| Əsas: q = 2. Rəqəmləri: 0, 1.
Misal üçün, A
2
= 1001 ikilik
ədədinin onluq say sistemindəki yazılışı belədir:
1001 = 1·2
3
+ 0·2
2
+ 0·2 + 1 = 9
10
S
əkkizlik say sisteminin əsası 8-dir:
q = 8;
R
əqəmləri: 0, 1, 2, 3 , 4, 5, 6, 7.
A
8
= 764 s
əkkizlik ədədinin onluq say sistemindəki yazılışı belədir:
764 = 7·8
2
+ 6·8 + 4 = 448 + 48 + 4 = 496+4=500
10
3.
Ədədlərin bir say sistemindən digərinə çevrilməsi.
Aşkardır ki, eyni bir ədəd say sistemlərinin ixtiyari birində yazıla bilər. Bu yazılış
formalarının birindən digər yazılış formasını almaq üçün ixtiyari p-lik sistemlərin birindən
10-luq sistem
ə və tərsinə 10-luqdan ixtiyari sistemə keçid qaydalarına yiyələnmək
lazımdır.
Misal. 1202
3
ədədini onluq say sistemində yazaq.
1202
3
= 1
3
3
+ 2
3
2
+ 0
3 + 2 = 27 +18 +2 = 47
10
İstənilən say sistemlərindən də birindən digərinə keçmək mümkündür. Əvvəlcə say
sisteml
ərinin birində yazılmış ədədi onluq say sistemində yazırıq, sonra isə ardıcıl
bölmə prosesindən ibarət qaydanı yerinə yetiririk.
x
ədədini əsası q olan say sistemində yazılışı aşağıdakı qayda ilə tapılır:
x
ədədini q ədədinə bölürük və alınan qalığı qeyd edirik, alınan qisməti yenə də q
ədədinə bölürük və qalığı qeyd edirik və prosesi belə davam etdiririk və x ədədinin q
sistemind
əki bütün rəqəmlərini tapırıq. Sonra isə axırıncı qalıqdan başlayaraq bütün
qalıqları soldan sağa düzürük. Alınan ədəd axtardığımız ədəd olur.
Dostları ilə paylaş: |
