Ayrımcılık Yasağı Eğitim Rehberi

Irk Eşitliği Direktifi

Resmi adı “Irk veya Etnik Kökenine Bakılmaksızın Kişilere Eşit Muamele Edilmesi İlkesinin Uygulanmasına Dair 2000/43/EC sayılı Avrupa Birliği Konseyi Direktifi” olan belge, kısaca “Irk Eşitliği Direktifi” olarak bilinmektedir. Direktif, AB’nin ırkçılıkla mücadele alanında en güçlü aracı olma özelliği taşır. Direktif’in amacı, ırk veya etnik kökene dayalı ayrımcılıkla mücadele etmek için üye devletlerde eşit muamele ilkesini yürürlüğe koymak maksadıyla bir çerçeve oluşturmaktır.

AB üyesi devletlerin Direktif’i hem kamusal hem de özel alanda ayrımcılığı yasaklayacak biçimde uygulaması gerekir. Direktif’te yer alan maddeler, üye ülkelerin Direktif ile uyum sağlamak için gerekli hukuki düzenlemeleri yapmalarını gerektirir. Ayrıca üye ülkeler iç hukuklarında, ayrımcılık oluşturan farklı muameleyi gerçekleştiren gerçek veya tüzel kişilere yönelik yaptırımlar ve mağdurların zararının tazminini öngören hukuki düzenlemeler de yapmalıdır. Direktif’in 2. maddesinde eşit muamele ilkesi, ırk veya etnik kökene dayalı doğrudan ya da dolaylı ayrımcılık olmaması olarak ifade edilir.

Irk Eşitliği Direktifi özetle aşağıdaki konulara yer verir:

• Irk veya etnik kökenlerine bakılmaksızın insanlar arasında eşit muamele ilkesinin uygulanması,

• İstihdam, mesleğe erişim, sağlık hizmetleri, barınma, eğitim, sosyal güvenlik, sosyal avantajlar, işçi ve işveren örgütlerine üyelik, mal ve hizmetlere erişimde ayrımcılığa karşı koruma sağlanması,

• Doğrudan ve dolaylı ayrımcılık, taciz, mağdurlaştırma ve ayrımcılık talimatının yasaklanması,

• Uygulamada eşitliği gerçekleştirmek üzere geçici özel önlem alınmasına izin verilmesi,

• Ayrımcılık mağdurlarına ayrımcılığa karşı uygun yaptırımları içeren yargısal veya idari usuller kapsamında başvuru hakkı tanınması,

• Irk veya etnik köken temellerinden birinin, gerçek ve belirleyici bir mesleki şart teşkil etmesi nedeniyle gerçekleşen muamele farklılığının, amacın meşru ve aranan şartın orantılı olması koşuluyla ayrımcılık sayılmaması, bu yolla eşit muamele ilkesine sınırlı olarak istisna getirilmesi,

• Ayrımcılığa uğradığını iddia eden kişiyle fiilden sorumlu olduğu iddia edilen kişi arasında ispat yükünün paylaştırılması,

• Her üye ülkede eşit muamele ilkesinin gerçekleştirilmesi ve ırk ayrımcılığı mağdurlarına bağımsız destek sunma amaçlı kurumların oluşturulması.