Bitiruv malakaviy ishi
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mamlakatning iqtisodiy xavfsizligi
| 1.1.1-
rasm. Mamlakat iqtisodiy xavfsizligi tizimi Manba: Tadqiqot natijalari asosida muallif tomonidan tuzilgan. Shubhasiz, har qanday mamlakatning iqtisodiy xavfsizligini ta`minlashning asosiy tashkil etuvchisi inson resurslari hisoblanadi. Bunda uning nafaqat miqdoriy, balki sifat ifodasi ham muhim rol o`ynaydi. Tashkiliy tuzilmalarning asosiy elementi – bu insonlar, ularning maqsadlari, faoliyati va munosabatlari ekan, xo`jalik yurituvchi sub`ektlar tomonidan o`z vazifalarining hal etilishi ham ko`p jihatdan tashkiliy tuzilmalarga kiritilgan insonlarning faoliyatiga, kadrlarni boshqarish rasional tizimining barpo etilganligiga, ya`ni ularning maqsadga muvofiq tanlanganligiga, joy-joyiga qo`yilganligiga, moslashuv jarayonining maqsadga muvofiq o`tkazilishiga, mehnat faoliyatining rag`batlantirilishiga, sifat jihatdan rivojlanishiga va kasbiy jihatdan o`sishiga bog`liq bo`ladi 21 . Davlat iqtisodiy xavfsizligi uchun uning texnik-ishlab chiqarish elementi muhim ahamiyatga ega. Shu bilan birga qayd etish lozimki, mamlakatimizda ishlab chiqarish vositalari importi hajmining salmoqli tarzda o`sishi natijasida ushbu 21 Числов А. И. Защита и реализация экономических интересов России как основные направления обеспечения ее экономической безопасности / А. И. Числов, Е. А. Цишковский // Юридическая наука и правоохранительная практика. – 2006. – № 1. – С.15. Mamlakatning iqtisodiy xavfsizligi Inson resurslari xavfsizligi Texnik ishlab chiqarish xavfsizligi Texnologik xavfsizlik Oziq-ovqat xavfsizligi Energetika xavfsizligi Boshqaruv xavfsizligi Axborot xavfsizligi Moliyaviy xavfsizlik Tashqi iqtisodiy xavfsizlik vositalar bo`yicha mamlakatimiz xorijiy mamlakatlarga tobora ko`proq tobe` bo`lib qolmoqda. Iqtisodiy xavfsizlikning texnologik tashkil etuvchisi mamlakat ilmiy-texnika salohiyatining shunday holatini ifodalaydiki, u eng qisqa muddat ichida fuqarolik va mudofaa ishlab chiqarishining yetakchi tarmoqlarida yuksak rivojlanishni ta`minlaydigan texnologik qarorlarni ishlab chiqishni kafolatlaydi. Ayniqsa, ishlab chiqarishga jalb etilayotgan resurslarning salmog`i kam bo`lgan holatda kishilarning ishlab chiqarish va shaxsiy ehtiyojlarini qondira oladigan novatsiyalar alohida ahamiyat kasb etadi. Sanoati rivojlangan mamlakatlar axborot texnologiyalarini rivojlantirishga yuqori darajada e`tibor qaratadilar. Axborot tarmoqlarining rivojlanishi o`z navbatida bilimlar ishlab chiqaruvchilari, ularni tarqatuvchilari va foydalanuvchilari sonining o`sishini ko`zda tutadi. Shuningdek, axborotlar olishni bir necha marta yengillashtirar ekan, ular hayotga yanada global xarakter baxsh etadi. Iqtisodiy xavfsizlik tizimining muhim elementi oziq-ovqat xavfsizligi hisoblanadi. U iqtisodiyotning qishloq xo`jalik sektori mamlakat aholisini oziq- ovqat, sanoatni zaruriy qishloq xo`jalik xomashyosi bilan ta`minlashini ko`zda tutadi. Iqtisodiy xavfsizlik tizimida energetika xavfsizligining roli katta. U milliy iqtisodiyot va mudofaa majmuasi ehtiyojlari uchun energiya tashuvchilarini barqaror yetkazib berishni ko`zda tutadi. Bu ayniqsa, yoqilg`i-energetika resurslari taqchil bo`lgan mamlakatlar, xususan, Yaponiya, XXR va qator Yevropa mamlakatlari uchun alohida ahamiyatga ega. Ayni vaqtda yoqilg`i-energetika resurslariga boy mamlakatlarda bu omil iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari rivojlanishiga salbiy ta`sir ko`rsatishi mumkin. Xususan, Fors ko`rfazi arab mamlakatlari, Rossiya kabi mamlakatlar iqtisodiyoti ko`p jihatdan jahon yoqilg`i bozoridagi kon`yunkturaviy o`zgarishlarga bog`liq bo`lib qolgan. Bu esa iqtisodiy xavfsizlikni ta`minlashna salbiy ta`sir ko`rsatadi. Shunday qilib, iqtisodiy xavfsizlikning barcha tarkibiy komponentlarida milliy iqtisodiyotning barqaror rivojlanishini ta`minlash va turli tahdidlarga qarshi harakat uchun zaruriy shart-sharoitlarni yaratishda davlat kafolati talab etiladi. Demak, globallashuv jarayonlari chuqurlashib, raqobat kurashi murosasiz tus olayotgan vaziyatda iqtisodiy xavfsizlikka daxl qiluvchi, mamlakatning milliy manfaatlariga zarar yetkazishi mumkin bo`lgan tahdidlarni aniqlash muhim ahamiyatga ega. Iqtisodiy xavfsizlikka tahdidlar deganda shunday hodisalar va jarayonlar tushuniladiki, ular mamlakatdagi iqtisodiy vaziyatga salbiy ta`sir ko`rsatadi, shaxs, jamiyat, davlatning iqtisodiy manfaatlarini cheklaydi, milliy qadriyatlar va milliy hayot tarziga xavf tug`diradi. Iqtisodiy xavfsizlik amaliyotida bu tahdidlar ikki turga bo`linadi: ichki va tashqi. Ichki tahdidlar – bu o`z-o`zini asray olish va takomillashtira olish qobiliyatining mavjud emasligi, rivojlanishda innovasiya unsurlarining zaifligi, iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning samarali emasligi, jamiyat evolyusiyasining og`riqsiz yo`llarini izlab topish uchun qarama-qarshiliklar va ijtimoiy tangliklarni bartaraf etishda manfaatlar mutanosibligini topish qobiliyatining mavjud emasligidir. Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|