I Fəsil. Sahibkarlığın sosial-iqtisadi proseslərlə qarşılıqlı əlaqəsinin formalaşmasının elmi-nəzəri əsasları
1.1. Qarşılıqlı sosial-iqtisadi münasibətlər sistemində sahibkarlığın rolu və yeri
Heç bir sahibkar digər istehsal vahidləri və dövlət orqanları ilə əlaqə yaratmadan tək başına fəaliyyət göstərmir. Buna görə də, müəssisənin daxili funksiyaları ilə yanaşı, vergi ayırmalarının, vaxtında çatdırılmaların və digər istehsalçıların öz istehsalı ilə təminetmənin zəruriliyi, yəni kreditlərin ödənilməsi də daxil olmaqla öhdəliklərin yerinə yetirilməsi və s. bu kimi xaricifunksiyaları da mövcuddur.
Səmərəli sahibkarlıq fəaliyyətiyalnız, hər şeydən əvvəl, bazar, bazar münasibətlərisistemi, eləcə də mümkün olan daha səmərəli, məhsuldar və maksimum gəlirli qərar qəbul etməyə imkan verən sahibkar azadlığı kimi başa düşülən müəyyən ictimai vəziyyətdə mümkündür.
Sahibkarlıq mühiti –özündə iqtisadi azadlığı, sahibkarlıq korpusunu, iqtisadi əlaqələrin bazar tipinin üstünlüyünü, sahibkarlıq kapitalının formalaşdırılması imkanını və tələb olunan resurslardan istifadəni ehtiva edir (Şəkil 1.1).
Sahibkarlığa xas olan xüsusiyyətlər onun əsasını təşkil edir. Sahibkarlığın gələcək təhlili məntiqi meyarlar sisteminin hazırlanmasını nəzərdə tutur ki, bunun da əsasında, biznes subyektlərinin qiymətləndirilməsi və onların iqtisadiyyatın bu sektoruna aid təsnifatı aparılır. Bu baxımdan, yerli iqtisadi ədəbiyyatda mübahisə aparılır, lakin aydındır ki, bu əlamətlər sahibkarlığın, sabit, xarakterik xüsusiyyətləri kimi çıxış edirlər. Bu meyarların sistemləşdirilməsi müəyyən arqument tələb edir və belə arqument kimi sahibkarlıq strukturlarının daxili və xarici mühit amilləri çıxış edə bilər.
Sahibkarlıq mühitinin formalaşdırılması idarə olunan prosesdir. Lakin onların idarəetmə metodları, inzibati və ya direktiv xarakterə malik ola bilməz. Onların əsasında - sahibkarlıq subyektlərinin fəaliyyətinə təsirlə bağlı deyil və bu subyektlərin meydana çıxması və sürətli formalaşması üçün əlverişli şərait yaradılması ilə bağlı tədbirlər dayanır.
Formalaşması
Sahibkarlıq mühitinin formalaşması
Sahibkarlığın formalaşması
Fəaliyyəti
Cəmiyyətin sosial-iqtisadi inkişaf səviyyəsi
Dostları ilə paylaş: |
