41
xarajatlari va shu bilan birga ishlab chiqarilgan mahsulotlar narxlari oshadi;
- import qilingan inflyatsiya? bu tashqi omillar ta'sirida yuzaga kelgan inflyatsiya,
masalan, chet el valyutasining mamlakatga haddan tashqari ko'p kirib kelishi va import
narxlarining
oshishi;
- induktsiya qilingan inflyatsiya bu iqtisodiy xarakterdagi omillar, tashqi omillar
ta'siridan
kelib
chiqadigan
inflyatsiya;
- kredit inflyatsiyasi- bu haddan tashqari kredit kengayishi natijasida yuzaga kelgan
inflyatsiya;
- kutilmagan inflyatsiya- ma'lum bir davr uchun kutilganidan yuqori bo'lgan inflyatsiya
darajasi.
Inflyatsiya jarayonini vujudga keltiruvchi va oziqlantiruvchi omillarga qarab, ular
“talab”
inflyatsiyasini
va
“taklif”
(xarajat)
inflyatsiyasini
ajratadilar.
Birinchisi (talab inflyatsiyasi) aholi va korxonalarning daromadlari tovarlar va
xizmatlarning real hajmidan tezroq o'sganda sodir bo'ladi. Ortiqcha talabning oshishi
ishlab chiqarishning real doimiy hajmiga narxlarning oshishiga olib keladi va talab
inflyatsiyasini keltirib chiqaradi. Talab inflyatsiyasi quyidagi omillar bilan belgilanadi:
-iqtisodiyotning
o'rtacha
yillik
o'sish
sur'atlari;
-mehnat
bozoridagi
vaziyat
va
to'liq
bandlikning
hozirgi
darajasi;
-yalpi
talab
tarkibiy
qismlarining
dinamikasi
va
o'sish
sur'atlari;
- biznes agentlarining kelajakdagi narxlarning oshishini bashorat qilish qobiliyati.
Ikkinchi tur - taklif inflyatsiyasi (xarajat inflyatsiyasi) yoki ishlab chiqaruvchilar, bunda
narxlarning ko'tarilishi inflyatsiya manbai xarajatlarining ko'tarilishi bilan izohlanadi,
bu esa xarajatlarning o'sishi hisobiga nominal ish haqi yoki xom ashyo narxlarining
oshishi
hisoblanadi.
materiallar
va
energiya.
Dostları ilə paylaş: