1.Üçfazalı sistemlər haqqında ümumi məlumat

15.TRANSFORMASİYA ƏMSALI VƏ TRANSFORMATORUN F.I.Ə

Transformatorun dolaqlarının e.h.q-lərinin təsiredici qiymətləri belə olar:

Transformatorun e.h.q-lərinin nisbətinə transformasiya əmsalı deyilir.

= =

Əgər K olarsa,transformator alçaldıcı; K olarsa, transformator yüksəldici olur.

Adətən transformatorda f.i.ə yüksək olur(0,97-0,99). Onda nüvədə yaranan polad itkiləri və dolaqlarda yaranan mis itkiləri nəzərdən atılarsa tam güclər S₁=S₂ olar

; alarıq.

Onda transformasiya əmsalı belə olar

= = =

Transformatorun pasportunda transformasiya əmsalı yüksək nominal gərginliyin alçaq nominal gərginliyiə olan nisbəti ilə təyin edilir.

K =

Transformator hər hansı yükə işləyərkən qida şəbəkəsində faydalı güclə (P₂) yanaşı, nüvənin poladındakı və dolaqlardakı itkilərə sərf olunan gücü də qəbul edir. Nəzərə alsaq ki, transformator işləyərkən şəbəkə cərəyanın tezliyi və maqnit induksiyasının tezliyi sabit qalır (şəbəkə gərginliyi sabit qalarsa). Onda qəbul edə biləruk ki, polad nüvədəki itkilər sabitdir, transformatorun yüklündən asılı deyil və yüksüz işləmə rejimindəki itkilərə bərabərdir. Bu itkilər transformatorun yüksüz işləmə təcrübəsindən təyin olunur. Transformatorun dolağındakı itkilər ( ) yükün qiymətindən, cərəyanından, asılıdır və dəyişən xarakterli daşıyır. Bu itkilər cərəyanın kvadratı ilə mütanasibdir, yəni

Burada, - yüklənmə əmsalı, -nominal cərəyanda qısa qapanma rejimindən təyin olunan dolaqlardakı itkidir.

Yükə ayrılan aktiv gücün qiyməti aşağıdakı ifadə ilə təyin edilir:

S_Ncos ₂

Burada, S_Nom= mU_2NomI_2Nom-transformatorun nominal tam gücü, (V A), m- transformatorun fazalarının sayıdır, -ikinci dolağın gərginlik və cərəyan arasındakı bucaqdır.

- yüklənmə əmsalıdır.

Transformatorun faydalı iş əmsalı dedikdə, yükdə ayrılan aktiv gücün (P₂) şəbəkədən qəbul edilən aktiv gücə (P₁) olan nisbəti nəzərdə tutulur. Yəni,

η = = = (1)

(1) ifadəsi və cos ₂ –nin ixtiyari qiymətlərində f.i.ə -nı təyin etməyə imkan verir..