Yargıtay/Hukuk 49/78 Dava No
Yüklə 66,42 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mucbir sebep
|
Yargıtay/Hukuk 49/78 (Dava No. 485/75; Lefkoşa) YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA. Mahkeme Heyeti: Ahmet İzzet, Şakir Sıdkı İlkay, Ergin Salahi. İstinaf eden: 1. Müdüroğlu Ltd. Müdüroğlu Apt., Ortaköy. 2. Efruz Sami Müdüroğlu, Müdüroğlu Apt., Ortaköy. (Davalılar) ile
Lefkoşa. (Davacı)
İstinaf eden namına: Ali Dana. Aleyhine istinaf edilen namına: Menteş Aziz. Mucbir sebep - Barış Harekâtı nedeniyle inşaatın zamanında tamamlanamaması - İlk Mahkemenin Barış Harekâtı olmasaydı bile inşaatın vaktinde bitirilemeyeceği görüşü. (Ayrıca bakınız Sözleşme - Otel inşa etmek içın sözleşme). Sözleşme - Otel inşa etmek için sözleşme - İnşaatın sözleşmede belirtilen tarihte tamamlanmaması - Davacının bir ihbar göndererek Davalının inşaatı tamamlamasını talep etmesi – Davacının ikinci bir ihbar göndererek sözleşmeyi feshetmesi – Davacının inşaatın tamamlanması için gerekli K.L.80000.-, Davalılara yanlışlıkla ödenen K.L.80000.-nın iadesi ve otelin vaktinde tamamlanmaması nedeniyle tazminat talebi – Davalıların Barış Harekâtının mucbir sebep sayıldığı müdafaası – Davalının mukabil davasında ödenmemiş istihkaklar, bekçi parası v.s. talep etmesi - İlk Mahkemenin Davacı ve tanıklarına inanarak Davacı lehine karar vermesi İstinaf - Yargıtayın mukavelenin feshedilmesinden 8 gün önce Davacının bilgisine Davalıların istihkak talebinin ulaştığını bularak bu meblağ ödenmediği sürece mukaveleye göre Davalıların gecikme tazminatı kazanacaklarına ve sadece bu nedenle Davalılar feshetme hakkı kazanmadığına göre bu istihkaktan bakiye kalan K.L.5000.-nin ileride ödenmesi için taraflar arasında bir anlaşma olup olmadığının incelenmesi gerektiğini, bu husustaki ispat külfetinin Davacıda bulunduğunu, Davacı ve tanığının ise bu hususta söylediklerinin gayet muğlak ve birbiri ile çeliştiğinden bu şahadetle bu hususun ispat edildiğinin söylenemeyeceği ve bunun aksine karar vermekle İlk Mahkemenin hata ettiği sonucuna varması - Ekstra yapılan işlerin miktarı fesih tarihinden sonra tespit edildiğine göre bunlar ile ilgili fesihten önce istihkak raporu sözkonusu olamayacağını ve bu miktar için Davalılar lehine hüküm verilmesi gerektiğini belirten Yargıtay, netice olarak istinafın kabulü ile mukaveleyi haksız olarak fesheden Davacının zarar ziyan almağa hakkı olmadığından İlk Mahkemenin hükmün iptaline ve ekstra işlerin tutarı olan K.L.17.277.720.-nin Davacı tarafından Davalılara ödenmesine emir vermesi. Şahadet - Şahadetin değerlendirilmesi - İnşaat yapım sözleşmesinin ihlâl edilip edilmediği - Taraflar arasındaki anlaşmaya göre istihkak raporu düzenlendikten sonra mal sahibinin müteahhide ödeme yapma yükümlülüğü - Mal sahibinin zamanında bitirilmeyen inşaat ile ilgili gecikme tazminatı ve inşaat masrafı talebi – İlk Mahkemenin tüm vecibelerini yerine getiren Davacıyı haklı bularak ve Davalıların mukabil taleplerini reddederek inşaatın bitirilmesi için ödenen K.L.48.490.- ile 6,5 aylık süre için gecikme tazminatı olarak K.L.7000.-nin ödenmesine hükmetmesi – İstinaf - Davalıların hükmü istinafı - İstinafın tutarsız ve çelişen şahadetlere inanmakla İlk Mahkemenin hata ettiği gerekçesiyle yapılması - Yargıtayın ödenmeyen istihkakın Davacının bilgisine geldiği ve ihtilâflı K.L.5000.-nin ödenmesi için taraflar arasında anlaşma yapıldığına ilişkin ispat külfetinin Davacıda olduğunu dikkate alması - Davacının ibraz ettiği şahadeti muğlak bulan Yargıtayın istinafı kabul ederek İlk Mahkemenin hükmünü iptal etmesi ve ekstra işlerin tutarının Davacı tarafından Davalılara ödenmesine hükmetmesi. (Ayrıca bakınız Sözleşme - Otel inşa etmek için sözleşme.)
konusunda anlaştılar. Davacı ile Davalı No.l arasında imzalanan sözleşmeyi Davalı No.2 de Davalı No.l'in kefili olarak imzaladı. Sözleşmeye göre inşaatın 31 Aralık 1974 tarihinde tamamlanması gerekiyordu. İnşaatın gününde tamamlanamaması üzerine Davacı 3 Eylül 1975 tarihinde Davalı No.l'e bir yazı göndererek inşaatı tamamlamasını istedi. Davacı 11 Eylül 1975 tarihinde Davalı No.l'e ikinci bir ihbar göndererek sözleşmeyi feshetti ve Davalılardan özel ve genel tazminat talep eden bu davayı açtı. Davalılar müdafaalarında inşaatın 31 Aralık 1974 tarihine kadar tamamlanmamasında ihmalleri bulunmadığını, mukaveleye göre 1974 Barış Harekâtının mucbir sebep sayıldığını, inşaatın tamamlanması için taleplerini içeren bir ihbarın Davacıya gönderildiğini, Davacının bu ihbara uymayarak anlaşmayı ihlâl ettiğini ileri sürdüler ve mukabil taleplerde bulundular. İlk Mahkeme, Davacı ve Davalılar tarafından ibraz edilen şahadeti dinledikten sonra Davacı ve şahitlerine inandı. Davacının tüm vecibelerini yerine getirdiği kanaatine vararak inşaatın bitirilmesi için gerekli K.L.48.940.- ile K.L.7000.- gecikme tazminatı için hüküm verdi. Davalılar Davacının şahadetini tercih etmekle İlk Mahkemenin hata ettiğini, Davacının şahadetinin delillerle çeliştiğini, tutarsız ve samimiyetsiz olduğunu öne sürerek hükmü istinaf ettiler. SONUÇ: Yüksek Mahkeme, Davacı ve tanığının muğlak ve çelişkili şahadet verdiğini, İlk Mahkemenin Davacı ve tanığına inanmakla hatalı hareket ettiğini belirtti. Davacının 3 Eylül 1975 tarihli ihbarından önce Davalı No.l istihkak talebinde bulunduğunu, buna göre Davacının mukaveleyi feshetme hakkı doğmadığını belirten Yüksek Mahkeme İlk Mahkeme hükmünü iptal ederek Davalı No.l'in yaptığı ekstra işler için 1) Davalılar lehine hüküm verdi.
Davacı (aleyhine istinaf edilen) ile 1. davalı arasında 31 Mart 1973 tarihinde aktedilen bir mukavele gereğince, 1. davalı davacıya Girne Kazasına bağlı Lâpta'da "Celebrity Otel" adında bir oteli mukavele şartlarına göre ve mukaveleye ilişik plân, proje ve teknik şartlara uygun olarak inşa etmeği deruhte ve kabul etti. 2. davalı da adıgeçen mukaveleye kefil oldu. Davacı 15 Eylül 1975 tarihinde Lefkoşa Kaza Mahkemesinde dosyaladığı bir dava ile adıgeçen mukaveleyi haksız ve kanunsuz olarak ihlâl ettiği nedeni ile 1. davalıdan genel ve özel tazminat talep etti. Davacı talep takririnde davacının adıgeçen mukavele gereğince yapılacak olan otel için 1. davalıya K.L.176,000.- ihale bedeli ödemeyi deruhte ettiğini, dava gününe kadar K.L.167,700.- ödediğini, 1. davalının inşaata mukavelenin imzalanmasından itibaren 7 gün içerisinde başlaması ve 31 Aralık 1974 tarihine kadar tamamlaması gerektiğini, 1. davalının bu şartlara uymayarak inşaatı 31 Aralık 1974 tarihinde bitirip teslim etmediğini, bu nedenle de mukavelenin 3. şartına aykırı hareket ederek mukaveleyi ihlâl ettiğini, davacının avukatı vasıtası ile 1. davalıya 3 Eylül 1975 tarihli bir yazı göndererek 1. dâvalının mukaveleye uyarak inşaatı tamamlamasını talep ettiğini, 1. davalının buna uymadığını, bunun üzerine davacının 11 Eylül 19?S tarihli bir ihbarname ile mukaveleyi feshettiğini, inşaatın tamamlanması için K.L.80.000.-ya ihtiyaç olduğunu, 1. davalının ihmali olmasa idi otelin mukavele gereğince vaktinde tamamlanmış olacağını, Barış Harekâtının kısıtlaması da göz önüne alındığında l. davalının inşaatı 1975 Ağustos ayına kadar kolaylıkla tamamlayabileceğini iddia ederek davalılardan (1) binanın tamamlanması için harcanması gerektiği iddia olunan K.L.80.000 (2) yanlışlıkla davalılara ödenen K.L.80.000.- ve (3) otelin vaktinde tamamlanmadığı nedeni ile uyuşulmuş zarar ziyan olarak 1 Eylül 1975 ile 1 Ekim 1976 tarihine kadar olan müddet için haftada K.L.250.-dan K.L.15,000.- talep etti. Davalılar müdafaalarında ihale bedelinin K.L.176,000.- olduğunu kabul etmekle beraber bu miktarın K.L.36,500.-sının "provisional sums" olarak gösterildiğini ve bu miktarların inşaat esnasında artmış olduğunu ve bu artışların davacı veytı vekili tarafından kabul ve tasvip edildiğini, davacınırı K.L.167,000.- ödediğini ancak bu miktarın K.L.17,500- sının mukavelenin 15. paragrafında belirtilen amaç için ödendiğini ve bunun ihale bedeline tuta alınmış olmadığını, söz konusu K.L.167, 000.-nın aynı zamanda kontrolluk tarsfından tasvip olunan ekstra işler ve "provisional sums" için de ödendiğini, l. davalının müteaddit taleplerine rağmen kontrolluk tarafından tasvip edilmiş olduğu halde ödenmemiş istihkaklar bulunduğunu, inşaatın 31 Aralık 1974 tarihine ksdar tamamlanmamasının davalıların ihmalinden olmadığını, Temmuz 1974 Barış Harekâtının mukavele altında mucbir sebep sayılacağını, davacının istihkakları zamanında ödememekle mukavele şartlarını ihlâl ettiğini, inşaatın tamamlanması için K.L.80,000.-ya ihtiyaç olmadığını ve bu miktarı davacının talep etmeye hakkı olmadığını, davacının iddia ettiği gibi davalıların herhangi bir ihmal veya teseyyübü olmadığını, uyuşulmuş zarar ziyan olarak davacının K.L.15,000.- talep etmeye hakkı olmadığını iddia ederek Mukabil Taleplerinde 1. davalının davacıdan tamamlanmış işler için, ekstralar ve "provisional sums" artışları dahil toplam K.L.198,927.720 mil talep ettiğini, takriben Mart, 1976'da davacı veya vekilinin K.L.192,727.720 millik işin tamamlanmış olduğunu kabul ettiğini ve inşaatın durduğu tarihde davacının davalıya K.L. 25,027.- ödemesi gerektiğini, 1. davalının 25 Mayıs 1975 tarihli bir yazı ile ödeme talebinde bulunduğunu ve davacının gerekli ödemeyi yapmaması· halinde işe son vereceğini ihbar ettiğini, davacının i'se herhangi bir ödemede bulunmadığını iddia ederek davacıdan tamamlanmış işler için mütebaki K.L.31,227.720 mil; bu meblağ üzerinden davacının mukaveleyi ihlâl ettiği Mayıs 1975 tarihinden itibaren %9 faiz; Mayıs 1975'den Şubat 1976 tarihine kadar ayda K.L.100.-dan K.L. 1000.- bekçi parası; ve inşaat sahasında kalan veya kaybolan veya davacının malzemesine karışmış olan fakat kaybolmuş veya çalınmış malzeme tutarı olarak da K.L.1000.- talep etti. Davacı Müdafaaya Cevap ve Mukabil Dava Müdafaasında mukaveleyi kendisinin ihlâl ettiğini kabul etmediğini, "provisional sums" ile ilgili herhangi bir konunun ancak inşaatın tamamlanıp teslimi yapıldığı halinde konu edilebileceğini, bütün istihkakların ve bilhassa sonuncusu olan K.L.15,000.-nın ödendiğini, ayrıca ekstra için K.L.7,700.ödediğini, 1974 Barış Harekâtının mucbir sebep kabul edilemeyeceğini ancak hüküm süren durum nazarı itibara alındığı zaman davalılara 1 Eylül 1975 tarihine kadar verilen süreden sonra inşaatın bitmemesinin mukkaveleye aykırı olduğunu, tarafların 1975 yılı Aralık ayında Londra'da buluştuklarını ve davalıların oteli tamamlayarak mukaveleye uyacaklarını bildirdiklerini iddia ettiler ve Mukabil Dava ile talep edilenleri reddettiler. Alt Mahkeme davâcı ve davalılar tarafından ibraz edilen şahadeti dinledikten sonra davacıya ve şahitlerine inandığını, davalıların şahitlerine ise irıanmadığını belirtti. Bu hususta Mahkeme şöyle dedi: "Davacı ile tanıklarının ve davalı 2 ile davalıların bir tanığının şahadetlerini enine boyuna inceledik ve bu şahadetleri bu davada ibraz edilen emareler ile de birlikte tekrar gözden geçirdik. Taraflar ve tanıklar şahadet verirlerken gözlem altında bulundurduğumuz tavır ve hareketleri ile davacı ile tanıklarının şahadetleri arasındaki tutarlılık ve bu şahadetlerin Talep Takririndeki iddialar ile genellikle bağdaşması ve diğer yönden davalı 2 ile Müdafaa tanığının şahadetlerinin birbiri ve Müdafaada belirtilen bazı hususlar ile bağdaşmayışı ve bilhassa davalı 2'nin istintak esnasında sorulara kaçamak ve tutarlı olmayan cevaplar vermesi ve bazı hususları genellikle inkâr etmesi nedeni ile bu davada iddialı hususlarda davacı ile tanıklarının şahadetini davalı 2 ile davalılar tanığının şahadetine tercih etmeyi uygun bulduk." Bundan sonra Alt Mahkeme her iki tarafın da kabul ettikleri bazı olgu veya hususları belirledi. Bunlar şunlardır: Taraflar arasında 31 Temmuz 1973 tarihinde Emare 1 mukavelenin ve mukaveleye ek olan ve Emare 2 olarak ibraz edilen özel ve genel şartnamelerin imzalandığı, Emare 1'e göre ihale bedeli K.L.176,000.- olarak saptanmakla beraber esas ihale bedelinin bu meblâğdan K.L.17,500.- düşük olduğu ve bu nedenle mukavelede peşinen K.L.l7, 500.- mil ödenmiş gösterildiği, Emare 7 olarak ibraz olunan 10 adet ödeme emri uyarınca davacının davalılara (iddialı olan K.L.5000.hariç) ödemede bulunduğu, Barış Harekâtından az sonra bazı derleme, toplama ve boya işleri yapıldığı, bunun haricinde 2 Şubat 1976 tarihine kadar inşaatın yürütülmediği ve bu tarihten sonra inşaatı davacının mimarı Ezel Reşât'ın devralıp işi gündelik hesabına göre yürüttüğü ve Ağustos 1977'de inşaatın tamamlandığı, 3 Eylül 1975 tarihli bir ihbarla davacının dâvalılardan inşaata devam etmelerini istediği, davacının 11 Eylül, 1975 tarihli bir ihbarla mukaveleyi feshettiği, Emare 7 ile ödenen meblâğlar dışında davalıların mukavele dışı ekstralar için davacıdan K.L.17,227.720 mil alacaklı olduğu, inşaat yerine getirilen malzemelerin genellikle ihzarat olarak Emare 7 istihkak raporlarında gösterilerek ödendiği, bu malzemeler ile davalıların ambarındaki bazı malzemelerin, inşaatın Ezel Reşat tarafından tamamlanması safhasında kullanıldığı. Alt Mahkeme ihtilâflı hususları sıraladıktan sonra 10. istihkak raporu ile ödenmesi gereken K.L.15,000.-dan ödenmeyen K.L.5,000.ın davacı tarafından Londra'da Ahmet Raşitler adına ödenmesirıin taraflar arasında uyuşulduğu, bu nedenle bu uyuşma anından itibaren davacının istihkak raporunda belirtilen miktarın tümünün davalı 1'e ödemesi mukavele uyarınca ve yasal olarak tamamlanmış olduğu, davalıların Müdafaa ve Mukabil Taleplerinde davalı 1'in tamamlanmamış işler, ekstralar ve "provisonal sums" artışları dahil davacıdan toplam K.L.198,927.720 mil talep ettiği ve Mart 1976 tarihinde veya o tarihlerde davacı veya vekilinin veya kontrol mühendisinin davalı 1 için K.L.192,727.720 milslik işin tamamlanmış olduğunu kabul ettiği ve davalı 1'in davacı tarafından işten durdurulduğu zaman davalı 1'e K.L. 25,027.720 mils borçlu bulunduğu iddiasının kanıtlanmadığı ekstra işler için 17 Eylül 1975 tarihli Emare 12 rapor ile K.L.17,227.720 mils olarak saptandığı ancak bu meblağın ödenmesi için hiç istihkak raporu tanzim edilmediği nedeni ile mukavele uyarınca gerekli işlemin yapılmadığı bu nedenle de bu talebin ileriye gidemeyeceği, bekçi parası olarak talep edilen K.L.l000.-ya davalıların hakkı olmadığı ve inşaata gelen malzemenin istihkak raporlarına eklenerek ödendiği bu nedenle davalıların bu malzemeler için talepte bulunamayacakları kanısına vararak davacının mukaveleyi haklı olarak feshettiği, fesih ihbarının mal sahibi tarafından değil de kontrolluk tarafından verilmesinin yasal bakımdan geçerli olduğu kanısına vardı. Zarar ziyanın tesbiti bakımından Mahkeme yarıda kalan inşaatın tamamlanabilmesi için bir yıllık bir sürenin makul olacağı kanısına vardıktan sonra davacının inşaatı bitirmek için K.L.48,940.- ödemede bulunduğu, 1974 Barış Harekâtı olmasaydı bile inşaatın mukavele uyarınca vaktinde bitirilemeyeceği, verilen şahadete göre inşaatın bitiminde 6. 5 aylık bir gecikmenin makul olarak kabul edilebileceği ve bu gecikme için davacının haftada K.L.250.-dan K.L.7000.- tazminat almağa hakkı olduğu kanısına vârdı. Sonuç olarak, Alt Mahkeme, davalıların mukabil talebini reddederek davalının davacıya toplam olarak K.L.55,940.- ve dava masraflarını ödemesi için hüküm verdi. Davalılar bu hükümden istinaf ederek, Alt Mahkemenin davalı 2 ile müdafaa şahidinin şahadetini kabul etmemekle ve davacının şahadetini kabul etmekle, davacı en can alıcı hususlarda kendi kendinin şahadetini ve davacı tanığı no.l' in şahadetini ve ibraz olunan emarelerdeki şahadeti aşikâr bir şekilde nakzettiği ve suallere kaçamak, tutarsız, gayri samimi ve gayri mantıki cevaplar verdiği halde, davacının şahadetini kabul etmekle hata ettiğini, Mahkemenin davalı 2'nin ve müdafaa tanığının şahadetini kabul etmemek için ileri sürdüğü sebeplerin hatalı, genel, gayri sarih olduğunu ve şahadete ters düştüğünü, Mahkemenin davalıların dava konusu mukaveleyi hangi şekilde ve ne zaman ihlâl ettiklerine dair sarih bir bulgu yapmamakla hata ettiğini, Mahkemenin 10. istihkaktan mütebaki kalan K.L.5000.nın gecikmeli olarak ve Londra' da başka bir şahsa ödenmesi hususunda istihkak tarihinde veya istihkak tarihinden önce taraflar arasında bir anlaşma yapıldığına dair bulgusunun verilen şahadeta ters düştüğünü, Mahkemenin kontrolluğun vermesi gereken ihbarnamenin davalıya mal sahibi tarafından verılebileceğine dair ve mütebaki K.L. 5000.-nın zamanında ödenmemesi halinde bile davalılara gecikme hakkı kazandıramayacağına dair bulgularının hatalı .olduğunu, davalılar tarafından.davacıya gönderilen 25 Mayıs 1975 tarihli ve ödenmemiş istihkakların ödenmesini taleb eden yazının davacıya tebliğ edilmediği hakkındaki bulgunun hatalı olduğunu ve iddia olunan gecikme esnasında davacının bir kuruş bile kaybı veya zararı olduğuna dair en ufak şahadet olmadığı halde Alt Mahkemenin haftada K.L.250.- üzerinden tazminata hükmetmesinin hatalı olduğunu iddia etti. Karara bağlanacak en önemli husus mukavelenin feshedildiği zaman davacının davalılara vereceği olup olmadığı ve davacının mukaveleyi haklı olarak fesh edip etmediği hususudur. Mukavelede fesih ile ilgili iki madde vardır. 3.. maddeye göre inşaatın 31 Aralık 1974 tarihine kadar tamamlanması gerektiği, tamamlanmadığı takdirde geçen müddet için müteahhidin mal sahibine haftada K.L.250.- gecikme tazminatı ödemesi gerektiği, ancak gecikme 24 haftayı geçerse kontrolluğun her hafta için sözü edilen tazminatı alıp beklemekte veya mukaveleyi bozmakta serbest olduğu koşula bağlanmıştır. Bundan çıkan mana şudur; gecikme olduğu takdirde mal sahibi mukaveleyi 24 hafta geçmeden feshedemez. Bu durumda mal sahibi tazminat alma hakkını kullanabilir. 24 haftanın geçmesinden sonra ise, mal sahibi ya tazminat almaya devam eder veya mukaveleyi fesheder. göre müteahhit mukavele şartlarını yerine getirmezse, kontrolluk yazılı olarak ihtarda bulunur, asgari bir mühlet verir, bunun sonunda müteahhit ihtarname hükümlerine riayet etmezse, mal sahibi mukaveleyi feshedebilir. Müteahhit ise mal sahibinin vecibelerini yerine getirmemesi halinde asgari iki haftalık ihbarla mukaveleyi feshedebilir, ve zarar ziyan taleb edebilir. Ödemeler ile ilgili 6. maddeye göre ödeme raporları müteahhidin yazılı talebi üzerine, peyder pey, Kontrolluk tarafından düzenlenir ve ödeme mal sahibinin veya vekilirıin tasvibinden sonra müteahhide yapılır. Kontrolluğun ödemeyi imzaiadığı tarihten itibaren 15 gün içinde Müteahhide ödemenin yapılmış olması gerekir. Aksi takdirde, Müteahhit geç ödenmiş bir ödemeden dolayı gecikme mazareti kazanır ve zararını talep eder. Ödemeler, yapılan inşaat esasına istinaden verilir ve emniyetli bir yerde veya iş yerinde mevcut olan malzeme ödenmesi için istihkaka dahil edilir. Mukavelenin 8. maddesine göre müteahhit "mucbir" sebeblerden gecikme hakkı kazanır. Davalılar davacıya 25 Mayıs 1975 tarihli bir yazı göndererek mukavele gereğince davacıdan talep olunan istihkakların o güne kadar ödenmemiş olduğunu belirttiklerini ve yazıya ek hesaplara göre ödenmesi gereken meblâğların 15 gün zarfında ödenmediği takdirde mukaveleyi 13. madde altında fesh edeceklerini bildirdiklerini iddia ettiler. Davacılar bu yazıyı aldıklarını red ve inkâr ettiler. Alt Mahkeme de bu yazının davacıya ulaşmadığı hakkında bulgu yaptı. Ancak davacı 3 Eylül 1975 tarihli ihtar yazısını davalılara gönderdiği zaman de,valıların bir memuru davacının avukatına giderek 25 Mayıs 1975 tarihli yazıyı gönderdiklerini söyleyerek bu yazı hakkında davacının avukatına bilgi verdi. Davacı avukatı aynı gün davalılara başka bir yazı göndererek 25 Mayıs 1975 tarihli mektubu telefoniyen davacının bilgisine getirdiğirıi ve davacının böyle bir yazı veya muhteviyatından haberdar olmadığını ve böyle bir yazı almadığını bildirdi. Bundan gayet açık olarak anlaşılır ki, en geç 3 Eylül ' 1975 tarihinde, yani mukavelenin feshedilmesinden 8 gün önce, davacı davalıların ödenmemiş istihkak talebi bulunduğunu biliyordu. Davalılar istihkakları ödenmediği müddetçe gecikme hakkı kazandıklarına göre ve bu durumda sadece gecikme nedeni ile mukaveleyi feshetme hakkı kazanmadıklarına göre, 10. istihkâ,k raporunda ödenmeyen miktar olan K.L. 5000.-nın ileride ödenmesi için taraflar arasında bir anlaşma olup olmadığını araştırmak gerekir. Alt Mahkeme yukarıda belirtildiği gibi K.L.5000.-nın davacı tarafından Londra'da Ahmet Raşitlere ödenmesi hakkında tarafların bir anlaşmaya vardıkları bulgusuna vardı. Mahkeme bu hususta şöyle dedi: "Emare VII'nin son istihkakı olan 10'uncu istihkak K.L. 15,000.- içindir. Doğru olarak kabul ettiğimiz davacının ve tanıklarının şahadetine göre, davalı 1'in Ahmet Raşitlere vereceği olması nedeni ile, bu istihkakın K.L.5,000.-nın davacı tarafından Londra'da Ahmet Raşitler adına ödenmesi taraflar arasında anlaşılmıştır. Bu anlaşma anından itibaren davacının is- tihkak raporunda belirtilen miktarın tümünü davalı 1'e ödemesi mukavele uyarınca ve yasal olarak tamamlanmış olur. Başka bir deyimle anlaşma anından itibaren davacının borcu Ahmet Raşitlere devredilmiş olur ve bu miktarın ödenmesinde bir gecikme olsa bile böyle bir gecikme davalılara herhangi bir hak kazandırmaz."
sadece K.L.10,000.- ödediklerini kalan K.L.5000.- daha sonra Londrada ödendiğini, ancak tarihini bilmediğini söyledi. Emare 11 olarak ibraz oluna:ı Cyprus Development Bank Ltd.'in ödeme fişi de Ezel Reşat'ın söylediğini teyit etmekte, davacının söylediğini ise çürütmektedir. Emareden gayet sarih olarak anlaşılacağı gibi K.L.10,000.ödendikten sonra banka tarafından davacıya borç olarak ödenecek miktarden sadece K.L.8,000.- kalmıştı ve bu da ancak proje bittikten sonra ödenecekti. Davacı, K.L.5000.-nın daha sonra ödenmesi ile ilgili anlaşmanın İngiltere'de yapıldığını söyledi, ancak bu hususta kesin olarak herhangi bir tarih veremedi. Halbuki davacının Müdafaaya Cevap ve Mukabil Dava Müdafaasının 3. paragrafında, 1975 Aralık ayında tarafların Londrada buluştukları ve davalıların oteli mukavele uyarınca tamamlayacaklarını kabul ettikleri iddia edilmektedir. Bunun mukavelenin fesih tarihi olan 11 Eylül 1975'ten sonra olduğunu dikkate alırsak, bu iddianın ne kadar geçersiz olduğu ortadadır. Davanın açılış tarihi bile davacımn iddiasını çürütmektedir. Dava 15 Eylül 1975'te açılmıştır. K.L.5000.-nın ödenmesi ise 8 ay sonra, 14 Mayıs 1976'da yapılmıştır. Halbuki dava, davacının mukavele altında uhdesine düşenleri yaptığı ve davalıya borcu olmadığı, diğer taraftan ise davalıların uhdesine düşenleri yapmadığı ve işi zamanında bitirmedikleri esasına dayanmaktadır. Yukarıdakilerden görülecektir ki davacının K.L.5,000.-nın ödenmesi ile ilgili iddiaları başından sonuna kadar çelişki ile dolu olduğu gibi şahitleri tarafından da tekzip edilmiştir. Son istihkak raporundan mütebaki kalan K.L.5000.-nın zamanında ödenmeyeceğine dair tarafların bir anlaşma yaptıkları hususunu isbat külfeti davacıya düştüğüne göre, bu kadar tutarsız bir şahadetle bunun isbat edildiği söylenemez. Bunun aksine bir karar vermekle Alt Mahkeme hataya düşmüştür. Varılan bu sonuç ışığında diğer istinaf sebeblerine değinmek gereği kalmamıştır. Mukaveleyi haksız olarak feshettiği için davacının zarar ziyan almağa hakkı yoktur. Davalılar genel zarar ziyan talep etmemişlerdir. Bekçi ücreti hakkındaki talepleri mukavelenin kapsamına girmediği nedeniyle Alt Mahkemenin bu husustaki bulgusunu değiştirmeğe gerek yoktur. Davalıların iş yerinde bulunan malzemeler hakkındaki iddialarına gelince bunların istihkak raporuna dahil edildiği şahadetten açık olduğundan bu husustaki Alt Mahkeme kararını da değiştirmeğe gerek yoktur. Geriye sadece yapılan fazla iş için talep olunan miktar kalmaktadır. Verilera şahadette "provicivnal sums" artışlarının ne kadar olduğu veya ödemelerde bu miktarın ne kadarının nazarı itibara alındığı sarih olarak görülmemektedir. Sarih olan bir husus varsa, o da davacının mimarı Ezel Reşat tarafından davadan önce verilen bir rapora göre davalılar davacı için K.L.17,227.720 mil tutarında extra iş yapmışlardır. Alt Mahkeme de bu hususta bir bulgu yapmıştır, ancak bu meblağ hakkında istihkak raporu çıkarılmadığı için bunun ödenemeyeceğine karar vermiştir. Bu bizce hatalıdır. Çünkü yapılan fazla işlerin miktarı fesih tarihinden sonra tesbit edildiğine göre bunlar ile ilgili fesihten önce istihkak raporu söz konusu olamazdı. Bu nedenle davalıların yapılan fazla iş için K.L.17,227.720 mil almağa hakları vardır. Sonuç olarak Alt Mahkemenin verdiği hüküm iptal olunur, davacının davalılara K.L.17,227.720 mil ödemesı emrolunur. Gerek Alt Mahkeme masrafları, gerekse istinaf masrafları davacı tarafından ödenecektir. (Ahmet İzzet) (Şakir Sıdkı İlkay) (N. Ergin Salâıtıi) Yargıç Yargıç Yargıç 7 Kasım, 1979 - 344 - Yüklə 66,42 Kb. Dostları ilə paylaş:
|