Ona tilidan sinfdan tashqari olib boriladigan ishlar ham ta`limiy, ham tarbiyaviy maqsadlarni ko`zlaydi. Uning ta`limiy ahamiyati shundaki, o`quvchi bu jarayonda qo`shimcha bilim, malaka va ko`nikmalarga ega bo`ladi. Tarbiyaviy ahamiyati esa nutq odobini tarbiyalash, zukkolik, tezkorlik va hozirjavoblik singari fazilatlarni shakllantirish, mustaqil fikrlash, ijodiy faoliyat ko`rsatish, nutq odobini tarbiyalash singarilarda o`z ifodasini topadi.
Doimiy tadbirlarga to`garak mashg`ulotlari kiritilsa, qolganlari vaqt-vaqti bilan o`tkaziladigan tadbirlarga kiradi.
Sinfdan tashqari ishlarning shakllari va vazifalari
Sinfdan tashqari ishlar ayniqsa boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun katta ahamiyat kasb etadi. Ularga nutqini o’stirish, olingan bilim va malakalarni mustahkamlash uchun yordam beradi. Yangi qo’shimcha ma’lumotlar manbai hisoblanadi.
Sinfdan tashqari ishlarning ta’limiy ahamiyati – o’quvchilarga qo’shimcha bilim, malaka va ko’nikmalar berish.
Tarbiyaviy ahamiyati – o’quvchilarning ijodiy faoliyat ko’rsatishiga, nutq odobiga, mustaqil fikrlashiga zamin hozirlash.
Sinfdan tashqari ishlarning turlari:
Adabiy kechalar o’tkazish
Ekskursiya
Turli bayramlar va tadbirlar o’tkazish
To’garaklar tashkil etish
Shoir va yozuvchilar bilan uchrashuvlar tashkil etish
Fan olimpiadalari
Ko’rik tanlovlar
To’garaklar
To’garak sinfdan tashqari ishlarning asosiy turi bo’lib, u o’quvchilarning doimiy barqaror tarkibi bilan ish ko’radi;
To’garaklarda yangi mavzu o’tilmaydi, dars jarayonida olingan bilimlar mustahkamlanadi, sinf ishlari tahlil qilinadi;
Darslikdan tashqari qo’shimcha adabiyotlardan ham foydalanish mumkin;
To’garakka a’zo bo’lish ixtiyoriy, ammo uning mashg’ulot-larida ishtirok etish majburiydir;
To’garak a’zolari 20 tadan oshmasligi lozim;
Boshlang’ich sinflarda to’garak mashg’ulotlari birinchi sinfning ikkinchi yarim yilligidan boshlanadi.
To’garak uchun ajratildan soat:
1-sinf : 17 soat (haftada bir marta)
2-4-sinflarda: 34 soat (haftada bir marta)
Topshiriq:
To’garak haqida bilib olgan ma’lumotlaringiz asosida “Ona tili” to’garagi uchun yillik ish rejasini tuzing.
Kuni uzaytirilgan guruhlarning ish turlari
Maktabda har bir sinf uchun bitta kuni uzaytirilgan guruh tashkil etiladi. Bu guruhda 3 ta fan asosida (ona tili, o’qish, matematika) ish tashkil etiladi.
Bunday guruh uchun maxsus o’qituvchi biriktiriladi.
Kuni uzaytirilgan guruhlarning darslari asosiy darslar tugaganidan keyin o’tkaziladi.
Kuni uzaytirilgan guruhlarning vazifalari:
Dars jarayonida mavzuni o’zlashtirishga qiynalayotgan o’quvchilar bilan ishlash;
Uyga berilgan vazifalarni mustaqil bajara olmaydigan o’quvchilar bilan ishlash;
Darsda o’tilgan mavzu asosida savol-javob yoki boshqa metodlar orqali o’quvchi bilimini mustahkamlash.
Foydalanilgan adabiyotlar:
Karima Qosimova va boshqalar “Ona tili o’qitish metodikasi” Toshkent 2009.
Nurmatova M. Ifodali o`qish to`garagi. “Til va adabiyot ta`limi” 1992 yil. 1-son.
Jalilova M. Ne`matova G. Takrorlash mashg`ulotlarini “Topqirlar bellashuvi” tarzida o`tkazish. “Til va adabiyot ta`limi” 1994 yil 2-3 qo`shma sonlari.
J.O.Tolibova. Pedagogik texnologiyalar – do‘stona muhit yaratish omili. - T.: 2005.