Azərbaycan döVLƏt aqrar universiteti İnformasiya texnologiyalari, aqrar müHƏNDİSLİk və energetika faküLTƏSİ

Kimyəvi zəhərli maddələrlə işləyərkən

təhlükəsizlik tədbirləri
Kənd təsərrüfatında bitkilərin xəstəliklərinə (qarşı) ziyanvericilərinə və habelə alaq otlarına qarşı mübarizədə müxtəlif zəhərli kimyəvi maddələrdən istifadə edilir. İş zamanı belə zəhərli maddələrlə davranmaq qaydalarına düzgün riayət edilmədikdə müxtəlif zəhərlənmələr, xroniki xəstəliklər əmələ gələ bilir.

Pambıqçılıq təsərrüfatında bitkinin xəstəliyinə qarşı merkaptofos, oktametil, kal-sium sianamiz və b. zəhərli maddələr tətbiq edilir.

Belə maddələrlə işləməyə tibbi müayinədən keçmiş sağlam bədənli 18 yaşdan az olmayan və 50, 55 yaşdan yuxarı olmayan adamlar buraxılır. Bu adamlar buraxılır. Bu adamlar qabaqcadan əmək mühafizəsi üzrə təlimatlandırılmalı, öyrədilməli və fər-di mühafizə vasitələri ilə təmin edilməlidirlər. Buraxıcı-naryad tərtib edildikdən sonra işçilər kimyəvi zəhərli maddələrlə işləməyə buraxılmalıdır.

İşləmə müddəti kimyəvi zəhərli maddələrlə gündə 6 saat, üzvü fosfor birləşmə-ləri və civə preparatı ilə isə gündə 4 saat (işləməlidir) olmalıdır.

Belə sahələrdə hamilə qadınların, südəmər uşağı olan qadınların və qocaların iş-lədilməsinə icazə verilmir.

Kimyəvi zəhərli maddələr çiləyici, tozlayıcı maşınlarla həyata keçirilir. Ona gö-rədə bu maşınlar qabaqcadan seçilməli və işlədilərək yoxlanılmalıdır. Yoxlama zama-nı müşahidə edilən nöqsanlar aradan qaldırılmalıdır.

İş zamanı traktorçuya aşağıdakılar qadağan edilir.

1. Təlimat, fərdi mühafizə vasitələri olmadan işə başlamaq;

2. Yanında kənar şəxslər saxlamaq;

3. Papiros çəkmək, qida qəbul etmək;

4. İstirahət və işdən sonra maşın və avadanlıqları nəzarətsiz qoymaq;

5. Kimyəvi zəhərli maddələrin qalıcını su axarına tökmək və maşını su axarında yumaq.

Zəhərli kimyəvi maddələr tətbiq edilməzdən qabaq sahələr hazırlanmalıdır.

Belə ki, sahənin kənarında üzərində “sahə zəhərlidir ehtiyatlı ol” sözləri yazılmış nişanlar basdırılmalı, müvəqqəti gözətçilər qoyulmalı, sahədən axan sular müvəqqəti saxlanılmalı, yerli əhali, arıya baxanlar habelə naxırçı və qabanlar xəbərdar edilməli-dir.

İş qurtardıqdan sonra içərisində kimyəvi zəhərli maddələr aparılmış qablar, fərdi mühafizə vasitələri siyahı üzrə anbara təhvil verilməlidir. Maşınların içərisində qal-mış maddələr su axarından 150-200m. aralı qazılmış quyuya tökərək kənardan gətiril-miş su ilə yuyularaq üzəri torpaqla örtülməlidir.

İş zamanı gözə, bədəndə olan zədəli yerə kimyəvi maddə düşərsə, oraya su vur-maq olmaz. Belə sahələr (yerlər) vazelinli parça ilə silinib, zərərləşdirici məhlulla yu-yulmalıdır.

Kimyəvi zəhərli maddələrlə işləyərkən sahə rəhbərləri aşağıdakıları bilməlidir:

1. Kimyəvi zəhərli maddələr bir iş günü üçün nəzərə alınmalı, sahəyə daşınan zamanı qablar zədələnməməli və sahədə nəzarətsiz buraxılmamalıdır.

2. İş baş aqronomun, mühəndisin və tibb işçisinin nəzarəti altında aparılmalı

3. Kimyəvi zəhərli maddələr daşıyan nəqliyyatlar tez təmizlənən olmalı, iş qurta-rana qədər başqa məqsədlər üçün istifadə edilməməli və yaşayış məntəqəsində sax-lanılmamalı.

4. Nəqliyyat sürücüləri əmək mühafizəsi üzrə təlimatlandırmalı,

5. Zəhərli kimyəvi maddələr saxlanan anbarlar başqa anbarlardan 150-200m. aralı olmaqla binanın ventilyasiyası olmalı və qapısı bağlı vəziyyətdə gözətçidən gö-zətçiyə təhvil verilməlidir.

6. Zəhərli kimyəvi maddələr saxlanan anbarlarda tərəzi, çəki daşları və b. ava-danlıqlar saxlamaq və başqa məqsədlər üçün istifadə etmək qadağan edilir.

7. Zəhərli kimyəvi maddələr sərəncam əsasında xüsusi jurnal üzrə təsərrüfat rəh-bərlərinə verilməlidir.

8. İş zamanı təsadüf edilən zədələnmə hallarında ilk yardım göstərmək qaydasını bilməlidir.