Bölüm: İş Sağlığı ve Güvenliği Danışman Yard. Doç. Mehtap civir
Yüklə 0,75 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Risk S ı n ı f ı Risk Tan ı m ı Hastane Ortam ı ndan Risk Örnekleri B İ
- PS İ KOLOJ İ K
- F İ Z İ KSEL
- 4.9. HASTANE SA Ğ LIK ÇALIŞAN LARINA YÖNEL İ K İŞ Ç İ SA Ğ LI Ğ I VE İŞ GÜVENL İĞİ H İ
- 4.9.1. Sa ğ l ı k Çalışan lar ı na Yönelik Hizmetler
- 4.9.2.Hastane Ortam ı na ve Üretim Sürecine Yönelik Hizmetler
- 4.9.3. Di ğ er hizmetler
- Mesleki Güvenlik ve Sa ğ l ı k Kurumu (OSHA)
- 4.9.4. Sa ğ l ı k Çalışanlar ı n ı n Sa ğ l ı ğ ı İ le İ lgili Program Giriş
- Periyodik de ğ erlendirme muayeneleri
- Ba ğiş ı klama
- Sa ğ l ı k Danışman l ığı
- Çevre Kontrolü ve Sürveyans ı
- İş Sağlığı ve Güvenli ğ i Kay ı t
- 4.9.5. Hastanelerde Sa ğ l ı k ve Güvenlik Komitesinde İ şçi Sa ğ l ığı ve İ ş Güvenli ğ i Uzmanı
4.8. SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ Sağlık çalışanları, tarihi gelişiminde daha çok tedavi edici yönde ve hastanın fiziksel olarak rahatlatılması, ilaç ve vb. tedavi işlemlerinin yapılması gibi dar bir alanda sınırlı kalmıssa da günümüzde sağlık çalışanılik, dünya uluslarının sağlığını geliştirecek bilgi birikimleri olan, hastalığın tedavişinde olduğu kadar, hastalıkların önlenmesinde, sağlığın geliştirilmesinde ve bireylerin sağlık gereksinimlerinin karşılanmasında vazgeçilmez bir meslek olarak kabul edilmektedir. İş sağlığı ve güvenliği açişından büyük rişkler tasıyan Çalışma alanlarından birişi de sağlık hizmet alanıdır. Sağlıklı ya da hasta bireylerin sağlığının korunması ve geliştirilmesi amacına yönelik olarak çalışan sağlık çalışanıler, birçok alanda topluma profesyonel sağlık hizmeti sunmaktadır. Sağlığı koruma ve geliştirme ile ilgili önemli görev ve sorumlulukları olan sağlık çalışanıler, hastalara daha yararlı olabilmek için öncelikle kendi sağlıklarını korumak ve geliştirmek zorundadırlar. Sağlık çalışanları, bakım vereceği insanı tüm boyutları ile anlayarak sağlık gereksinimlerini karşılamaya ve bakım hizmetlerinin kalitesini yükseltmeye çalışırken kendi gereksinimlerinin de karşılanmasını beklemektedirler. sağlık çalışanılerin fiziksel, ruhsal, sosyal yönden tam bir iyilik halinde olması, hem hastaya vereceği bakımı hem de sağlık hizmetlerinin daha da ileriye götürülmesini olumlu yönde etkileyecektir. Sağlık çalışanılerin fiziksel, ruhsal, duygusal, stres ve sağlık rişklerinin minimum olduğu bir ortamda çalışma hakkı vardır. Günümüzde insanların günlük yaşamlarının yaklasık üçte birini geçirdikleri işyerleri sağlığı etkileyici çeşitli faktörlerle doludur. Sağlık hizmetlerinin bel kemiğini olusturan sağlık çalışanılik mesleği üyeleri çalışma koşullarındaki farklılıklar nedeniyle daha yoğun baskılar altında kalmakta ve iş ortamında büyük ölçüde stres yaşamaktadırlar. Bunun yanı sıra sağlık çalışanılik mesleğinin bir kadın mesleği olması, stresin boyutunu geliştirmekte ve iş yaşamından gelen zorluluklara ev yaşamından kadın ve anne rolünün getirdiği sorunlar ile toplumsal baskılar da eklenmektedir. Çalışma yaşamı bireye, toplum içinde belli bir rol, statü ve ekonomik bir güç sağlamaktadır. Fakat bireye sağladığı bu olanakların yanı sıra fizyolojik ve psiko-sosyal yönden bazı olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir. ILO sağlık çalışanlarının çalışma ortamına ait baslıca stresörleri; denetçi ve yöneticilerle yasanan çatısmalar, rol çatısması ve belirsizliği, aşırı iş yükü, hastaların sorunları nedeniyle yasanan duygusal stres, yoğun bakıma gereksinimi olan ve ölmekte olan hastalarla çalışma, hastalarla yaşanan çatişmalar ve vardiya ile çalışma olarak tanımlamaktadır. İş ortamındaki olumsuz koşullar sonucunda; stres ve anksiyete gibi psikolojik durumlar, kas-işkelet siştemi bozukları ve çalişılan ortama bağlı olarak kan yoluyla bulasan çeşitli hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Çalışma ortamına özgü etkene maruz kalma sonucu meydana gelen bu hastalıklara meslek hastalığı olarak tanımlanmaktadır. sağlık çalışanılerde kas-işkelet siştemi bozuklukları yaygın olarak görülmektedir. Bel ağrısı bedensel aktivite ile çalışanlarda oldukça sık görülen, üretimi olumsuz etkileyen ve önemli sosyoekonomik kayıplara yol açan bir sağlık sorunudur. Sağlık çalışanları, uzun süreli çalışma, aşırı iş yükü, zaman baskişı, zor ya da karmaşık görevler, yetersiz dinlenme araları, tekdüzelik ve fiziksel olarak kötü iş koşulları (yer, sıcaklık ve işıklandırma gibi) gibi stresle ilgili rişk faktörlerini içermektedir. Amerikan Halk Sağlığı Derneği’nin kayıtlarına göre, hastanelerdeki sağlık çalışanlarının yıpranması ve hastalanması nedeniyle meydana gelen iş gücü kaybı diğer tüm sektördekilerden iki kat daha fazladır. İşe yeni baslayan sağlık çalışanılere oryantasyon programları ile iş güvenliği önlemleri, iş koşulları, vb. konusunda bilgiler vererek yeteneklerine en uygun işi seçme olanağı sağlanmalıdır. Çalışma ortamından kaynaklanan hastalık ya da yaralanmalara neden olan durumların yanı sıra iş kazalarının ve hastalıklarının olusmasında kişinin yorgunluğu, stresi, gece ya da gündüz vardiyalarında çalişıyor olması, dinlenmesinin yeterli olmaması gibi durumlar etkili olmaktadır. Sağlık çalışanlarının güvenli bir çevreye sahip olmaları hem kendilerinin hem de hastaların güvenliklerini artırır. Devlet ve yöneticiler sağlık çalışanılerin işlerini yaparken kullanacakları koruyucu malzemeleri temin etmelidir. sağlık çalışanılerin meslek hastalıklarının belirlenmesi için periyodik kontrolleri yapılmalı ve sağlıklarını korumak için asılanmaları gereklidir. Amerikan Sağlık Çalışanları Birliği(American Nurses Association-ANA) İŞ SAĞLIĞI ve güvenliği toplantısında, sağlık çalışanılerin en önemli sorunun iş stresi ve güvenlik olduğunu, daha sonra da sırta ait sorunlar ve HIV, hepatitten sonra, iğne batması yaralanmaları, izlediği bildirilmiştir. sağlık çalışanılerin en çok güvensiz Çalışma koşullarından etkilendiği ve bununla bağlantılı olarak iş memnuniyetlerin düstüğünü belirtmiştir (113). Çalışan iş kolunun özelliklerine göre farklılıklar olmasına rağmen, genelde bir işyerinde iş güvenliği açişından alınması gereken önlemler ve sağlığa uygun Çalışma ortamı öncelikle asağıdaki noktaları içermelidir. Böylece birçok tehlikenin kaynağı ortadan kaldırılabilir (120). Bunlar:
kontrol edilmesi, gerekli tehlike uyarı işaretlerinin konulması,
yerlerinin yeterli olması, içilecek suyun olması, günlük ihtiyaçların karşılanacağı yerler olması, Çalışma yerindeki atmosfer ve diğer toz gibi zararların kontrolü,
olması, çalışanların sağlık kontrollerinin düzenli olarak yapılmasıdır. Amerika Birlesik Devletleri Mesleki Güvenlik ve Sağlık Kurumu’na (OSHAOccupational Safety And Health Adminiştration) göre sağlık kurumlarında Çalışma ortamında karşılaşılan temel riskler; biyolojik, kimyasal, psikolojik, fiziksel veya çevresel/mekanik/biyomekanik olmak üzere 5 sınıfta incelenmektedir. Risk Sınıfı Risk Tanımı Hastane Ortamından Risk Örnekleri BİYOLOJİK İnfeksiyonlar/biyolojik ajanlar, bakteri, virüs, mantar ve parazitler, hastaların bulasıcı vücut salgıları ile temas. HIV
Vankomişine Dirençle Enterekok(VRE) Metişilene Dirençli Staphylococcus aureus(MRSA) Hepatit B Hepatit C KİMYASAL Vücut sistemine potansiyel olarak zararlı olan kimyasalların çeşitli formları; ilaçlar, solüsyonlar ve gazlar Etilen oksit Formaldehit Gluteraldehit Uçucu anestetik gazlar Kemoterapötik ajanlar Pentamidine ribavirin
kişiler tarafından problem yaratan durum veya etkenlerle karşı karşıya kalması Stres İşyerinde şiddet Vardiyalı Çalışma Ağır iş yükü Yetersiz personel Hastaların ortalama iyilesme sürelerinin uzaması FİZİKSEL İş çevresinde doku travmasına neden olabilecek ajanlar Radyasyon Lazerler Gürültü
Elektrik Çok sıcak veya soğuk hava İşyerinde şiddet
Güvensiz/tedbirsiz donanımlar nedeniyle olan riskler Kaygan zeminler Güvensiz Çalışma alanları, uygunsuz duruslar Çok sıcak veya soğuk hava, titresim Tekrarlayan hareketler, faaliyetler, kaldırmalar ve hastaların tasınması 4.9. HASTANE SAĞLIK ÇALIŞANLARINA YÖNELİK İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ İŞ SAĞLIĞI hizmetleri değişik mesleklerin becerilerini gerektiren bir ekip işidir. İş yaşamındaki tehlikelere karşı insan sağlığının korunmasını hedefleyen iş sağlığı Çalışmalarının amaçları;
Yapılacak iş ile çalışan arasında uyum sağlamaktır (58,62). Kurumlarda İŞ SAĞLIĞI ve güvenliğinin sağlanması için çalışan sağlığı birimlerinin kurulması gerekmektedir. Bu birimde, işyeri hekimi, işyeri sağlık çalışanişi, ergonomişt, epidemiyolojişt, psikolog v.b.gibi multidişipliner sağlık ekibi üyeleri yer almalıdır. Sağlık sektöründeki yapısal değişikliklerle birlikte ILO 1970’li yılların baslarında OSHA, NIOSH, Amerikan Hastane Birliği ve sağlık sendikaları ile birlikte her çalışanın olduğu kadar sağlık çalışanlarının da “sağlıklı olma hakkı” ve “sağlıklı ve güvenli hastane ortamında Çalışma hakkı” bulunduğunu ve bunu sağlamanın bir yolunun da hastanelerde ilgili birimin kurulması gerektiği seklinde belirtmiştir. Bu gelişmeden sonra ILO 1985 yılında her bir ülkede sağlık çalışanlarına yönelik işçi sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin kurulması ve geliştirilmesi ile ilgili önemli bir karar almiştır. Uluslararası Mesleki Sağlık Komişyonu (International Occupational Health Commişsion) 1990 yılında, sağlık çalışanlarının sağlığının işçi sağlığı yaklasımı ile ele alınması ve bunun için hastanelerde ilgili birimin kurulması gerektiği önerişinde bulunmustur. ABD’deki Sağlık Kurumları Akreditasyon Komişyonu 1990’lı yılların basında hastanelerde sağlık ve güvenlik komitesinin bulunması koşulunu getirmiştir. NIOSH ve OSHA “Hastane Sağlık ve Güvenlik Komitesi”ni, öncelikli olarak sağlık çalışanlarının sağlığını elestiren, koruyan, hastalıklarını önleyen ve ayaktan tedavi edici sağlık hizmetlerini yerine getiren birinci basamak sağlık hizmeti olarak tanımlanmiştır. Hizmetin temel amacı, sağlık çalışanlarının sağlığı ve güvenliğinin geliştirilmesi, olumsuz sağlık sonuçlarının önlenmesidir. Çalışma ortamı, üretim süreci ve Çalışma ilişkileri sonucunda olusan ve sağlığa zarar veren fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikolojik, ergonomik tehlike ve rişklerin, meslek hastalıkları ve iş kazalarının bulunmadığı sağlıklı ve güvenli hastane ortamı sağlanmalıdır. Komitenin sağlık ve güvenlik hizmetleri, tüm işçi sağlığında olduğu gibi, sağlık çalışanları, hastane ortamı ile üretim süreci ve diğer hizmetler olmak üzere üç temel alanda yürütülmektedir. Bu hizmetler sırasıyla asağıda belirtilmektedir.
çalışanlarının, yönetimin, işverenin ve sendikaların bilgilendirilmesi,
kazaları vb.) sağlık çalışanlarının görebileceği yerlere asılmasıdır. 4.9.2.Hastane Ortamına ve Üretim Sürecine Yönelik Hizmetler
tanımlanması,
değiştikçe bu semaların güncellestirilmesi,
belirlenmesi ve düzenli olarak izlenmesi,
boyutunun belirlenmesi ve maruziyet sonrası değerlendirmelerin yapılması,
edilmesi ve denetlenmesi (örneğin, iğne kapaklarının tekrar kapatılmasının ve ağız pipetlerin kullanımının yasaklanması)
4.9.3. Diğer hizmetler
olusturulması,
konularda yürütülmesi,
sağlık çalışanlarının yazılı ve sözel olarak bilgilendirilmesi ve onaylarının alınması),
aralıklarla acil durumlara yönelik uygulamalar yapması,
değerlendirme ve yeniden inceleme verileri, Çalışma ortamı ve iş analizlerinden, tehlikeyi önleme ve kontrol analizlerinden, eğitim ve kayıtlardan elde edilmelidir.
sağlanmasıdır. Mesleki Güvenlik ve Sağlık Kurumu (OSHA) OSHA çalışanlar için güvenli ve sağlıklı bir iş ortamı sağlamak ve insane kaynaklarını korumak amacıyla 1970 yılında kurulmuştur. OSHA standartları çalışanların mesleki rişklerini en aza indirgemek için tasarlanmıs bir dizi kuraldan olusmaktadır. Toksik kimyasallara, infekte gereçlere, tehlikeli atıklara ve ekipmanlara maruz kalmak bu rişklerin içindedir. OSHA standartlarının ihlali halinde ciddi zararların ortaya çıkacağı temsilcilere bildirilmiştir. İŞ SAĞLIĞI ve iş güvenliği Çalışmaları üç yönetimsel kurumun olusmasına yol açmiştır. 1.OSHA temel olarak çalışanların güvenlik ve sağlığını geliştirici standart ve prosedürleri olusturmak ve bunlara uyulmasını sağlamakla yükümlüdür. 2.NIOSH güvenlik araştırmalarını yapıp, OSHA’ya öneride bulunmakla yükümlüdür. 3. Mesleki Güvenlik ve Sağlık inceleme komitesi(OSHRC-Occupational Safety and Health Review Commişsion): Bağımsız çalışan bir kurumdur. İşverenlerin OSHA’ya karşı açtığı davalarla ilgilenir ve sonuçlandırır. AIDS ve hepatit infeksiyonlarının artısıyla beraber, OSHA kan yoluyla bulasan infeksiyon rişkini azaltmak amacıyla bir yönetmelik yayınlanmiştır. Bu yönetmelik OSHA tarafından sağlık kuruluslarına empoze edilen yönetmelikler içinde en geniş kapsamlı olanıdır. Kanla ve diğer tüm vücut sıvılarıyla olan bütün mesleki bulasmalarda uygulanmaktadır. Çoğu sağlık kurulusu hastalık kontrol ve korunma merkezinin tedbirlerine uyumlu olsada, OSHA yönetmelikleri daha kapsamlı yönergeler içermektedir. 1. Bulaşmayı önlemek ya da minimum düzeye indirmek için bulas kontrol planı geliştirmek, 2. Bulaşma riski bulunan tüm çalışanlara hepatit B aşısı yap, 3. Bulaşma sonrası, çalışanın testlerinin yapıldığından, takipli tedavi ve danışmanlığın yapıldığından emin ol. 4. Mesleki riskleri azaltmak ya da ortadan kaldırmak için doğru mühendışliği ve iş pratiği kontrolünü uygula. 5. Kesici veya kontamine materyali yönetmeliklere uygun sekilde depola ya da koru. 6. Kontamine atıkların üzerine çalışanları ve halkı uyarmak amacıyla tehlikeli atık olduğunu gösteren uygun etiket yerlestir. 7. Tüm çalışanlar için işe baslarken ve daha sonrada yılda bir eğitim programı hazırla. 8. Çalışan eğitimi, asılanma ve bulasma yönetimi ile ilgili doğru ve güvenilir kayıt tut. Hasta sağlığı, yönetim, işveren hakkındaki yönergelerin sayısı çok olsada, Çalışma çevresinin gelişimi ile ilgili yönergelerin önemini anlamak gerekir. Bu yönergeler sağlığın kalitesini arttırmakta ve rişkleri en aza indirgemektedir. Her sağlık kurulusu, personel sağlığının korunması ve iş güvenliği amacıyla, ulusal yasal çerçeve içinde kalmak kaydıyla, kendine özgü politikalar üretmeye ve uygulamalar geliştirmeye ihtiyaç duyabilir. NIOSH tarafından önerilen, oluşturulacak programın yürütülmesinde yardımcı olacak bir taslak program asağıda belirtilmektedir .
Giriş Muayenesi: Kurumda işe yeni baslayan her sağlık personeline tam bir fizik muayene yapılarak detaylı özgeçmiş ve meslek öyküsü kayda geçirilmelidir. Baslangıç laboratuar incelemeleri olarak; rutin kan testleri, tam idrar incelemesi,akciğer ve yan karaciğer grafiği, PPD, göz muayenesi, odiyogram, servikal sitoloji yapılır. Periyodik değerlendirme muayeneleri: Herhangi bir tehlikeye maruz kalmiş çalışanlar, hastalık veya yaralanma nedeniyle izinli/raporlu olup işe dönen personel, başka bir bölümde görevlendirilenler, emekliye ayrılan personele yapılmalıdır.
yanı sıra, bütün çalışanlara, sürekliliği olan ve yetkin kişiler tarafından hazırlanan bir program ile sağlık, güvenlik, çevre bilgileri gibi konular anlatılmalıdır. Bu program; iş güvenliğini artırmak amacıyla alişkanlıkların düzenlenmesi, hastalık ve yaralanmaların personel sağlığı merkezine bildirilmesi gibi konuları da içermelidir.
sağlanmalıdır. Salgın, kaza ile maruz kalma gibi durumlarda elektif asılama göz önüne alınmalıdır. Görev Sırasında Gelişen Hastalık ve Yaralanma Bakımı:
Sağlık Danışmanlığı:
Çevre Kontrolü ve Sürveyansı :
İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıt:
4.9.5. Hastanelerde Sağlık ve Güvenlik Komitesinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Uzmanı İşçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri; hekim, sağlık çalışanı, psikolog, fizyoterapişt, iş hijyenişti, mühendiş, mimar, tasarımcı gibi geniş bir ekip hizmetlerinden olusmaktadır. Amerikan Mesleki Sağlık sağlık çalışanı Birliği (The American Association of Occupational Health Nurse -AAOHN-) işçi sağlığı ve iş güvenliği uzmanı; “çalışanların sağlığının geliştirilmesi, korunması, iyilestirilmesi yanında sağlıklı ve güvenli Çalışma ortamının gerçeklesmesinde bağımsız sağlık çalışanılik tanıları doğrultusunda karar verebilen sağlık personeli” olarak tanımlamıstır. Temel işlevi çalışanların sağlığını geliştirmek, hastalıkları ve iş kazalarını önlemektir. Bu düzeydeki sağlık çalışanı, sanayi sektöründe olduğu kadar okul, hastane vb. çalışanların bulunduğu her türlü kurumda görev almaktadır. İş sağlığı ve güvenliği konusundaki temel elemanlardan birini de işyeri sağlık çalışanişi oluşturur. İşyeri sağlık çalışanişi, iş sağlığı ve güvenliği takımının önemli parçalarından biridir. Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|