Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi
Yüklə 7,73 Mb.
|
| BEŞ İKT AŞ 'A GAZEL
Açıldı yine gonce-i gül-zâr-ı Beşiktaş Mânend-i cinân oldu çemen-zâr-ı Beşiktaş Dil-teşne-i hicranı olur vaslla şâd-âb Sîr-âb eder atşânmı enhâr-ı Beşiktaş Gördüm o mehi zîr-i dıraht-ı emelimde Aks etdi rûh-ı âline gül-nâr-ı Beşiktaş Yahyâ-yı Beşiktaşı ziyaret edelim gel Oldur sebeb-i zînet-i kûhsâr-ı Beşiktaş
Gel Ahmed-i Turanı dahî eyle ziyaret Hakka ki odur bâis-i envâr-ı Beşiktaş Agûş-ı mahabbetde yer etti dîl-i zâre Şad eyledi tıfl-ı dîli dîl-dâr-ı Beşiktaş Gül-geşt edelim yâr ile pîrâmen-i deşti Zeyn etdi çemen sahnını ezhâr-ı Beşiktaş Rû-mâl edelim hâk-i der-i Şeyh Rıza'ya Tâ keşf-i cemâl eyleye ruhsâr-ı Beşiktaş
Şeyh Neccarzade Rızaeddiıı, Tuhfetü 'l-İrşad (Divan), İst., 1262/1846, s. 21 II. Abdülhamid, 1878'de Yıldız Kas-n'na yerleşerek burayı yeni binalarla bir saray haline getirdi. II. Abdülhamid döneminde Beşiktaş 1950'lere kadar fazla değişmeyecek olan ana hatlarına kavuştu. Bu dönemde Beşiktaş, bugünkü Or-tabahçe Caddesi'ni izleyerek Ihlamura uzanan Beşiktaş Deresi ve yatağı Barbaros Bulvarı'mn altında kalmış olan Ha-sanpaşa Deresi vadileri ile bu iki vadi arasında kalan tepe ve iki derenin meydana getirdiği kıyıdaki alüvyal düzlük üzerinde yer alıyordu. Semt, sahil boyunca, güneyden Dolmabahçe Sarayı ve sahilsaraylarla kuzeyden de Yıldız Sarayı ile sınırlandığı için batı ve güneybatıdaki yamaçlara doğru genişledi. Kıyıdaki düzlükte semtin Beşiktaşlılarca Köyiçi denen merkezi ve çarşısı bulunuyordu. II. Abdülhamid dönemi sonunda Köyiçi, çoğunlukla altı dükkân, üst katı bekâr odası olarak kullanılan, genellikle cumbalı ve iki veya üç katlı kagir binalardan oluşuyordu. Ermeni kalfalar tarafından yapılan bu binaların günümüze kadar gelebilmiş bir bölümünü Ortabahçe, Köyiçi, Şehit Asım caddeleri ve Mumcu Bakkal Sokağı'nda görmek mümkündür. Köyiçi'ndeki Yedi-Sekiz Hasan Paşa Fırını, Osmanlı devrinden beri faaliyetini kesintisiz sürdüren bir kuruluştur. Beşiktaş Deresi'nin güney yamacında Akaretler; dere boyunca Ihlamur'a doğru Türkali Mahallesi; Beşiktaş ve Hasanpaşa dereleri arasındaki tepenin yamaçlarında Abbas Ağa Camii çevresinde Abbasağa Mahallesi; tepede Yıldız Yenimahalle yer almaktadır. Hasanpaşa Deresi içinde bulunan ve tamamen ahşap evlerden meydana gelen mahalle, Barbaros Bulvarı a-çılırken ortadan kaldırılmıştır. Hasanpaşa Deresi'nin kuzey yamacında Serencebey, Çırağan Sarayı'na doğru Aşariye Camii çevresinde Kılıçali, onun üzerinde Yıldız Sarayı duvarlarına yaslanan Cihannüma mahalleleri bulunmaktadır. Günümüzde Kılıçali ve Cihannüma adları unutulmaya yüz tutmuştur. Bu iki mahalleye topluca Çırağan denmektedir. Merkezinde geniş bahçesiyle Serasker Rıza Paşa'nın konağının yer aldığı Yıldız Yenimahalle ve kısmen de Cihannüma mahalleleri, özellikle saray mensuplarının oturduğu, bu yüzden yüksek gelir grubuna mahsus kagir evlerin bol bulunduğu mahallelerdi. Yenimahalle ve Türkali Mahallesi arasında, içinde atla çift sürülebilecek kadar büyük olan Yıldız Bostanı bulunuyordu. Yıldız Sarayı çevresinde Serencebey'e doğru uzanan alanda, birkaçı hâlâ mevcut olan hanım sultan konakları vardı. II. Abdülhamid'in Beşiktaş Muhafızı Yedi-Sekiz Hasan Paşa'nın, Abbasağa Mahal-lesi'nde, o zaman mezarlık olan Abbasağa Parkı'na bakan ahşap konağı 1970'li yıllarda hâlâ ayaktaydı. Hasanpaşa Karakolu olarak bilinen Beşiktaş Zaptiye Karakolu ise 1938-1939'da Barbaros Hay-reddin Paşa Türbesi'nin çevresi açılırken yıkılmıştır. Boğaz'ın ilk kagir ve büyük iskelesi de I. Dünya Savaşı'ndan önce Beşiktaş'ta yapılmıştır. Nüfusunun çoğunluğu Müslüman cilan Beşiktaş'ta 19- yy sonunda az sayıda Rum ve Ermeni bulunuyordu. Köyiçi Caddesi'nde Panayia Rum Kilisesi ve karşısında 1903'te yapılmış Beşiktaş Rum Mektebi, Abbasağa Mahallesi'nde de 1838'de inşa edilmiş Ermeni kilisesi ve karşısında 1866'da yapılan Makruh-yan Ermeni Mektebi yer almaktadır. 1938-1939'da Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi çevresindeki binalar yıkılmış, kazanılan alan Barbaros Parkı olarak düzenlenmiş, 1944'te parka Barbaros Anı-tı(->) yerleştirilmiştir. 1957'de Beşiktaş Caddesi'nin genişletilmesi ve Barbaros Bulvarı'nın açılması için yapılan yıkımlar sırasında Beşiktaş'ın tarihi dokusu büyük zarar görmüştür. Bugün büyük ölçüde apartmanlaşmış, konutların yanısıra çok sayıda işyerinin de bulunduğu kalabalık bir semt olan Beşiktaş, aynı zamanda Üsküdar ve Kadıköy ile olan deniz bağlantısı ve Beyoğlu ve suriçi istanbul ile Boğaziçi arasındaki konumu nedeniyle önemli bir transit merkezidir.
SELiM SOMÇAĞ Yüklə 7,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|