A. Kadir (1917, İstanbul -1985, İstanbul) Şair, yazar. Kara Harp Okulu'nda öğrenciyken Nâzım Hikmet'le tanıştığı ve "muzır neşriyat" (zararlı kitaplar) okuduğu için tutuklandı

Aktarbaşı Hanı Eminönü llçesi'nde, Beyazıt'ta, Sultan Mektebi Sokağı'nda bulunmaktadır. Yapının kitabesi olmayıp, kimin tarafından ve hangi tarihte yaptırıldığı bilinmemektedir. Bugün orijinal durumunu tamamen kaybetmiş görünümdedir. Hanın iki katlı olduğu ve ortasında bir avlusunun olduğu anlaşılmaktadır. Yapı hakkında eski kaynaklarda herhangi bir kayda rastlanmamaktadır.

Aktarlar mad. 1:172a. İlgili madde:

Mısır Çarşısı V:449a Aktaş Elektrik Şirketi I:481a.

Aktay, Salih Zeki (1896, İsparta -1971, İstanbul) Şair ve kütüphaneci. İstanbul liselerinde öğretmenlik yaptı. Kentin kütüphanelerindeki kitapların sınıflandırılmasında uzun yıllar emek harcadı. Şiire Mütareke yıllarında başlayan şair, Yunan mitologyasından esinlenen hece vezniyle yazdığı şiir ya da manzum piyeslerle hatırlanır. Kitapları: Persa-fon (1930), Asya Şarkıları (1933), Pt-nar(1956), Rüzgâr (1939), Titan (Tev-fik Fikret için poem, 1966), Mine Çiçekleri (hikâye, 1944), Hallac-ıMan-sMr'dur (oyun, 1944).

V:l69b.

Aktepe, Münir III:405a, IV:221c, 536a,

VI:109b, VII:93b. Akter, Mehmet II:387c.

Aktuarios, İoannes (1275, ? - 1328'den sonra, ?) II. Andronikos'un başhekimi. Konstantinopolis'te tıp eğitimi gördü. "Aktuarios" (başhekim) unvanını aldı, sonradan bu unvan soyadı oldu. Mihael Gabras ve Georgios Oi-naiotes gibi düşünürlerle astronomi üzerine çalıştı, Galen'in öğretilerine dayanarak Tıbbın Metodu adlı bir kitap yazdı.

Aktuç, Nizameddin (1897, İstanbul -1977, İstanbul) Sahaf. Babası maliye mümeyyizlerinden Hafız Şevki Bey, annesi ise Yenişehirli Avni Bey'in kızı Muhsine Hanım'dır. 1918'de başladığı koltukçuluk mesleğine 1929'da Çadırcılar Caddesi'nde açtığı dükkânda devam etmiş, bu arada ek olarak sahaflık da yapmıştır. 1930'dan 1974'e kadar Hakkaklar Çarşısı'nda (bugünkü Sahaflar Çarşısı) kitapçılıkla uğraşmıştır.

Aktulga, Erol III:4l4b. Aktulga, Sırrı Rasim III:4l4b.

Aktuna, Ercan (1940, İstanbul) Futbolcu. İstanbul Spor Kulübü'nde yetişti. 1965'te Fenerbahçe'ye geçti. 1974'te futbolu bıraktıktan sonra İngiltere'de antrenörlük eğitimi gördü. Fenerbahçe kulübünde menajerlik ve yöneticilik yaptı. Daha sonra spor yazarlığına başladı. 29 kez milli oldu.

Aktuna, Yıldırım (1930, İstanbul) Hekim. Ankara Üniversitesi Tıp Fakülte -si'ni bitirdi. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi başhekimliği ve Bakırköy belediye başkanlığı (1989-1991) yaptı. 19. dönem (1991-) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu. Sağlık bakanlığı ve devlet bakanlığı yaptı.

Aktunç, Hulki (1949, İstanbul) Hikayeci, şair ve roman yazarı. Bir süre İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakülte-si'nde okudu. Soyut, Yeni Edebiyat, Yeni Dergi v& Papirüs'te öyküler yayımladı. Gidenler Dönmeyenler adlı ilk kitabıyla Türk Dil Kurumu 1977 Hikâye Ödülü'nü kazandı. Diğer kitapları arasında Kurtarılmış Haziran (1977), Ten ve Gölge (1985) adlı öykü kitabı, Abdi İpekçi 1980 Roman Ödülü'nü aldığı Bir Çağ Yangını ile Istıraplar Ansiklopedisi (1994) adlı şiir kitabı bulunmaktadır.

IL448c, IV:340b. Akturizm AŞ IV:487c. Akuguz, Rahmi II:299c. Akurgal, Ekrem V:170a. Akün Basımevi III: 183b. Akünal, Ahmed Kemal IV:343c.

Akvam Günlük, resimli "hür ve müstakil" gazete, l Eylül 1919-22 Eylül 1919, tarihleri arasında yayımlandı. Sorumlu müdürü Yusuf Kenan'dı.

Akverdi, Özdemir V:297a. Akyamaç, Müge VI:81a. Akyavaş, Beynun II:437b.

Akyol, Avni (1931, Düzce) Eğitimci. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi'ni bitirdi. Eğitim yönetimi ve planlama alanında çalıştı. 18. dönem (1987-1991) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu. Kültür ve milli eğitim bakanlığı yaptı.

Akyol, Taha V:465a.

Akyürek, Bedrettin Doğancan (1931, İstanbul) Liseyi bitirdi. Deniz nakliyat müşavirliği yaptı. Anavatan Partisi kurucu üyesidir. 17. (1983-1987), 18. (1987-1991) ve 19. dönem (1991-) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu. Çevre bakanlığı yaptı.

Akyürek, Şevket (1914, Ünye) Kimyager. İsviçre'de eğitim gördü. Seramik ve toprak sanayii alanında çalıştı. 1961-1973 arasında Cumhuriyet Sena-tosu'nda İstanbul üyesi olarak görev yaptı.

Akyüz, Ali Kami (1873, Mekke - 1945, Ankara) Eğitimci. Darüşşafaka'yı bitirdi. Uzun yıllar Darüşşafaka Lisesi'nde öğretmenlik ve müdürlük yaptı. 6. ve 7. dönem (1939-1946) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Akyüz, Celalettin III:531c. Akyüz, Kenan IV:464b. Akyüz, Ümran IV:358c. Al Palas bak. Mizzi Köşkü Alaaddin Bey (Mimar)

Bostancıbaşı Ali Ağa Camii II:307c

Alaattin Eser Kitabevi ve Yayınevi

V:29a.

Alabora, Mustafa IV:527c. Alaca Hamam mad. 1:174b.

Alaca Mescit Beyoğlu İlçesi'nde, Gala-ta'da, Tersane Caddesi'nin Üsküfçü Sokağı'yla kesiştiği köşede idi. 16. yy' in ilk çeyreğinde Şeyhülislam Zen-billi Ali Efendi'nin (ö. 1526) yaptırdığı, minberini Şeyh Hüseyin Efendi'nin koydurduğu mescit 1957'de yol genişlemesi sırasında yıktırılmıştır. Kare planlı, kagir binanın üzerinde kiremit örtülü çatı bulunmaktaydı. Yuvarlak kemerli pencereleri ve bodur taş bir minaresi vardı.

Alaca Mescit Eminönü İlçesi'nde, Lale-li'de, Mesih Paşa Mahallesi'nde bulunuyordu. Banisi Alacacı Hoca Mustafa Efendi olup, minberini bir kadının koydurduğu Hadîka'âz yazılıdır. Fevkani olarak yapılmış olan mescit büyük Aksaray yangınında yanmış, günümüze hiçbir kalıntısı ulaşmamıştır.

Alaca Mescit Tekkesi bak. Mercimek Tekkesi

Alaca Mescit ve Tekkesi bak. Marpuç-çular Mescidi

Alacacıyan, H. S. III: 189a. Alacahoğlu, Hamit VTI:l45a.

Alacaminare Mescidi Üsküdar İlçesi'nde, Pazarbaşı'nda, Arakiyeci Mahmut Mahallesi'nde, kendi adıyla anılan sokakta bulunuyordu. Hadîka'dz banisinin Hoca Murad adında bir kaptan olduğu kaydedilmiştir. Zamanla harap olan mescit II. Mahmud döneminde (1808-1839) onarılmış, büyük bir yangın sonucunda tekrar tahrip olmuştur. 20. yy'ın ortalarında mes-

cidin duvar ve minare kaidesine ait olan bazı kalıntıları duruyordu. Bugün yapıdan hiçbir iz kalmamıştır.

Alacaminare Tekkesi mad. l-.174c.

Alaeddin Ali Çelebi (Arabî) (?, Halep -1496, İstanbul) Şeyhülislam. Molla Güranî ve Hızır Bey'in öğrencisidir. Halepli olduğu için "Arabî" lakabıyla anılır. Kazaskerlikten sonra 1495-1496 arasında şeyhülislamlık yaptı. Eyüp'te Piyer Loti Mezarlığındaki açık türbesinde gömülüdür.

Alaeddin Ali Çelebi Türbesi mad. L175c.

Alaeddin Ali Efendi (ö. 1498, Fenarî-zade) III:277c, 278c.

Alaeddin Ali Efendi (ö. 1562, Kefeli) I:176a, VILlOSc, 538a.

Alaeddin Bey mad. L 175e, V:70a. Alaeddin bin Çelebi (Hoca) ilgili madde:

Marpuççular Mescidi V:304a Alaeddin Efendi (ö. 1562) VL383b. Alaeddin Efendi (ö. 1751) VII: 122a. '

Alaeddin Efendi (ö. 1757, Şeyh Sey-yid) VII: 106a, 110a.

Alaeddin Efendi (ö. 1835) II:399b,

VII:330b. -

Alaeddin Efendi (Şeyh Taşçı) VII:220c. Alaeddin Halveti (ö. 1462) IL398b.

Alaeddin Mescidi ve Tekkesi mad. -••' L176a, IL396b, fil:534a, VII:25a.

Alaeddin Tusî (ö. l482)-^17bX

Alafranga Baloaf1l:32b.

Alagöz, Rana V:534b.

Alagöz, Selçuk V:534brx/ ^

Alamanes (Almanı) Sinagogu IV:10c.

Alangu, Tahir 0T916, İstanbul'- 1973, ^İstanbul) Edebiyat tarihçisi ve eleştirmeni. İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu'nu bitirdi. Anadolu'dîi ve uzun yıllar İstanbul'da" Galatasaray ve İngiliz Erkek Lisesi'nde edebiyat öğret-.s menliği yaptı. Edebiyat tarihi, folklor, edebiyat kuramı, eleştirisi üzerine çeşitli yazılarıyla, derlemeleriyle, çalış-^nalarıyla tanındı. Kitapları: Çalgılı Kahvelerdeki Külhanbey Edebiyatı ve Numuneleri (1943), Sait Faik İçin (1956), Ataç'a Saygı (1959), Billur Köşk Masalları (1961), Cumhuriyetten Sonra Hikâye ve Roman (3 c., 1959-1965), Ömer Seyfettin (1968), Keloğlan Masalları (1968), 100 Ünlü Türk Eseri (1974), Türkiye Folkloru El Kitabı (1985). IL5l6a.

Alarko Holding III:76a, 152c.

Alasya, Zeki III:44a, IV:325b, Vll:323c.

Alaton, İshak IV:85c.

Alay Haftalık mizah gazetesi. 10 Kanunusani 1920-7 Nisan 1922 tarihleri arasında yayımlandı. Kurucuları Ercü-

ment Ekrem ve Aka Gündüz'dü.

Alay Gösterme Askeri geçit töreni. Savaşa gidecek orduya katılmak üzere eyalet askerleriyle İstanbul'a gelen beylerbeyleri ve sancakbeyleri, padişahın otağı önünde alay gösterdikleri gibi, kazanılan zaferlerden sonra İstanbul'a dönen Osmanlı ordusunun muhtelif birlikleri de Davutpaşa Sah-rası'nda günlerce süren alay göstermelerde bulunurlardı. Devletin gücünü göstermek amacıyla da bu tür törenlere İstanbul'daki yabancı elçiler davet edilirlerdi. İstanbul içinde yapılan alay göstermeleri ise padişah ve devlet erkânı Topkapı Sarayı'nın Alay Köşkü'nden izlerlerdi.

Alay Köşkü mad. 1:177a, 180b, 185a,

248b, 522b, II:500b, VI:176b,

VII:282b, 291c. ilgili madde:

Topkapı Sarayı VII:280c Alaylar mad. I:177c, IV:433b. İlgili maddeler:

Âmin Alayı I:244b

Baklava Alayı II: 5b

Bayram Alayı IL99b

Beşik Alayı II: 160a

Cenaze Alayı II:4Ö6a

Çeyiz Alayı II:499b

Esnaf Alayı III:2l6b ^ Gelin Alayı III:391a /

Kadir Alayf IV:369b "'

Kılıç Alayları IV:555a

Mevlit Alayı V:431a -" NahılVI:27a ^

Surre Âlâyı VII:80b ^-

Albayrak, Abdülbaki (1939, Samsun) Ortaokulu bitirdi. Turizm ve ulaştırma sektöründe çalıştı. 18. dönem (1987-1991) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Albayrakf Yaşar (1950, Of) İnşaat mühendisi. Galatasaray Mühendislik Yüksek Okulu'nu bitirdi. Turizm, nakliyat ve inşaat alanlarında çalıştı. 17. (1983-1987) ve 18. dönem (1987-1991) İstanbul milletvekili olarak parlamentoda bulundu.

Albek, Aziz VII:9b. Albert, Gottfried IL301b. Alberti, Stephanus VII:46la. Alberti, Tommasso mad. L18la.

Alboyacıyan, Arşag mad. L181a, V:87b.

Albüm Bizantino IV:306a. Aldogan, Sadık V:209a

Aleko (Tahtaperde) mad. L181b, III:290a.

Aleko Paşa (1823, Sisam - 1910, Paris) Bulgar asıllı Osmanlı devlet adamı. Viyana büyükelçiliğinin ardından 1879'da Midhat Paşa'nın himayesinde

Doğu Rumeli valiliğine getirildi. İzlediği politikalar Doğu Rumeli'nin 1885'te Bulgaristan'la birleşmesini kolaylaştırdı.

III:290a. Aleksan (Kemani) VII:563a.

Aleksan Efendi (Tanburi) (1815, İstanbul -1864, İstanbul) Bestekâr ve tan-buri. Ermeni asıllıdır. Tanbur çalmayı Hamparsum'dan öğrendi. Üsküdar' daki Surp Karabet Kilisesi'nde müzik dersleri verdi. 1856'da Mısır Hıdivi Sa-id Paşa'nın davetiyle Kahire'ye sazende olarak gitti. Beş yıl orada kaldıktan sonra İstanbul'a döndü ve yaşamının son yıllarını yokluk içinde geçirdi. Ölümünden sonra kardeşi tarafından matbaacı Ohannes Mühendisyan'a satılan on kadar eserinden yalnızca, "Görmez oldu çeşmimiz hicrinle hâb" mısraıyla başlayan acembuselik şarkısı günümüze ulaşmıştır.

V:218b.

Aleksander (D'jak) mad. 1:181 c. Aleksandros V:277c. Aleksiad

ilgili madde: Komnena, Anna V:47b

Aleksios I Komnenos mad. 1:182a, I66b, 234a, 271b, II:212b, 263a, 321c, 347b, 542c, III:320c, 397a, 483c, IV:179c, 466c, V:47b, 47c, 56c, 198b, 205a, 295b, VI:346a, VIL77a, 380b.

ilgili maddeler: Aleksios Sarayı I:183a Blahernai Sarayı II: 263a Komnenos Hanedanı V:47c

Aleksios n Komnenos V:47c, 198b,

295b, 299a. Aleksios m Angelos IIL322a, 488c,

VII:79b.

ilgili madde:

Angelos Hanedanı L271b Aleksios IV III:488c, V:197a. ilgili madde-.

Angelos Hanedanı L271b Aleksios V Dukas İlgili madde:

Angelos Hanedanı L271c Aleksios V Murtzuflos I:306c, III:488c. Aleksios Sarayı mad. L183a. Aleksios'un İmparatorluk Triklinosu II:263a.

Alemdağ mad. I:183b, Ic. Alemdağ Hastanesi I:349c. Alemdağ Kasrı mad. L184b, II:4la. Alemdağ Orman Fidanlığı III:313c.

Alemdağı mad. I:184b, 152a, 183c,

III:76c. Alemdağı İspinozu mad. I:184c.

Alemdağı Suları

26

27

AH Efendi Medresesi

Alemdağı Suları IV: 509a.

Alemdar Eminönü İlçesi'nde, vilayet binasının yer aldığı bahçenin arka duvarı boyunca Cağaloğlu ile Gülhane arasında uzanan Ebussuut Cadde-si'nin Sur-ı Sultani'ye kavuştuğu noktadan kıvrılarak Ayasofya Meydam'na çıkan yol Alemdar Caddesi adını alır. Bu addan dolayı Alay Köşkü ile Ayasofya arasındaki yöre Alemdar diye anılır. Bu yöreyi içeren mahalle de Alemdar Mahallesi'dir. Ad, Zeyneb Sultan Camii'nin haziresinde Alemdar Mustafa Paşa'nın kabrinin bulunmasından gelir. Nüfusu (1990) 684'tür.

VII:323a. ilgili maddeler: Ahmed I Çeşmesi I:108c Alemdar Gençlik Kulübü I:185a Soğukçeşme Sokağı VII:26a Şengül Hamamı VILlöOa Alemdar Günlük "özü sözü doğru" siyasi gazete. 1919-1921 arasında yayımlandı. Sorumlu müdürü Refii Cevad (Ulunay), müdürü Ahmed Kadri'ydi. Zaman zaman örfi idare tarafından kapatıldığı için Takvimli Gazete ve Teşrih adlarıyla da yayımlanmıştı. Ayrıca her hafta cumartesi günleri ücretsiz Nüsha-i Edebiye veriyordu.

I:200b, II:71b.

Alemdar Gençlik Kulübü mad. 1:185a, II:294a.

Alemdar, Hilmi (1909, İstanbul - 1941, istanbul) Atlet. Boğaziçi Lisesi'nde okurken atletizme başladı. Fenerbahçe kulübünde parladı, îlk kez 1932' deki Balkan Oyunlan'nda milli oldu. Döneminin en iyi sürat koşucuların-dandı.

Alemdar Mehmed Dede Tekkesi Zey-tinburnu İlçesi'nde, Merkez Efendi Mahallesi'nde bulunan, günümüze intikal etmemiş bir Halvetî-Sünbülî tekkesidir.

Alemdar Olayı mad. 1:185a, III:40b, lllb, 207c, 220a, IV:325a, V:254c, 558c, VI:491a, VII:357a, 434c.

ilgili maddeler: Ayaklanmalar I:438c

Kabakçı Mustafa Ayaklanması

IV:323a

Alemdar Sineması mad. L186c. Alepian, Hovhannes III: 177a. Aletli Jimnastik IV:320a. Alexi, François I:35b. Algan, Beklan VII:l46b. Algazi, İzak mad. I:187a, VII:401c, 402a. Algazi, Leon VII:402a. Algazi, Salanıon 1:187a. Algın, Nahide IV:357b. Alhibiades V:10c, VII:343c. Alışık, Sadri (1925, İstanbul - 1995, İs-

tanbul) Tiyatro ve sinema oyuncusu. Güzel Sanatlar Akademisi'nde resim eğitimi gördü. Sahneye ilk kez 1939' da Eminönü Halkevi'nde çıktı. 1943' te Raşit Rıza Topluluğu'nda profesyonel oldu. 1950'de Küçük Sahne'de oynamaya başladı. 1956'da İstanbul Oda Tiyatrosu'nda, 1959'da Kent Ti-yatrosu'nda, 1960'ta Site Tiyatrosu'nda, 196l'de Oraloğlu Tiyatrosu'nda sahnelenen birçok oyunda rol aldı. 1946'da başladığı sinemada asıl 1960'larda "Turist Ömer" tiplemesi ile ün kazandı. 1970'lerin sonunda sinemayı bıraktı. 1980'lerde televizyon dizilerinde oynadı. 1994'te yeniden döndüğü sinemada Yavuz Özkan'ın Yengeç Sepeti filmindeki rolüyle Antalya'da Altın Portakal ödülü kazandı. Eşi Çolpan İlhan da tiyatro ve sinema oyuncusudur.

IV:527a.

Alışveriş Merkezleri mad. L187c, VII:268b.

ili maddeler:

Kapahçarşı IV:422c

Mısır Çarşısı V:449a

Migros V:450c Ali (Arnavut) IV:325a. Ali (Hacı, Bedestanî) III:389b.

Ali (ö. 1537, Acem) mad. L 189a, III:158b, IV:12c, VII:62b.

ilgili maddeler:

Cezerî Kasım Paşa Camii II:426b Haseki Hafsa Sultan Türbesi IV: 3c İbrahim Paşa Sarayı IV:128b

Mimar Acem Camii ve Tekkesi V:465b

Ali (ö. 1673, Derviş) mad. I:189c, 190b, VI:158b.

Ali (17. yy, Kara) mad. I:189b, II:435c,

IV:123b. İlgili madde: Cellatlar IL393b

Ali (ö. 1716, Derviş, Ambarîzade) mad. L 190a, VII:4l2c.

Ali (Şefkati) IL502a.

Ali Ağa (18. yy) Mimar. Kaynaklardan Nuruosmaniye Külliyesi ve Laleli Kül-liyesi'nin inşaatlarında bina emini olarak görev aldığı anlaşılmakta ve daha çok inşaat masraf ve hesaplarının düzgün yapılması ve malzemenin yerinde kullanılması ile ilgili sorumluluk üstlendiği kabul edilmektedir.

AH Ağa (Bostancıbaşı) II:308c.

Bostancıbaşı Ali Ağa Camii 307c Ali Ağa (Çatrapatra Topatan) IV:489a. Ali Ağa (Kazancıbaşı) ilgili madde:

Kazancı Mescidi IV: 512a Ali Ağa (ö. 1764, Zaim) V:385a.

AH Ağa (1770 ?, İstanbul -1830, İstanbul) Bestekâr. Enderun'da yetişti. III. Se-lim'in (hd 1789-1807) musahipliğini yaptı. Şehirde sarhoş dolaştığı için 1817'de bu görevinden uzaklaştırıldı, ancak kısa bir süre sonra tekrar aynı göreve atandı. II. Mahmud döneminin (1808-1839) beğenilen bes-tekârlarmdandı. 5 peşrev, 2 saz semaisi ve 30'a yakın şarkısı günümüze ulaşan Ali Ağa'nın "Şehnaz Perşev"i, türünün en güzel örneklerinden biridir.

Ali Ağa (Silahdar Bıyıklı) VI:155c. Ali Ağa (Timurhanoğlu Hacı)

Kasap Demirhan Mescidi IV:476c Ali Ağa (Yapraksız) II:174c.

Ali Ağa Çeşmesi Kocamustafapaşa'da, Meşeli Mescit Sokağı'ndadır. I. Mah-mud'un annesi Saliha Sultan'ın başa-ğası Ali Ağa tarafından 1150/1737'de yaptırılmıştır. Başağa Çeşmesi olarak da bilinir. Kesme taştan, klasik üsluptadır. Aynataşı sade nakışlıdır, üzerinde tas koymak için iki küçük gözü vardır. Kemerinin kilit taşı üzerinde kabartma bir gül motifi, bunun üstünde de kitabe taşı bulunmaktadır. Kitabenin üzerinde ince bir pervazdan sonra gelen boş madalyonda, I. Mah-mud'un sonradan kazınmış olan tuğrası bulunuyordu.

Ali Ağa Meydan Çeşmesi Davutpaşa ile Kocamustafapaşa arasında, Altımer-mer Caddesi'nin arkasında, meyda-nımsı bir açıklıkta bulunuyordu. Kesme taştan klasik üslupta inşa edilmiş olan çeşmenin aynataşında bir tas yuvası vardı. Yümnî'nin yazdığı tarih kitabesinden çeşmenin 1150/1737'de yapıldığı, bunun üzerindeki ikinci kitabeden de 1252/1836'da II. Mahmud' un kâhya kadınlarından Şerefnaz Ka-dın'ın ruhu için tamir edildiği bilinmektedir.

Ali Aksarayî (ö 1529, Pir) IV:49a, 125c, 214e, V:381c.

AH Alaeddin III:543c

Ali Alaeddin Efendi (ö. 1751) \T:4lc,

50b. Ali Alaeddin el-Atvel (ö. 1685) I:4lOc,

IV:125a, VI:50b, VII:121a.

Ali Alaeddin Köstendilî (ö. 1730, Şeyh) II:4l4a, VI:96b, 309c, 492c, VII:5l6c.

Ali Âli Efendi III:520c, 547a.

Ali Aşkî Bey (ö. 1892) V:421c, VII:545a.

Ali Baba (15. yy) İstanbul'un fethi sırasında şehit düşenlerdendir. Kabri Nuruosmaniye Camii'nin yakınında Cebeci Kolluğu'nun karşısındaki çıkmaz sokaktadır. Eskiden ziyaret edilirdi. Son dönemlerde bu âdet kalkmış, kabir unutulmuştur.

Ali Baba (Akkirmanlı) III:442c.

Ali Baba (Bedevî Şeyhi) II: 122a, III:58b.

Ali Baba (ö. 1761) VII:129c.

Ali Baba (ö. 1771) II:134c.

Ali Baba (ö. 1813) II:135c, VII:129c.-

Ali Baba (ö. 1863) VII:130a.

Ali Baba (Perişan Hafız) V:357c.

Ali Baba (Seyyid, Kara, Dimetokalı) IV:15b.

Ali Baba Çayhanesi II:482a.

Ali Baba Tekkesi bak. Şehitlik Tekkesi Ali Baba Tekkesi Beyoğlu îlçesi'nde, Gümüşsüyü Mahallesi'nde, Selime Hatun Camii Sokağı ile Reis Soka-ğı'nın kavşağında yer aldığı bilinen bu tekke, Kadiri tarikatından, "Ali Baba" olarak anılan Şeyh Ali Hulusi Efen-di'nin 1285/1868-69'da burada bulunan evini bu amaçla vakfetmesiyle kurulmuştur. Ayin günü çarşamba olan tekkenin son şeyhi A. Hulusi Efen-di'nin oğlu olması muhtemel Hüseyin Resmi Efendi'dir. Bir ya da iki katlı ahşap bir bina olan tekkenin Cumhuriyet döneminde harap düştüğü ve yıktırılarak yerine Park Otel'e ait marangozhanenin inşa edildiği anlaşılmaktadır.

Ali Behçet Efendi (ö. 1823, Şeyh Konyalı) IIL37c, 472b, VI:38b, 5l6c, VII:177c, 189c.

Ali Behçet Efendi (ö. 1878) VL38b.

Ali Behçet Efendi Tekkesi bak. Seli miye Tekkesi

Ali Bey (Hacıbekirzade) IV:8a.

Ali Bey (İbrahim Hanzade) III:210c.

Ali Bey (Kavuklu) (?, İstanbul - 1920, İstanbul) Ortaoyuncu. Harbiye Nezare-ti'nde kâtip olarak çalıştı. Meddahlık yaparak başladığı sanat hayatım ortaoyuncu olarak sürdürdü. Komik görünmek için çenesi burnuna değsin diye ağzındaki bütün dişleri söktür-müştü. Taklitte çok başarılıydı.

II:4l8a, VI:147c. Ali Bey (Morali) IV: la, 335a.

Ali Bey (ö. 1860?, Denizoğlu) mad. L190a, II:515b.

Ali Bey (Enderun!) (1830, Tosya - 1899, İstanbul) Hanende ve besteci. Küçük yaşta İstanbul'a geldi. Sesinin güzelliği dolayısıyla alındığı Enderun'da Dellalzade İsmail Efendi'nin öğrencisi oldu; saray fasıl heyetinde yer aldı. 1869'da saraydan ayrıldı. Sevilen şarkıları dışında, İstanbul'da zamanının en parlak hanendelerinden biri olarak ün kazandı.

V:530b.

Ali Bey (ö. 1899, Direktör) mad. I:190b, III:73a, VI: 134a, 178b.

Ali Bey (Pertev ya da Pertek) III:536b.

Ali Bey Çeşmesi Beşiktaş'ta, Yenimahalle Fırını Sokağı'nda yer alan dört cepheli bir çeşmedir. Cihannüma Çeşmesi de denilir. Banisi Ali Bey'in kim olduğu bilinmiyor. Haznesi kesme

taştan yapılmıştır ve her cephesinde birer çeşme bulunmaktadır. Birinci cephedeki madalyonun içinde II. Mahmud'un tuğrası, diğer cephelerdeki madalyonlarda ise hadis-i şerifler bulunmaktadır. Dördüncü cephedeki kitabeden 1252/1836'da yaptırıldığı anlaşılmaktadır.