Atomning chiziqli spektrlari Reja

25-Ma’ruza

Atomning chiziqli spektrlari

Reja:

1. 
   Atom tuzilishi.Атомларнинг чизиқли спектрлари. Бор постулатлари.
   
2. 
   Водород атоми. Ridberg doimiysi. Квант сонлар. Паули принципи.
   
3. 
   Energetik satxlar. Атомларда электронларнинг энергетик сатҳлар бўйича тақсимоти.
   

Tayanch so’zlar: atom tuzilishi, atomning Tomson modeli, Rezerford tajribasi, De-Broyl gepotezasi, spin, Pauli prinsipi
Adabiyotlar:A-1-6, 7,8,10, Q-1-3, 11,12,14,19
Hozirgi zamon atom fanining, texnikaning va energetikaning ulkan yutuqlari – atom va yadro fizikasining intensiv rivoshlanishi natijasidir. Hozirgi zamon atom va yadro fizikasi modda tuzilishi haqidagi ta’limotning negizi hisoblanadi. Bundan tashqari, nafaqat modda (gazlar, suyuqliklar va qattiq jismlar ), balki materiyaning boshqa turlari ham atomistik tabiatga ega. SHuning bilan bir qatorda materiya harakati ham atomistik qonunlar bilan aniqlanadi. Aytilganlardan, materiya tuzilishi va harakati haqidagi atomistik ta’limot hozirrgi zamon fizikasida hukmron ta’limotdir, degan xulosa kelib chiqadi.
Atom va yadro fizikasi mikrodunyo (kvant ) fizikasining boshlanishi desak ham bo’ladi. Shu tufayli atom fizikasi – atom va u bilan bog’liq hodisalar fizikasini o’rganuvchi fan ekan.


Atom tuzilishi

Atom tuzilishi haqidagi yangi tasavvurlar birinchi bor 1904-yilda nazariy yo’l bilan Tomson tomomidan kashf qilingan. Uning hisoblashicha atomning radiusi - 1 Angstrem tartibida ekan.

1911-yilda Rezerford -zarrachalar bilan o’tkazilgan tajriba natijalariga asoslanib, Tomson modelining noto’g’ri ekanligini isbotladi. Rezerford modeliga asosan, atom markazida musbat yadro va bu yadroning atrofida, Quyosh atrofidagi planetalar kabi, manfiy zaryadlangan elektronlar aylanadi, atomning 99 % massasi yadroda jamlangan. Bu modelni atomning planetar modeli deb atalgan. Keyinroq bu modelning ham kamchiliklari borligi aniqlangan.