Birinci Dönem: Osmanlı İmparatorluğundan Cumhuriyet Dönemine Aktarılanlar: 1850-1930

• Birinci Dönem: Osmanlı İmparatorluğundan Cumhuriyet Dönemine Aktarılanlar: 1850-1930

• İkinci Dönem: Modernizmin Simgesi Ankara’dan Yayılan Yeniden Yapılanmalar: 1930-1950

• Üçüncü Dönem: Değişen Ekonomik Politikalar ve İstanbul’dan Yayılan Gelişmeler: 1950-1980

• Dördüncü Dönem: Küreselleşme ve Yeniden Yapılanma Dönemi: 1980- 2007

Dört dönemin incelemesindeki ana başlıklar:

• Dört dönemin incelemesindeki ana başlıklar:

• Dünyada ve Türkiye’deki

• toplumsal ve ekonomik gelişmeler

• Dönemlere hakim olan

• koruma ve planlama kavramları

• Ülkedeki kurumsallaşma düzeyi:

• kurumlar ve yasalar

• Bir sonraki döneme aktarılanlar

SAVAŞ SONRASI DEĞİŞEN ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER

• SAVAŞ SONRASI DEĞİŞEN ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER

• Türkiye-ABD ilişkilerinin güçlenmesi

• Liberal ekonomik politikalar uygulama isteği

• Tarımda modernizasyon–ulaşım ilişkilerinin güçlenmesi

• KIRDAN KENTE GÖÇ

• Konut ve işyeri talebinin kent mekanına yansıması

• YAP-SAT DÜZENİNDE APARTMANLAŞMA

• KENT MERKEZLERİNDE SÜZÜLME

• KENT ÇEPERLERİNDE SANAYİLEŞME ve

• GECEKONDULAŞMA

• Toplumsal siyasal ve ekonomik bunalım ve dönemin bitişi

• 1980 ASKERİ MÜDAHALESİ

1950’li yıllar: MENDERES DÖNEMİ

• 1950’li yıllar: MENDERES DÖNEMİ

• “İSTANBUL İMAR OPERASYONLARI”

• 1960’lı yıllar: GENİŞ KAPSAMLI -

• RASYONEL PLANLAMA ANLAYIŞI

• DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI

• BEŞ YILLIK KALKINMA PLANLARI

• İMAR VE İSKAN BAKANLIĞI

• BÖLGE PLANLAMA ÇALIŞMALARI

• 1970’ li yıllar: NAZIM PLAN BÜROLARI

• İLK METROPOLİTEN ALAN PLANLAMA ÇALIŞMALARI

• DEMOKRATİK BELEDİYECİLİK ANLAYIŞI ve İLK UYGULAMALAR

• 1960’lı yıllar: VENEDİK TÜZÜĞÜ - 1964

• Anıtsal yapının çevresinin de korunması

• UNESCO- ICOMOS - 1965

• Uluslar arası Anıtlar ve Sitler Konseyi

• 1970’li yıllar: Avrupa Konseyi

• Avrupa Mimari Miras Yılı - 1975

• Amsterdam Bildirgesi - 1975

• Sit kavramı ve farklı sit alanlarının tasnifi

• Anıtsal ve sivil yapılarda grup kavramı

• PASİF KORUMA ANLAYIŞI

GEEAYK’ın KURULMASI - 1951

• GEEAYK’ın KURULMASI - 1951

• “Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu”

• Bakım ve onarımları için “ilmi mütala” veren kurul

• Anıtsal yapının tek başına korunması anlayışı

• KAT MÜLKİYETİ KANUNU - 1956

• Tarihi kent merkezlerindeki tek ailelik konutların yık-yap sürecinde apartmana dönüşmesi

• İMAR KANUNU - 1956

• Bütüncül planlama ve planlama hiyerarşisi kavramları

• Analiz-sentez-karar verme süreçlerinin yasaya girmesi

• Anıtsal yapıya yaklaşma mesafesi kavramı ve GEEYK’a gönderme

• “İMAR VE YOL İSTİKAMET PLANLARININ TANZİM

• TARZLARI …” YÖNETMELİĞİ - 1969

• İLK KEZ “PROTOKOL BÖLGESİ” TANIMI = ÖZEL KOŞULLAR

• “YAPI DÜZENİ KORUNACAK MEVCUT KONUT ALANLARI” TANIMI

• “1956 İMAR KANUNUNA EK MADDE 6” –1972

• KIYI ALANLARININ KORUNMAYA ÇALIŞILMASI (Ek 7-8)

• ANITSAL VE SİVİL YAPILAR İLE BÜTÜNLÜK OLUŞTURAN “ÇEŞME

• ESKİ SOKAK VE MEYDANCIK”LARIN KORUMA ALTINA ALINMASI

• ESKİ ESERLER KANUNU - 1973

• KENTSEL, ARKEOLOJİK, DOĞAL “SİT” KAVRAMLARI

• SİVİL YAPILARDA 1.-2.3.4. GRUP KAVRAMI

• TESPİT-TESCİL-BAKIM-ONARIM TANIMLARI

• SİT ALANLARININ PLANLANMASINDA GEEAYK’IN GÖRÜŞÜ

TOPLUMUN VE YÖNETİCİLERİN KENTSEL DOKUYU KORUMA BİLİNCİNİN ÇOK ZAYIF OLDUĞU DÖNEM

• TOPLUMUN VE YÖNETİCİLERİN KENTSEL DOKUYU KORUMA BİLİNCİNİN ÇOK ZAYIF OLDUĞU DÖNEM

• KENTLERİN TARİHİ DOKULARININ VE KENT

• ÇEPERLERİNİN KORUNMASINA YÖNELİK GÜÇLÜ BİR ÖRGÜTLENMENİN OLMAMASI

• 1970’Lİ YILLAR İLE BİRLİKTE KIRDAN KENTE GÖÇÜN

• ARTMASI VE KENTLERİN KAÇAK YAPILAŞMA

• SORUNU İLE YAŞAMAYA BAŞLAMASI

• TARİHİ KENT MERKEZLERİNİN ÜST GELİR GRUBU TARAFINDAN TERK EDİLMESİ VE DÜŞÜK GELİR GRUPLARI TARAFINDAN KULLANILMAYA BAŞLAMASI İLE KÖHNEMENİN HIZLANMASI

• GEEYAK IN 1970 YILINDAN SONRA SİT ALANLARINI İLAN ETMESİ VE SİVİL YAPILARI DA TESCİL ETMEYE BAŞLAMASI

• ÇOK SAYIDA KENTİN İLLER BANKASI ARACILIĞIYLA “GELİŞME” İMAR PLANLARININ HAZIRLANMASI

• SİT ALANLARININ PLANLANMASI - DÜZENLENMESİ YÖNÜNDE HENÜZ TALEP VE İSTEĞİN OLMAMASI

• SİVİL YAPILARIN BAKIMI VE ONARIMI İÇİN KAYNAĞIN AYRILMAMASI

• Küreselleşme ve

• Yeniden Yapılanma Dönemi

• 1980- 2007

• YENİ EKONOMİK VE SİYASAL POLİTİKALAR

• Dışa açık, ihracata dönük üretim

• Teknoloji kullanımının yaygınlaştırılması

• Dünya ile ekonomik ve kültürel ilişkilerin yoğunlaşması

• ULUS DEVLET ANLAYIŞI

• YERİNE

• YARIŞAN KENTLER / BÖLGELER

• Kentsel rantların yükselmesi

• Kent topraklarına baskının artması

• Tarihi çevreleri korumanın kolaylaşması X zorlaşması

KÜLTÜR ve TABİAT VARLIKLARINI KORUMA YASASI - 1983

• KÜLTÜR ve TABİAT VARLIKLARINI KORUMA YASASI - 1983

• Sit alanlarının- tescil derecelerinin yeniden

• tanımlanması KTVK Kurullarının oluşturulması

• İMAR AFFI YASASI – 1984

• Önceki af yasalarından farkı: bu yapıların sadece af edilmesi değil ıslah adı altında dört kat imar hakkı verilmesi

• İMAR YASASI –1986

• Plan yapma ve onama yetkisinin merkezi yönetimden

• yerel yönetimlere geçmesi

• BOĞAZİÇİ YASASI – 1983

• Boğaziçi’ne ön görünüm-geri görünüm-etkileme alanı tanımlarının getirilmesi ve özel yönetim kurulması

• TOPLU KONUT YASASI –1983

• Toplu Konut İdaresi aracılığıyla konut yapımına kaynak aktarımı ve kent çeperlerinin formunun değişmesi

• TURİZM TEŞVİK YASASI–1992

• Bakanlık tarafından ilan edilen turizm ve ticaret bölgeleri ile kentlerde yaratılan yanlış yapılanmalar: Park Otel vb.

• KIYI YASASI - 1992

• Kıyı yağmasının önüne geçilmeye çalışılması fakat yasanın çıkış amacının bozulması

• GENİŞ KAPSAMLI RASYONEL PLANLAMA ANLAYIŞININ ELEŞTİRİLMESİ

• POSTMODERNİZM

• EKOLOJİK PLANLAMA

• KENTSEL DÖNÜŞÜM

• KENTSEL KORUMA

• KENTSEL SAĞLIKLAŞTIRMA

• KENTSEL YENİLEME

• PLANLAMADA ANALİZ-SENTEZ-KARAR ALMA

• SÜREÇLERİNİN ZAYIFLATILMASI

• KENT VE KENT ÇEPERLERİNDE BİRDEN FAZLA

• KURUMUN YETKİLİ OLMASI SORUMLULUKLARIN DAĞILMASI

• KURUMLAR ARASI İLİŞKİLERİN ZAYIF OLMASI

• PLAN BÜTÜNLÜĞÜ İLKESİNİN ZEDELENMESİ

• MERKEZİ YÖNETİMİN VERDİĞİ OTONOM KARARLAR

• TÜM KENTLERDE BENZER

• KENT DOKULARININ YERLEŞİK HALE GELMESİ

• Tarihi kentsel dokular FARKLI

• İmar Planı kararları ile ve yap-sat düzeninde gelişmiş 1950-1980 dönemi apartmanları

• Toplu konut dokuları

• Kaçak yapılaşmış ve yasallaştırılmış sağlıksız konut alanları

• Geleneksel merkez ve günümüz merkez dokusu

• Bu Kanunun amacı, …yıpranan ve özelliğini kaybetmeye yüz tutmuş; kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurullarınca sit alanı olarak tescil ve ilan edilen bölgelerin bölgenin gelişimine uygun olarak yeniden inşa ve restore edilerek,… tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların yenilenerek korunması ve yaşatılarak kullanılmasıdır.

• Yenileme alanları, il genel meclisi, belediye meclisi üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile belirlenir… Alınan kararlar Bakanlar Kuruluna sunulur. Bakanlar Kurulu projenin uygulanıp uygulanmamasına üç ay içinde karar verir. (M-2)

Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu GEEAYK 1971–1983

• Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu GEEAYK 1971–1983

• 11 adet sit alanı tescil kararı

• 1974 yılında: Boğaziçi Doğal ve Tarihi Sit Alanı

• 1976 yılında

• Ihlamur Kasrı Doğal ve Tarihi Sit Alanı,
• Küçük Çekmece-Avcılar arasında
• I. ve II. Derece Arkeolojik Sit Alanı ile
• İç - Dış Kumsal Doğal Sit Alanları
• 1977 yılında
• Eyüp Merkez ve Civarı Kentsel Sit Alanı,
• Üsküdar Salacak ve Şemsi Paşa Doğal Sit Alanı

• Kanunun amacı

• imar planı bulunsun veya bulunmasın kentsel ve kırsal tüm alanlarda

• afetlere ve kentsel risklere duyarlı yaşam çevrelerinin oluşturulması için veya

• fiziki köhneme ve sosyal ve teknik altyapının yetersiz ve niteliksiz olduğu alanların

• iyileştirme, tasfiye, yenileme ve gelişimini sağlamak üzere

• dönüşüm alanlarının tespitine ve dönüşümün

• gerçekleştirilmesine dair her türlü iş ve işlemler ile ilke ve esasları belirlemektir.

• Dönüşüm alanı: Bu Kanunun öngördüğü amaçları gerçekleştirmek üzere sınırları idare meclisince re’sen belirlenen alan

• İdare: belediyeler - il özel idareleri - büyükşehir belediyeleri

• Yetki verilmesi halinde, ilçe veya ilk kademe belediyeleri

• Dönüşüm amaçlı imar planı: Dönüşüm alanı sınırları içinde, bu Kanuna uygun olarak hazırlanıp, idare meclisince onaylanan nazım ve uygulama imar planları

• Proje ortaklığı: proje alanında taşınmaz sahibi olsun veya olmasın gerçek veya tüzel kişilerin, ayrı ayrı veya birlikte oluşturdukları adi ortaklık temelli hukuki işlemlerle bir araya gelmiş bir veya birden fazla ortaklığı ifade eder.

• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu - Milli Parklar Kanunu - Çevre Kanunu - Kıyı Kanunu - Boğaziçi Kanunu - Orman Kanunu - Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu - Mera Kanunu vb. kanunlar kapsamında kalan yerlerde ilgili kurum, kuruluş ve kurulların görüşleri ve önerileri alınarak uygulama yapılır. (M-4/1)

• Dönüşüm amaçlı imar planları kapsamında kalan alanlarda, idare dışında farklı kurum ve kuruluşlara ilgili kanunlar ile verilen planlama ve uygulama yetkileri, Bakanlar Kurulu kararı alınmak kaydıyla, anılan kurumların görüş ve önerileri alınarak idare tarafından bu Kanuna göre yürütülür. (M-4/3)