TUZUVCHI: O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI NAMANGAN VILOYATI Namangan shahar 51-sonli umumiy o’rta talim maktabi Tarix fani o’qituvchisi ADASHEV QODIR SHERMIRZAYEVICH 17-mavzu. Osiyo mamlakatlarining o’rta asr shaharlari. Sharq mamlakatlari o‘rta asrlarning rivojlangan davriga turli paytda o‘tganlar. Bu hol nima bilan izohlanadi.
har bir mamlakatda ishlab chiqarish taraqqiyoti turli darajada bo‘lgani bilan.
Kuchli davlatlarning yo’qligi bilan
Davlatlar o’rtasidagi harbiy ziddiyatlarning ko’plgi bilan
Savdoning yuqori darajada rivojlanganligi bilan
Sharqda shaharlar dastlab nimalar sifatida tashkil topgan.
ma’muriy markaz yoki harbiy qal’alar sifatida
Savdo markazi sifatida
Yarmarkalar sifatida
Poytaxt sifatida
Sharqda shaharlar qaysi sohalarning yuksala borishi bilan juda tez rivojlangan.
Dehqonchilik, hunarmandchilik
Hunarmandchilik, chorvachilik
Dehqonchilik, chorvachilik
Hunarmandchilik, savdo
Qutb minor qayerda joylashgan.
Osaka b) Dehli c) Chanyan d) Kalkutta
Qutb minor nechanchi asrga oid.
XI b) XII c) XIII d) XIV
Chanyan, Loyan, Xanchjou shaharlari qaysi davlatda joylashgan.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Qaysi shahar Yaponiya xududida joylashmagan.
Kioto b) Osaka c) Kamakura d) Loyan
Dehli qaysi davlatda joylashgan.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Qaysi shahar o’rta asrlarda Osiyoning yirik shaharlari ro’yhatiga kirmagan.
Damashq b) Bag‘dod c) Buxoro d) Samarqand
Osiyo shaharlari qanday yerlarda vujudga kelgan.
Davlat yerlari b) feodal yerlarida c) vaqf yerlarida d) mulk yerlarida
Osiyo shaharlarining yevropa shaharlaridan farqi qanday bo’lgan.
Savdo juda tez rivojlangan
Buyuk ipak yo’liga unchalik e’tibor berishmagan
Tez-tez isyonlar bo’lib turgan
Osiyo shaharlari davlat yerlarida vujudga kelganidan Yevropa shaharlaridan farqliroq yirik zamindorlarga qarshi kurash olib bormagan
Osiyoning yirik davlatlaridan biri Xitoyda o‘rta asr shaharlarining vujudga kelishi va rivojlanishi nechanchi asrlarga to‘g‘ri keladi.
IX-XII b) IX-XIII c) IX-XI d) IX-X
Qaysi davlatda shaharlar imperatorga bo‘ysungan.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Shaharlarning taraqqiyotiga nima to‘sqinlik qilgan.
Savdoning sustligi
Markazlashgan davlatning yo’qligi
istilochilik urushlari
Shahar juda tez rivojlangan
Qaysi davlat va uning shaharlari o‘rta asrlarda juda ko‘p marotaba chet bosqinchilar hujumlariga uchragan.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Qaysi davlatning o‘rta asrlar shaharlari budda ibodatxonalari atrofida, aloqa bekati va yo‘l ustida, dengiz bo‘yida, qal’a atrofida vujudga keladi.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Qaysi shahar 1177-yilda yong‘in natijasida vayron bo‘ladi.
Osaka b) Kamakura c) Xanchjou d) Xeyyan
Xeyyan qayta tiklanganidan so‘ng qanday nom oladi va mamlakat poytaxtiga aylanadi.
Osaka b) Kamakura c) Xanchjou d) Kioto
Qaysi shahar ko‘p asrlar davomida Yaponiyaning iqtisodiy, madaniy va diniy markazi bo‘lib qoladi.
Osaka b) Kamakura c) Xanchjou d) Kioto
Xitoyda nechanchi asrdayoq shaharsozlik yuksak darajaga ko‘tarilgan.
X b) XI c) XII d) XIII
Qaysi davlatda o’rta asrlarda Imperator va zodagonlar hashamatli saroylar qurdirgan. Mamlakatda yog‘och tanqis bo‘lgan.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Xitoyda o’rta asrlarda yog‘och tanqis bo‘lgan shu sababli ular qanday qurilish ashyosidan foydalanmagan.
G’isht b) sopol c) tosh d) beton
Qaysi davlatning yirik shaharlarida G‘arbiy Yevropadan farqliroq, maishiy xizmat ko‘rsatish yaxshi yo‘lga qo‘yilgan edi.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Qaysi davlatda Aholi sopol quvurlar orqali toza suv bilan ta’min- langan, shaharni axlat va chiqindilardan tozalash, o‘t o‘chirish ishlari yo‘lga qo‘yilgan.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Qaysi qit’a shaharlari aholisi Yevropanikiga nisbatan ko‘proq bo‘lgan.
Amerika b) afrika c) osiyo d) avstraliya
O’rta asrlarda Xususan, qaysi davlada o‘rta asrlardayoq aholi zich yashagan.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Nechanchi asrda Pekinda 1 mln aholi yashagan.
XIV b) XV c) XVII d) XVI
Xitoyning qaysi shahrida XVI asrda Pekindan ham ko’p ahloi yashagan.
Nankin b) Chanyan c) Loyan d) Xanchjou
O’rta asrlarda Eronning Isfaxon, Sheroz shaharlarida qancha kishi yashagan.
100 mingdan ortiq
200 mingdan ortiq
300 mingdan ortiq
400 mingdan ortiq
Qaysi shahar Amir Temur davlatining poytaxti edi.
Buxoro b) Samarqand c) Farg’ona d) Kesh
Amir Temur saltanati poytaxti Samarqand qachon yuksalib dunyoga taniladi.
XIII asr oxiri — XIV asr boshlarida
XV asr oxiri — XVI asr boshlarida
XIV asr oxiri — XV asr boshlarida
XIV asr oxiri — XVI asr boshlarida
O‘rta asr shoirlari va faylasuflari qaysi shaharni «sayqali ro ‘yi zamin» — yer yuzining sayqali, husni, deb ta’riflaganlar.
Buxoro b) Samarqand c) Farg’ona d) Kesh
Sharq dunyosida qaysi shahar ham o‘z o‘rniga ega bo‘lib, u islom dini, madaniyat, savdo va hunarmandchilik markaz- laridan biri sifatida shuhrat qozongan.
Buxoro b) Samarqand c) Xiva d) Kesh
Qaysi hudud musulmon davlatlari shaharlari umumiy reja bo‘yicha qurilgan.
Xitoy b) Hindiston c) O’rta Osiyo d) Arab davlatlari
O‘rta Osiyoning musulmon davlatlarida shahar markazida nima qurilgan.
Ark b) rabod c) shahriston d) masjid
Ark nima.
shahar hokimi qal’asi
asosiy aholi yashaydigan guzarlar
hunarmandlar guzar va mahallalari
masjid va madrasalar joylashgan hudud
Rabod nima.
shahar hokimi qal’asi
asosiy aholi yashaydigan guzarlar
hunarmandlar guzar va mahallalari
masjid va madrasalar joylashgan hudud
Shahriston nima.
shahar hokimi qal’asi
asosiy aholi yashaydigan guzarlar
hunarmandlar guzar va mahallalari
masjid va madrasalar joylashgan hudud
O’rta osiyoda qurilish rejasi qanday edi.
Shahriston-ark-rabod
Shahriston-rabod-ark
Ark-rabod-shahriston
Ark-shahriston-rabod
Sharq shaharsozligida asosiy qurilish ashyolari nimadan iborat edi.
Tosh va g‘ishtdan
Marmar va tosh
G’isht va beton
Beton a marmar
Hukmdorlar, boylar o‘z saroylari, hovli-joylarini nimadan qurishgan.
Tosh va g‘ishtdan
Marmar va tosh
G’isht va beton
G’isht va marmar
Kambag’allar uylarini nimadan qurganlar.
Tosh va g‘ishtdan
Paxsa, guvala
G’isht va beton
Paxsa va g’isht
Qaysi hududda Kambag‘allarning uylari pishiq, mustahkam bo‘lmay, tez-tez ta’mirlashni talab qilgan. Merosga qoldirilganda, odatda, buzilib, o‘rniga yangisi qurilgan.
Xitoy b) Hindiston c) O’rta Osiyo d) Arab davlatlari
Sharq hunarmandlari qanday mahsulotlarning katta qismini chet mamlakatlarga sotish uchun ishlab chiqarganlar.
Kulolchilik buyumlari, gilamlar
Ipak gazlamalari, zeb-ziynat buyumlari
Qog‘oz va gazlamalar
Gazlamalari va kiyimlar
Qaysi hududlar shaharlarida ham hunarmandchilik sexlari shaharlar bilan bir paytda vujudga kelgan.
Yevropa va afrika
Yevropa va osiyo
Osiyo va shimoliy afrika
Shimoliy afrika va janubi-sharqiy osiyo
Sharqda dastlab shahar aholisiga qanday imkoniyat berilgan.
Uylar qurish
Savdo yurtish
Soliqlardan ozod qilish
Erkin savdo qilish
Sharqda vaqt o’tib kimlardan ham turli soliqlar olina boshlagan.
Savdogar va hunarmandlardan
Savdogar va dehqonlardan
Dehqon va hunarmandlardan
Savdogar, dehqon va hunarmandlardan
Qaysi davlatda usta va savdogarlardan soliqlarni sex oqsoqollari yig‘ib bermagan.
Arab xalifaligi
Yaponiya
Xitoy
Dehli sultonligi
Qaysi davlatda barcha ustalar sex a’zosi bo‘lishlari majburiy etib qo‘yilgan.
Yaponiya b) Xitoy c) Hindiston d) Koreya
Xususan, faqat xitoyliklar necha kishi va yana ko‘plab yuk sig‘adigan yirik kemalar qurishgan.
500-600 b) 600-700 c) 700-800 d) 400-500
Jonka nima.
Yirik kema b) kulolchilik buyumi c) oliy navli qo’g’oz d) shoyi gazlama
Buyuk Ipak yo‘li chorrahasida joylashgan qaysi hudud shaharlari tranzit savdo markazlari edi.
Xitoy b) Hindiston c) O’rta Osiyo d) Arab davlatlari
Chet ellik savdogarlar Samarqandning qanday mahsulotlarini yuqori baholaganlar.
qog‘ozi va gazlamalarini
kulolchiligi buyumlari
gazlamalari va kiyimlarini
kulolchilik buyumlari va qog’oz
Chet ellik savdogarlar qaysi hudud kulolchiligi buyumlarini yuqori baholaganlar.
Samarqand b) Marv c) Sheroz d) G’ijduvon
Chet ellik savdogarlar marvlik ustalarning qanday mahsulotlarini yuqori baholaganlar.
qog‘ozi va gazlamalarini
kulolchiligi buyumlari
gazlamalari va kiyimlarini
kulolchilik buyumlari va qog’oz
O‘rta asrlarda qayerlik ustalar parcha, ipak gazlamalari, jun gilamlari bilan shuhrat qozongan.
eronlik b) xitoylik c) yaponiyalik d) hindistonlik
Erondan savdogarlar qanday mahsulotlarni harid qilganlar.
po‘latdan yasalgan qurol-aslaha 2) parcha 3) ipak gazlamalar 4) mis idishlar 5) kumush idishlar 6) jun gilamlar
1,2,3,6 b) 2,3,6 c) 1,4,5 d) 1,2,3,4,5,6
Qaysi yirik markazlashgan davlatlarning paydo bo‘lishi savdoni yuqori daromad manbaiga aylantirdi.
Arab xalifaligi 2) Tan imperiyasi 3) Dehli sultonli 4) Sun imperiyasi 5) Koguryo davlati 6) Guptalar davlati
4,5,6 b) 1,2,6 c) 2,3,5 d) 1,2,3
Uzoq Sharqdan qaysi dengizga qadar hududlarda karvon yo‘llari orqali savdo olib borilgan.
O‘rta yer b) Qora dengiz c) Qizil dengiz d) Kaspiy dengizi
Qaysi suv hududlari orqali arab, hind, xitoy savdogarlarining o‘nlab kemalari suzgan.
Fors ko’rfazi 2) Qora dengiz 3) O‘rta yer dengizi 4) Qizil dengiz
1,3 b) 2,3 c) 3,4 d) 1,4
Osiyodan farqliroq, Afrikaning iqtisodiy qoloqligi, undagi uzluksiz urushlar, qit’aning nimalarning manbaiga aylanishiga sabab bo‘lgan.
Xomashyo 2) tuz 3) oltin 4) fil suyagi 5) ziravorlar 6) asosan qullar
1,2,3,4,5,6 b) 2,4,5,6 c) 1,2,3,4,5 d) 1,3,5,6
Osiyo bozorlari nimasi bilan ajralib turgan.
O‘zining gavjum va sershovqinligi bilan
Savdogarlarning ko’pligi bilan
Mahsulotlarning sifati bilan
Sex tashkilotlarining ko’pligi bilan
O‘rta asr bozorlari ko‘pincha qayerda joylashgan.
Shahar darvozlari yaqinida
Ark yaqinida
Shahriston markazida
Shahar bosh maydonida
Shahar ichida kichkina bozorlar qanday xususiyati bilan ajralib turadi.
Faqat dehqonlar savdo qilgan
Ular ma’lum mahsulotlarni sotishga ixtisoslashgan
Ular ko’p tarmoqli bo’lgan
Ularda savdoga imtiyoz bo’lgan
O‘rta Osiyo va qaysi hududdagi yirik bozorlar bir qancha rastalarga bo‘lingan.
Xitoy b) Yaponiya c) Hindiston d) Eron
Ilk o‘rta asrlardayoq Bag‘dodda, Ishbiliya (Sevilya) va G‘arnota (Granada — Ispaniya)da qanday bozorlari bo‘lgan.
Mardikor bozori b) Qul bozori c) Qurol-yarog’ bozori d) Kema bozori
Qanday bozorlarga sayyor savdogarlar va atrofdagi qishloqlarning o‘z mahsulotlarini sotish ehtiyoji bo‘lgan aholisi to‘plangan.
Yarmarkaga b) Kundalik bozorga c) Ko’chma bozorga d) Shahar bozoriga
Yaponiyada Nara va Xeyyan shaharlari qayerda tashkil topgan.
budda ibodatxonalari yaqinida
chorrahada va karvon yo‘li bo‘ylab
dengiz sohilida
qal’a yaqinida
Chorrahada va karvon yo‘li bo‘ylab joylashgan shahar qaysi.
Nara b) Otsu c) Sapai d) Nagoya
Xyogo, Sapai shaharlari qayerda tashkil topgan.
budda ibodatxonalari yaqinida
chorrahada va karvon yo‘li bo‘ylab
dengiz sohilida
qal’a yaqinida
Qal’a yaqinida joylashgan shahar qaysi.
Nara b) Otsu c) Sapai d) Nagoya