Çalışma ziyareti raporu 195 gulbinokur

 

Skills development of adults in the labour market

İşgücü Piyasasındaki Yetişkinlerin Niteliklerinin Geliştirilmesi

CEDEFOP Çalışma Ziyareti

Raporu

Utrecht- Hollanda

23 -26 Mart 2009

GÜLBİN OKUR

BURSA ESNAF VE SANATKARLAR ODALARI BİRLİĞİ

GIRIŞ

CEDEFOP çalışma ziyaretleri kapsamında 23-26 Mart 2009 tarihlerinde Hollanda’nın Utrecht kentinde yapılan Almanya,İngiltere,Fransa,Portekiz,İspanya,Danimarka,Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Türkiye ,Macaristan dan 13 katılımcının olduğu “İşgücü Piyasasındaki Yetişkinlerin Niteliklerinin Geliştirilmesi” başlıklı çalışma ziyaretine katıldım. Çalışma ziyareti 4 gün sürdü ve orada önemli deneyimler kazanma fırsatı buldum. 

Program,Hollanda’nın Utrecht kentinde gerçekleştirildi. Çalışma ziyaretine dahil edilen çevre gezileri ile şehir grubumuza tanıtıldı. Utrecht ‘in ,Hollanda ‘nın en büyük 4. şehri olduğunu,yaklaşık 250.000 kişilik nufüsa sahip olduğunu öğrendik . Şehrin orta bölümünde yer alan eski şehirde antik kiliseler,kanallar ,rıhtımlar bulunuyordu.Şehrin en önemli antik yapısı olan Dom Kulesi’ni gezdik ve tarihi hakkında bilgi edindik. Şehirde dikkati çeken önemli şeylerin başında kendilerine özgü mimari yapısıyla çok güzel evler ve şehrin tamamını kaplayan kanallar gelir. Şehrin mimari yapısı ve tarihi evler ile kanalların oraijinalliğini bu güne kadar çok iyi bir şekilde korunmuştu ve yeni yapılan binaların da eski konsepte uygun olarak inşa ediliyordu. Yine aslına uygun olarak restore edilmekte olan Amorengen Kalesi ‘ni gezerek restorasyon çalışmalarını inceledik

Utrecht in çalışma ziyareti merkezi olarak seçilmesinin temel nedeni şehrin bir öğretim ve eğitim şehri olarak konumlandırılmasıydı. Çok sayıda eğitim kurumu ve üniversite ile gerek Hollanda gerekse yurtdışından gelen öğrencilere eğitim verildiğini ve 65,000 civarında öğrencinin yüksek eğitimlerine devam ettiğini ,Utrecht in ülkedeki en yüksek eğitimli işgücüne sahip olduğunu öğrendik

4 gün devam eden program boyunca Hollanda Eğitim Sistemi, Sosyal Ortaklar,İşletmeler ,Kamu Kurumlarının eğitim süreçlerindeki rolleri ve yetişkinlerin işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu alanlarda niteliklerini geliştirerek meslek geliştirmesi veya meslek değiştirmesi süreçlerine yaptıkları katkıları gözlemledik.

 

Hollanda 'nın ülkemizden farklı kaynak kullanım yapısı ve eyalet sistemi nedeniyle eğitimlere sağlanan kamu kaynaklarının çoğu belediyeler tarafından karşılandığını öğrendik.Yerel ihtiyaçların etkin ve hızlı biçimde analiz edilerek tedbirler ve çözüm yollarının ortaya konması sürecinde bu yetkilendirmenin iyi sonuçlar doğruduğunu gözlemledim. Ülkemizde nitelik geliştirmeye yönelik uygulamaların fon kaynakları merkezi hükümet tarafından karşılanıyor olsa da illerde valiliklere bağlı olarak çalışan  İl Mesleki İstihdam ve Eğitim Kurulları kanalıyla benzer uygulamalar başlatılmış bulunuyor. Kısa süreli toplantılarla bu kurullarda yer alan Sosyal Ortaklar,Milli Eğitim İl Müdürlükleri,Üniversite,İl İş Kurumu Müdürlüğü ve Valilik temsilcilerinin , İl İş Kurumu Müdürlüğü ve Sosyal Ortaklar destekleri ile yapılan yerel işgücü piyasası analizleri ile ihtiyaç duyulan alanlarda işsizlere yönelik eğitim programları düzenlenmekte ve İşsizlik Ödeneği fonunda karşılanıyor. Hollanda daki çalışmalar ve bu çalışmaların paralellik gösterdiğini gözlemledim.

 Grup olarak bölgede yer alan  pek çok farklı şirket ve kurumun temsilcileri ile tanışma şansı bulduk: CINOP,SPBU(İnşaat Sektörü Pratik Eğitim İşbirliği Kurumu) ,FNV Vakcentrale(İşçi Sendikaları Federasyonu) ,ROC Midden Nederland, Regional Training Centre of Utrecht (ROC Midden Hollanda Utrecht Bolgesel Eğitim Merkezi) ,Cartesius(Geçici İstihdam Sağlayan Eğitim Ajansı)  ,J. Van Walraven Holding B.V., Institute for Cultural Heritage (ICN) Hollanda Kültürel Miras Enstitüsü

 

Ziyarette bulunduğumuz kurumlar tarafından yapılan sunumlar konuyu en iyi bçimde anlamamız açısından destek sağladı.Bilgi veren tüm uzmanlar ,deneyimlerinin teorik ve pratik taraflarını bizlerle en iyi biçimde paylaştılar.Genel çalışma programı taslağının elimize oldukça geç ulaşması nedeniyle ziyaret edilecek kurumlara ilişkin ayrıntılı bir ön çalışma yapamamakla birlikte, sunumlar sırasında grup olarak sorduğumuz sorular ve her günün sonunda grup inisiyatifi ile otelimizde gerçekleştirdiğimiz değerlendirme-raporlama toplantılarının da katkısı ile yetişkinlerin niteliklerinin geliştirilmesine ilişkin yeterli deneyim paylaşımını gerçekleştirmiş olduk.

 

Yaptığımız çalışma ziyareti boyunca  Hollanda 'da gözlemlediğimiz Yetişkinlerin Niteliklerinin Geliştirilmesine yönelik Hayat Boyu Öğrenme Deneyimini ve karşılıklı olarak kendi deneyimlerimizi  hangi biçimde katılımcı ülkelere aktarılabileceğimiz üzerinde durduk.
BULGULARIN ANALIZI 
Utrecht bölgesi Hollanda’nın en kalkınmış bölgesinde yer aldığından dolayı istihdam sorunu çok düşük düzeyde bulunmakla beraber , emeklilik yaşının yüksek oluşu ,ihtiyaç duyulan alanların değişimi nedeniyle kişilerde meslek değiştirme ihtiyacı doğduğunu ayrıca çok sayıda yabancı göçmenin entegrasyon sorunları nedeniyle işsiz olduklarını öğrendik .Bu kişilerin arasında Türk vatandaşları da bulunuyordu
Çalışmamız boyunca ağırlıklı olarak Hollanda ‚da yapılan çalışmaları gözlemledik.Program sürecinin yoğunluğu nedeniyle grubumuzda yer alan ülkelerin çalışma ziyareti konusuna ilişkin yaklaşımlarını ve iyi uygulama örneklerini incelemeye oldukça az vakit ayırabildik.Buna karşın ülkelerin genel durumlarına ilişkin temel bilgiler edindik.
Tüm ülkelerde ortak olan en önemli yaklaşım işgücü piyasasında yer alan kişilerin niteliklerinin koşullara uygun olarak güncellenmesi , geliştirilmesi ve değiştirilmesi ihtiyacı idi. Bizlerin de kurum olarak üyelerimizin çalışanlarına yönelik vermeyi planladığımız eğitimler ve üyelerimizin çalışanlarına yönelik düzenlediği hizmet içi eğitimlerin benzerleri tüm ülkelerde uygulanıyordu. Hollanda örneğinde İnşaat ,Bağlantı parçaları üretimi,restorasyon ve hizmet sektörü alanlarında işletmelerin kendi bünyelerinde, sendika vb sosyal ortakların ve kamu eğitim merkezlerinin desteği ile çalışanlarına ve çıraklık öğrencilerine yönelik verdiği eğitimleri ve yapılan çalışmaların teorik- pratik boyutlarını inceledik. . Bu ziyaretler sırasında gittiğimiz Walraven Holding hizmet içi eğitim sürecini başarı ile uygulaması açısından iyi bir örnek oluşturuyordu. Fabrika içinde oluşturulan eğitim sınıfları ile teknik ekip ,yönetim ekibi ve pazarlama ekibi çalışma grupları halinde eğitiliyor, işyerinin farklı birimlerinden kişilerin ürünler konusunda birarada eğitimi ile şirket içinde birimler arası iletişimin artışına katkı sağlanıyordu.Çalışanlara eğitim yoluyla yapılan yatırımların tek tek bireyler için yararlı olurken aynı zamanda şirketlerin verimliliğini dolayısıyla bir şehrin ve ülkenin rekabet gücünü arttırması açısından önem taşıdığı sonucuna vardım.

Ülkemizdeki çıraklık eğitim sisteminin farklı düzlemlerdeki benzerlerinin grup katılımcısı ülkelerin pek çoğunda bulunduğunu , işyeri tabanlı eğitim –nitelik geliştirme sistemlerinin etkin öğrenme için bir strateji olarak benimsendiğini gördüm . Öte yandan bu sistemlerde ülkemizde MEGEP (Mesleki Eğitimin Güçlendirilmesi ve Geliştirilmesi Projesi ) yoluyla mesleki eğitim sistem programlarının geliştirilip değiştirilmiş olması gibi pek çok ülkede sistem değişikliğine gidildiğini özellikle çıraklık sisteminin güçlendirilip geliştirilmesi yönünde adımlar atıldığını gözlemledim . Bu süreç içinde eğitimcilerin aynı zamanda öğrencilerine destek sağlayan mesleki gelişimleri konusunda rehberlik yapan koçlar olarak da çalışmaya başladıklarını gözlemledim. İşyeri tabanlı eğitim sisteminde bizlerin çıraklık eğitim sisteminde olduğu gibi öğrenciden sorumlu bir öğretmen ve işyerinde yine öğrenciden sorumlu bir başka eğitmen/ usta öğreticinin desteği ile öğrencinin niteliklerinin geliştirilmesi ,güncel olarak durumunun izlenmesi sağlanıyordu. Eğitim kurumu –öğrenci ve işletmenin düzenli iletişimi ile değişen ihtiyaçlara göre uyum sağlama sürecinin kolaylaştırışması hedefleniyordu.

Bir başka göze çarpan nokta ise e-öğrenme sistemlerinin kullanılmasında yaşanan artıştı. Ancak bu alan henüz tüm katılımcı ülkelerde gelişme aşamasında olup henüz etkin biçimde kullanılamıyor. Ülkemizde temel bilgisayar eğitimini verilmeye başlamış olması ile genç nüfus arasında bilgisayar kullanabilen bireylerin sayısı artmış olsa da yetişkin bireylerde bilgisayar ve internet kullanımı yüzdesinin ve bu olanaklara erişme oranının oldukça az olması nedeniyle e-öğrenme uygulamaları konusunda ilerlememiz gereken yolun oldukça uzun olduğunu düşünüyorum. Öte yandan e-öğrenme ile standart yetişkin eğitimi modüllerini birleştiren karışık öğrenme uygulamalarının özellikle gün içinde çalışmak zorunda olmaları nedeniyle düzenli eğitimlere katılamayan yetişkinlerin niteliklerini geliştirebilmesi açısından kullanılması gereken bir stratejik alan olduğunu düşünüyorum.

Kişilerin iş yerlerinin iş gücüne ihtiyaç duyması nedeni ile yetişkinlerin işgücü piyasasına tekrar katılımlarını ve meslek değiştirmelerini sağlamak için çeşitli projeler geliştirilmekteydi. Bu alanda çözüm üretmek için çalışan Carteseus isimli şirketi ziyaret ettik.Devlet fonları tarafından desteklenen bu şirket insanları temizlik,temel yönetim,bisiklet tamiri gibi alanlarda yetiştirerek 2 yıl süreyle iş Eğitim ajansı olan Cartesius un çalışanların işgücü piyasasına tekrar katılımı için işveren olarak hizmet vermesi ziyaret boyunca görme şansı bulduğum en farklı uygulamaydı. Cartesius rehberlik, eğitim yoluyla gelişimini destekler, beceri eğitimi, eğitim ve iş tecrübesi  edinmeyi sağlayarak gelişime destek veriyordu.Bu çalışmada işsiz kişiler üç aşamalı bir sistem yoluyla katılımcıların mevcut nitelikleri üzerine çalışma yapılıyor,yeni alanlarda eğitim almaları ve sonrasında bu alanda çalışmaya başlamaları sağlanıyordu. Program boyunca kişilere verilmekte olan çalışma olanakları ağırlıklı olarak asgari ücretli/ düşük ücretli az nitelik gerektiren lojistik destek , call center destek görevliliği vb hizmet sektöründeki işlerdi. Programa katılacak kişiler şehirdeki belediyenin oluşturduğu konsey tarafından özellikle göçmenler arasından seçiliyordu. Kurumdaki eğitim süreçlerini tamamlayan ve çalışma sürecinde kendilerine ayrılan süre dolan çalışanlar işgücü piyasasında yeni niteliklerine göre yeni işler bulmak üzere ayrılıyordu. Cartesius,kamu fonlarından destek alıyordu.

 Hollanda ‘da görme ve inceleme şansı bulduğumuz başka bir çalışma biçimi ise eğitim süreçlerinin etkin gelişimi için tüm tarafların uzlaşmasına odaklanan "Polder" modeli idi. İşgücü gelişiminde etkili ve tüm katılımcılar faaliyetler içim uzlaşma arayışına odaklanılıyordu. Sosyal ortaklar alanında yer alan işveren, sendikalar ve eğitim sağlayıcıları vb taraflar arasında - yerel düzeyde pazar stratejisi için birleşik bir yaklaşım oluşturmak ve bir ulusal düzeyde bir karar mekanizması oluşturulmasını,ortak strateji geliştirilmesi amacını taşıyan bu modelin etkin sonuçlar elde edilmesinde önemli katkı sağladığını ve iyi uygulamanın farklı düzlemlerde örnek alınarak transfer edilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Yetkinliklerin Tespiti ve Geliştirilmesi alanında Çek Cumhuriyetinin Avrupa düzleminde ödül almış bir projesi olan “ İşgücü Piyasası için Yetkinlikler” projesi de kişilerin en etkin biçimde niteliklerinin mevcut durumunu öğrenme ,var olanları akredite olmasını sağlama veya ihtiyaca göre yenilerini geliştirme konularında izlenebilecek yolu göstermesi açısından verimli ve yararlıydı. Geçtiğimiz yıl içinde sosyal ortaklarla yaptığımız değerlendirme çalışmaları sonrasında halen görevli olduğum Bursa Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği bünyesinde mevcut durum analizi ortaya koymuş ,bunun sonrasında bu yıl içinde esnaf ve sanatkarlara yönelik yapılmasına karar verilen mesleki ve kişisel gelişim eğitimleri gerçekleştirmeye karar vermiştik. İnceleme şansı bulduğum bu çalışmanın süreçlerini inceleyerek kendi eğitim modüllerimizi geliştirebileceğimizi ve ilerki dönemlerde bu kurum ile ortak çalışmalar yapabileceğimizi düşünüyorum. Çalışma ziyaretinde uygulamaları hakkında bilgi edinme şansı bulduğumuz RPIC-ViP/Regional Employment Agency(Bölgesel İstihdam Ajansı) halen ülkemizde,Afyon ‘da da ortak bir proje yürütüyor ,farklı uygulamalarını görmek üzere projelerinin Türkiye ‘de gerçekleşecek bölümünün zaman planını alarak kendilerini ziyaret etmeyi düşünüyorum.

SONUÇ

Çalışma ziyareti yetişkinlerin işgücü piyasası ihtiyaçları doğrultusunda niteliklerinin geliştirilmesine ilişkin farklı uygulamaları gözlemleme açısından çok verimli geçti. Dört gün süren ziyaretler boyunca süren ziyarette;eğitim fırsatlarının geliştirilmesinde sosyal taraflar ve kamunun ortaklığı ve müzakereye dayalı çalışmanın iyi sonuçlar doğurduğunu pratik uygulamalar yoluyla gözlemledim .Ülkemizde de geliştirilmeye başlanan ve ilimizde de kurumumuzun sosyal taraf olarak yer aldığı bu çalışmaların işgücü piyasası ihtiyaçlarına uygun biçimde eğitim verilmesinde önemli katkılar sağlayacağını düşünüyorum.

Eğitim süreçlerinde yeni yaklaşımların geliştirilemesi ve eğitim sistemlerinin beceri düzeylerini doğru ve güncel biçimde akredite edebilen bir esnekliğe kavuşturulması için tüm çalışma ziyareti katılımcısı ülkelerde çalışmalar sürdürülmektedir. Ülkemizde Mesleki Yeterlikler Kurumu’nun kurulması süreci ile başlatılmış olan kişilerin işgücü piyasası içinde çalışarak veya farklı biçimlerde edindikleri niteliklerin akredite edilmesi sürecinin Hollanda ve diğer ülkelerde nasıl işlediğini ziyaret boyunca gözlemlenmiş olup edinilen bilgiler kurumumuzun gerek işgücü piyasasında yer alan kişilere gerekse işsiz bireylere yönelik olarak düzenlemekte olduğu eğitim programlarının planlanma ve uygulanma süreçlerinde yol gösterici olarak kullanacağım.
Çalışma ziyareti sürecinde iletişim sağlanmış olan işletmeler, sivil toplum örgütleri ve eğitim kurumları ile gelecek işbirlikleri ve projeler için temel adımlar atılmış olup ortak projelerin tasarımı ve mevcut projelerin transferi konusunda ilgili kişilerle görüşmeler yapmaya devam edeceğiz.

22/04/2009

Gülbin OKUR