A. A. Yusupxodjayev, M. S. Saidova

1.1-rasm. Sochiluvchan materiallardan namuna olish uchun qalamcha.
Qalamcha ingichka temir yoki mis nov bo‘lib, uni bir tomoni uchqurlangan ikkinchi uchini esa dastagi bo‘ladi. Tahlil uchun namuna olishda qalamcha vertical yoki gorizontal holda aniqlanishi kerak bo‘lgan materiallar kiritiladi. Bunda qalamcha noviga sochiluvchan materiallar kiradi, so‘ngra qalamcha tortib olinadi.
Birlamchi namunani laboratoriya namunasiga ajratishda quyidagi qoidalarga amal qilinadi:

1. 
   Birlamchi namuna zich yopiladigan, tashishga qulay idishga olinadi va issitilmaydigan joyda yahshi yopiladigan yashiklar ichida saqlanadi. Birlamchi namunani saqlash muddati bir sutkadan oshmasligi kerak;
   
2. 
   Namuna namligi o’zgaruvcha bo‘lishi mumkin, shuning uchun namunani ajratish tez bajarilishi kerak;
   
3. 
   Maydalash moslamalarini materiallari mustahkam bo‘lishi kerak, chunki tahlil qilinadigan namunaga moslama detallarini yoyilishidan, qirilishidan hosil bo‘lgan zarrachalar aralashmasligi kerak;
   
4. 
   Namunadan olingan porsiyalarni har birini o‘lchami va tarkibi bo‘yicha bir xil bo‘lishi kerak;
   
5. 
   Bo‘lak-bo‘lak jismlarni hammasini maydalash kerak, bunda qiyin maydalanuvchan bo‘laklarni tashlab yuborish ruxsat etilmaydi.
   

Namunalarni tahlil qilishdagi keyingi operatsiya aralashtirishdir. Aralashtirishni bir necha usullari mavjud. Bular asosan mexanik va qo‘l kuchi usullariga bo‘linadi.Aralashtirilgan namunadan laboratoriyada tahlil qilish uchun ma’lum qismi olinadi. Bu jarayon namunalarni tahlilga tayyorlashning asosiy qismlaridan hisoblanadi.
Ushbu jarayon quyidagicha bajariladi:
Namuna tekis joyga yoyilib, 15-20 teng kvadratlarga bo‘linadi. Bunda kvadratlarning tomonlari 50 mm dan bo‘lishi kerak (1.2-a rasm); shaxmat tartibi
bo‘yicha diagonallardan, bor chuqurlikda hakondozda namuna olinadi; hakondoz dastavval yoyilgan namunaga vertical holatda qo‘yiladi, so‘ngra ushlaydigan qismi pastga bosilib, kvadrat ichidagi namunani iloji boricha hammasi olinadi (1.2-b rasm).

a) b)