A toolkit for

KÇHK’den Mektup

Değerli Dostumuz;

Kanada Çocuk Hakları Koalisyonu (KÇHK), 2003 kışında, Kanada İnsan Kaynaklarını Geliştirme Kurumu’nun mali desteğiyle, Kanada’da çocuk haklarını izleme olanağını yaratmak için bir proje başlattı. Bu araç seti, söz konusu projenin bir ürünüdür.

Uzun yıllardır, Kanada’nın her yanındaki topluluk temelli gruplarla birlikte çalışan sivil toplum kuruluşları, çocuk haklarını farklı biçimlerde savunmaktadır. Bu çalışmaların bir ürünü olarak, çocukların yaşam koşullarını iyileştirmek ve daha iyi bir geleceğe sahip olma şanslarını arttırmak konularında önemli başarılar elde edilmiştir.

Kanada’nın 1991 yılında Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına dair Sözleşme’yi (ÇHS) onaylamasıyla, hem bu çalışmalar dünya ölçeğinde saygınlık kazanmış, hem de konunun aciliyeti anlaşılırken sonuçların ölçülmesini sağlayacak bir zemin yaratılmıştı. ÇHS, çocukların evrensel kabul gören bir dizi insan hakkını tarif eden, hukuken bağlayıcı bir belgedir. Kanada, ÇHS’ne taraf bir Devletidir ve ona uymakla yükümlüdür. ÇHS, çocukların hem sosyal, ekonomik ve kültürel hem de medeni ve siyasal tüm haklarını içermektedir.

İnsan haklarına ilişkin başka uluslararası anlaşmalardan farklı olarak, Çocuk Haklarına dair Sözleşme, sivil toplum kuruluşlarına izleme sürecine resmen katılma fırsatını sunmaktadır. Kanada Hükümeti, ÇHS izleme sürecini yöneten Birleşmiş Milletler organı Çocuk Hakları Komitesi’ne periyodik raporlar sunmakla yükümlüdür ve STK’ların da söz konusu komiteye ek raporlar sunması istenmiştir. Bu açıdan, Kanada hükümeti ile sivil toplum sektörünün, ÇHS’de öngörülen koşulların hayata geçirilmesini sağlamak konusunda bir ahlaki yükümlülüğü paylaştıklarını söylemek mümkündür.

Kasım 1999’da, koalisyonumuz, BM Komitesi’ne, “BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme: Kanada Ne Ölçüde Uyuyor?” başlıklı bir ek rapor sunmuştur. Bu rapor, Kanada hükümetinin BM Komitesi’ne sunduğu ilk raporda yer alan bilgileri hem genişletmiş hem de bazılarına itiraz getirmiştir.

2003 yılında Kanada Hükümeti BM Komitesi’ne ikinci raporunu sunmuştur. Koalisyonumuz da “Kanada Ne Ölçüde Uyuyor?” raporunun güncellenmiş bir sürümünü yayımlamıştır (2003).

Ancak, çocuk haklarına ilişkin bilgilerin aktarımında, paylaşımında ve raporlanmasında büyük güçlükler yaşamayı sürdürmekteyiz. Federal yönetim, eyalet yönetimleri ve bölgesel yönetimlerden oluşan bir sisteme sahip olan Kanada, hem coğrafi hem de kültürel açılardan büyük ve karmaşık bir ülkedir. Kanada tarafından BM Çocuk Hakları Komitesi’ne sunulan rapor hakkındaki Komite değerlendirmesinin Sonuç Değerlendirmeleri bölümünde, ÇHS’nin Kanada’daki uygulamasının eşgüdümü ve izlenmesi ile ilgili kaygılar dile getirilmiştir. Biz de, bir yandan federal, eyaletler düzeyindeki ve yerel yönetim kademeleriyle ilişkilerimizde bu kaygıların takipçisi olmayı sürdürürken, diğer yandan da toplulukların sürece daha etkin bir şekilde katılımını desteklemek istiyoruz. Bu araç seti, ulusal, eyaletler düzeyindeki ya da yerel bakış açısından çok Kanadalı “toplulukların” bakış açısına göre tasarlanmış bir izleme aracı sağlayarak Kanada’nın raporlama konusundaki açıklarının kapatılmasına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Araç seti, topluluk temelli bir izlemenin nasıl gerçekleştirileceğini tarif etmekte ve örgütleri ya da topluluk üyelerini, KÇHK aracılığıyla ulusal ölçekte bir topluluk izleme raporu yayımlama konusunu değerlendirmeye davet etmektedir.

Bu araç setini, hem Kanada’da hem de yurtdışında geliştirilmiş olan izleme setlerinden yararlanarak, küçük ve orta ölçekli topluluk temelli grupların mevcut bilgi ve olanaklarını kullanarak ve ÇHS’ni izlemeye başlamak için atabilecekleri pratik adımlara odaklanarak hazırladık.

Kanada’nın her yanından yaklaşık yüz topluluk temelli kuruluşun temsilcileri bu araç setinin deneme testlerine katılmıştır. Onların yoğun çalışmalarının ve sağladıkları bilgilerin ürünü olarak, pratik ve uzun vadede anlamlı bir çocuk hakları diyalogu üretecek olan bir araç seti yarattığımıza inanmaktayız.

İzlemenin yalnızca ulusal ve uluslararası düzeydeki bir hukuk ve savunma çalışması değil, ama aynı zamanda topluluk temelli örgütlerin çok özel koşullar altında çocukların yaşamlarını iyileştirmeleri için etkili bir araç olduğu kabulüne dayandık.

Kanada’nın her yanındaki topluluk temelli örgütlerin çocuklara yönelik ortak amaçlar doğrultusunda birlikte faaliyet yürüterek çalışmalarını güçlendireceklerine ve yerel düzeydeki etkilerini arttıracaklarına inanmaktayız.

Mayıs 2002’de, BM Özel Çocuk Oturumu’nda, tüm ülkeler tarafından “Çocuklar İçin Uygun Bir Dünya” başlıklı küresel bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşmayla, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne uyulacağı bir kez daha teyit edilmiştir. Uluslararası çocuk heyeti, bildirgesinde şunu belirtmiştir: “Bizim için uygun bir dünya herkes için uygun bir dünyadır.” Kanada’da ÇHS’nin hayata geçirilmesi bizi herkes için uygun bir dünyaya yaklaştıracaktır.

Saygılarımızla,

2003 Yönetim Kurulu

Kanada Çocuk Hakları Koalisyonu

Bu Araç Setinin Kullanımı Hakkında

“Çocuk Haklarının İzlenmesi: Topluluk Temelli Örgütler İçin Araç Seti”, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi için etkili izleme uygulamaları geliştirmek üzere toplulukların elinde bulunan kaynakların harekete geçirilmesine ve bunların eşgüdümünün sağlanmasına yardımcı olmak için topluluk liderlerine, yerel çocuk hakları savunucularına ve çocuklara hizmet sunan ve çocukların yönettiği yerel kurumların çalışanlarına yönelik olarak tasarlanmış bir araç setidir. Bu araç seti, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde çalışmakta olan çocuk hakları savunucuları için yararlı olabilir.

İçinde Neler Var?

Bu araç setinde şunlar bulunmaktadır:

BİRİNCİ BÖLÜM — ÇOCUK HAKLARINA GİRİŞ

İnsan ve çocuk hakları hareketlerinin ardındaki kavramlara ve tarihe ilişkin bir girişe ek olarak BM Çocuk Hakları Sözleşmesi hakkında genel bilgi. Bu bölüm, ÇHS hakkında az bilgi sahibi olan ya da hiç bilgi sahibi olmayan araç seti kullanıcıları için hazırlanmıştır.

İKİNCİ BÖLÜM — ÇOCUK HAKLARININ İZLENMESİNE GİRİŞ

ÇHS izlemesine ve rapor hazırlama sürecine giriş.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM — İZLEMEYE TOPLULUK YAKLAŞIMI

“Topluluk izlemesi”nin bir tanımı ve bir topluluk izlemesi girişimi ya da projesi hazırlamak için çerçeve.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM — TOPLULUK İZLEMESİ NASIL UYGULANMALI?

Bir izleme girişimini yönetecek olan topluluk lideri ya da örgüt için adım adım talimatlar. Topluluğun mevcut güçlü yanları ile varlıklarına odaklanılmakta ve bu araç setinin Birinci, İkinci ve Üçüncü Bölümlerinde yer alan arka plan bilgileri ile öğrenme uygulamalarından yararlanılmaktadır.

BEŞİNCİ BÖLÜM — TOPLULUK İZLEMESİ RAPOR ŞABLONU

Toplulukların izleme raporlarını Kanada’daki diğer topluluklarla paylaşabilmeleri ve ulusal ÇHS izleme sürecine katılabilmeleri için hazırlanmış bir topluluk izlemesi rapor şablonu.

EKLER

A Kanada Çocuk Hakları Koalisyonu Hakkında

B Ek Kaynaklar

C Kolaylaştırıcılar için Yönlendirici İlkeler ve Öğrenme Uygulaması Araçları (bilgi ve tepegöz slaytları dahil)

D BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme (basitleştirilmiş metin)

E BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme (tam metin)