BiRİNCİ BÖLÜm kira sözleşmesi § genel olarak

Tasarıda, Kanundan farklı olarak, kira sözleşmesinin belirli süreli taşınmaz kirası olması aranmamaktadır. Ayrıca böyle bir fesihte istenecek maddi tazminat ve tutarı ile ilgili bir düzenlemeye de yer verilmemiştir. Tasarıya kiracının kiralananı boş olarak teslimi için tazminatın ödenmesi gerektiğine ilişkin hüküm de alınmamıştır. Ancak hakime, durum ve koşulları göz önünde tutarak, olağanüstü fesih bildiriminin parasal sonuçlarım karara bağlama yetkisi verilmiştir. Böylece kiralananın niteliğine bakılmaksızın tüm kira sözleşmeleri bakımından genel bir düzenlemeye yer verilmiştir. Bu durumda, taraflardan her biri, fesih bildiriminin, fesih dönemlerinin sonu itibarıyla yapılması zorunluluğu olmaksızın, Tasarının 367. maddesinde öngörülen sürelere uyarak, kira sözleşmesini sona erdirebilecektir. (Maddenin düzenlenmesinde, kaynak İsviçre Borçlar Kanununun 266-g maddesi göz önünde tutulmuştur.)

• 
  MADDE 331- 818 sayılı Borçlar Kanununun 261 inci maddesini karşılamaktadır.
  

Tasarının iki fıkradan oluşan 331. maddesinde, olağanüstü fesih yollarından biri olarak kiracının iflâsı düzenlenmektedir. 818 sayılı Borçlar Kanununun 261. maddesinin kenar başlığında kullanılan "II. Kiracının iflâsı" şeklindeki ibare, Tasarıda "2. Kiracının iflâsı" şeklinde korunmuştur.

II:MÜSTECİRİN İFLASI: Madde 261 - Müstecir iflas eder ve birikmiş ve işliyecek kiralar için münasip bir müddet zarfında teminat da verilmezse mucir, icarı feshe salahiyettardır.

2. Kiracının iflâsı MADDE 331- Kiracı, kiralananın tesliminden sonra iflâs ederse kiraya veren, işleyecek kira bedelleri için güvence verilmesini isteyebilir. Kiraya veren, güvence verilmesi için kiracı ve iflâs masasına yazılı olarak uygun bir süre verir. Bu süre içinde kendisine güvence verilmezse kiraya veren, sözleşmeyi her hangi bir fesih bildirim süresine uymaksızın hemen feshedebilir.

Maddede, karşılıklı borç yükleyen sözleşmeler bakımından genel hüküm niteliğindeki Tasarının 97 nci maddesinin özel bir uygulama alanı olarak, sadece iflâsı kapsayacak şekilde düzenleme yapılmıştır. Ayrıca aynı maddede, süre verilmesine ilişkin bildirimin yazılı şekilde olması aranmış, "birikmiş kiralar" ise genel hükümlere tâbi olduğu için, kapsam dışı tutulmuştur.

Maddenin düzenlenmesinde, kaynak İsviçre Borçlar Kanununun 266/h maddesi göz önünde tutulmuştur.

• 
  332. MADDE’si Borçlar Kanununun 265. maddesini karşılamaktadır. Tek fıkradan oluşan bu madde de, olağanüstü fesih yollarından biri olarak kiracının ölümü düzenlenmektedir. Maddenin kenar başlığını "3. Kiracının ölümü" şeklinde korunmuştur.
  

2 - MÜSTECİRİN ÖLÜMÜ  Madde 265 - Müstecirin vefatı halinde gerek mirasçıları gerek mucir, bir sene veya daha uzun müddetli icarlarda kanuni mehillere riayet şartiyle, en yakın vakit için tazminat vermeksizin akdin feshini ihbar edebilirler.

3. Kiracının ölümü MADDE 332- Kiracının ölmesi durumunda mirasçıları, yasal fesih bildirim süresine uyarak en yakın fesih dönemi sonu için sözleşmeyi feshedebilirler.

Madde de Kanundan farklı olarak, kiraya verenin, kiracının ölümüne bağlı olarak sözleşmeyi feshetmesi hakkı kabul edilmemiş; ayrıca sözleşmenin bir yıl ve daha uzun süreli olması da aranmamıştır. Bu konuda düzenleme yapılmamakla birlikte, kiraya verenin ölümünün sözleşmeye etkili olmayacağı esası benimsenmiştir. Böylece yeni kira düzenlemesinin kiracıyı kollayıcı özüne sadık kalınmıştır. Madde metninde yer alan fesih bildirim süresinin ve fesih döneminin yasal süre ve dönem olduğu açıkça vurgulanmakla, sözleşmedeki ve yerel adettekinin aksine olan süre belirlemelerinin dikkate alınmayacağı açıklanmıştır. Burada belirli süreli bir kira sözleşmesi söz konusu olsa bile, kiracının ölümünün mirasçılarına sözleşmeyi feshetme hakkı vermesi sebebiyle bu fesih olağanüstü fesih niteliği taşımaktadır. (Maddenin düzenlenmesinde, kaynak İsviçre Borçlar Kanununun 266-i maddesi göz önünde tutulmuştur.)

• 
  333. MADDE’si 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 266. maddesini kısmen karşılamaktadır. Bu madde de; kira sözleşmesinin sona ermesinde kiracının kiralananı geri vermesi düzenlenmektedir. 818 sayılı Kanunun 266. maddesinin kenar başlığında kullanılan "VI Kiralananın iadesi" şeklindeki ibare, Tasanda "G. Kiralananın geri verilmesi /1. Genel olarak" şeklinde ifade edilmiştir.
  

VI:MECURUN İADESİ: Madde 266 - Müstecir, mecuru ne halde tesellüm etmiş ise icarın hitamında o halde ve mahalli adete tevfikan geri vermekle mükelleftir.     Müstecir, akit mucibince etmiş olduğu intifa sebebiyle husule gelen eskilik yahut değişiklikten mesul değildir.     Müstecirin mecuru iyi bir halde tesellüm etmiş olduğu, asıldır.

G. Kiralananın geri verilmesi I. Genel olarak MADDE 333- Kiracı kiralananı ne durumda teslim almışsa, kira sözleşmesinin bitiminde o durumda geri vermekle yükümlüdür. Ancak, kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla kiralananda meydana gelen eskimelerden ve bozulmalardan sorumlu değildir. Kiracının, sözleşmenin sona ermesi hâlinde, sözleşmeye aykırı kullanmadan doğacak zararları giderme dışında, başkaca bir tazminat ödeyeceğini önceden taahhüt etmesine ilişkin anlaşmalar geçersizdir.