1-laboratoriya jumíSÍ cisco packet tracer simulacion ortalíǴÍ menen taníSÍw hám tarmaq qurílmalarí QÁwipsizliginíŃ analiz

1-LABORATORIYA JUMÍSÍ
CISCO PACKET TRACER SIMULACION ORTALÍǴÍ MENEN TANÍSÍW HÁM TARMAQ QURÍLMALARÍ QÁWIPSIZLIGINÍŃ ANALIZ

Jumıstan maqseti: Cisco Packet Tracer (CPT) programmasın kompyuterge ornatıw; CPT simulacion ortalıǵı menen tanısıw; tarmaq qurılmaları qáwipsizliginıń analizi haqqında túsnikke iye bolıw; CPT programmasında ápwayı tarmaq qurıw.
Jumistin’ orinlaniw ta’rtibi:
Jeke kompyuterimiz 64 bitli operacion sistemag’a iye.



Jeke kompyuterimiz 64 bitli operacion sistemag’a iye bolg’anlig’i ushin biz Cisco Packet Tracer (CPT) programmasınin’ 64 bitli opracion sistemag’a tiykarlang’an tu’rin saylaymiz.

Keyin biz izbe-iz ta’rtipte ko’rsetiliwshi a’mellerdi orinlaymiz ha’m bizde to’mendegishe ayna payda boladi.

2-LABORATORIYA JUMÍSÍ
KOMMUTATORLARDA PORT QÁWIPSIZLIGIN (PORT SECURITY) SAZLAW

Jumıstan maqseti: CPT programmasında kommutatordan paydalanıp tarmaq qurıw; port qáwipsizligi (port security) túsnigine iye bolıw; CPT programmasında port qáwipsizligin (port security) táminlew.
Jumistin’ orinlaniw ta’rtibi:
Dáslep CPT dástúrinde kommutator (switch) ha’m jeke kompyuter qurilmalin qurılmaların alamız hám olardı utp kabeli araqalı baylanıstıramiz.

Kompyuterlerge IP addres sazlamaların kiritemiz:

(192.168.10.1 ha’m 192.168.10.2)

Kompyuterler ortasında xabar (ping komandasi arqali) jiberip baylanıstı tekseremiz.

Yadtaǵı jiberilgen paketlerdiń kimge jiberilgenin kóriw ushın tómendegi komandanı kiritemiz: arp -a

Aynamizg’a jan’a jeke kompyuter kiritemiz ha’m kommutator menen bayalanis ornatamiz (console kabeli arqali).

Kommutatordi sazlaw ushın Console kabeli arqali baylanisqan kompyuterimizdin’ «Desktop» menyusi arqali «Terminal» bo’limine kiremiz:

Kompyuterler FastEthernet 0/1 hám FastEthernet 0/2 portlarına jalǵanǵan. Bul portlarda port qáwipsizligin (port security) iske qosamız.

FastEthermeyt 0/1 hám FastEthernet 0/2 portlarınin’ islewin tekseriw ushın tómendegi komandalardı kiritemiz:

3-LABORATORIYA JUMÍSÍ
TARMAQ QURÍLMALARÍNDA DÁSLEPKI QÁWIPSIZLIK SAZLAMALARÍN ORNATÍW – TELNET, SSH

Jumıstin’ maqseti: Cisco IOS haqqında túsnikke iye bolıw; telnet protokolı haqqında túsinikke iye bolıw; SSH protokolı haqqında túsinikke iye bolıw; CPT programmasında telnet hám ssh protokolın sazlaw; CPT programmasında kommutatorǵa aralıqtan turıp telnet hám ssh protokolları arqalı baylanıs jasaw.
Jumistin’ orinlaniw ta’rtibi:
3.1 Console kabeli arqali jalg’aw
Kommutator(switch) hám kompyuter(Laptop) qurılmaların alıp, olardı «console» kabeli arqalı jalǵaymız.

Kommutator qáwipsizligin támiyinlew ushın kommutator sazlaw rejimine «password» ornatamız.

Kommutatorǵa kiritken sazlamalarımız kommutator yadına saqlanadı. Bul sazlamalardı tekserip kóriw ushın tómendegi komandanı kiritemiz.

Kommutatorda qáwipsizlikti tolıq sazlaw ushin ashıq jaǵdayda turg’an «password» tı shifrlawımız kerek.

Bir waqttıń ózinde de «password» jaratamız ha’m onı shifrlaymız.

3.2 UTP kabeli arqali jalg’aw
Kommutator(switch) hám kompyuter(Laptop) qurılmaların alıp, olardı «UTP» kabeli arqalı jalǵaymız.

Kommutatorǵa «Telnet» protokolı arqalı jalǵanıwdı sazlaymız.

Kompyuterge «IP-address» 192.168.11.2, «Subnet mask» 255.255.255.0 hám «Default gateway» 192.168.11.1 ma’nislerin kiritemiz.

Kompyuterde «Desktop» menyusinan «Command Promp» bo’limine kirip «vlan 1» ge xabar (ping) jiberip kóremiz ha’m «Telnet» protokolı arqalı jalǵanıwdı sazlaymız.

«SSH» protokolı arqalı jalǵanıwdı sazlaymız.