1. BÖLÜm elektronik ticaretin tanimi amaçlari ve araçlari



Yüklə 115,11 Kb.
səhifə2/3
tarix09.01.2019
ölçüsü115,11 Kb.
#94427
1   2   3


Tablo-2 : Elektronik Ticaret Hacmi konusundaki Tahminler : (Milyon Dolar)




1995-2000

2000-2005

IDC

1000

417 000










INPUT

70

565 000

Veri Fone

350

365 000

Activ Media

24/400

4 522 000

Data Analysis

2800

2 217 900

Yankee

850

644 000

Eland

450

310 000

EITO

475

362 000

AEA/AU

200

145 000

Hambrect&Quest

1170

223 000

Forrester

8000

727 000

Morgan Stanley

600

375 000










Ortalama Değer

725

954 500

Kaynak :Yeni Ekonomi, NTV MAG Dergisi, Mart 2001 Sayı 19, Sayfa 87.
2.3 Elektronik Ticaretin Ortaya Çıkardığı Değişimler

Elektronik ticaret bir çok açıdan değişimler yaratmaktadır. Bunlardan en önemlisi pazar ve Pazaryeri kavramında meydana gelen değişikliklerdir. İnternet’in ticari yönü konusunda öne çıkan en önemli nokta, doğrudan pazarlama uygulamalarına getirdiği yeni bakış açısıdır. Networklerin ve PC’lerin birbirine bağlanması ile oluşan elektronik ortamın sanal pazar yeri (virtual marketplace) olarak kullanılması neyi ifade etmektedir? Bu kavram, online networklerin ve PC haberleşmelerinin ve dijital karşılıklı etkileşimli ortamların gücünü kullanarak pazarlama hedeflerine ulaşmayı anlatmaktadır. Nitekim Internet iktisatçılar tarafından serbest pazarın en son örneği olarak değerlendirilmektedir. Pazarın yerel ölçekten daha küresel bir ölçeğe doğru gelişmesi, geleneksel yapı içerisinde pazara girişte değişik zorluklar yaşayan KOBİ’ler için pazara girişte engellerin azalması nedeniyle yeni fırsatlar yaratmaktadır.

Bir diğer önemli değişim bilginin niteliği ve ulaşım şeklinin değişmesidir. Bilgi tek yönlü sunulan bir kavramdan daha çok etkileşimli bir hale gelmekte, anında ve sürekli olarak erişilebilmektedir. Bu ise pazarda açıklık sağlayıcı bir unsur olmaktadır. Eşanlı iletişim sonucu zaman kavramı da değişmekte ve zaman gerek firmalar gerekse tüketiciler açısından daha etkin ve hızlı bir şekilde kullanılabilir hale gelmektedir.

Maliyet ve Fiyatlama da meydana gelen değişimler firmalara değişik fiyatlama alternatifleri olanağı yaratmaktadır. Fiyat farklılaşmasının uygulanabilmesi için; piyasanın farklı fiyat esnekliklerine sahip alt piyasalara bölünmesi ve mal ya da hizmetin düşük ve yüksek fiyatlı piyasalar arasında tekrar satışının önlenebilmesi için piyasalar etkin bir biçimde birbirinden ayrılmış olmalıdır. Bu koşul tüketici tarafından direkt olarak tüketilen ve tekrar satışı olanaklı olmayan mal ve hizmetlerde daha rahat uygulanabilir. Bu anlamda KOBİ’ler fiyat farklılaşması yoluna gitme olanaklarına sahip olabilmektedir. Tüm bunların yanı sıra, firmaların örgütsel yapısında değişimlerin ortaya çıkması ve firmaların daha çok araştırma geliştirme faaliyetlerinde bulunması başarılarını sürdürülebilir kılmanın ön koşulu haline gelmektedir.

2.4 Elektronik Ticaret İşlemleri

Kapalı ve açık ağlar kullanılarak yapılabilecek iş ve ticaret aktiviteleri şu şekilde sıralanabilir:1


o Mal ve hizmetlerin elektronik alışverişi,
o Üretim planlaması yapma ve üretim zinciri oluşturma,
o Tanıtım, reklam ve bilgilendirme,
o Sipariş verme,
o Anlaşma/sözleşme yapma,
o Elektronik banka işlemleri ve fon transferi,
o Elektronik konşimento gönderme,
o Gümrükleme,
o Elektronik ortamda üretim izleme,
o Elektronik ortamda sevkiyat izleme,
o Ortak tasarım geliştirme ve mühendislik,
o Elektronik ortamda kamu alımları,
o Elektronik para ile ilgili işlemler,
o Elektronik hisse alışverişi ve borsa,
o Ticari kayıtların tutulması ve izlenmesi,
o Doğrudan tüketiciye pazarlama,
o Sayısal imza, elektronik noter gibi güvenilir üçüncü taraf işlemleri,
o Sayısal içeriğin anında dağıtımı,
o Anında bilgi oluşturma ve aktarma,
o Elektronik ortamda vergilendirme,
o Fikri, sınai ve ticari mülkiyet haklarının korunması ve transferi.
2.5 Elektronik Ticarette Dikkat Edilecek Noktalar
Elektronik ticaret gerçekleştiren firmaların ticaret işlemini gerçekleştirirken hatta daha öncesinde dikkat etmesi gereken husus bulunmaktadır. Bunları genel olarak ifade etmek gerekirse firmanın web sitesinin hazırlanması,müşteriden siparişlerin nasıl alınacağı,ödemenin nasıl ve ne şekilde yapılacağı,ürün ve hizmet teslimine ilişkin sürecin işleyişi ve teslim süresi,garanti ve iade koşulları,tüketici bilgilerinin gizliliği daha önemlisi ise internet ortamında tüketici güvenliğinin sağlanmasına ilişkin noktalardır.

2.5.1. Web Sitesinin Hazırlanmasında Dikkat Edilecek Noktalar

işletmeler tarafında web sitenin hazırlanmasında önemli ayrıntılar şöyle sıranalabilir.

1. Sık Sorulan Sorular bölümü geliştirilmeli ve her sayfadan buraya link vermelidir.
2. Satıcı Elektronik Ticaret Bilgi Merkezi kurmalıdır.(Elektronik Ticaret ile ilgili genel bilgiler ve haberler)
3. Satıcı, ürün destek bilgisi için her sayfaya ya da bilgi merkezine link vermelidir.
4. Satıcı tanıtıcı bilgiler, ticari isim, adres ve kontak telefon, email ve faks bilgileri,

5. Parti ve ortaklıklarıyla ilgili bilgiler Alıcıya verilmelidir. (Satıcı ile ilgili bilgiler Alıcı güvenini arttırır).


6. Alıcı, Satıcının kimlik bilgilerine her yerden ulaşabilmelidir.
7. Alıcıya, yaptığı alışverişin hangi hukuka tabi olduğu anlatılmalıdır.
8. Satıcı, satılan mal veya sunulan hizmetle ilgili tüm sınırlamalarını (Ülke dışına satış yapmıyoruz vb.), Alıcıların kişisel bilgilerini girmeden ya da ürün, servis seçimi yapmadan önce görmelerini sağlamalıdır.
9. Satışı yapılan tüm mal ve hizmetlerin detaylı açıklaması site üzerinde verilmelidir.
10. Sitede arama fonksiyonu olmalıdır. (Alıcının aradığı bilgiye bir an önce ulaşması gerekir.)
9. Satıcı, sitenin ana sayfasına ya da her sayfaya arama icon'u koymalıdır.
11. Satıcı, Alıcıya sık sorulan sorular (FAQ) servisi, Müşteri hizmetlerine bağlı bir telefon numarası, şikayet ve sorularını bildirebilecekleri bir e-mail adresi sunmalıdır.
12. Her sayfada Müşteri hizmetlerine bağlı bir link olmalıdır.
13. Satıcı, Alıcının soru ve şikayetlerini inceleyip geribildirim yapmalıdır.
14. Satıcı, Alıcıya soru ve şikayetlerinin üzerinde çalışıldığına ve kendilerine en geç bir iş günü içerisinde geri bildirimde (e-posta, faks vb.) bulunulacağını belirten bir e-posta göndermeli ve söz verilen sürede Alıcıya geri dönmelidir.

2.5.2. Elektronik Ticarette Siparişin Alınmasında Dikkat Edilecek Noktalar

BU aşamada firmalar ürün stoklarıdan başlayarak,şirket politikalarına kadar uzanan ayrıntılar dikkate alınmalıdır.

1. Alıcı, siparişini tamamlamadan önce ürün stok bilgisini görebilmelidir.
2. Ürünün, internet üzerinden satışının yapıldığı bir ikon'la belirtilmelidir.(Site'deki tüm ürünler satılmıyor olabilir ya da stoklarda kalmamış olabilir)
3. Satıcı, toplu satış ya da indirim yaptığı ürünleri belirtmelidir (Alıcının reklamda gördüğü her ürünü alabilmesi önemlidir.)
4. Satıcı, maksimum talep miktarını Alıcıya belirtmelidir.
5. Alıcı, son onay tıklamasını yapmadan önce tüm fatura bilgilerini görebilmelidir.
6. Satıcı, satış politikasını, kabul ettiği ödeme tiplerini ya da kendisiyle ilişkisi olmayan 3.parti bilgilerini bildirmelidir. Stoklarda olmayan bir sipariş tedarik edildikten sonra Alıcıya bildirilmelidir.
7. Satıcı, mevcut ürün miktarını, teslimat süresi ya da olabilecek tahmini gecikmeleri Alıcıya bildirmelidir.
8. Satıcı, mal ile birlikte, Alıcının problem yada soruları için ne yapması gerektiğini, paranın kartından ne zaman çekileceğini, mal izlemek için tek bir sipariş numarası kullanıldığını, iptal, iade ve geri ödeme politikalarını Alıcıya bildirmelidir.
9. Satıcı, siparişin alındığını ve işleme konulduğunu e-mail, faks ya da web sayfa mesajı ile Alıcıya bildirmelidir
10. Satıcı, Alıcıdan tüm fatura bilgilerini sorgulamalıdır.
11. Alıcı, siparişi ile ilgili son durumu web based bir raporla görmeli, siparişini takip edebilmelidir.
12. Satıcı, Alıcıya geçmişe yönelik alışverişlerini görüntüleyebilme imkanı sunmalıdır.
13. Ürünün tedarik edilemediği de Alıcıya bildirilmelidir.
14. Satıcı, Alıcıya şirket içi politikalarındaki değişimleri bildirmelidir.

2.5.3 Elektronik Ticarette Bedelin Ödenmesinde Dikkat Edilecek Noktalar

Alış veriş bedelinin ödenmesinde izlenecek işletme politikaları ise şunlardır.

1. Alıcının ödeyeceği toplam fiyat, olabildiğince erken (istenen tüm ürün bilgileri, miktarı, maliyeti, tahmini taşıma ve diğer olası maliyetler) gösterilmelidir. Fiyatla ilgili bilinmezler en azda tutulmalıdır.
2. Satıcı, Alıcıya ödeme kolaylıkları sunmalıdır (Kredi Kartı, EFT/Havale vb.).
3. Satıcı, parayı ne zaman tahsil edeceğini, son işlem sayfasında belirtmelidir.
4. Satıcı tarafından işlem esnasında kabul edilen para birim veya birimleri açıkça belirtilmelidir.
5. Alıcıdan işlem esnasında CVV/CVC2 numaraları da istenmelidir.
6. Alıcıya işlem ile ilgili dökümleri mutlaka saklaması gerektiği belirtilmelidir.
7. Alcıcı tarafından saklanacak belge aşağıda bilgiler olmalıdır:
a. Kart numarası
b. İşlem için verilen özel bir numara (sipariş numarası)
c. Web sayfasına ilişkin adres bilgisi
8. Alıcıya işlem belgesinin şahsi kayıtlarında kullanmak üzere dökümünü alması ve mutlaka saklaması yönünde hatırlatıcı ibare web sayfasında bulunmalıdır.
9. Müşterinin ad ve soyad bilgileri
10. İşlem tarihi
11. İşlem tutarı
12. İşlem yapıldığı para birimi
13. İşlem için alınan provizyon numarası
14. İşyeri bilgileri
15. Alınan mal veya hizmetle ilişkin açıklayıcı bilgiler
16. Mal veya hizmetin geri gönderimi veya iptali ile ilgili açıklayıcı bilgiler
17. Yapılan işlemin türü (satış veya iade) vb. gibi hususların açıkça sayfada belirtilmesi gereklidir.
2.5.4. Elektronik Ticarette Alınan Mal veya Hizmetin Teslimatında Dikkat Edilecek Noktalar

İnternet üzerinden gerçekleştirilen satışlarda firmalar şu yolu izlemelidirler.

1. Satıcı, ürün teslim tarihini Alıcıya önceden bildirmelidir.
2. Satıcı, sipariş veya varsa başka teslimat bilgilerini, toplam ödeme tutarını, teslimatın nereye yapılacağını, beklenen teslimat tarihini ve teslimatın neyle, hangi Taşıyıcı ile yapılacağını Alıcıya bildirmelidir.
3. Satıcı, siparişin gönderimi esnasında kredi kartı numarası ve adres bilgilerinin paket üzerine yapıştırmamalıdır.
4. Satıcı, satın alınan malı teslimat sırasında oluşabilecek hasarlara karşı sigortalamalıdır.
5. Satıcı, sipariş edilen malın yola çıktığını ve ne kadar zamanda Alıcıya ulaşacağını bildirmelidir.
6. Satıcı, Alıcıya malın yola çıktığını bildirirken, malın adedini, nereden yüklendiğini, neyle gönderildiğini (taşıyıcı şirket adı), bir sorun yaşanırsa nasıl bir yol izleneceğini, sipariş numarasını (iade, ve iptal edilen siparişler için) bildirmelidir.
7. Satıcı, Alıcıya malın yola çıktığını e-mail, faks veya web sayfasından bildirerek haber vermelidir.
8. Satıcı, Alıcıya malın kendisine hangi yolla ulaştırılmasını seçme hakkı vermelidir (acil ulaşması gereken veya hediyelik bir ürün siparişi ayrıştırılmalıdır.)
9. Satıcı, malı sipariş eden Alıcıya, malın teslimatının nerede, ne zaman ve kime yapıldığını geri bildirmelidir.
10.Satıcı, Alıcının karşılaması dahilinde ekstra teslimat olanakları sunmalıdır.

2.5.5 Elektronik Ticarette “ Garanti “ Hizmeti Verilmesinde Dikkat Edilecek Noktalar

Tüketici hakları arasında önemli bir önceliğe sahip garanti hizmetinin sunumunda işletmelerin takip edecekleri işlemler sırası şöyledir.

1. Her ürün için garanti koşulları yazılmalıdır.
2. Garantinin süresi, hangi koşulları kapsadığı, hangi koşulları kapsamadığı, garantinin yüklenicisi ve nereye, nasıl başvurulması gerektiği yazılmalıdır.
3. Alıcı, garanti hizmetinden kolaylıkla yararlanabilmelidir.
4. Alıcıya, ürünün satış sonrası destek ve servis hizmetleri anlatılmalıdır.
5. Alıcıya, verilecek desteğin açıklanması ve sağlanan destek tiplerinin bildirilmesi gereklidir. Alıcınin desteği nasıl ve kimden alacağı, destek süresi ve maliyeti belirtilmelidir.
6. Satıcı sorunu çözemediği takdirde Alıcıyla Üretici arasında irtibat kurma imkanı sağlamalıdır.

2.5.6 Elektronik Ticarette İadeler de Dikkat Edilecek Noktalar

Elektronik ticarette alınan ürünlerin iadelerinde işletmelerin müşterilerine izleyecekleri süreci,şartları,iade süresini,iade tarihini ve diğer koşulları müşterilerine açıkça belirtmelidir.

1. Satıcı, iade edilen mallar konusunda uygulanacak prosedürü Alıcıya önceden bildirmelidir.
2. Malın iade edilme şartları, siparişten ne kadar süre sonra iade edilebileceği, taşıma masrafları ve diğer masrafları kimin karşılayacağı önceden Alıcıya bildirilmelidir.
3. Alıcı, şahsi bilgilerini girmeden ve malı sipariş etmeden önce iade şartlarını ve geri ödeme politikasının bulunduğu sayfayı görebilmelidir.
4. Satıcı, iade şartlarında son iade tarihini de belirtmelidir.
5. Satıcı, Alıcıya, iade edilen bir malın, geri ödemesini ne kadar zamanda yapacağını, paranın ne kadarını geri ödeyeceğini ve bir sorun olursa Alıcının ne yapması gerektiğini bildirmelidir.
6. Teslimat tarihi gecikmiş olan siparişler için Satıcı, Alıcıya siparişi iptal hakkı vermelidir.

2.5.7 Elektronik Ticarette Gizlilik Politikasında Dikkat Edilecek Noktalar

İşletmeler alış veriş işlemleri ve sonrasında müşterilerine en üst düzeyde gizlilik koşulları sağlayacaklarının teminatını ve güvenini vermelidirler.

1. Satıcı, Standart Gizlilik Politikası kullanmalıdır. Hangi Alıcı bilgileri, ne amaçla toplanıyor ve nerede kullanılılıyor anlatılmalıdır. Alıcının, kişisel bilgi kullanımı sınırlandırmalarının nasıl yapılacağı anlatılmalıdır.
2. Satıcı, gizlilik politikalarını her sayfada bildirmelidir.
3. Satıcı, dış dünyaya hangi Alıcı bilgilerini vereceğini, Alıcıya sormalıdır (bu ilk işlem olmalıdır). Alıcılar, seçimlerini yapar yapmaz aktive edilmeli ve zaman içinde seçimlerini değiştirebilmelidirler.
4. Satıcı, Alıcı bilgilerinin, üçüncü şahıslara dağıtılmayacağını duyurmalıdır.
5. Satıcı, ödeme ve finansal bilgilerinin, alıcı kimlik ve ödeme bilgilerinin, tüm işlemlerle ilgili Alıcı tarafından sağlanan tüm bilgilerin, Alıcı ve Satıcı arasındaki tüm detayların güvenliğini sağlamalıdır.
6. Satıcı, Alıcı e-mail'lerinin güvenli bir şekilde gönderilmesini sağlamalıdır. Alıcı talepleri şifreli gönderilmelidir.
7. Satıcı, neleri güvenli yaptığını ve bu güvenliği sağlamak için hangi teknolojileri kullandığını Alıcılara anlatmalıdır. Ödeme sayfasında güvenliği sağlayan firmanın ve ödeme altyapısını sağlayan Banka'nın logosu yer almalıdır.

2.5.8 Elektronik Ticarette Güvenli Alış Veriş İçin Dikkat Edilecek Noktalar

Güvenli alış veriş elektronik ticaretin müşteriler açısından dikkat edilen özelliğidir.Bu aşamada pek çok ayrıntılı işlem sözkonusudur.

1. Ödeme kısmında 3D SET 1.0 protocol, 3D SSL gibi kart bilgilerini şifreleyebilen güvenli ticaret modellerinin ve yeni teknolojilerin kullanılması ( VISA tarafından 01 Mart 2001 tarihinden itibaren zorunlu tutulacaktır)
2. Satıcının Server'ın yerleştirilecek olan firewall'lar yardımı ile kart datasına dışarıdan izinsiz ulaşım engellenmelidir.
3. Satıcı tarafından kredi kartları ile verilen siparişlerdeki ve onaylanan işlemlerdeki bilgilerin ve işlem loglarının tutulması, hem doğabilecek anlaşmazlıklarda ve mahkeme kararlarında yardımcı olması, hem de sürekli alışveriş yapan kartsahipleri hakkında çok etkili bir database oluşturulması açısından çok yararlı olacaktır
4. Satıcı sahte veya sorun yaşanmış işlemlere ilişkin bilgilerin mutlaka bir dosya içerisinde saklanmalıdır. Bu hususta özellikle özerk bir kuruluş vasıtası ile sahtekarlığa yönelik database saklanarak işletilebilir ve bu kuruluşa üye sanal mağazalar tarafından kullanılabilir.
5. Kredi kartları ile yapılan herhangi bir dolandırıcılık durumunda konuyu sektördeki diğer sanal mağazalarla, banka ve polis ile paylaşılmalıdır.
6. Satıcı isterse mal veya hizmetin teslimi esnasında kredi kartının ibrazının istenmesi ve bilgilerin önceden düzenlenmiş fatura üzerine nüfus cüzdanı seri numarası bilgileri ile birlikte not edilmeli ve müşteri imzasının alınması gereklidir.

2.6. Elektronik Ticaretin Tarafları

Elektronik ticaretin tarafları aşağıdaki gibi sıralanabilir. Bu sıralama sözleşme
hukuku çerçevesinde, e-ticaretin nesneleri ile birlikte, e-ticaretle ilgili konularda kamusal görev üstlenen/üstlenecek olan kurumlarıda kapsamaktadır.

o Alıcılar,


o Satıcılar,
o Üretici/imalatçılar,
o Komisyoncular,
o Sigorta şirketleri,
o Nakliye şirketleri,
o Özel sektör bilgi teknolojileri,
o Sivil toplum örgütleri,
o Üniversiteler,
o Onay kurumları,
o Elektronik noter,
o Dış Ticaret Müsteşarlığı,
o Gümrük Müsteşarlığı,
o Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
o Diğer kamu kurum ve kuruluşları.

Ülkelerin elektronik ticaretin tarafları olan kamu ve özel sektör kuruluşlarının


elektronik ticarete geçiş sürelerini kısalttıkları, başka bir deyimle gerekli idari ve teknik alt yapıyı kurdukları, ihtiyaç duyulan kurumsal yapıları oluşturdukları ve hukuki düzenlemeleri gerçekleştirdikleri ölçüde uluslararası piyasalarda rekabet edebilecekleri ve ticarette üstünlük sağlayacakları tartışmasızdır. Bu anlamda internet kullanımına uygun telekomünikasyon alt yapısı ile kamu ve özel kuruluşların bilgisayar donanım ve yazılım projelerini gerçekleştirmeleri de dahil, ulusal kurumlarca yerine getirilmesi gereken birçok görev bulunmaktadır.

2.7 Elektronik Ticarette Ödeme Yöntemleri

Bilgi, ürün ve hizmet alım satım işlemlerinin bilgi ağları üzerinden gerçekleştirilmesi olarak tanımlanan elektronik ticaret, henüz kısa bir geçmişi olmasına karşın katlanarak artan hacmi sayesinde günümüzün en popüler konularından biri haline geldi. Aslında internet, uzun zamandır üzerinde konuşulan global ekonominin hayata geçirilmesi için gereken altyapının ta kendisidir. Ülke sınırlarının olmadığı ve yöresel/bölgesel kuralların yerine standartların konulduğu yapısıyla yeni ekonomik düzenin uygulama alanıdır internet. Global bilgi ağı üzerinde yapılan ticaretin son yıllarda katlanarak artması uygun ekonomik konjonktürün yanı sıra İnternet kullanımının yaygınlaşması, iletişim altyapısının güçlenmesi ve güvenlik konusundaki endişelerin büyük oranda ortadan kalkmasını sağlayan teknolojilerinin gelişmesi gibi teknolojik faktörler ile bir araya gelmesiyle açıklanabilir.

Temel olarak işletmeden işletmeye (Business to Business) ve işletmaden tüketiciye (Business To Consumer, B2C) ana başlıkları altında incelenen elektronik ticaret modelleri farklı işleyiş ve ihtiyaçlara sahiptirler. Konunun dağılmasının önüne geçebilme amacıyla yazımızı B2C modelinde ödeme yöntemleri ile sınırlıyoruz. Forrester Research'ün bir araştırması internet üzerinden yapılan perakende satışların (B2C) 1999 yılında 20 milyar USD ve perakende satışların %0.2'si olarak gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Yapılan projeksiyonlar B2C'nin perakende satışlar içindeki payının 2000 yılında %0.4'e ve 2002'de %1'lere ulaşacağını gösteriyor. Son bir kaç senede katlanarak artan elektronik ticaret hacmi yapılan tahminlerin hiç de abartılı olmadığını hissettiriyor.

Elektronik ticaret için alıcı ve satıcıların güvenli, güvenilir ve kolay değer transferi sağlamalarına olanak sağlayacak araçların sağlanması hayati önem taşımaktadır. İnternet üzerinden ticari işlem yapan partilerin (alıcı, satıcı ve aracılar) fiziksel olarak birbirlerinden uzak ve çoğu zaman farklı ülkelerde olmalarının yol açtığı güvensizlik, geleneksel ticarette bile henüz tam anlamıyla çözülmeyen bir çok sorunun elektronik ticaret için çözülmesi talebini hayati hale getirmektedir. Elektronik ticaretle ilgili yapılan araştırmalar e-ticarette en büyük sorunun tarafların birbirlerinin kimlikleri ve yetkilerini kontrol etmekte yaşadıkları zorluk olduğunu ortaya çıkarmıştır. Oyuncuların iddia ettikleri kişiler olduklarını kanıtlamalarının dışında aynı zamanda kendi yetkilerine uygun davranıp davranmadıklarının kontrolü de gereklidir.

Alıcı, satıcı ve aracıların iddia ettikleri kişiler olduklarını kanıtlamaları gerçek hayatta karşılıklı kimlik ibrazıyla elektronik ortamda ise dijital sertifikalar yardımıyla yapılmaktadır. Ancak dijital sertifikaların kullanımı dağıtım ve bakım ile ilgili zorlukların dışında sertifikaların mobilitelesinin henüz sağlanamaması kullanımının yaygınlaşmasını önlemiştir. Tüm çalışmalara karşın sertifikaların mobilitesinin ve böylece kullanım kolaylığının sağlanması ancak smart kartlarla çözülebilecek gibi görünüyor. Ancak smart kart okuyucularının önümüzdeki 3-4 seneden önce yaygınlaşmasının beklenmemesi nedeniyle şimdilik başka çözümler üretilmeye çalışılmaktadır.

Kredi kartları yaygın kullanımı, olgunlaşmış standartları ve online işleme olanak tanıyan altyapısı sayesinde işletmeden tüketiciye elektronik ticaret için var olan ödeme yöntemleri arasında en uygun çözümdür. Alıcının yetkisine uygun (limitleri dahilinde) işlem yapıp yapmadığının gerçek zamanlı kontrolü online provizyon talebiyle yapılmakta ve ödeme güvenilir bir parti (banka) tarafından garanti edilmektedir. İnternet üzerinden yapılan alışverişlerin güvenliği ile ilgili kaygılar finansal bilginin (kredi kartı numarası vb) açık bir ağ olan internet üzerinde transfer edilirken istenmeyen kişilerce ele geçirilmesi ve tarafların birbirlerinin kimliklerini kontrol edememeleri nedeniyle oluşan problemlerden kaynaklanmaktadır.

Bilginin internet üzerinde iki nokta arasında transfer edilirken çalınması riski telefonda iletilmesi sırasında telefonu dinleyen biri tarafından çalınması riskinden fazla değildir. Ayrıca bu risk bilginin internet üzerinden şifrelenmiş olarak transfer edilmesini sağlayan şifreleme teknolojileri (SSL vb.) kullanılarak çözülmüş, sorun olmaktan çıkmıştır. Asıl risk , kart sahibinin kimliğinin kontrolünün yapılamamasından kaynaklanmaktadır. Aslında fiziki olarak kredi kartının POS cihazindan geçmesini gerektirmeyen işlemler, ki bunlar telefon/mail order ve internet işlemleridir, kart sahibinden başkalarının da bir kaç bilgiye sahip olmaları durumunda alışveriş yapabilmelerine olanak tanıdığından risk içermektedir. Sadece kredi kartı numarası ve son kullanma tarihi bilgileri alışveriş için yeterlidir. Örneğin bir gazeteye ilan vermek istendiğinde telefonda kart numarası ve son kullanma tarihi bilgilerinin vererek ödeme yapabilmektedir. Bu nedenle bir çok kart sahibi tedirgin olmakta ve haklı olarak ihtiyaçları olduğu halde bu tür islemlere soğuk bakmaktadırlar. Tabi bu noktada şunu da belirtmekte yarar var: kredi kartı sahipleri tümden korunmasız değil, yani işleme her zaman itiraz edebilirler. Ancak uzun araştırmalar, bir yığın baş ağrıtıcı işlemleri göze almak kaydıyla. Burada unutulmaması gereken nokta internet işlemlerinin mail order işlemlerinden daha güvensiz olmadığıdır.Garanti bankası; Akbank; Fortisbank gibi ve diğer bankaların ilgili birimleri bu konuda hizmet vermektedir.


Yüklə 115,11 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin