Bibliyografya: 8 III diL 13
Yüklə 1,49 Mb.
|
| ARAP 4 I) Tarih 4 a) Arab-ı bâide. 5 b) Arab-ı bakiye. 5 1) Arab-ı Âribe 5 2) Arab-ı Müsta'ribe 5 Bibliyografya: 8 III) DİL 13 1) Eski Arapça 13 2) Klasik Arapça 14 3) Orta Arapça 15 4) Modern Arapça 17 5) Mahallî Lehçeler 18 Bibliyografya: 43 b) Heykel, Resim ve Küçük Sanatlar 46 Bibliyografya: 51 Bibliyografya: 58 Bibliyografya: 62 ARAP ve ACEM KAZASKERLİĞİ 62 ARAP AHMED CAMİİ 63 ARAP BİRLİĞİ 63 Bibliyografya: 64 ARAP BİRLİĞİ EĞİTİM 64 KÜLTÜR ve BİLİM TEŞKİLATI 64 Bibliyografya: 65 ARAP CAMİİ 65 Bibliyografya: 66 ARAP EKONOMİK BİRLİĞİ KONSEYİ 67 Bibliyografya: 67 ARAP SALİH EFENDİ 68 BİBLİYOGRAFYA: 68 ARAPÇA 68 ARAPÇA YAZMALAR ENSTİTÜSÜ 68 ARAPKİR 68 Bibliyografya: 70 ARAPKİRLİ HÜSEYİN AVNİ 70 Bibliyografya: 71 ARAPZADE ALİ DEDE 72 ARAPZADE ATAULLAH EFENDİ 72 Bibliyografya: 72 ARAPZADE MEHMED ARİF EFENDİ 73 Bibliyografya: 73 ARARAT 73 ARARAT, Yusuf Cemil 73 Eserleri. 74 Bibliyografya: 74 ARAS 74 Bibliyografya: 77 ARASAT 77 Bibliyografya: 78 ARASTA 78 Bibliyografya: 79 ARAT, Reşit Rahmeti 79 Eserleri. 79 Bibliyografya: 80 ARAYA 80
Bibliyografya: 81 ARAZ 81
Bibliyografya: 88 ARAZBAR 89 Bibliyografya: 89 ARAZBAR-BUSELİK 89 Bibliyografya: 90 ARAZİ 90
Bibliyografya: 95 ARAZİ KANUNNAMESİ 95 Bibliyografya: 97 ARBEDE 97 Bibliyografya: 98 ARBERRY, Arthur John 98 Telifler: 99 Tercümeler: 99 Bibliyografya: 100 ARCHIVES ASIATIQUES 100 Bibliyografya: 101 ARDAHAN 101 Bibliyografya: 102 A'REC, Abdurrahman b. Hürmüz 102 Bibliyografya: 102 A'REC, Humeyd b. Kays 103 Bibliyografya: 103 A'REC, Nizâmeddin 103 AREFE 103 Bibliyografya: 104 AREL. Hüseyin Sadeddin 104 Bibliyografya: 106 ARFECE b. ES'AD 107 Bibliyografya: 107 ARFECE b. HERSEME 107 Bibliyografya: 107 ARGIT HANI 107 Bibliyografya: 108 ARGUN 108 Bibliyografya: 109 ARGUN 109 Bibliyografya: 110 ARGUN 111 Bibliyografya: 111 ARIK, Remzi Oğuz 112 Eserleri. 112 Bibliyografya: 113 ARIZ 113
TASAVVUF. 113 Bibliyografya: 114 TARİH. 114 Bibliyografya: 115 ARIZ 115 Bibliyografya: 115 ARlB b. SA'D 115 Eserleri. 116 Bibliyografya: 116 ARİF 117
Bibliyografya: 118 ARİF 118
Bibliyografya: 120 ARİF ABDÜLBAKİ 120 ARİF ALİ, Molla 120 Bibliyografya: 121 ARİF BEY, Çarşambalı 121 Bibliyografya: 121 ARİF BEY, Hacı 122 ARİF BEY, Kanuni 122 ARİF BEY, Mehmed 122 ARİF ÇELEBİ 122 Bibliyografya: 123 ARİF EFENDİ, Arapzâde 123 ARİF EFENDİ, Filibeli 123 Bibliyografya: 124 ARİF EFENDİ, 124 Kethüdâzâde 124 ARİF EFENDİ, Meşrepzâde 124 Bibliyografya: 124 ARİF HİKMET BEY, Hersekli 125 ARİF HİKMET BEY, Şeyhülislâm 125 Eserleri. 125 Bibliyografya: 126 ARİF HİKMET KÜTÜPHANESİ 127 Bibliyografya: 127 ARİF HİKMET TEZKİRESİ 128 Bibliyografya: 128 ARİF-İ KAZVİNİ 128 Bibliyografya: 129 ARİF MEHMED PAŞA 129 Bibliyografya: 130 ARİF-i RİVEGİRİ 130 Bibliyografya: 130 ARİF SÜLEYMAN 130 Eserleri. 131 Bibliyografya: 131
ARAPTarihin en eski, büyük ve bugün de varlığını devam ettiren milletlerinden biri. I) TarihAraplar, halen yaşamakta olan Samî kavimlerin sayı ve yayılış sahası bakımından birincisidir; konuştukları dil ise Sâmî dillerin en zengini ve en gelişmişidir. Araplar'ın tarihlerinin ilk devirleri oldukça karanlıktır. Anayurtlarının Arabistan olduğu artık ilim alemince kabul edilmesine rağmen farklı görüşler ileri sürenler de vardır. Araplar'ın eski devir tarihleri, Arap yarımadasının tarihiyle iç içedir. Oldukça güç, hatta büyük bir kısmının çöl olması sebebiyle imkânsız olan arkeolojik araştırmalar yapılıncaya kadar bu konuda kesin bir şey söylemenin zorluğu ortadadır. Dolayısıyla Araplar hakkındaki en eski bilgiler komşu kavimlerin yazılı belgelerinden öğrenilmektedir. Dilcilerin çeşitli izah tarzlarına rağmen “Arap” kelimesinin menşei karanlıktır. Bazılarına göre kelime, “Batı” mânasına gelen bir Sâmî kökten türemiş olup ilk önce Mezopotamyalılar tarafından Fırat'ın batısında oturanlar için kullanılmıştır. Ancak bir milletin başka bir millete nisbetle kendi coğrafî durumunu gösteren bir kelimeyi ad olarak aldığı görülmediğine göre bu açıklama doğru değildir. Bunun yanında kelimeyi göçebelik kavramı ile açıklamaya çalışanların görüşleri daha İnandırıcı olmuştur. Bunlardan biri, Arap kelimesini “Kara ülkesi” veya “Step” anlamına gelen İbrânîce arabha, diğeri ise göçebelerin hayatını ifade eden erebhe bağlayan görüştür. Ayrıca Arap kelimesinin “Çöl”, “Çölde yaşayan kimse” mânasına geldiğini kabul edenler de vardır. Arap kelimesi ilk defa Asur Kralı III. Salmanasar'ın Suriye'de hüküm sürmekte olan küçük devletlerin isyanından ve bunların bozguna uğratılmasından bahseden kitabesinde geçmektedir. Bu kitabede milâttan önce 853'te Hama'nın kuzeyindeki Karkar'da yapılan savaşı Gindibu Aribi 1000 deve vererek desteklemiştir. Bu tarihten itibaren milâttan önce VI. yüzyıla kadar Asur ve Bâbil kitabelerinde Aribi, Arabu ve Urbi adlarına sık sık rastlanır. Bu kitabelerde Aribi reislerinden alınan vergilerden ve Aribi ülkesine yapılan seferlerden söz edilir. Nitekim Yemen'den Akdeniz'e uzanan baharat yolunun son durağı Gazze'yi işgal eden Asur Kralı III. Tiglatpileser 1 Suriye ve çevresine karşı seferler düzenlemiş ve milâttan önce 741 'de Aribi ülkesinin kraliçesi Zebibi'yi vergiye bağlamıştır. Milâttan önce 735'te ise diğer bir Aribi kraliçesi Şamsi'yi mağlûp etmiştir. Ayrıca Sînâ'da yaşamakta olan kabileler onun hâkimiyeti altına girmişlerdir. Araplar ile Asurlular arasındaki siyasî ve askerî münasebetler daha sonra da devam etmiştir. Milâttan önce 715'te II. Sargon, başta Kur'an'da Semûd olarak geçen Tamud olmak üzere Kuzey Arabistan'da hüküm süren kabile ve küçük devletleri vergiye bağlamıştır. Buna karşılık milâttan önce 703'te ise Araplar Bâbil Kralı Mardukapaliddina’yı Asur Kralı Sanherib'e karşı desteklediler, fakat Asurlular tarafından mağlûp ve esir edildiler. Sanherib, Bâbil ile iş birliği yapan Kraliçe Teelhunu'nun hâkimiyeti altında bulunan bölgelere saldırdı ve bu bölgelerde oturan Arap kabilelerini yenerek onları Adummatu 2 vahasını çevreleyen çöllere kadar takip etti. Bu vahanın sakinleri. Kuzey Arabistan'ı idareleri altında bulunduran ve Asurlular'ın Kidri dedikleri Kedar kabilesine bağlı idiler. Bu kabilenin reisi ve başlangıçta Kraliçe Teelhunu'nun yardımcısı olan Hazail, kraliçe ile arasının açılması üzerine hayatını kurtarmak için çöle kaçtı. Milâttan önce 676'da Asur Kralı Assarhaddon Vadi Sirhan'daki bazı Arap kabilelerine karşı bir sefer yaptı. Daha sonra Bâbil Kralı Samaşşumukin Asurlular'a karşı isyan edince Hazail'in oğlu Uaite Bâbillilerin safında yer alarak Hama ile Edom arasındaki bölgeleri yağmaladı. Uaite’nin bu başarısı fazla uzun sürmedi. Asurlular'ın karşı harekete geçmeleri üzerine esir edilerek Ninova'ya gönderildi. Asur kaynaklarında Kuzey Arabistan'daki Arap kabilelerine karşı en az dokuz sefer yapıldığı tesbit edilmektedir. Asur kabartmalarında, Arap kral ve kabile şeyhleri Asur krallarının ayaklarını öperken, onlara çeşitli hediyeleı takdim ederken gösterilmektedir. Asurlular'dan sonra Kuzey Arabistan'daki Arap kabileleri son Bâbil Kralı Nabonidus'un hâkimiyetini tanıdılar. Araplar üzerindeki Bâbil hâkimiyeti birkaç yıl devam etmiştir. Milâttan önce 539'da Araplar, Pers Kralı I. Cyrus'a Babilonya'yı istilâsında yardımcı oldular. Persler'in genişleme döneminde Araplar’ın Pers hâkimiyetine girmediği görülmektedir. Nitekim Herodotos, “Araplar hiçbir zaman Persler'in tebaası olmamıştır” demektedir. Persler'le Araplar arasındaki münasebetler daha ziyade iki müttefik şeklinde yürütülmüştür. Büyük İskender'in Persler'e karşı yaptığı ve başarıyla sonuçlandırdığı Asya seferi sırasında Suriye ve Mısır'ı ele geçirince Kuzey Arabistan'ı da hâkimiyeti altına almış olmalıdır. İskender'in ölümünden sonra Helenistik krallar arasındaki iktidar mücadelesinde Araplar'ın az da olsa rol oynadıkları görülmektedir. Ancak gerek Selevkoslar gerekse Ptolemaioslar Arabistan içlerine nüfuz edemedikleri için Araplar bağımsızlıklarını devam ettirmişlerdir. Roma İmparatorluğu Mısır, Filistin ve Suriye'ye hâkim olunca Araplar'la da temasa geçmiştir. Ancak Nabatî ve Palmira 3 krallıklarıyla iyi münasebetler kurmasına rağmen Arabistan'ın içlerine girememiştir. Nitekim Yemen'i, dolayısıyla onun sahip olduğu kaynakları Roma'nın istifadesine sunmak için, Roma'nın Mısır valisi Aelius Gallus'un milâttan önce 24'te 10.000 kişilik bir orduyla yaptığı sefer tam bir başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Yemen'e doğru bu ilerleyişten aylar sonra mevcudu onda bire düşmüş olarak Necran'a döndü. Buradan çeşitli güçlüklerle mücadele ederek Mısıra ulaştı. Bu tarihten sonra yabancı bir devletin Arabistan içlerine sefer yaptığı görülmemiştir. Roma İmparatorluğu Münbit Hilâl'de 4 kurulan devletlerle daha ziyade iyi münasebetler tesis ederek vahşi çöl ile kendi arasında bir tampon bölge oluşturuyordu. Bu siyasî ve askerî münasebetler eski Grek ve Roma edebiyatına yansımıştır. Klasik çağın en eski kaydına Aiskylos'da rastlanır. Bu müellif Prometheus'da Arabistan'dan, sivri uçlu ok kullanan muhariplerin çıktığı bir ülke olarak bahseder. Tarihçi Herodotos ve ondan sonra birçok müellif Arabia ve Arap isimlerini bütün yanmada ve halkı için kullanırlar. Coğrafyacı Eratosthenes ve Strabon, tabiat tarihçisi Plinius ve tarihçi Sicilyalı Diodoros gibi Eskiçağ'ın tanınmış müellifleri Arabistan'ı efsanevî servet ve bolluk diyarı, halkını da hürriyet ve istiklâl âşığı olarak anlatırlar. Arap millî geleneği Araplar'ı tarihî açıdan iki büyük kısma ayırır: Yüklə 1,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|