A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı
Yüklə 13,08 Mb.
|
Hüma Hatun IL27b. Hüma Hatun (II. Mehmed'in annesi) V:327c. Hümapervaz Vapuru III:31c. Hümaşah Ayşe Hanım Sultan III:459a. Hümaşah Sultan IIL291c. Hümayunâbâd bak. Bebek Kasrı Hün, Agâh (1918, İstanbul -1990, istanbul) Tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen. Ankara Devlet Konservatuva-n Tiyatro Yüksek Bölümü'nü bitirdi (1942). Tatbikat Sahnesi'nde, Devlet Tiyatrosu'nda oyunculuk yaptı. 1951' de istanbul'da kurulan Küçük Sahne' ye geçti. 196l'de girdiği istanbul Şehir Tiyatrolarından 1983'te emekli oldu. 100'den fazla oyunda başrol oynadı, birçok piyesi yönetti. Türkiye'de çevrilen ilk renkli film Halıcı Kız'da oynadı (1953), ayrıca bazı filmlerin rejisörlüğünü üstlendi. Aktör Hadi Hün'ün kardeşidir. Hün, Hadi (1907, istanbul - 1969, İstanbul) Tiyatro oyuncusu ve yönetmen. Sahneye ilk kez Topkapı Gençler Mah-fili'nde çıktı. 1932'de istanbul Şehir Tiyatrosu'nda çalışmaya başladı. Bir ara H. Kemal ve Raşit Rıza topluluklarında oynadı. Tekrar Şehir Tiyatroları'na döndü. 1932'de Bir Millet Uyanıyor adlı filmle sinema oyunculuğuna başladı. Kızılırmak Karakoyun, Canavar, Ka- panan Gözler gibi filmlerin rejisörlüğünü yaptı. Hünername V:472b. Hünkâr Çayırı bak. Beykoz Çayırı Hünkâr Hamamı III:173a, 54lc. Hünkâr İmamı Köşkü mad. IV:99c, III:70b. Hünkâr İskelesi Anıtı 1833'te Hünkâr İskelesi Antlaşması'mn anısına, Ruslar tarafından Serviburnu'na dikilen taş olup üzerinde Rusça ve Türkçe yazıtlar vardı. 20. yy'a doğru harap olan ve yazıları okunamaz duruma gelen anıtın Türkçe kitabesi Bu.... misafir geldi gitdi askeri/Bu kûh-ipeyker yadigar olsun sân kalsun / Vefakı devletinin böyle dursun sabit ve muhkem / Lisân-ı dostânede destanı çün [çok] sân kalsun" dizelerini içermekteydi. Anıt, Boğaziçi'nin kara taşından, 3 m boyunda, l m2 tabanlı ve yekpareydi.
ilgili maddeler: Haseki Hamamı IV:4a Haseki Külliyesi IV:4c Hürrem Sultan Türbesi bak. Süleymaniye Külliyesi Hürremâbâd IV:384b. Hürriyet Günlük gazete. 1908'de yayım- landı. Kurucuları Mustafa Mazhar ve Mehmed Kâzım'di. Başyazarı Cenap Şahabeddin'di. Hürriyet mad. IV:105a, L2l4a, III:451c, VTI:457c. ilgili madde: Simavi, Sedat VI:559b Hürriyet Araba Vapuru Şehir Hatları İşletmesi araba vapuru. 1960'ta, Haliç Tersanesi'nde buharlı araba vapuru olarak inşa edildi. 811 grostonluktu. 32 otomobil alıyordu. Uzunluğu 58,2 m, genişliği 16 m, sukesimi 2,8 m idi. Batı Almanya yapımı, her biri 640 bey-girgücünde 2 adet tripil buhar makinesi vardı. Çift uskurluydu. Saatte 10 mil hız yapıyordu. 1988'de kadro dışı bırakılarak satışa çıkarıldı. Daha önce Haliç Tersanesi'nde inşa edilen 1954 yapımı Kartal ile 1956 yapımı Kabataş adlı araba vapurlarının eşiydi. L286b. Hürriyet Haber Ajansı (HHA) III:465c. Hürriyet Kıraathanesi bak. Kıraathaneler Hürriyet (Kurfah) Mahallesi Kartal İlçesi'nde yer alır. Yeşil Bağlar, Yalı, Topselvi, Cumhuriyet, Çarşı mahalleleri ve Pendik Ilçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 27.585'tir. Hürriyet Mahallesi Bağcılar İlçesi'nde yer alır. Bağlar, Evren, Mahmutbey Merkez, Fevzi Çakmak, Barbaros mahalleleri ve Bahçelievler Ilçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 17.339'dur. I:528a.
Hürriyet Mahallesi Bahçelievler İlçesi'nde yer alır. Zafer, Kocasinan Merkez, Şirin Evler mahalleleri ve Bakırköy Ilçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 21.785'tir. L548b.
Hürriyet Mahallesi Gaziosmanpaşa ilçe merkezinde yer alır. Yeni Mahalle ile Barbaros, Şemsi Paşa mahalleleri ve Bayrampaşa Ilçesi'yle çevrilidir. Nüfusu (1990) 21.760'tır. Hürriyet Mahallesi Kağıthane İlçesi'nde yer alır. Gürsel, Çağlayan, Harmante-pe, Gültepe mahalleleri ve Şişli İlçesi'y-le çevrilidir. Nüfusu (1990) 15.712'dir. VII:498a. Hürriyet ve İtüaf Fırkası 21 Kasım 1911'de İstanbul, Şehzadebaşı imaret Caddesi, no. 19'da kurulan, dönemin Ittihad ve Terakki karşısındaki en önemli muhalefet partisi. Kurucu ve ilk yöneticileri arasında Amasya Mebusu ismail Hakkı Paşa, Sivas Mebusu Dr. Dagavaryan, Sinop Mebusu Dr. Rıza Nur, Damat Ferid Paşa, Müşir Fuad Paşa, Miralay Sadık Bey, şair Hüseyin Siret de (Özsever) vardı, ittihatçıların giderek Türkçülüğe kayan ideolojileri karşısında Osmanlıcılığı, adem-i merkeziyetçiliği, meşrutiyet-çiliği, liberal ekonomiyi savunmuştur. Hüsam Bey Mahallesi 204 205
Hüseyin Hüsnü Bey 1913'te Mahmud Şevket Paşa suikastına katıldıkları gerekçesiyle yandaşları sürülmüş, tutuklanmış, kimileri idam edilmiş, kimileri ülke dışına kaçmış ve 1913'ten itibaren Mütarekeye kadar siyasal yaşamdan silinmiştir. Ocak 1919'da, eski müşir, mebus ve yüksek bürokrasiden oluşan bir kadroyla yeniden kurulmuştur. Bu kuruluşta Müşir Nuri Paşa, Müşir Zeki Paşa, Sabah gazetesi başyazarı Ali Kemal, yazar Refik Halid (Karay), eski maarif nazırı Rıza Tevfik de yer almıştır. Mütareke döneminin en önemli siyasal partisidir. Bu dönemin hükümetlerine katılmış, Anadolu hareketine kesinlikle karşı olmuş, Milli Mücadele hareketinin zaferiyle birlikte, 1922'den sonra siyaset hayatından silinmiştir. II:242b, VII:18b. Hüsam Bey Mahallesi Fatih İlçesi'nde yer alır. Kirmasti, Sinan Ağa, Kırkçeş-me ve Sofular mahalleleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 2.901'dir. Hüsam Efendi (Hoca) IV:20c. Hüsameddin (Çelebi) V:422c. Hüsameddin Ağa Çeşmesi mad. IV:105b, VI:340b. Hüsameddin Ankaravî (ö. 1556) IV:49b, 138b, V:382b, 383b. Hüsameddin Bey (Doktor) II:5c. Hüsameddin Bey (Kaşıyarık) VL199a, VII:137c, 563a. Hüsameddin Dede (ö. 1900) V:421c. Hüsameddin Efendi (1796, İstanbul -1881, istanbul) Şehremini. Divan-ı Hümayun kaleminden yetişti. Hazinedarlık, balıkhane, tuz ve su nazırlıkları, tophane müdürlüğü, gümrük eminliği görevlerinde bulundu. Kasım 1855-Şubat 1857 arasında istanbul şeh-reminliği yaptı. Daha sonra Meclis-i Vâlâ üyeliğine atandı. Hüsameddin Efendi (Hacı) îlgili madde: Kadı Hüsameddin Mescidi IV:328b Hüsameddin Efendi (Kapıcıbaşı Hacı) III:568b, IV:334a.
İbn Meddas Mescidi IV:119c Hüsameddin Efendi (Şeyh) IV:20c. Hüsameddin Uşşakî Tekkesi mad. IV:105b, II:121b, IV:109a, 481c, VH:329b, 330b, 330c. Hüsameddin Vacid Çelebi (ö. 1342) V:423a. Hüseyin (Âşık) I:36lc. Hüseyin (Galatalı) I:185c. Hüseyin (Hacı Bedestenî) V:85a. Hüseyin Ağa (Böcekçibaşı) III:542b. Hüseyin Ağa (Cebeciler Başkethüdası) II:390c. Hüseyin Ağa (Darüssaade Ağası) IV:430a. İlgili madde: Küçük Ayasofya Camii V:l46c Hüseyin Ağa (Eyübefendizade) 11:51 la. Hüseyin Ağa (Galatalı) VII:301c. Hüseyin Ağa (Hacı Kethüda) III:158b.
Hüseyin Ağa (ö. 1715, el-Hac) II: 196a, IV:550a. Hüseyin Ağa (Rusçuklu) III:220a. Hüseyin Ağa (Şeyhülharem) I:91b. Hüseyin Ağa (Uzun) III:238c. Hüseyin Ağa Çeşmesi Kadıköy'de, Serasker Sokağı'nda bulunmaktadır. Yeniçeri Ağası Hüseyin Ağa tarafından 1180-1766'da yaptırılmıştır. Tuğla ayaklar üzerine oturtulmuş üç kemerden oluşmaktadır. Kemerlerin içi sıva ile örtülüdür. Diğerlerine göre daha büyük olan aynataşı orta kemerin içindedir. Teknesi bozulmuştur. Üst kısımda yine tuğladan bir korniş üzerinde kitabe yer almaktadır. Hüseyin Ağa Mahallesi Beyoğlu İlçesi'nde yer alır. Kamer Hatun, Kalyoncu Kulluğu, Çukur, Şehit Muhtar, Kâtip Mustafa Çelebi, Kuloğlu, Tomtom ve Aşmalı Mescit mahalleleriyle çevrilidir. Nüfusu (1990) 1.388'dir. II:221a.
Hüseyin Ağa Medresesi Eminönü İlçesi'nde, Laleli'de olduğu bilinen bu medresenin 19. yy İstanbul haritasında "Koska Medresesi" adıyla işaretlenmiş olan yapıyla aynı olması mümkündür. Hüseyin Ağa'nın kimliği hakkında kesin bir bilgi bulunmasa da, Sicitt-i Osmanî'de adına rastlanan ve Çanaklı Liman Mescidi'ni yaptıran Nazır Hüseyin Ağa'nın bu yapıyı da yaptırmış olması muhtemeldir. 1914'te binanın harap durumda olduğuna ilişkin kayıttan yapının 1911'deki yangında zarar gördüğü anlaşılmaktadır. Hüseyin Ağa Mescidi Fatih İlçesi'nde, Draman'da, Tercüman Yunus Bey So-kağı'ndadır. "Kara Halil Mescidi" ve "Kızıl Mescit" adlarıyla da anılmaktadır. Asıl mescit 16. yy'da Hüseyin Ağa tarafından yaptırılmışsa da bu yapı günümüze ulaşmamıştır. Evliya Çelebi' nin Sinan'ın eseridir dediği bu mescidin mimarisi hakkında bilgi bulunmamaktadır. Bu yapının yerine yapılmış olan bugünkü mescit kare planlı betonarme bir yapıdır. Çatısı dört yana meyilli ve kiremit kaplıdır. Avlusu ve minaresi yoktur. Son onarımını 1965- 1966'da gören mescidin mihrabı seramikle kaplanmıştır. Minber ve vaiz kürsüsü ahşap ve çok yalındır. Müezzin ve kadınlar mahfili de bulunmaktadır. Hüseyin Ağa Türbesi I:367a. Hüseyin Avni Paşa (1820, İsparta -1876, İstanbul) Devlet adamı. Birkaç kez seraskerlik, bahriye ve harbiye nazırlıkları ile sadrazamlık (1874-1875) görevlerinde bulundu. Devlet ileri gelenlerinin desteğiyle Abdülaziz'i tahttan indirdi ve güçlü bir konum kazandı. Ab-dülaziz'in kuşkulu ölümünden sonra Midhat Paşa'nın konağında Çerkeş Hasan tarafından vurularak öldürüldü. I:25c, II:488b, III:56lb, V:511b, 511c.
(Kadı Kırımı) III:498c. (Kefeli, Tatar İmam) (Müneccimbaşı) (ö. 1648, Kazasker) :435b
(ö. 1674, Şeyh Fennî) (ö. 1675, Şeyh) VL33c. (ö. 1693, Esircizade) Hüseyin Efendi Hüseyin Efendi IV:368c.
Hüseyin Efendi V:340a.
Hüseyin Efendi İlgili madde: Cinci Hoca II: Hüseyin Efendi Vl:301c.
VI:392a, VII:223c. Hüseyin Efendi (ö. 1767) VI:4lc. Hüseyin Efendi (ö. 1774) IV:440c. Hüseyin Efendi (ö. 1786, Şeyh Zerde-cizade) II:4l5a, VII:547c. Hüseyin Efendi (ö. 1814, el-Hac Hin-dî) IV:74b. Hüseyni Efendi (ö. 1821, Şeyh) V:5l4c. Hüseyin Efendi (ö. 1847, Hacı Kapanî) IV:125a. Hüseyin Efendi (ö. 1863) V:397c, VL301c, VILlllc. Hüseyin Efendi (ö. 1900, Şeyh) VIL446b. Hüseyin Efendi (ö. 1901, Hafız) II:397a, 417a. Hüseyin Efendi (ö. 1904, Hafız Malak) VI:331b. Hüseyin Efendi (ö. 1930, Küçük) VI:200a.
IV:107b, I:44b, 299a, II:136c, 171a, III:254b, 565a, V:81c, 386a, 428c, VI:262c, 308c, 327b, 330c, VH:113a, 545a. Bahariye Mevlevîhanesi I:537a
VII:4l2c. Hüseyin Hâkî Araba Vapuru Şehir Hatları İşletmesi araba vapuru. 1963'te, Haliç Tersanesi'nde buharlı araba vapuru olarak inşa edildi. Şirket-i Hayriye'yi yeniden yapılandırarak batmaktan kurtaran ve ikinci kurucusu olarak tanınan yöneticisi Hüseyin Hâkî Efen-di'nin adını taşımaktaydı. 1.072 grostonluktu. 60 otomobil alıyordu. Uzunluğu 67,2 m, genişliği 20,5 m, sukesi-mi 3,1 m idi. İngiltere yapımı, her biri 750 beygirğücünde 2 adet tripil buhar makinesi vardı. Çift uskurluydu. Saatte 10 mil hız yapıyordu. 1980'li yıllarda kadro dışı bırakılarak satıldı. I:286b, I Hüseyin Hâkî Efendi (?, Kandiye -1895, İstanbul) Şirket-i Hayriye'nin yöneticisi. Genç yaşta Girit'ten Mısır'a giderek Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın hizmetine girdi. Daha sonra damadı Yusuf Kâmil Paşa'nın kethüdası olarak İstanbul'a geldi. Uzun yıllar Şirket-i Hayriye'de yönetim kurulu üyesi, yönetim kurulu başkanı ve genel müdür olarak görev yaptı. Hem filonun genişlemesinde hem de şirketin mali ve idari yapısının güçlenmesinde büyük rol oynadı. Şirket-i Hayriye'nin ikinci kurucusu sayılmıştır. I:285b, III:4l6c, IV:326c, VI:409b, VII:53a, 182a. Hüseyin Halife (Sipahi) V:338a. Hüseyin Halis Efendi (ö. 1919, Hafız) IV:378c. Hüseyin Hamdi Efendi (ö 1841) L57c, VI:394a. Hüseyni Hamdi Efendi (ö. 1859) VI:329a. Hüseyin Hasib Bey (1802 ?, İstanbul -1871, İstanbul) Şehremini. 1834'te ihtisab nazırı oldu. Esnaf üzerinde sıkı denetim uygulamasıyla ünlendi. 1839' da alındığı bu göreve 1849-1851 ve 1852-1855 arasında iki kez daha atandı. Haziran 1858-Mayıs 1859 ve Haziran 1861-Mart 1868 arasında da iki kez şehreminliği yaptı. Hüseyin Hasib Efendi III:372a Hüseyin Haşini Bey (Şerif Abdülkadir-zade) VI:176c. Hüseyni Hazim Efendi (ö. 1908) VI:328c. Hüseyin Hezarfen Efendi (?, İstanköy -1691, İstanbul) Babasının adının Cafer olduğu bilinmektedir. Zengin bir kütüphane oluşturdu. Avrupa'dan gelen gezginlerle görüştü. Yabancı dil (İbranice ve Grekçe) ve tıp eğitimi aldı. Tüm bunlardan dolayı da kendisine hezarfen (bin fenli) denildi. Mezarı bilinmemektedir. Yazdığı eserler uzun bir liste oluşturur. Roma ve Bizans'tan söz eden ilk Osmanlı tarihçisi sayılır. Tenkîh-i Tevarih-i Mülûk, IV. Mehmed'e kadar gelen büyük bir dünya tarihidir. Telhisü'l-BeyânfîKava-nîn-i Âl-i Osman adlı eserinde de Osmanlı yasalarını toplamıştır. Ayrıca bu eserinde Osmanoğlularının soy kütüğü, İstanbul'un kuruluşu, Bizans imparatorlarının İstanbul'daki anıtları, Osmanlı yapıları, Topkapı Sarayı, Kutsal Emanetler, saray örgütü, divan-ı hümayun, saray gelenekleri ve eğlenceler, kamu gelirleri, ordu vb konulan etraflıca ele alınmıştır. Hüseyin Hıfzı Efendi (Seyyid) İlgili madde-. Şeyh Hüseyin Efendi Tekkesi VII:l67b Hüseyin Hilmi (ö. 1923) bak. Hilmi (İştirakçi) Hüseyin Hilmi Paşa (1855, Midilli -1922, Viyana) Sadrazam. İttihad ve Terakki'nin isteğiyle 1908'de dahiliye nazırlığına atandı. İstifasını izleyen ayrılmalarla hükümetin düşmesi üzerine Şubat 1909'da getirildiği sadrazamlık görevini Otuz Bir Mart Olayı'n-dan sonra bıraktı. Mayıs 1909'da ikinci kez sadrazam oldu, ama İttihad ve Terakki'yle anlaşmazlığa düştüğü için Aralık 1910'da yeniden çekildi. Ekim 1912'de atandığı Viyana büyükelçiliğini I. Dünya Savaşı'nın sonuna değin sürdürdü. IV:72c, V:344c. Hüseyin Hüsameddin Efendi IV: 179a. Hüseyin Hüsameddin Efendi (ö. 1734) VI:235b, VII:6c, 338b. Hüseyin Hüsnü Bey (1882, Kavala - ?, ?) İdadiyi bitirdi. 3. dönem (1927-1931) Hüseyin Hüsnü Efendi 206
207 Hyatt Regency Oteli istanbul milletvekilliği yaptı. Hüseyin Hüsnü Efendi (ö. 1909, Şeyh Seyyid) VI:426c. Hüseyin Hüsnü Efendi (Çelebizade) (1849, İstanbul - 1912, istanbul) Şeyhülislam, hukuk bilgini, iyi bir eğitim aldıktan sonra çeşitli devlet hizmetlerinde bulundu. 1910'da evkaf kadısı iken şeyhülislam oldu. 6 ay sonra azledildi. Hukukla ilgili kitapları vardır. Hüseyin Hüsnü Efendi Yalısı Beykoz İlçesi'nde, Çubuklu'da bulunmaktaydı. Bina aslında Mahmud Celaleddin Paşa Yalısı'nın müştemilat diyebileceğimiz bir kısmıydı. Birbirinden ayrı beş bölümlü ve üç katlı olan yapının kagir katı altında bir kayıkhane girişi bulunmakta, kayıkhanenin arkasında ise aşçı ve hizmetkârlara ait olduğu sanılan iki küçük mekân yer almaktaydı. Yalı, 1969'da yıkılmış ve yerine iki apartman yapılmıştır. Hüseyin Hüsnü Paşa (ö. 1918, Ferik) VL420c, VII:255b. Hüseyin Hüsnü Pasa (1850, İstanbul -1926, İstanbul) Asker ve devlet adamı. İttihad ve Terraki'ye girdi. Otuz Bir Mart Olayı'ndan sonra İstanbul'a gönderilen Hareket Ordusu'nda görev aldı. Mütarekenin ardından İttihad ve Terakki'nin yerini alan Teced-düd Fırkası'nın başkanı oldu. Kurtuluş Savaşı'na katıldı. VI:186c.
Hüseyin Kâzım Bey Yahşi Üsküdar İlçesi'nde, Beylerbeyi'ndedir. Fahrettin Kerim Yalısı olarak da bilinir. İlk sahibi Hüseyin Kâzım Bey'di (1870-1934). Muhtemelen 20. yy'tn başlarında inşa edilmiştir. Yalı son yirmi yıldır Doğa-nay Lokantası olarak kullanılmaktadır. 1993'te büyük bir restorasyon geçirmiştir. Hüseyin Kâzım Kadri Bey III:478c, V:122b, VII:205a. Hüseyin Lamekânî (ö. 1625) IV:125c, V:383c, VI:123a, VII:109c, 125a, 477b. Hüseyin Lebiba (ö. 1812) VI:329a. Hüseyin Paşa (Ohrili) (?, ? - 1622, İstanbul) Sadrazam. Yeniçeri ağalığında-ki başarısıyla vezir rütbesi aldı. II. Osman tarafından 1621'de sadrazamlığa getirildi. Lehistan'a bir sefer düzenledi. Karakaş Mehmed Paşa'nın öldürülmesine neden olduğu için görevden alındı. VL151b. İlgili madde: Beşiktaş Mevlevîhanesi II:l68c Hüseyin Paşa (Mere) (?, ? - 1623, İstanbul) Sadrazam. Aşçıyken sipahiliğe girerek yükseldi ve l6l9'da vezir rütbesi aldı. l622'de I. Mustafa'nın ikinci kez tahta çıkışının yol açtığı karışıklıktan yararlanarak sadrazam oldu, ama 24 gün görevde kalabildi. 1623' te yeniçerilerin desteğiyle ikinci kez getirildiği sadrazamlık görevi 7 ay sürdü. IV. Murad'ın tahta çıkmasından sonra idam edildi. Lakabı, öldürülmesini istediği adamlar için cellatlarına Arnavutçada "alın" anlamında "mere" diye seslenmesinden gelir. V:542a, 542c.
IV:120c.
Hüseyin Paşa (Deli) (?, ? - 1659, İstanbul) Devlet adamı. Aralıklarla üç kez kaptan-ı deryalık ve çeşitli yerlerde beylerbeyliği yaptı. Karadeniz'de ticareti engelleyen Kazak korsanlarını yenilgiye uğrattı. Girit serdarı olarak adada Osmanlı yönetimini yerleştirmeye çalıştı. l656'da sadrazamlığa atandı, ama altı gün sonra Çınar Olayı olarak bilinen yeniçeri ayaklanması nedeniyle görevden azledildi. Rumeli beylerbeyliği sırasında usulsüz vergi topladığı gerekçesiyle görevden alınarak idam edildi. , V:92c, 34lc, I:371a, ILllöa, VII:46la.
Yüklə 13,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|