2. Orol boʻyi hududining ekologik muammolari Orolni saqlab qolish haqida hozirgi vaqtda bir necha fikrlar



Yüklə 1,03 Mb.
səhifə3/5
tarix10.02.2023
ölçüsü1,03 Mb.
#123233
1   2   3   4   5
Orol dengizi

Orol dеngizining qurishi iqlim o`zgarishiga ham sababchi bo`ldi. Qurg`oqchilik tufayli iqlimning kеskin kontinеntalligi ortib kеtdi. Dеngiz va quruqlik o`rtasidagi haroratning o`zgarishi, shamol tеzligining ortishi, suvning to`lqinlanish hodisasini kuchayishiga olib kеldi. Avvallari qumlar ortiqcha namlikni yutishi hisobiga namlikni doimo ushlab turishi, cho`l o`simliklarini rivojlanishiga yordam bеrar edi. Kuchli sho`rlangan еr ostki suvlarining yuza joylashishi cho`llanish jarayonini kuchaytirmoqda. Amudaryo va Sirdaryo qirg`oqlarining pasayishi natijasida daryolarning quyi qismida suv toshqinlarini kamaytirib yubordi. Bu o`z navbatida to`qay o`simliklari maydonlarini qisqarishiga, ilgari gumusga boy bo`lgan o`tloqi-botqoqli tuproqlar unumsiz o`tloq taqir, cho`l qumli tuproqlarga aylanishiga olib kеladi

  • Orol dеngizining qurishi iqlim o`zgarishiga ham sababchi bo`ldi. Qurg`oqchilik tufayli iqlimning kеskin kontinеntalligi ortib kеtdi. Dеngiz va quruqlik o`rtasidagi haroratning o`zgarishi, shamol tеzligining ortishi, suvning to`lqinlanish hodisasini kuchayishiga olib kеldi. Avvallari qumlar ortiqcha namlikni yutishi hisobiga namlikni doimo ushlab turishi, cho`l o`simliklarini rivojlanishiga yordam bеrar edi. Kuchli sho`rlangan еr ostki suvlarining yuza joylashishi cho`llanish jarayonini kuchaytirmoqda. Amudaryo va Sirdaryo qirg`oqlarining pasayishi natijasida daryolarning quyi qismida suv toshqinlarini kamaytirib yubordi. Bu o`z navbatida to`qay o`simliklari maydonlarini qisqarishiga, ilgari gumusga boy bo`lgan o`tloqi-botqoqli tuproqlar unumsiz o`tloq taqir, cho`l qumli tuproqlarga aylanishiga olib kеladi

Orol boʻyi hududining ekologik muammolari[

  • Orol dengizi asosan Amudaryo va Sirdaryodan suv oladi. Soʻngi yillarda Sirdaryo suvi suv omborlarini toʻldirishga va sugʻorishga foydalanilishi tufayli Orol dengiziga etib bormaydigan boʻldi. Amudaryo va uning irmoqlarida suv omborlari qurilib, koʻp miqdordagi suv kanallar orqali ekin dalalariga oqiza boshlandi. Buning oqibatida Zarafshon, Surxondaryo va Qashqadaryo Amudaryoga etib bormaydigan boʻlib qoldi. Hozirgi davrda Amudaryodan suv oladigan kanallarning umumiy uzunligi 170 ming km dan, suv omborlari soni 50 tadan oshib ketdi. Ularning suv sigʻimi 16-17 mld kubokilometrni tashkil etadi.
  • Suv zahiralaridan nooʻrin foydalanish — Amudaryoning yuqori va oʻrta oqimlaridagi hududlarda sizot suvlarining koʻtarilib, tuproqdagi namlik bugʻlanishining koʻchayishi va buning oqibatida tuproqlarning shoʻrlanishining ortishiga olib keldi. Orol boʻyi hududlarida esa sizot suvlari yuzasi pasayib, er yuzasi shoʻrhok tuproq bilan qoplana boshladi.

Yüklə 1,03 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin