı olur, xəstə burnunda danışır[tin-tinla]
Boyun limfa düyünlərinin böyüməsi, elastik və ağrılı olması müşahidə edilir
Boyun dərialtı piy toxumasının ödeminin yayılması dərəcəsi toksiki difteriyanı bir daha təsdiqləyir və 3 dərəcədən ibarət olur ;1ci dereceli toksiki difteriyada odem boyunun1-2ci bukusunedek,2ci derecede korpucuk sumukunedek,3ci derecede ondan asagi,bezen gobeyedek yaylir hipertoksiki ve hemorragik formalar difteriyanin daha agir gedisine aiddir
Spesifik[toksiki] və qeyri spesifik olmaqla 2 yerə bölünür.
Spesifik[toksiki] və qeyri spesifik olmaqla 2 yerə bölünür.
Spesifik fəsadlar: miokardit (erkən və qecikmiş), mono və polinevritlər (erkən və qecikmiş), nefrotik sindrom, erkən qec periferik ifliclər
Qeyri spesifik: pnevmoniyalar, limfaadenitlər, otitlər və s.
Bakteriolioji müayinə [esnekden ve burundan BL yaxmanin goturulmesi ] xəstələrin ilk müraciətindən 2 həftədən gec olmayaraq aparılmalıdır
Bakteriolioji müayinə [esnekden ve burundan BL yaxmanin goturulmesi ] xəstələrin ilk müraciətindən 2 həftədən gec olmayaraq aparılmalıdır
Həkim, tibb bacısı evdə, poliklinikada xəstədən müayinə materialı götürməlidir, 2-3 saat müddətində laboratoriyaya çatdırılmalıdır, antibakterial müalicənin aparılıb aparılmadığını dəqiqləşdirməlidir. Həkimlər aktiv çağırış vərəgini xəstəxanaların qəbul şöbəsinə təqdim etməlidir.
Xəstəyə difteriya əleyhinə zərdab (D.Ə.Z.) Bezredko usulu ile stasionarda yeridilir, difteriyanın müxtəlif formalarını və gedişatını nəzərə alaraq zərdabın dozası təyin edilir
Difteriyanın tipik klinik mənzərəsi olarsa lakin bakterioloji təsdiqinin olmaması diaqnozun ləğvi üçün əsas deyil
Yatag və mühafizə rejimi difteriyanın müalicəsində əsasdır
Yatag və mühafizə rejimi difteriyanın müalicəsində əsasdır
Bütün formalarının müalicəsində difteriya toksininin difteriya əleyhinə antitoksin zərdabla (D.Ə.Z.) neytralizasiyası əsas sayılır, anafilaktik reaksiyanı və zərdab xəstəliyinin yarana bilməsini nəzarə alaraq zərdabı Bezredko üsulu ilə yeritmək məsləhətdir. Zərdabın venadaxili yeridilməsi əks göstərişdir
Toksiki difteriyada yalnız antibiotiklərlə müalicə alan xəstələrin müalicəsi müsbət nəticə vermir
Dezintoksikasion, dehidrotasion terapiyadan, toksiki formalarda kortikosteroidlardan və miokardit əlamətləri varsa müəyyən olunmuş preparatlardan istifadə olunur və s.
Dezintoksikasion, dehidrotasion terapiyadan, toksiki formalarda kortikosteroidlardan və miokardit əlamətləri varsa müəyyən olunmuş preparatlardan istifadə olunur və s.
Xəstə qospitalizasiya edildikdən sonra infeksiya ocağında 1%li xloraminlə dezinfeksiya aparılmalıdır, 7 gün karantin qoyulur
Xəstə qospitalizasiya edildikdən sonra infeksiya ocağında 1%li xloraminlə dezinfeksiya aparılmalıdır, 7 gün karantin qoyulur
